'Ik wil niet teren op oude roem'
Rtv show
D'Ancona: vaste indeling
tv-netten voor tien jaar
Kitty Courbois bij Ted
Verrassend voorspelbaar
VRIJDAG 20 MAART 1992
De man achter
het nazi-cabaret
In het radioprogramma 'Het
podium van de Nederlandse
lichte muziek' vandaag een in
terview met cabaretrecensent
I lenk van Gelder over Jacques
van Tol: de tekstschrijver van
l.ouis Davids, Snip en Snap en
Wim Sonneveld. Van Tol was in
de oorlog de man achter het na
zi-cabaret van Paulus de Ruiter.
Volgende week verschijnt een
boek over Van Tol, 'De Spook-
sChrijver', geschreven door Van
Gelder. In hel programma laat
presentator Jacaues Klöters een
tiental liedjes horen waarvan
vrijwel niemand weet dat Van
'Lol ze heeft gemaakt.
Volgende week zaterdag laat
Klöters in zijn programma alle
Nederlandse cabaretliedjes ho
ren die zijn genomineerd voor
de Annie M.G. Schmidt-prijs
voor het beste lied dat in 1991
op de Nederlandse podia heeft
geklonken.
Programma rond
violist Jo Juda
op Radio 4
De in 1985 overleden violist Jo
luda staat centraal in de twee
komende afleveringen van 'Uit
het muziekarchief. Jo Juda was
in de jaren dertig student bij
Carl Flesch in Berlijn. Een pe
riode die een onuitwisbare in
druk op hem heeft gemaakt.
Zijn leven lang zou hij de idee-
en van Flesch over muziek en
viooispelen uitdragen. Juda's
vrouw Olga en dochter Iris ha
len in de uitzendingen herinne
ringen op aan de violist.
Morgen worden opnamen
uitgezonden van Jo Juda als
vioolsolist in de aria 'Erbarme
dich' uit de Mattheuspassion
van Bach (een opname uit 1970
o.l.v. Eugen Jochum) en het
vioolconcert in A groot van Max
Reger. In de uitzending van 27
maart is onder meer een opna
me te beluisteren uit 1939 van
de Havanaise van Saint Saëns
door Carl Flesch zelf.
(Uit het muziekarchief, van
daag en vrijdag 27 maart,
19.00 uur, Radio 4)
Demonstratie
te zien bij NOS
De NOS-televisie zal morgen in
een extra uitzending uitgebreid
verslag doen van de demonstra
tie tegen racisme en vreemde
lingenhaat in Amsterdam. Het
verslag wordt uitgezonden van
17.30 to 17.55 op Nederland 3.
De demonstratie in Amsterdam
wordt gehouden van de Dam
naar het Museumplein. Te zien
zijn de optredens en toespraken
en een samenvatting van de
tocht.
Theaterdier Jasperinci de Jong in eenakter Tsjechov
CLOSE UP
HILVERSUM NICO DE BOER
1 1 et gaat over
I een weduwe
M M die een beetje
zwelgt in rouw en verdriet", ver
telt Jasperina de Jong over haar
rol in 'De beer' van Anton
Tsjechov. De theaterdiva om
schrijft het stuk „als een leuk
blijspel", al staat het bol van de
emoties. „Het is beslist geen
drama. Het wordt heel licht ge
speeld." Geheel in de stijl die de
Russische proza en toneel
schrijver zelf altijd meestal
tevergeefs voor zijn eigen
stukken bepleitte.
„Ik wil me niet schamen voor
datgene waarmee ik bezig ben.
Ik vind het niet erg een flop te
maken. Als je maar gelooft in
dat wat je doet, als het gevoel er
maar is. Het is altijd weer een
gok of het aanslaat. En al heb je
dertig jaar succes: als iets mis
lukt, dan is alles mis. Je moet je
steeds weer bewijzen. Natuur
lijk, ik heb veel krediet. Als ik nu
zeg, ik kom binnenkort met een
nieuwe show, dan zullen veel
theaterdirecteuren me weer on
middellijk boeken. Maar het ge
voel blijft hetzelfde. Je moet al
tijd weer opnieuw beginnen."
Oude roem
Jasperina de Jong (1938) praat
bedachtzaam. Ze ziet er patent
uit, de jaren lijken haar milder
te hebben gestemd. De veelzij
dige theatervrouw zangeres
('mijn stem is mijn kracht'), ca
baretière, actrice debuteerde
in 1960 bij het roemruchte Ca
baret Lurelei, momenteel dank
zij een expositie in het Theater
museum 'herontdekt'.
Het gezelschap kegelde in de
jaren zestig onder aanvoering
van Eric Herfst, Guus Vleugel en
natuurlijk De Jong zelf menig
heilig huisje om. De hernieuw
de belangstelling voor het in
dertijd zo verguisde en bejubel
de Lurelei, waaraan ook Adele
Bloemendaal, Frans Halsema,
Sylvia de Leur, Kees van Kooten
en Gerard Cox korte of langere
tijd een steentje bijdroegen, laat
haar ogenschijnlijk koud.
„Het is een afgesloten hoofd
stuk", zegt ze, nuchter als ze is.
„Ik ben niet bezig met het ver
leden. Guus Vleugel heeft daar
blijkbaar meer benoefte aan. Ik
wil niet teren op oude roem.
Daar ben ik altijd bang voor ge
weest. Bang om steeds hetzelfde
te moeten doen. Als je altijd
hetzelfde doet, verveel je je zo
gauw. Ik wil juist grenzen ver
kennen, het mezelf steeds
moeilijker maken, kijken hoe
ver ik kan reiken."
Na het Lurelei-tijdperk maak
te Jasperina de Jong furore als
musicalster in 'De stunt', 'Sweet
Charity', 'De engel van Amster
dam' en vooral in de op het le
ven van de legendarische actri
ce Fien de la Mar gebaseerde
musical 'Fien'. Ook haar thea
terprogramma's 'De gekldn van
de gracht' en Victoria' trokken
volle zalen. Cabaret, musical,
show, revue, liedjesprogram
ma's en toneel, vrijwel alle thea-
Jasperina de Jong: „Het is altijd weer een gok of iets aanslaat"
Met Tsjechovs eenakter 'De beer' met Jasperina
de Jong in een van de rollen vervolgen de NOS-
televisie en de Amsterdamse Stadsschouwburg
hun serie lunchpauze-theater. Het project in de
Rotonde-zaal leverde sinds 1988 drukbezochte en
bekroonde voorstellingen op, met werk van onder
anderen Harold Pinter, Herman Heijermans,
Tennessee Williams en Hugo Claus.
Met een serie eenakters van Tsjechov hoopten
Stadsschouwburg en NOS het succes voort te zet
ten. Het Stimuleringsfonds Nederlandse Culturele
Omroepprodukties, dat de vorige series financieel
ondersteunde, heeft echter besloten dit keer geen
geld in het project te steken.
De subsidie-aanvraag zou te vaag zijn en er
wordt getwijfeld aan de bekwaamheid van de
aangetrokken regisseurs. Bovendien zette het
fonds vraagtekens bij de (tv-)spelkwaliteiten van
sommige acteurs, hetgeen wonderlijk klinkt met
mensen als Jasperina de Jong in de gelederen.
Inmiddels zijn de NOS en Paul Muller, (produ
cent en initiatiefnemer van het Rolondeproject
en genomineerd voor de Prosceniumprijs 1992
voor het hele Rotondeproject) in beroep gegaan.
terdisciplines heeft Jasperina de
Jong wel eens beproefd.
Film
In 1987 speelde ze voor het
eerst in een film met de aangrij
pende hoofdrol in 'Vroeger is
dood' (naar een boek van Inez
van Duliemen), over het aftake
lingsproces van een bejaard
echtpaar. De film van Ine
Schenkkan won een Gouden
Kalf en sloeg ook internationaal
aan. Om een nieuwe filmrol zit
laatst ben je een concurrent van
jezelf geworden. Ik had ook be
hoefte aan een pas op de
plaats."
'Pien' staat te boek als een
spontaan mens dat haar succes
nogal relativeert. „Sommige
dingen heb je al zo vaak gezien.
Het heeft ook vast te maken
met leeftijd." Dat gevoel is bij
voorbeeld mooi weergegeven in
een absurdistisch liedje als 'Dé-
ja vu' (tekst: Ivo de Wijs; mu
ziek: Joop Stokkermans), een
zoet en vilein gezongen
'Ik ben nel als vrouwtje Piggelmee,
ik wil altijd zijn waar ik niet ben
ze trouwens niet te spnngen
„Het spelen in een film is
leuk, maar het wachten is vrese
lijk. Dat is verschrikkelijk voor
iemand zoals ik die barst van de
energie. Ik was kapot na de eer
ste opnameweek. Soms maak
ten we dagen van veertien tot
achttien uur. schandalig. Ik zou
met een goeie regisseur best
weer een goeie film willen ma
ken, maar dat moet het wel een
mooie rol zijn waar iets wezen
lijks mee te doen is. Tot dus ver
is mij nog niks moois aangebo
den."
Jasperina de Jong beschikt
over een tomeloze energie.
Toch besloot ze het vorig jaar
wat kalmer aan te doen. „Ik had
chanson over het lamlendige
gevoel niets meer leuk te vin
den. Het lied is tegelijk een pa
rodie op een musicalsong.
„Ik ben zeer kritisch, maar ik
speel ook graag op safe. Bepaal
de risico's durf ik wel te nemen,
maar ik ben ook een heel trou
we vrouw", zegt ze niet zonder
zelfspot. Ze vindt zelf dat ze een
beetje lijdt aan het Piggelmee-
syndroom (naar het stripver
haal): eeuwig ontevreden zijn
en altijd alles beter willen doen.
„Ik ben een vrouwtje Piggel
mee, ik wil altijd zijn waar ik
niet ben."
Hofdichter
geen
Ik i
i op adem komen. Op het
AMSTERDAM ALE V
t privatisering
Minister d'Ancona (WVC) zal de
Tweede Kamer voorstellen om
de Hilversumse omroepen voor
een periode van tien jaar over
de drie zenders te verdelen. Eén
van de voorwaarden is wel dat
VARA, VPRO en NOS samen
Nederland 3 gaan vullen. Dit
maakte de minister gisteren be
kend tijdens een open dag van
het Stimuleringsfonds Neder
landse Culturele Omroeppro
dukties in Amsterdam. Verder
kondigde zif aan dat wat haar
Minister d'Ancona. foto anp
betreft plann
van de niet
roepen kunnen worden ge
schrapt.
De minister vindt dat het
NOS-bestuur vandaag al moet
besluiten hoe de verdeling van
de omroepen over de drie tv-
netten per 1 oktober moet wor
den geregeld. „Dit moet dan
een indeling voor een periode
van tien jaar zijn", zei ze. Vol
gens de minister sluiten haar
voorstellen aan bij de suggesties
die VARA-voorzitter Marcel van
Dam onlangs heeft gedaan.
D'Ancona zei er van uit te
gaan. dat na KRO, NCRV en
AVRO ook andere omroepen
een vergelijkend samenwer
kingsverband zullen aangaan.
Zo'n samenwerkingsverband is
een voorwaarde voor het ver
krijgen van een vaste zender.
D'Ancona zal onderzoeken in
hoeverre de subsidies van het
Stimuleringsfonds Culturele
Omroepprodukties invloed
hebben op de bedragen, die de
Hilversumse omroepen zelf
voor „culturele kwaliteitspro-
dukties" uittrekken. Bewerin
gen. als zouden die bedragen
sinds het opereren van het
fonds ernstig zijn geslonken,
worden niet met cijfers onder
bouwd. „Die cijfers wil ik nu o\'
tafel krijgen aldus de minister
die zichzelf een „een enthou
siast voorstander" van het sti
muleringsfonds noemde.
te hofdichter, tekstschrijver Ivo
de Wijs. „Hij schrijft graag voor
mij en ik zing graag zijn tek
sten." Ze stelt hoge eisen aan
een goede tekst, of het nu om
een lied of een toneelstuk gaat.
„Het moet waarachtig zijn, zon
der vals sentiment, en het moet
ergens over gaan. Dat geldt ook
voor liefdesliedjes, die moeten
dieper gaan dan 'ik-hou-van-
jou. Natuurlijk heeft dat ook te
maken met ouder en rijper wor
den."
Tot en met 11 april is Jasperi
na de Jong bijna een maand
lang te zien in de Amsterdamse
Stadsschouwburg. In Tsjechovs
'De beer' (1888) speelt ze de
weduwe Popova, die haar over
leden echtgenoot betreurt. Ze
ruziet met een ongenode gast
die beweert nog geld van haar
man te goed te hebben.
„Dit werk vergt een bepaalde
discipline. Je moet toch weer
zwoegen en sloven, al klinkt dat
erger dan het is. De Rotonde is
een kleine zaal, er hangt een in
tieme sfeer. Ik hoop dat het dit
keer net zo leuk wordt als met
de eenakter 'Visite' van Claus.
Het is een echt kostuumstuk: ik
loop rond in een queue de Pa
ris. Prachtig."
(Lunchpauzei'oorstellingen in
de Stadsschouwburg Amster
dam. 'De beer' van Anton
Tsjechov met Jasperina de Jong,
Jules Hamel en Wim Kouivenho-
ven. Tot en met II april, aan
vang 12.30 uur)
De grootste verras
sing van de Surpri
seshow is dat Hen-
ny Huisman voorspelbaar kan
uitpakken en toch mensen kan
verrassen. Hoe dan ook een fe
nomeen, deze ras-Zaankanter,
in een vorig leven als drummer
mislukt. De familienaam geeft
een vingerwijzing over 's mans
zijn. Een jongen van de ge
stampte pot die andijvie met
gehakt eet op woensdag. De an
ti-vedette eigenlijk, Huisman
loopt alsof hij gebukt gaat onder
wat hij doet. zijn motoriek is al
lesbehalve gracieus en zingen
kan hij ook niet. Alsof er twee
lege olievaten tegen elkaar rol
len.
Maar toch heeft Huisman iets.
Al heeft hij zeker in zijn Sound-
mixshow moeite de neiging om
het maken van grappen ten
koste van anderen te onder
drukken, Huisman weet men
sen voor zich in te nemen. Is
het zijn onhandige manier van
doen, waardoor hij mensen
voor zich weet te winnen? Of
komt zijn succes voort uit die
houterige motoriek, die ande
ren het (waan)idee geeft dat op
treden tussen de schuifdeuren
waarachtig niet levenslang hoeft
te duren. Velen willen ontdekt
worden, je zou ze de kost moe
ten geven die denken: wat Huis
man kan, kan ik ook.
In de praktijk kon dat wel eens
vies tegenvallen. Behalve dat
Huisman ideeënman is, is hij
ondanks of is het toch dank
zij? zichzelf aanwezig. Op het
eerste gezicht mag hij niet veel
mee hebben om geloofwaardig
als de gepolijste entertainer
door het beeld te wandelen, na
der beschouwd ontleent Huis
man daar al jaren zijn bestaans
recht aan. De bepaald niet op
z'n achterhoofd gevallen amu
sementsbaas Joop van den En-
de zag jaren geleden al in dat
het kijkersvolk wel eens een an
der gezicht wilde dan zo'n fijn
besnaard, zonnebankbruin
showmastersmoel. Maar het
moet er natuurlijk wel een
beetje uitzien, inmiddels is ook
Huisman blijkbaar tot dat in
zicht gekomen. Dat blauwgrijze
baalzakkostuum met uitgezakt
kruis zal z'n weg naar de recy
cling wel hebben gevonden.
Underdog prima, maar in dat
pak was Huisman net iets te
veel asbakkenras.
Geen kwaad woord overigens
over Henny. Hij speelt in zijn
Surpriseshow het goede heertje.
Dromen worden werkelijkheid.
Hoe gaat dat? Terloops noemt
Huisman de naam van iemand
op de tribune, die dan vervol
gens op van de zenuwen even
zichzelf niet meer is. Of de per
soon in kwestie maar even naar
voren wil komen. Mocht de
wensdromer onverhoopt niet in
de TV-Studio van Aalsmeer zit
ten. de als altijd door een kennis
of familielid ingeseinde Huis
man aarzelt niet de persoon in
kwestie te bellen.
Henny Huisman.
Telefoneren in de Surpriseshow
is trouwens iets aparts, een fri
vole vorm van communicatie
op afstand. Het is maar goed
dat Alexander Graham Bell al
lang niet meer onder ons is, de
man zou zijn eigen vinding nipt
meer herkennen. Huisman ge
bruikt theepotten, hakbijlen,
koffiezetapparaten, strijkijzers,
tandenborstels, toiletrollen en
kan niet schelen wat voor ge
bruiksvoorwerpen als telefoon.
Het mooie van die telefoonge
sprekjes is dat aan de andere
kant van de lijn meestal een
grap wordt vermoed van die
ene neef, die op verjaardagen,
bruiloften en partijen ook altijd
in de lolbroek stapt. Zit je niets
vermoedend piepers te jassen,
valt een kerel zonder z'n naam
te noemen met de telefoon in
huis met de vraag: weet u wel
wie ik ben?
Tja, die stem is duidelijk niet
die van de neef. En onvermijde
lijk valt er dan een stilte. Je
denkt, en je denkt. Het zal toch
geen hijger zijn. Maar gelukkig,
dan onthult de beller alsnog zijn
identiteit.
„Ja, u spreekt met Henny Huis-
't Zal toch wel niet. kom nou, ze
kunnen wel zo veel zeggen.
Maar Huisman weet zichzelf bij
de ongelovigste Thomassen nog
geloofwaardig te maken, een
voudig omdat hij dank zij de in
formatie die een familielid of
bekende heeft verstrekt in staat
is iemands doopceel te lichten.
Wie dan nog het flauwe ver
moeden heeft te zijn gebeld
door een kwibus die denkt dat
het elke dag 1 april is, ziet het
restantje argwaan radicaal op
geruimd met de uitnodiging
volgende week naar Aalsmeer te
komen om voor het ganse kij
kersvolk een optreden te verzor
gen met de zingende zaag. Een
half mensenleven daarvan heb
ben gedroomd en dan nee zeg
gen, dat gelooft u toch zeker zelf
niet.
Wat bijvoorbeeld te denken van
die twee dames van oerhollands
fabrikaat, laatst. Hun wens? Een
metamorfose. Even uit die ruit
jes- en blokjesconfectie van
twee halen, een betalen-snit en
in plaats daarvan een gesoig
neerde avondjurk. En een geraf
fineerd gecoiffeerde pruik op
het hoofd in plaats van dat één
recht-één averecht kapsel.
Zijn vaste aanhang weet het on
derhand, in de finale van elke
Surpriseshow betreedt Henny
Huisman het voorportaal van
de wereld. Geen zee gaat hem
dan te hoog om het intermen
selijke verkeer tussen emigrant
en achtergebleven familie te re-
gelen. Wegens succes al vele
malen geprolongeerd: de al ja
ren geleden uit het gezichtsveld
verdwenen broer of zus uit
Christchurch dip na een etmaal
vliegen vanachter de coulissen
opdoemt. Omhelzing, tranen,
doek. En daarna de uitsmijter:
Surprise, surprise, het onver
wachte is de allermooiste prijs.
De verrassing brengt u zomaar
van de wijs. Etcetera, etcetera.
Eigenlijk is het niet om aan te
horen, als Huisman z'n keel
openzet, maar zijn stem klinkt
miljoenen als muziek in de
oren. De Surpriseshow? Het is
het daverende succes van een
vedette met de allure van een
anti-held.
Gastheer Ted de Braak ontvangt in zijn programma Ted tète' (vanavond. 21.46, Nederland 1) de actrice Kit
ty Courbois (53) Een vrouw die inmiddels meer dan 25 jaar op het toneel staat Daarnaast treedt zij regelma
tig op in televisieseries en films. Eind jaren vijftig zat de actrice samen met Ted de Braak en Tineke van Leer in
een cabaretgroep. foto ncrv
DEN HAAG PETER HUYSMAN
Meta de Vries met wekelijkse jazz-top tien
Meta de Vries gaat bovendien op zaterdagmid
dag tussen 16.00 en 18.00 uur op deze zender een
programma over fusion presenteren. Hans Dulfer,
Jaap Lüdeke en Willem Duys vullen al een ru
briek.
Eurojazz-radio is 24 uur per dag via de kabel te
beluisteren. Inmiddels kunnen 2,5 miljoen Ne
derlandse 'kabel'-huishoudens het station ont
vangen. Alle jazzstijlen van oude jazz tot fusion.
komen aan bod.
Meta de Vries gaat een wekelijkse Jazz-Toptien
presenteren op Eurojazz-radio. Vanaf april is ze
iedere dinsdagavond van 21.00 tot 22.00 uur met
dit programma te beluisteren. De Jazz-Top 10
komt tot stand in samenwerking met de Stichting
Nationale Top-100 (Buma/Stemra) en is geba
seerd op de best verkochte jazz-cd's in Neder
land.
STRIPS
BOLLEBOOM
BOES
?ry
Ti
x fH
