Zonder glans
van de schans
Familiefeestje
in de sneeuw
TT
ZATERDAGS ZATERDAG 14 MAART 1992
BIJVOEGSEL
Wat hebben vijf jonge Nederlandse in
hemelsnaam te zoeken op een Duitse ski
schans? Te midden van een handjevol
Engelsen, een Oegandees en buiten
mededinging mee springende lokale
favorieten vliegen zij een uur. lang van
een 50-meter schans. De beste
Nederlander krijgt als beloning de
nationale titel. Wie alle niet-Duitsers
achter zich laat, wordt bovendien
kampioen van de Lage Landen. Waarin
een klein vlak land heel misschien ooit
nog eens groot kan worden.
TIM BROUWER DE KONING
tkj B et zal je kind maar wezen. Peter
van Hal kent geen groter ge-
JL «AL noegen dan zijn moeder de
stuipen op het lijf te jagen door van grote
hoogte naar beneden te springen. Met ski's
onder zijn voeten, want de 19-jarige Leide-
naar behoort tot het ras van schansspringers,
dat in Nederland overigens uiterst beperkt is.
Nu voortrekker Gerrit-Jan Konijnenberg het
voor gezien houdt, is Van Hal de voornaam
ste kandidaat om hem op te volgen. Al komt
hij voorlopig nog niet in de buurt van het Ne
derlands record van 97 meter.
Net als andere schansspringers leert Van
Hal het vliegen met vallen en opstaan. In het
Zuidduitse wintersportoord Scheidegg is het
laatste restje sneeuw op één plek bij elkaar
geveegd. Op de kunstmatig gekoelde piste
toegcjig vijf D-marken geldt de~Leidse
lichtgewicht als torenhoge favoriet voor de
Nederlandse titel. Door een val tijdens één
van zijn sprongen ligt er echter uiteindelijk
geen gouden, maar slechts een bronzen me
daille klaar voor de ontgoochelde waaghals.
Moeder Ria van Hal voelt de klap kennelijk
aankomen. Zij heeft haar hoofd al afgewend
van de met groene takjes gelardeerde
sneeuwvlakte, waarop haar zoon terecht
moet komen. Desondanks hoort zij dat het
misgaat. Nog vóór Van Hal na 42,5 meter
landt, ligt hij met zichzelf in de knoop. Met
zijn hoofd vooruit duikt hij in de sneeuw.
„Dit is de laatste keer dat ik naar een wed
strijd van Peter ga kijken", zegt Ria van Hal.
„Op deze manier beleef ik er nog minder lol
aan dan Peter."
Dat klopt. De gelukkig ongedeerde sport
man richt zich, na enig gemopper en getier,
alweer op zijn volgende en laatste poging.
Naar de Nederlandse titel kan hij fluiten,
maar 'op safe' neemt hij in elk geval revan
che op zichzelf. Na een vlucht van 46 meter
door het luchtruim, net zo ver als zijn eerste,
niet meetellende poging, gooit hij beide ar
men juichend in de lucht. De honderd Ne
derlandse toeschouwers rond de Duitse
schans klappen hun handen stuk, want dit is
de beste sprong die zij van een 'Laaglander'
hebben gezien. Maar door die vermaledijde
val verzamelt Van Hal te weinig zogeheten
houdingspunten om hoog te eindigen in het
eindklassement.
evenwichtiger
Maarten Homan springt een stuk evenwich
tiger. Het pas 13-jarige talent haalt drie keer
43 meter, genoeg om kampioen van Neder
land te worden. In de Lage Landen Enge
land doet ook mee aan de 'Lowlanders'
moet hij alleen de Brit Alan Jonés voor zich
dulden. Diens veel bekendere landgenoot
Eddie Edwards, bijgenaamd 'The Eagle', had
volgens hardnekkige geruchten ook willen
deelnemen. De lachlust opwekkende brok
kenpiloot zou echter in Finland betrokken
zijn geraakt bij een auto-ongeluk en arriveer
de niet in Scheidegg.
De rol van publiekstrekker wordt moeite
loos overgenomen door de donkerste schans
springer aller tijden, Dunstan Odeke uit Oe
ganda. Helaas blijft zijn optreden beperkt tot
één onfortuinlijke sprong. Na een meter of
dertig stort de 23-jarige Oegandees ter aarde.
Bovendien rolt hij zo te zien niet al te com
fortabel verder. De EHBO is snel ter plaatse,
maar hoeft geen verdere maatregelen te tref
fen. Odeke hinkt wel verder, op zoek naar
zijn zus.
Na afloop van de wedstrijd, die buiten
mededinging volkomen wordt beheerst
door Duitse springers van de vereniging uit
het nabij gelegen stadje Isny, geeft de in Lon
den wonende buitelaar in vrolijk Engels tekst
en uitleg. „Ik heb alleen mijn enkel verzwikt.
Volgende week spring ik weer. Ik kwam nu al
verder dan ooit. Wat mij betreft sta ik over
twee jaar op de olympische schans in Lille-
hammer. Aan mijn Noorse trainer zal het niet
liggen. Ik zoek alleen nog sponsors."
Sportief gezien maakt Peter van Hal meer
kans op een olympisch optreden in 1994.
„Dat doel heb ik voor ogen. Ik streef er aller
eerst naar de honderd -metergrens te over
schrijden. Daarmee red ik het niet als deelne
mer aan de Spelen, maar misschien willen ze
mij wel als voorspringer. Dat zou voor mij het
hoogst haalbare zijn. Ik ben nu eenmaal geen
Nieminen (olympisch kampioen, red een
natuurtalent uit Finland, waar schanssprin
gen razend populair is."
Dat Van Hal. geboren en getogen Leide-
naar, er in de verste verte niet in zal slagen de
wereldtop te halen, deert hem niet. Ook als
een jonge landgenoot hem binnenkort voor
bijstreeft, trekt Van Hal daaruit geen conclu
sies. „Het gaat in Nederland om de volgende
generatie schansspringers. Ik ben drie jaar
Peter van Hal, Neer-
lands meest talent
volle schansspringer,
wil als voorspringer
naar de Olympische
Spelen van 1994 in
Lillehammer. „Dat
doel heb ik voor
ogen. Als deelnemer
redt ik het toch niet."
foto loek
zuyderduin
geleden na een talentenjacht van de Neder
landse skivereniging begonnen met springen.
Dat is in feite veel te laat. Als je naar Maarten
(Homan, red.) kijkt, die op zijn dertiende net
zo goed springt als zijn Duitse leeftijdgeno
ten, zie je dat er hoop is voor de nieuwe ge
neratie Nederlandse springers."
Dat vindt Van Hal tenminste en niemand
neemt de eerstejaars student aan de Haagse
academie voor lichamelijke oefening zijn op
timisme kwalijk. De realiteit is echter minder
rooskleurig. Van de vijf man sterke Neder
landse selectie van trainer Sidney Teeling
krijgen Bas Bultje en Wijnand van Schijndel
(broer van de vriendin van Teeling) meer kre
diet dan ze verdienen. Met zichtbare angst
stort Van Schijndel zich drie keer van de 50-
meter schans om al na 29 of 30 meter neer te
komen en vervolgens onderuit te gaan. Van
progressie is geen sprake, wél van een ontvel
de neus.
De enige reden om Van Schijndel in de
springploeg te handhaven is de subsidie die
de Nederlandse skivereniging (NSV) voor
hem afdraagt. Het budget voor de schans
springers is in vergelijking met dat van de
Nederlandse alpine-skiërs toch aan de scha
mele kant. Van Hal en consorten zijn daar
door nog niet verwend. Zij zijn al tevreden
met de fantasieloze warme maaltijden die in
een bijgebouw van de Stephanus-kliniek in
het stadje Isny worden opgediend en waar
voor bovendien een eigen bijdrage wordt ver
langd. Peter van Hal verkiest het samenzijn
met de ploeg zelfs boven dat met zijn ouders,
die enkele kilometers verderop, in Neu-
trauchburg, een appartement hebben ge
huurd.
°NDER DE PANNEN
„Had ik dat gewetenmoppert Ria van Hal.
„Peter is letterlijk en Figuurlijk onder de pan
nen, dus kan ik gaan en staan waar ik wil.
Maar toen wij onze vakantie hier boekten,
was nog niet bekend dat voor de ploeg er
gens onderdak zou worden geregeld. Nu zit
ik hier in de buurt van Isny, waar nauwelijks
sneeuw op de hellingen ligt. Voor hetzelfde
geld had ik in Oostenrijk kunnen skiën. Dat
zou dan de eerste keer sinds jaren zijn dat ik
mijn vakantie niet aan de activiteiten van Pe
ter hoef op te hangen."
Toch wil Ria van Hal niet klagen. Daarvoor
is zij te zeer betrokken bij het sportieve wel
en wee van haar zoon. Als sportmasseuse
kneedt zij hem bovendien vóór en na zware
trainingen en wedstrijden. „Dat vindt Peter
prettig. De andere jongens mogen ook ko
men. maar die willen er nog niet aan."
De bloedfanatieke Van Hal heeft ook wat
meer verzorging nodig dan zijn ploeggeno
ten. Vijf dagen voor de grote dag, zijn eerste
officiële kampioenschap, overkwam hem na
melijk wat iedere schansspringer vreest. Van
Hal maakte de smak van zijn leven. Hij ging
te gretig naar beneden van een hem onbe
kende schans. In een poging om eerder te
landen („Dat was een schrikreactie") duwde
hij zijn ski-punten omlaag, waardoor ze te
veel wind vingen.
filtte vlek
Wat daarna gebeurde, zal voor eeuwig een
witte vlek blijven. „Tot een half uur na de val
had ik last van geheugenverlies. Inderdaad,
een hersenschudding. Op zich niet zo erg,
maar daardoor kon ik een dag niet springen.
Terwijl ik me juist wilde revancheren voor die
smak. Al moet ik toegeven dat ik na een val
altijd iets voorzichtiger spring. Eerst veilig
landen en vooral niet voorbij het kritische
punt terecht komen."
Dat vereist nadere toelichting. „Wie verder
springt dan het K-Punktzoals de Duitsers
zeggen, komt er ongetwijfeld minder goéd af
dan ik. Wij moeten namelijk landen op het
schuine gedeelte van de helling. Maar de uit
loop is vlak. Doordat ik veel te hoog vloog,
dreigde ik aanvankelijk op dat gedeelte te
recht te komen. In dat geval hadden mijn
knieën het ongetwijfeld begeven. Om onge
lukken te voorkomen beginnen de Duitse ski
springers hier ook een stuk lager op de
schans. Zij zouden zich anders veel te veel
moeten inhouden."
Als het aan Van Hal ligt, springt hij daaren
tegen juist van nog hogere schansen af. Om
dat te bereiken hervat hij in mei de training,
op een groene schans in het Sauerland.
Daarvoor moet zelfs de studie wijken. Van
Hal verruilt de Haagse sportacademie voor
die in Amsterdam, waar veel meer topsport
faciliteiten zijn. „Dat kost me misschien een
jaar, maar dat heb ik wel over voor een plaats
in de selectie. Met de discipline heb ik totaal
geen moeite. Stappen, daar vind ik vaak geen
zak aan." En dat de kernploeg uit jongens
van verschillende leeftijd bestaat, hindert ook
niet. „Wij zijn net een stel oudere en jongere
broers."
Dat schansspringen ooit een volkssport in
Nederland wórdt, verwacht Van Heü niet.
„Dan zouden we in elk geval een schans in
Nederland moeten hebben en die zie ik er
voorlopig nog niet komen. Maar ik doe deze
spon per se niet. omdat ik zo nodig exclusief
wil zijn. Waarom dan wel? Springen is nu
eenmaal mijn sport."
Peter van Hal: verder dan ooit. foto pr
De Nederlandse schansspring- en
langlaufkolonie in Zuid-Duits-
land lijkt één grote familie Sid
ney Teeling, bondscoach van beide discipli
nes, is de laatste die dat zal ontkennen. Zijn
eigen vader loopt rond de springschans in
Scheidegg te banjeren. Met behulp van zijn
zus Bianca schreef Sidney Teeling al eens een
boek over langlaufen. Bovendien is Hélène
van Schijndel. de vriendin van de bonds
coach. één van de pijlers van de Nederlandse
langlaufselectie. Haar broer Wijnand maakt
deel uit van de nationale schansspring- en
langlaufselectie.
Ondanks deze feiten wil Sidney Teeling
niets van 'inteelt' weten. Puttend uit zijn pa
rate kennis van met name de Noordse win
tersporten (langlaufen en schansspringen)
somt hij enkele buitenlandse duo's op, die
ook een nauwe familieband hebben. Wat te
denken van vader en zoon Vettori, om maar
een illuster Oostenrijks voorbeeld te noemen.
Als het aan Teeling ligt zot* hij er zelfs nog
een tweelingbroer bij willen hebben. Nu
moet hij namelijk voortdurend pendelen tus
sen de langlauf- en springselectie. „Maar
daarvoor heb ik mijn mannetjes", zegt
Teeling opgewekt. „De springers kan ik met
een gerust hart overlaten aan Heinz Kohier
(een in Nederland woonachtige Zwitser,
red Maar zelf beperk ik mij ook niet alleen
tot de langlaufselectie. Een situatie als in an
dere landen, met één bondscoach en diverse
hulptrainers, mag je in Nederland nog niet
verwachten."
*wee uitersten
Schansspringen en langlaufen zijn in feite
twee uitersten. Maar met name in dé Skan-
dinavische landen is die combinatie mate
loos populair Ook Nederland kent enige all-
rounders die zowel langlaufen als schans-
spnngen. In tegenstelling tot Wijnand van
Schijndel en Maarten Homan is Peter van
Hal ednec m«-t ao'n weUjiflg typ* „M)n
spiervezels zijn ongeschikt voor een
duursport als langlaufen aldus Van Hal. die
als student aan de Haagse sportacademie
weet waarover hij praat „Bovendien heb ik
van jongs af aan altijd al overal vanaf willen
springen Die drang heb ik nu eenmaal Ie
kunt mij genist een specialist noemen. Die
ene keer dat ik niet van de schans spring, ga
ik wel alpineskiën."
Daarmee behoort Van Hal tot een kleine
minderheid. Veel meer 'Noordse' Nederlan
ders kiezen voor de duursport op de lange
latten Maar ook de langlaufers lijden aan fa
milieziekte'. Behalve Wijnand en Hélène van
Schijndel bij de senioren zitten Patrick en
Michel Dnbbe uit I >r 1Ik elkaar op de hielen
bij de junioren en zijn de pupillen Hilda en
Ad Brinks jeugdige beloften
De laatste twee kregen hun liefde voor het
langlaufen met de paplepel ingegoten. Men
der Irene Brinks, die zelf op de lange, smalle
latten goed uit de voeten kan. kon haar tel
gen aanvankelijk goed bijbenen Maar tijdens
de Lowlanders (wedstrijden voor skiers uit de
niet wintersportlanden. red.) is de Hillegom
se blij dat-zij niet achter haar grut aan hoeft
te glijden. „Ik houd ze niet meer bij. la. 's zo
mers als zij op rolski's trainen, rijd ik op de
racefiets in hun spoor."
Dat is overigens niet de enige opoffering
die moeder Brinks zich om wille van haar
kinderen getroost. „Tijdens de vakanties zijn
wij enorm gebonden Rond Kerstmis twee
weken verplicht met de kinderen de sneeuw
in en nu weer één weck in Zuid-Duitsland.
Maar er staat ook wel wat tegenover (.ezel
ligheid bijvoorbeeld, omdat wij allemaal de
zelfde spon beoefenen. Stel dat de kinderen
per se hadden willen alpine skiën, dan zou ik
ze dat niet hebben verboden, maar wél heb
ben afgeraden."
Door een handigheidje van Sidney Teeling
lijkt de verzamelde Nederlandse familie van
schansspringers en langlaufers bij de schans
springkampioenschappen in Scheidegg meer
dan honderd mensen te omvatten Hij heeft
de prijsuitreiking van de langlaufwedstrijden
aan de voet van de 50-meterschans gepland,
vlak voor de springers de honderd treden ho
ge trap beklimmen voor hun kampioen
schap. Uiteraard wacht iedereen die de
langlaufkampioenen heeft toegejuicht ook de
afloop van de de schansspringkampioen
schappen af. Bij het vastleggen van de hoog
standjes van de laaglanders op de gevoelige
plaat. 0VVBI h.u rrn iotOgMf /u lm I Ml
gedempt gelach van de omstanders rolt het
fototoestel langs de skihelling tientallen me
ters naar beneden, op enige afstand gevolgd
door de onhandige fotograaf Holland op zijn
smalst. Door de aanwezigheid van een heuse
cameraploeg van een Nederlandse omroep
organisatie kriigen de aanwezigen echter het
idee dat er écht wat aan de hand Is. Teeling
legt uit dat het hier om een publiciteitsstunt
gaat. „Die cameraploeg heeft de Nederlandse
skivereniging gewoon ingehuurd. We moeten
aan de weg timmeren met de springsport. die
in Nederland in feite nog in de kinderschoe
nen staat. En zeg nou zelf. de mensen staan
zich hier toch te vergapen."