CA
Zuid-Afrika houdt rekening met
stormachtige groei van toerisme
Toerisme
Slovenië blij met eerste bleke Britse skitoeristen
Reisgidsen
straks niet
meer gratis?
ATERDAG 14 MAART 1992
2T
Roe VAN D€N DOWH"!»
REISBERICHTEN
(Gids Niederösterreich
Eojuist verschenen de nieuwe reiscataJogi van de deelgebieden
Waldviertel, Weinviertel, Niederösterreich-Süd, Mostviertel, Wie-
lerwald, Wachau-Nibelungengau en March-Donauland. In de
irochures wordt uitvoerig ingegaan op geschiedenis, cultuur en
Jandschap. Uiteraard ontbreekt de informatie (in woord en beeld)
r de toeristische bedrijven in de regio niet. De catalogi zijn ver-
rijgbaar bij Niederösterreich Information, Heidenschuss 2, A-1010
i of bij '24 Stunden Propekt Service', telefoon 09 43 - 222 -
3110-6200.
Specials naar Expo
Wie uitsluitend naar Spanje gaat om de Expo '92 in Sevilla te be
zoeken, zou in overweging kunnen nemen dat met Expo Travel te
doen. Deze Haagse touroperator organiseert bij elkaar 35 vliegrei
zen naar het evenement in Andalusië. Vertrek is op dinsdag of vrij
dag en de prijzen voor een vierdaags arrangement liggen tussen de
1621 en 3217 gulden inclusief onder meer de vlucht, het vervoer
van Malaga naar Sevilla, de overnachtingen en een 2-daags toe-
gangsbewijs voor de Expo. Informatie: Expo Travel, Postbus 11632 -
12052 AP Den Haag, telefoon 070 - 3 47 83 81.
Abel Tasmanjaar
Omdat het in 1992 precies 350 jaar geleden is dat de Lutjegaster
Abel Tasman Nieuw-Zeeland ontdekte, wordt er in en rondom de
geboorteplaats van de koene zeevaarder een groot aantal festivitei
ten gehouden. Enkele van deze activiteiten zullen plaatshebben op
12 maart als de ambassadeur van Nieuw-Zeeland in het Groningse
plaatsje een plaquette zal onthullen. Ook zal op die datum in het
naburige Grootegast het Abel Tasmanmuseum worden geopend.
De Abel Tasmanfietsroute door het Gronings/Friese grensgebied
(bewegwijzerd) kan uiteraard het hele jaar door worden gereden.
Snel naar Londen
De Nederlandse Spoorwegen kunnen passagiers nu ook een 'trein-
boot-treintarief Oostende - Dover aanbieden. Daarvoor is een
overeenkomst gesloten met P&O Ferries. Tot nu toe kon van dit
systeem alleen gebruik worden gemaakt als er uit Vlissingen of
I l ioek van Holland naar Engeland werd gereisd. Het voordeel van
1 vertrek uit Oostende (prijs voor een retour 207 gulden van welk
Nederlands station dan ook) is de vaartijd. De draagvleugelboot
snelt in iets meer dan anderhalf uur over de Noordzee van haven
naar haven.
Nieuwe kinderboerderij Artis
In Artis is de al meer dan vijftig jaar oude kinderboerderij geheel
vernieuwd en opengesteld voor het publiek. Uiteraard staat het
contact tussen kind en dier ook nu centraal. Alleen zijn de dieren
nu niet 'zo maar' een kalf, een geit of een kip, maar vertegenwoor
digen ze bij elkaar zo'n twintig Oudhollandse huisdierenrassen. Zo
zijn er heideschapen, zwartblesschapen en Veluwse landgeiten met
enorm lang haar. Ook scharrelen er kuifeenden, kwakertjes en Em-
dener ganzen in de nieuwe boerderij rond. Grote panelen bieden
bovendien inzicht op de wijze waarop de geschiedenis van de
mensheid is vervlochten met die van de dierenwereld.
Pampus
Er kan weer naar Pampus worden gevaren. Zowel rederij NACO als
de WV Gooi- en Vechtstreek organiseert tochten per salonboot
naar het befaamde eiland. De trips kunnen worden gecombineerd
met bezoeken aan het Muiderslot. De NACO-boot vertrekt elke
zondag, dinsdag en donderdag om 10.00 uur van steiger 7 achter
het Centraal Station; het schip van de WV Gooi- en Vechtstreek op
aanvraag (minimaal 20 personen) uit Almere. Prijzen respectieve
lijk 37.50 (exclusief lunch) en 46,50 (inclusief lunch). Informatie
WV Boekingscentrale Midden-Nederland telelfoon: 02159 - 4 41
14.
Fietstochten 1992
Bij de NTFU, de Nederlandse
Toer Fiets Unie is het fietseve-
nementenprogramma 1992 ver
schenen. In 220 dicht bedrukte
pagina's wordt in de brochure
een overzicht verschaft van alle
fietstochten die in 1992 in Ne
derland worden gehouden. De
prijs van het boek is 15,50
(NFTU-toerfietskaartbouders
krijgen het gratis) en kan wor
den aangevraagd door ovérma-
king van 21,00 (prijs inclusief
portokosten) op girorekening
626664 ten name van NFTIJ,
Veenendaal onder vermelding
van Programma '92.
Tourist Menu
Bij het Nederlands Bureau voor Toerisme (NBT) is het r
formatieboekje 1992 over de Tourist Menu's verschenen. In het
boekje wordt een overzicht gegeven van alle restaurants (285) die
een Tourist Menu (prijs 21,50) serveren. De brochure is verkrijg
baar bij alle WV-kantoren en bij de restaurants die het menu aan
bieden.
■■H tt'LLi. j
T f'A
u m
f «WW*.
-
-\3 W' ***7
4
Zuid-Afrika opnieuw als vakantieland ontdekt
foto archief
Nederlandse reisorganisaties in de startblokken
Je zou bijna gaan denken dat hij het uit idealisme doet,
dr. Ernie Heath. „Toerisme is niet alleen economisch,
maar ook sociaal en politiek gezien belangrijk voor de
ontwikkeling van Zuid-Afrika", zegt de chef-director tou
rism promotion van de Suidafrikaanse Toerismeraad. „Ik
bedoel, het gaat ons niet alleen om het geld; het gaat ons
ook om de intermenselijke verhoudingen. £uid-Afrika
moet door de rest van de wereld weer worden gezien als
een normaal land."
opdracht. De regering verwacht
van ons dat toerisme straks drie
procent van het nationale bruto
inkomen zal uitmaken. Nu is
dat nog niet eens een procent."
PRETORIA ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
Heath houdt kantoor in een
splinternieuw, in romige lijnen
gebouwd pand aan de rand van
Pretoria. Buiten schijnt de zon
uitbundig over een glooiend
landschap; vijftig meter verder
op wordt hard gewerkt aan al
weer een uitbreiding van het
hoofdkwartier van de Toerisme
raad. Want er wordt het een en
ander verwacht de komende ja
ren. Hier en daar wordt Zuid-
Afrika al vergeleken met Spanje
en Griekenland. Heath: „De po
tentie is er in elk geval. We heb
ben een mooi land, een heerlijk
klimaat en aan onze infrastruc
tuur mankeert weinig. Een groei
van 15 procent kunnen we
makkelijk aan. En als het moet
meer, veel meer."
Zelfs, beweert Heath kunnen
groeicijfers van dertig procent
de Zuidafrikaanse toeristen
branche niet in problemen
brengen. „We houden er reke
ning mee, zijn iedereen nu al
aan het voorbereiden. We zul
len de toerist met alle egards
ontvangen, het mag hem aan
niets ontbreken. Dat is ook onze
Videofilms, bijbeldikke boek
werken vol cijfers en aanbeve
lingen (A strategie
framework for tou
rism development in
South en Soutem Af
rica) en tientallen se
minars moeten Zuid-
Afrika voorbereiden
op een (Heath) 'reus
achtige toeristen-
stroom die nu al op
gang komt en die
door niets en nie
mand is tegen te hou
den'. „Wij zijn op
nieuw als vakantie
land ontdekt. Er gaat
geen dag voorbij of
we praten met vlieg
tuigmaatschappijen,
touroperators, ac-
commodatieverschaf-
fers en investeerders.
Echt, we worden het
vakantieland van de
jaren negentig."
Daar lijkt de Nederlandse reis
branche ook van doordrongen.
Martinair heeft al min of meer
besloten vanaf 6 november
twee keer per week naar Dur
ban te vliegen (directeur Martin
Schroder wacht alleen nog op
toestemming op de terugweg
ook Zuidafrikaanse vakantie
gangers te mogen meenemen)
en Peter Legro van Transavia
was vorige week in Kaapstad
om te proberen daar eveneens
landingsrechten te verkrijgen
voor zijn vliegtuigen. Bovendien
heeft de KLM al aangekondigd
vanaf juni driemaal in de week
vanuit Amsterdam rechtstreeks
naar Johannesburg te gaan vlie
gen. Tot nu toe gebeurt dat
Dr. Ernie Heath van de Suidafrikaanse Toerismeraad:
„Een week Zuid-Afrika vooftweeduizend gulden; dat
moet kunnen voor Nederlanders
twee keer per week. zoals ook
de SAA, de South African Air
ways doet. Tot slot probeert ook
Swissair een graantje mee te
pikken via aantrekkelijke aan
biedingen voor passagiers die er
op weg naar Zuid-Afrika niet te
genop zien in Geneve of Zürich
een (korte) overstap te maken
of die niet kunnen reizen op de
dagen dat de KLM vliegt (maan
dag, donderdag en zondag).
De reisorganisaties houden
zich tot nu toe tamelijk rustig,
maar zitten allemaal in de start
blokken. A-Reizen was de eerste
die na de boycot reizen op
Zuid-Afrika ging organiseren,
groten als Holland International
(met het Airtour-programma)
en Arke (Passepartout)
volgden. Heel behoed
zaam overigens, want
Nelson Mandela mag
dan wel hebben gezegd
dat hij geen enkel be
zwaar meer heeft tegen
toerisme naar Zuid-
Afrika, er is ook nog zo
iets als de prijs. Frans
van Steenis van Hol
land International heeft
al beweerd, dat het
mogelijk moet zijn de
komende winter zeven
daagse reizen naar
Zuid-Afrika te organi
seren voor nog geen
tweeduizend gulden,
maar voorlopig moet
voor een dergelijke trip
nog om en nabij de
drieduizend gulden
foto rob van den worden betaald. Een
dobbelsteen bedrag dat natuurlijk in
geen enkele verhouding staat
tot de prijzen die moeten wor
den betaald voor een weekje
zon op Kreta of Mallorca.
Heath vindt ook dat er in de
toekomst nog wel wat van die
prijs af kan. „Nu worden bijna
alle toeristen ondergebracht in
hotels van de duurdere prijs
klasse. Eenvoudig weg omdat
we geen andere hebben. Maar
daaraan wordt hard gewerkt in
plaatsen als Kaapstad. Durban.
Sun City en Oost Transvaal.
Tweeduizend gulden voor een
week Zuid-Afrika; als de vlieg
maatschappijen wat water bij
de wijn willen doen. moet dat
inderdaad mogelijk zijn. Zuid-
Afrika is niet duur."
Een opmerking waartegen
weinig valt in te brengen. Eten
en drinken in zelfs de duurste
restaurants zijn naar Neder
landse begrippen goedkoop te
noemen. Maar hoe zit het met
de veiligheid? Johannesburg bij
voorbeeld krijgt meer en meer
het imago van een uitermate
cirminele stad. Volgens Heath
echter kan in de rest van het
land zonder enig bezwaar 'op je
eentje worden gereisd, en zeker
in een gezelschap'. In Neder
land ziet hij een grote markt.
„De meeste toeristen, een kwart
ongeveer, komen uit Engeland.
Nederland staat met Frankrijk
nu nog op de vierde plaats.
Maar ik ben er van overtuigd
dat het aandeel snel zal stijgen.
Al is het alleen al om de histnri
sche verbindingen tussen Zuid-
Afrika en Nederland."
KRANJSKA GORA
De komst van zo'n dertig Britse skiërs
heeft vorige week in Slovenië de hoop.
doen opleven dat de toeristen weer de
weg zullen vinden naar de nieuwbakken
republiek. De Joegoslavische crisis die
vorig jaar juni ontstond na de onafhan-
kelijkheidsverldaringen van Kroatië en
Slovenië, deed de toeristenindustrie in
de noordelijke Joegoslavische republiek
volledig inzakken. „Ah, het is geweldig
om weer een Engels gezicht te zien",
zegt een verheugde receptionist in een
hotel in het Sloveense ski-oord Kranjska.
Gora. De aanblik van vermoeide, bleke
Britten die hun koffers het hotel in sle
pen, is zonder enige twijfel het beste wat
hoteleigenaren van het Alpenstadje in
maanden is overkomen.
Buitenlandse toeristen mijden de Slo
veense bergen en kuststrook sinds het
Joegoslavische leger het gebied in juni
binnenviel, als een reactie op de Slo
veense onafhankelijkheidsverklaring.
Hoewel de federale strijdkrachten zich
na tien dagen terugtrokken bleef het ge
bied volgens reisorganisaties onveilig,
gezien de burgeroorlog in de zuidelijke
buurrepubliek Kroatië. Alleen een enkele
Italiaan en Oostenrijker gunde Slovenië
een bezoek.
De Europese Gemeenschap erkende in
januari Slovenië als onafhankelijke staat
waarna het vliegveld van Ljubljana weer
/Werd opengesteld. De eerste charter
vlucht landde eind februari in de Slo
veense hoofdstad. „Het was hier de afge
lopen maanden nagenoeg leee maar nu
hopen wij voor het einde van het slcisei-
zoen (eind maart) nog zo n 500 Britten te
ontvangenzegt Vojteh Budinek, hoofd
van de WV in ICranjska Gora.
Buitenlandse toeristen, voor het me
rendeel afkomstig uit Duitsland. Italië en
Groot-Brittannië. brachten in 1990 ruim
900 miljoen gulden in het laatje. Func
tionarissen in Ljubljana verwachten dat
de inkomsten over 1991 ruim 75 procent
lager zullen liggen. Hoteleigenaren en
toeristenorganisaties in Slovenië zeggen
hinder te ondervinden van de onrust in
Kroatië. Veel buitenlanders denken dat
ook Slovenië nog het toneel is van ge
vechten. „Slovenië is zo klein dat veel
mensen niet weten waar het exact ligt.
maar ze brengen Slovenië wel in ver
band met de spanningen in Joegoslavië.
Daarbij zien buitenlanders op de televi
sie beelden van gevechten in de (Oost-
kroatische provincie) Slavonië, wat tot
de nodige verwarring leidt", zo verdui
delijkt Budinek.
Slovenië hoopt dat de toeristenindus
trie zich volgend jaar van de klap zal
hebben hersteld. Een beter vooruitzicht
dan de Kroaten hebben. Hotels, apparte
menten en campings blijven in de zuide
lijke buuirepubliek akelig leeg of zitten
vol vluchtelingen als gevolg van de bin
nenlandse onrust. De verwachting is dat
de malaise in het vreemdelingenverkeer
de komende maanden zaJ aanhouden.
Yugotours is momenteel de enige
touroperator die zich inspant voor de
toeristenindustrie in Slovenië. Andere
reisorganisaties hebben alle winterarran-
gementen geannuleerd en alle reizen
voor het komende zomerseizoen uit hun
brochures geschrapt. De Simmen /i|n
ondanks alle economische tegenslag op
timistisch over de toekomst van hun
land. „Wij zijn harde werkers. Wij zullen
een klein Zwitserland worden", zo verze
kert Budinek.
HAARLEM. RvdD
Er is een kans dat de consu
ment in de toekomst zal moe
ten gaan betalen voor door
touroperators uitgegeven reis
gidsen. Niet alleen omdat de
reisorganisaties dat zelf willen
(de kosten van de full colour-
brochures rijzen de pan uit),
maar ook omdat er een EG-
richtlijn in de maak is, die over
matig papierverbruik tegen
moet gaan. „Ik verwacht", zegt
Jaap Peerenboom van het orga
nisatieadviesbureau Hilferink
Croonen in Baarn, „dat de reis
gidsen binnen niet al te korte
tijd een prijskaartje zullen krij
gen. Als de touroperators dat uit
kostenoverwegingen zelf al niet
zullen doen. dan kunnen ze
daartoe worden gedwongen
door de EG, die het milieu wil
ontlasten."
In de reisbranche wordt overi
gens al een jaar of wat gespro
ken over het eventueel laten be
talen voor reisbrochures. En
hier en daar (plaatselijke en ook
regionale V\Vs) is men er zelfs
al toe overgegaan. Ook is een
aantal kleinere touroperators
met het idee gekomen statie
geld te vragen voor reisgidsen
die dan ook nog op kringloop
papier zouden moeten worden
gedrukt. Tot nu toe is men daar
uit concurrentieoverwegingcn
niet toe overgegaan, maar di
recteur Bemd Schötz van A-Rei
zen heeft al aangekondigd er
zeer binnenkort mee te begin
nen. Schötz: „Wat WC nu dm-n.
is pure verspilling. Een moet er
beginnen, dan komt de rest
vanzelf."
Bij de grote touroperators
vraagt men zich dat echter ten
zeerste af. Daar wordt er voorlo
pig nog niet over gedacht dc
reisgidsen slechts tegen betaling
aan klanten mee te geven. Gi
ganten als Arke en Holland In
ternational geven welliswaar toe
dat het maken, drukken en ver
spreiden van brochures na de
loonkosten de grootste finan
ciële kredietpost is en dal het
'miljoenen' zou kunnen schelen
als de gidsen verkocht zouden
kunnen worden, maai «nu
den daar ook gezien als 'de be-
laiioiUkste ret fmim tilling du-
we hebben.'
Woordvoerder Rob Admiraal
van Arke: .Als we er al toe over
gaan de brochures te verkopen
of er een statiegeld aan te ver
binden, dan zouden we dat
doen uit milieuoogpunt. Het
kostenaspect hoe hoog dal
met onze oplage van 4 miljoen
gidsen ook moge zijn Is min
der belangrijk. Maar aan de an
dere kant: ik sluit mets mt. ofaf
nu bekend is geworden dat er in
F.G-verband over wordt gespro
ken. Misschien worden we er
straks wel toe gedwongen."
W-«-
AL
Directeur Bemd Schötz van A-Rei
zen denkt er over zijn reisbrochu
res uit milieu overwegingen te
gaan uitvoeren op kringlooppa
pier. foto» PR
