Oplossing lijkt in
zicht voor Bosnië
Buitenland
Belgen vinden bewijs
in ontvoeringszaak
Aanval Armeniërs
op basis Rode Leger
Plan VS: geen tweede
supermacht toestaan
'Menachem Begin raakte
wil om te regeren kwijt'
PKK wil kabinet in oorlogstijd
Volgende aanval op Irak kan snel voorbij zijn
DINSDAG 10 MAART 1992
Reuter UP! United Press i
Referendum over spoorweg door Alpen
Deze Zwitser trekt sinds jaar en dag langs markten en boerderij
en in het Zwitserse kanton Sankt Gallen om de hoeven van koei
en schoon te maken en bij te vijlen. Zijn hond zorgt dat de te be
handelen koe wordt afgeleid. •foto epa
Ruim 160.000 doden in Libanon
bayrut De burgeroorlog in Libanon heeft in totaal 144.240 do
den en 197.500 gewonden veroorzaakt, terwijl 17.415 mensen
nog worden vermist. Dat heeft de Libanese politie gisteren be
kend gemaakt in de eerste officiële statistieken van de oorlog,
die van 1975 tot 1990 duurde. In de cijfers zijn niet de meer dan
6.630 doden en bijna 8.000 gewonden begrepen die vielen in af
zonderlijke conflicten waarbij de Palestijnen betrokken waren.
Arrestatie na aanbieden uranium
münchen Twee emigranten uit de voormalige Sovjetunie zijn
bij de Beierse stad Augsburg gearresteerd wegens pogingen een
kilogram licht verrijkt uranium te verkopen. Volgens een politie
woordvoerder werd het tweetal afgelopen donderdag bij een
operatie van agenten in burger op een parkeerplaats langs een
snelweg aangehouden. De twee wilden de kernbrandstof voor
1,9 miljoen mark (2,13 miljoen gulden) verkopen; het was niet
duidelijk aan wie. Evenmin was duidelijk waar het uranium van
daan komt.
Politicus beschuldigd van doden joden
Berlijn Een parlementariër van de Oostduitse deelstaat Bran
denburg, de 71 jarige Gustav Just, moet volgens verschillende
politici aftreden omdat hij tijdens de Tweede Wereldoorlog als
lid van een executiepeloton heeft deelgenomen aan het dood
schieten van zes joden uit Oekraïne. Just ontkent niet aan de
executie te hebben meegedaan, maar beroept zich op het 'Befehl
istBefehl'- beginsel en zegt dat hij zelf de kogel zou hebben ge
kregen als hij had geweigerd te schieten. Just zei in de Branden-
burgse hoofdstad Potsdam dat hij de beslissing over zijn aanblij
ven of aftreden overlaat aan zijn partij, de sociaal-democratische
SPD. Die neemt morgen een besluit.
Confederatie naar Zwitsers model
brussel peter de v
De Belgische justitie zegt een
reeks van „verpletterende'' be
wijzen te hebben gevonden te
gen de vier mannen, die het af
gelopen weekeinde werden op
gepakt op verdenking van de
ontvoering van de jonge Antho
ny De Clerck.
De auto van de leider van de
bende zou bij de overdracht van
het losgeld zijn herkend, terwijl
bij een huiszoeking in Luik een
stukje papier met het hand
schrift van de elfjarige Anthony
is aangetroffen. IX' jongen heeft
correspondent
In september 1983 verbijsterde
de gisteren overleden en begra
ven Israëlische premier Mena-
chem Begin vriend en vijand
met zijn mededeling dat hij zich
niet langer in staat achtte het
land te leiden.
Een duidelijke verklaring voor
die beslissing heeft hij nooit ge
geven. wat leidde tot een reeks
speculaties. Samuel I,ewis, in
dertijd ambassadeur van de
Verenigde Staten in Israël, gaf
gisteren in een interview met de
Israëlische radio zijn mening
ovei de zaak
„Het was een combinatie van
drie factoren", zei 1-ewis, die
Begin goed heeft gekend. „Ja
renlang al leed hij aan tijdelijke
depressies. Toen in Israël de
k.ih.mc commissie werd inge
steld, die een onderzoek moest
verrichten naar de gebeurtenis
sen in de Palestijnse kampen
Sabra en Shatilla, zette opnieuw
zo n depressie in".
„Tezelfdertijd was zijn vrouw
ernstig ziek. Telkens moest ze in
het ziekenhuis worden opgeno
men en hij maakte zich ernstig
zorgen over haar. Hij heeft zich
steeds ontzettend schuldig ge
voeld ten onrechte natuurlijk
omdat hij niet aan haar zijde
brussel peter de vries
Vertegenwoordigers van moslims, Kroaten en Serviërs uit
Bosnië-Hercegovina naderen een akkoord over de onaf
hankelijkheid van hun land. De Joegoslavische republiek
moet worden veranderd in een confederatie naar Zwit
sers model, met vergaande zelfstandigheid voor de drie
bevolkingsgroepen. De huidige grenzen moeten blijven
bestaan, zodat opdeling van het land is uitgesloten.
regering, en de status van de
onder sterke politieke controle
staande politie.
Volgens de Servische onder
handelaar Radovan Karadzic
biedt „alleen een confederdatic
de garantie dat geen enkel deel
van Bosnië-Hercegovina aan
een buurrepubliek wordt afge
staan, de mogelijkheid zonder
bloedvergieten naast elkaar te
leven". Lord Carrington, de
voorzitter van de EG-vredes-
conferentie over Joegoslavië, zei
dat het een „pijnlijke vergis
sing" zou zijn wanneer het plan
wordt verworpen. Volgens Car-
correspondent
Dat is de uitkomst van langdu
rig beraad dat zondagnacht en
gisteren in Brussel onder auspi
ciën van de EG plaatsvond. De
delegaties van de moslims en
Kroaten hebben met het princi
pe-akkoord ingestemd. De Ser
vische onderhandelaars willen
het eerst voorleggen aan hun
achterban, voor er eind van de
week in Serajevo verder wordt
gepraat. Onopgeloste proble
men in het akkoord zijn de
macht van de nieuwe centrale
rington zijn de Serviërs „abso
luut klaar om de onafhankelijk
heid van Bosnië te erkennen
De Servische minderheid in
Bosnië keerde zich meer dan
een week geleden bij het refe
rendum over de onafhankelijk
heid tegen afscheiding, en is
voorstander van aansluiting bij
Servië. Tijdens de burgeroorlog
in Kroatië is vaak gespeculeerd
over een opdeling van Bosnië
tussen Servië en Kroatië.
President Mislosovic van Ser
vië was gisteren, officieel we
gens een auto-ongeval, afwezig
bij de hervatting van de EG-vre-
desconferentie. De presidenten
van de andere deelrepublieken
van het voormalige Joegoslavië
waren wel naar Brussel geko
men. De conferentie kwam voor
het eerst sinds
meer dan twee maanden
weer bijeen. In de tussentijd is
er achter de schermen onder
handeld in werkgroepen.
Serviërs eisen
vertrek Milosevic
belgrado runa helunga
correspondent oost-europa
Tweeduizend Serviërs hebben
gisteren in Belgrado betoogd te
gen president Milosevic. Die
opkomst viel wat tegen, maar
zonder enige twijfel heeft de
sterke anti-propaganda op ra
dio en televisie daar zeer aan
bijgedragen. Naast het aftreden
van Milosevic eisten de demon
stranten herstel van het Servi
sche koningshuis. Oppositielei
der Vuk Draskovic riep fabrie
ken, scholen, universiteiten en
andere instellingen op tot een
staking die zo lang zou moeten
duren tot Milosevic is afgetre
den.
Ondanks alle pessimistische
geluiden vooraf verliep de de
monstratie vreedzaam. De poli
tie was massaal op straat aan
wezig. er waren zelfs militiele
den uit de Servische gebieden
in Kroatië aangerukt. Maar de
agenten hielden zich zoveel
mogelijk afzijdig. Ook toen na
afloop van de demonstratie zo'n
duizend mensen spontaan in
optocht naar het Vrijheidsplein
trokken waar vorig jaar tijdens
een oppositiedemonstratie twee
doden vielen, greep de politie
niet in.
Parlement Azerbajdzjan vandaag bijeen
jerevan/bakoe
het suk herkend. Op een derde
verdachte zijn sporen aange
troffen van de chemische pro-
dukten waarmee het losgeld
was gemerkt. Ook hun stem
men zijn herkend. De Belgische
politie zou gisteravond laat op
nieuw arrestaties hebben ver-
ric lit.
De vier verdachten behoren
volgens gerechtskringen tot een
bende van professionele zware
criminelen. Zij hebben de jon
gen 32 dagen vastgehouden in
de buurt van het Limburgse
Hasselt, dus niet in Nederland
zoals eerst werd aangenomen.
Bij een aanval van gewapende
Armeniërs op een raketbasis
van het voormalige Sovjet-leger
in Armenië zijn vier mensen
een soldaat en drie Armeniërs
om het leven gekomen. De
aanvallers, die er niet in slaag
den binnen te dringen, hebben
de basis bij Artik, een plaats op
30 km van de Turkse grens, om
singeld en eisen zware wapens
voor hun strijd tegen Azerbajd-
zjan.
De ongeveer 60 Armeniërs
vielen de basis vrijdag aan met
automatische wapens. Voordat
de aanval begon, was hoge offi
cieren van het voormalige Sov
jet-leger gevraagd naar de ge
meenteraad te komen. Daar
werden zij in gijzeling geno
men. Onder hen was ook de be
velhebber van de basis, kolonel
V. Resjetnikov. De gijzelaars zijn
inmiddels weer op vrije voeten.
Iran heeft gisteren bij de Ver
enigde Naties aangedrongen op
een internationaal wapenem
bargo tegen Azerbajdzjan en Ar
menië. De Iraanse minister van
buitenlandse zaken Velayati
probeerde eerder deze maand
vergeefs te bemiddelen in Na-
gomo Karabach. Ook gisteren
ging de strijd in de enclave weer
door.
Zowel Bakoe als Jerevan be
weren dat de tegenstander hulp
krijgt van paratroepers van het
Gemenebest van Onafhankelij
ke Staten. De paratroepers zijn
in Nagorno Karabach om te hel
pen bij de terugtrekking van het
366ste bataljon van het voorma
lige Sovjet-leger. De Russische
televisie meldde gisteren dat de
terugtrekking van het bataljon is
voltooid, maar dat een aantal
paratroepers zijn achtergeble-
Azerbajdzjan is
na het aftreden van president
Ajaz Moetalibov verward. Het
parlement komt vandaag bijeen
om een nieuwe regering samen
te stellen en de situatie in Kara
bach te bespreken. Parlements
voorzitter Jagoeb Mamedov, die
vrijdag is benoemd tot waarne
mend president, hoopt dat zijn
goede contacten met de Ar
meense president Lev Petrosjan
kunnen leiden tot een door
braak in Karabach. Maar pre
mier Gasan Gasanov wil de
strijd tegen Armenië juist op-'
voeren.
Het Volksfront, dat emaar
streeft de macht van de voor
malige communisten in Bakoe
over te nemen, riep gisteren op
tot ontbinding van het parle
ment en tot radicale maatrege
len om het conflict met Arme
nië te beëindigen. Het front wil
een troepenmacht van 10.000
beroepsmilitairen riaar het ge
bied sturen om de Azerbajd-
zjaanse bevolking in Karabach
te beschermen.
fi president Milosevic, die ze vergelijken met de Iraakse dictator Saddam Hus- correspondent
was toen ze onverwachts over
leed. Hij was toen in de Vere
nigde Staten.
De depressie hield niet op,
maar verhevigde zich. Hij pro
beerde door te werken, maar
zonder zijn vrouw die hem
gewoonlijk hielp depressies te
overwinnen lukte dat niet.
Zijn lichamelijke gezondheid
had te lijden doordat hij niet
behoorlijk at als gevolg van de
maandenlange depressie. Uit
eindelijk was hij er van over
tuigd dat hij niet langer zijn
werk als minister-president
naar behoren kon uitvoeren. Hij
had een enorm plichtsbesef.
Het is een heel bijzonder, mis
schien uniek, geval in de ge
schiedenis: een leider die poli
tiek nog zeer machtig is en ook
fysiek nog van alles aan kan,
maar die niettemin de wil om te
regeren is kwijtgeraakt".
I voormalige Amwerikaanse
president Jimmy Carter die be
middelde bij de totstandkoming
van de Akkoorden van Camp
David noemde Begin in een in
terview in een Amerikaanse
krant „een man van intense vir
tuositeit" en van een groter ka
liber dan Israëls huidige leiders.
Begin moet naar zijn mening
worden gezien als een van de
helden van Israëls ontwikkeling
naar een soevereine staat.
GOS-staten
lid van NASR
brussel anp
Tien republieken van het Ge
menebest van Onafhankelijke
Staten (GOS) zijn vanmorgen
verwelkomd als lid van Noord
Atlantische Samenwerkingsraad
(NASR). Rusland was sinds de
cember al lid. De Raad dient als
overlegorgaan tussen de Navo-
lidstaten, de voormalige Sovjet
republieken en Warschaupact-
landen. De NASR gaat zich met
name toeleggen op samenwer
king op politiek, militair en we
tenschappelijk terrein. Vandaag
wordt in Brussel gesproken over
het samenstellen van een werk
programma om de samenwer
king meer vorm te geven.
nicosia. ips
De verboden Koerdische Arbei
ders Partij (PKK) heeft een plan
gelanceerd voor de oprichting
van een Koerdisch kabinet en
parlement in oorlogstijd. Deze
revolutionaire regering zou het
bestuur op zich moeten nemen
van het Turkse en Iraakse ge
deelte van 'Vrij Koerdistan', al
dus PKK-woordvoerder Asian
Selman gisteren.
Selman zei dat in Turkije al
een „democratisch platform"
wordt opgericht, dat diverse
groepen zal omvatten die een
onafhankelijk Koerdistan on
dersteunen.
De PKK denkt dat Irak door
de Golfoorlog te verzwakt is om
het plan te kunnen blokkeren,
maar verwacht wel tegenwer
king van Turkije. Een Koerdi
sche regering in oorlogstijd is
het bewijs voor het bestaan van
een Koerdische staat, aldus Sel
man. De Koerdische gebieden
in Zuid-Oost Turkije en Noord-
Irak zullen onder het bestuur
van de regering vallen.
Na de proclamatie van de re
gering zal de PKK aansturen op
een politieke oplossing voor de
Koerdische kwestie. De PKK
probeert het machtsvacuüm op
te vullen dat na de Golfoorlog
zou zijn ontstaan.
Zowel binnen als buiten Tur
kije is de partij bezig met de
voorbereidingen voor een lente
offensief gericht op militaire,
economische en andere doelen.
Deze bevinden zich zowel in
Koerdisch gebied in het zuid
oosten, maar ook buiten het
Koerdisch gebied in het westen
van Turkije.
Inmiddels zijn er in Istanbul
al enige aanslagen gepleegd. De
Turkse regering is vastbesloten
om met alle middelen terug te
slaan. De Turkse president Tur-
gut Ozal heeft een groot „mili
tair offensiefaangekondigd om
„voor altijd" een einde te ma
ken aan de activiteiten van de
PKK.
De Koerdische bevolking in
zuidoost Turkije vreest voor een
bloedbad. Inmiddels hebben 49
linkse Turkse parlementsleden
in een gezamenlijke verklaring
hun zorg uitgesproken over de
gespannen situatie in Turkije.
Amerika moet de komende ja
ren proberen te voorkomen dat
er, naast de VS, een tweede su
permacht ontstaat op het
grondgebied van de voormalige
Sovjetunie, of in West-Europa,
of in Azië.
Dat is kern van een rapport dat
momenteel in de hoogste regio
nen van het Amerikaanse mi
nisterie van defensie circuleert,
en dat is samengesteld in sa
menwerking met de Nationale
Veiligheidsraad, die onder pre
sident Bush ressorteert.
Het rapport is niet bedoeld voor
publieke consumptie, maar het
is naar de New York Times uit
gelekt door „een functionaris
die vindt dat de discussie over
de strategie die Amerika moet
volgen in het tijdperk van na de
Koude Oorlog in het openbaar
moet worden gevoerd
Het rapport beschrijft de uitda
gingen waarvoor Amerika de
komende jaren kan komen te
den haag maurice wilbrink
De Britten en Amerikanen zijn klaar
voor de nieuwe militaire aanval op
Irak: met een aantal gevechtsvliegtui
gen, dat ieder moment kan opstijgen
vanaf Turks of Saudisch grondgebied,
dan wel vanaf een van de Amerikaanse
vliegdekschepen in de Perzische Golf of
de Middellandse Zee, is men in staat
een Iraakse wapenfabriek of een Iraaks
overheidsgebouw in puin te schieten.
Snel, grondig, en met zeer weinig risico.
De nu al wekenlang 'niet uitgesloten'
militaire aanval op Irak zou wel eens
voorbij kunnen zijn voordat men er hier
erg in heeft.
Vorige week nog hebben de Amerikaan
se president Büsh en de Britse premier
Major tijdens een uur durend telefoon
gesprek de scenario's doorgesproken
hoe Irak militair kan worden gedwongen
zich nu eindelijk aan de VN-resolutie» te
houden.
Meest voor de hand liggend scenario:
met enkele welgemikte bommen Sad
dams capaciteit tot de produktie van wa
pens verminderen, zolang de dictator
dat zelf niet doet. Saddam Hussein
wordt zo een bloedneus geslagen, waar
mee het Westen toont dat het niet met
zich laat sollen.
Meer zit er niet in. Men is er nog altijd
niet in geslaagd de Iraakse president zelf
uit de weg te ruimen, en een nieuwe
grootscheepse grondoorlog waarbij de
geallieerde troepen oprukken naar Bagh
dad om Saddam er te verdrijven, is uit
gesloten. Het betekent teveel verliezen,
te weinig landen zullen meedoen, de uit
komst is volstrekt onzeker, nog afgezien
van de vraag of alle leden van de VN-vei
ligheidsraad hiervoor het groene licht
zouden geven.
lil Britse militaire kring is uitgerekend
dat men opnieuw tussen de 100.000 en
200.000 man nodig zou hebben voor een
succesvolle expeditie over land tegen
Saddam. Om die sterkte te bereiken zou
wederom een operatie op touw moeten
worden gezet, qua schaal bijna even
groot als Desert Storm. De voorbereiding
van zo'n landoorlog zou weken in beslag
nemen, en niets wijst erop dat Washing
ton en Londen zoiets plannen.
Op dit moment Hebben alleen de Ameri
kanen nog aanzienlijke hoeveelheden
troepen in de buurt: 25.000 man in het
Golf-gebied en rond de 15.000 in de
Middellandse Zee. Verder is nog altijd
een flinke Amerikaanse oorlogsvloot van
bijna vijftig schepen in de buurt, met als
voornaamste taak de handhaving van
het VN-embargo tegen Irak.
Daarnaast hebben verschillende Wester
se landen gevechtsvliegtuigen in de regio
gestationeerd, die het belangrijkste in
strument zijn om het bewind van Sad
dam onder militaire druk te zetten. Op
de luchtmachtbasis Incirlik in Turkije
hebben de Britten, Fransen en Amerika
nen ruim zestig toestellen, die nog
steeds patrouillevluchten maken boven
het noorden van Irak. Deze vluchten die
nen ter bescherming van de Koerdische
bevolking.
Het is onwaarschijnlijk dat een luchtaan
val op Irak vanuit Turkije wordt uitge
voerd. De Turken hebben eerder duide
lijk laten weten dat ze niets voelen voor
vijandelijke acties tegen Irak. die plaats
vinden vanaf Turks grondgebied. De
Amerikanen kunnen echter opereren
vanuit Saudi-Arabië en vanaf het vlieg-
dekschip Eisenhower. Ook kunnen weer
kruisraketten worden ingezet.
Het belangrijkste motief voor de Britten
en Amerikanen om weer de aanval te
zoeken, is overigens niet zomeer de drei
ging die er van Saddam uit kan gaan als
hij blijft beschikken over installaties
waarmee hij op den duur bijvoorbeeld
weer Scud-raketten zou kunnen bou
wen. De beslissing al of niet militair in te
grijpen zal puur afhangen van het elec
torale effect dat Bush en Major ermee
denken te kunnen behalen. Beide leiders
staan er in de opiniepeilingen slecht
voor, terwijl de verkiezingen snel nader
bij komen; in Groot-Brittannië al volgen
de maand, in de VS woeden momenteel
de voorverkiezingen, waama in novem
ber de eindverkiezingom het president
schap volgt.
staan. Daarbij wordt gepleit
voor een wereld die wordt ge
domineerd door één super
macht, Amerika.
De VS kan die positie tot in
lengte van jaren behouden door
constructief gedrag en een mili
taire macht die groot genoeg is
om als afschrikking te dienen
voor landen die Amerika naar
de kroon trachten te steken, al
dus het rapport.
In een passage die lijkt te slaan
op Europa en Japan, stelt het
rapport dat de VS „voldoende
voor de belangen van de gea
vanceerde industriële mogend
heden moet opkomen om hen
ervan te weerhouden dat zij ons
ons leiderschap betwisten".
Geheel binnen dat kader past
ook de opmerking, dat het voor
Amerika van belang is dat de
bestaande Navo-structuur be
houden blijft. „We moeten pro
beren te voorkomen dat er ex-
clusief-Europese veiligheids
structuren komen die de Navo
zouden ondermijnen", aldus
het rapport.
De sleutel tot het behoud van
de positie als enige supermacht,
wordt verder opgemerkt, is
het voorkomen van nucleaire
proliferatie. Desnoods moet
met militaire middelen worden
voorkomen dat landen als
Noord-Korea en Irak over kern
wapens gaan beschikken, staat
letterlijk.
Want als deze landen kernwa
pens zouden hebben, dan zou
dat landen als Duitsland en Ja-
ertoe kunnen brengen om
bij wijze van afschrikking zelf
nucleaire wapens te maken. Dat
ou hen weer op het pad van
globale competitie en militaire
rivaliteit" met de VS kunnen
brengen, aldus het rapport.
Opvallend is tenslotte een pas
sage die het rapport wijdt aan
Oost-Europa. Amerika, zo staat
moet overwegen die landen
dezelfde garanties op het gebied
veiligheid te geven die ook
bijvoorbeeld Saudi-Arabië en
Kuwayt al hebben.
r weer een bedreiging uit
gaat van „de staat die de Sov
jetunie opvolgt, dan moeten we
oorbereidingen treffen om
Oost-Europa tegen deze bedrei
ging te beschermen", aldus het
rapport.
i In Zwitserland wordt toch een referendum gehouden
r de wenselijkheid van nieuwe spoorwegverbindingen door
de Alpen. Het referendum kan de Zwitserse regering in verlegen
heid brengen in haar onderhandelingen met de Europese Ge
meenschap. Brussel eist van Zwitserland en Oostenrijk dat zij
onmiddellijk voorzieningen treffen voor beter transport door de
Alpen. De constructie van nieuwe tunnels, die vooral bestemd
zijn voor het transport van vrachtwagens per spoor, moeten
worden afgerond tussen het jaar 2000 en 2015. De totale kosten
i het project worden geschat op ruim 30 miljard gulden.
