Osdorp zet boefjes in
bij bewaking winkels
'Top moet bij aanpak van
corruptie voorbeeld geven'
Molukkers leidden gevecht tegen Japan
Joop weer terug bij Tanja
Binnenland
Automobilist altijd voor
helft schade aansprakelijk
Lubbers heeft 'grote
moeite' met EG-verbod
Politie: Drugsgeld in
speelautomaten gewit
DINSDAG 10 MAART 1992
Oppasser René Schelling van de
Amsterdamse dierentuin Artis
voert nijlpaard Joop een stok
brood. Met de versnapering vier
de Joop de hereniging met zijn le
vensgezellin Tanja. Het vrouwtje
kreeg onlangs de prikpil om te
voorkomen dat ze opnieuw zwan
ger zou raken. Voor nljlpaardba-
bies is in de dierentuinen weinig
belangstelling. Bovendien loopt
een kleine in het niet al te mime
bassin de kans door de moeder te
worden weggedrukt. foto anp
cohmuux*
Nederland voorop met emancipatie
den haag „Ten onrechte leeft bij ons weieens het idee dat Ne
derland achterloopt op het terrein van de emancipatie. Op een
aantal terreinen lopen we echter voorop.'' Dat zei staatssecreta-
s Ter Veld (emancipatie) gisteren in Den Haag ter gelegenheid
an viering van de 81 ste Internationale Vrouwendag. Voorop lo
pen doet Nederland bij voorbeeld met een aantal projecten
waarmee het emancipatieproces in maatschappelijke organis-
ties op gang moet worden gebracht. Op het ministerie van soci
ale zaken en werkgelegenheid werden maandag achttien van die
projecten gepresenteerd. Ter Veld is er zo enthousiast over. dat
e de projecten onder de aandacht van de partners van de Eu
ropese Gemeenschap wil brengen.
Arrestant dood in politiecel gevonden
roermond In een cel van het politiebureau te Roermond is
zondag het stoffelijk overschot van een 25-jarige verdachte uit
Roermond aangetroffen. De man werd verdacht van poging tot
zware mishandeling. Hij stond op het punt van het politiebu-
j naar het huis van bewaring te worden overgebracht. Naar
alle waarschijnlijkheid heeft de arrestant zich door verhanging
i het leven beroofd. De hoofdofficier van justitie in Roermond
heeft de rijksrecherche opdracht gegeven om een nader onder
zoek in te stellen.
Au pairs moeten kunnen klagen
Groningen Au pairs moeten de mogelijkheid hebben om te kla
gen over hun bemiddeling en misstanden in het gezin waar ze
terecht zijn gekomen. Dat vindt Au Pair International, een be
middelingsbureau in Groningen. Het bureau heeft daarom vol
gens eigen zeggen het voortouw genomen en voor de eigen
klanten een klachtenprocedure in het leven geroepen. Wachten
worden direct onderzocht en kunnen leiden tot herplaatsing of,
als er geen ander gezin beschikbaar is, tot terugbetaling van (een
deel van) de bemiddelingskosten moet terugbetalen.
Hoge Raad beschermt voetgangers
De eigenaar van een auto is al
tijd voor de helft van de schade
aansprakelijk, als de auto met
een voetganger of een fietster in
botsing komt. Voetgangers of
fietsers zijn kwetsbare verkeers
deelnemers, die dienen te wor
den beschermd tegen de geva
ren van het gemotoriseerde ver
keer.
Dat schrijft de Hoge Raad in
een arrest over een geschil over
schadevergoeding tussen een
automobiliste en het Instituut
Ziektekostenvoorziening Amb
tenaren Overijssel, dat optreedt
namens een 67-jarige voetgang-
De voetgangster werd in de
cember 1984 aangereden door
een auto, toen zij op het laatste
moment een voetgangers-over
steekplaats. Zij liep zware ver
wondingen op. waarvoor ziekte
en revalidatiekosten moesten
worden gemaakt.
Zowel de rechtbank als het
gerechtshof waren van mening
dat de verhouding in de aan-
spakelijkheid tussen de auto
mobiliste en de voetgangster 1:4
moest bedragen. Zij oordeelden
dat het de automobiliste niet is
te verwijten dat zij de voetgang
ster in het geheel niet heeft ge
zien. aangezien die op het
laatste moment de weg op stap
te.
De Hoge Raad oordeelde ech
ter dat de billijkheid vereist dat
tenminste 50 procent van de
schade ten laste moet komen
van het motorvoertuig, wegens
het aan gemotoriseerd verkeer
verbonden gevaar. Dat moet
volgens de Raad gelden in het
geval de eigenaar van het mo
torvoertuig aansprakelijk is,
omdat hij zich niet op over
macht heeft kunnen beroepen
en de voetganger of fietser een
fout maakte zonder dat echter
sprake was van opzet of roeke
loosheid.
Ten aanzien van de andere
helft van de schade is volgens
de Hoge Raad beslissend in
hoeverre de (foutieve) gedragin
gen van de eigenaar van de auto
en de fietser of voetganger lot
de schade hebben bijgedragen.
Hirsch Ballin noemt verschijnsel 'veelkoppig monster'
Stadsdeelraad heeft bezwaren tegen project politie
De Amsterdamse politie zet randgroepjongeren uit de
wijk Osdorp in bij de bewaking van winkels in de wijk.
Afgelopen zaterdag surveilleerden voor het eerst vijf jon
geren, tot volle tevredenheid van hun begeleiders en de
middenstand. Voorlopig gaat het nog om een proef, die
tot juni duurt.
AMSTERDAM GPD-ANP
Aanpak van corruptie moet be
ginnen bij de top. op het niveau
van het leiderschap, maar .ook
bij belangrijke personen in de
samenleving. Als zij het juiste
voorbeeld geven, is dat de beste
weg om afglijden te voorkomen.
Dat zei minister van justitie
Hirsch Ballin gisteren bij de
opening van de Internationale
Anti-Corruptie Conferentie, die
deze week plaatsvindt in Am
sterdam. De minister noemde
corruptie „een veelhoofdig
monster, omdat het zich op vele
manieren manifesteert".
Het is de vijfde keer dat de
tweejaarlijke bijeenkomst wordt
gehouden. De 270 deelnemers
in Amsterdam komen uit 65
landen. Naast politiemensen en
juristen, bevinden zich onder de
deelnemers ook regeringsverte
genwoordigers, academici en
groot-industriëlen.
Het thema is 'Kijken in de
toekomst, de beheersing van
corruptie in het perspectief van
groeiende internationalisatie'.
In dat kader wordt ook gepraat
over de samenhang tussen cor
ruptie en georganiseerde crimi
naliteit. De verwachting is dat
vooral de 'onzichtbare crimina
liteit' zoals subsidie-fraude
de komende jaren sterk zal
stijgen, waarbij ook de corruptie
toeneemt.
Lode van Outrive, lid van het
Europees Parlement en profes
sor aan de Universiteit van Leu
ven in België, nam op de eerste
dag de Europese Gemeenschap
op de korrel. Volgens hem is de
EG een ondemocratisch, van
fraude en corruptie doortrokken
orgaan. In economisch opzicht
is de EG overontwikkeld, in po
litiek opzicht is de Gemeen
schap blijven steken op het ni
veau van een ontwikkelings
land, aldus Van Outrive.
Volgens Van Outrive rust er
op het gebruik van het woord
'corruptie' een taboe binnen de
EG. „Er kan echter geen twijfel
over bestaan dat corruptie op
grote schaal voorkomtaldus
Van Outrive. „De mafia is onder
ons." De ingewikkelde EG-wet-
geving is volgens het parle
mentslid een van de factoren
die corruptie oproept en bevor
dert.
Hoe meer wetten er zijn, hoe
vaker ze met voeten kunnen
worden getreden. De EG-wetge-
ving is daarvan volgens hem
een duidelijk voorbeeld. „Er wa
ren op een gegeven moment 30
verschillende exportvergoedin
gen voor rijst, afhankelijk van
de kwaliteit. De verleiding voor
de exporteur om te beweren dat
zijn rijst van het kwaliteitspre-
diktaat '16' is, in plaats van '14',
om zodoende meer geld op te
strijken, is dan wel erg groot.
Astmafonds:
Geen euforie
over onderzoek
UTRECHT «ANP
Het zal eerder decennia dan ja
ren duren voor astmapatiënten
kunnen profiteren van de resul
taten van genetisch onderzoek
naar de oorzaak van hun ziekte.
Deze waarschuwing liet het het
Nederlands Astma Fonds (NAF)
gisteren horen, om te voorko
men dat astmapatiënten té blij
reageren op berichten uit Enge
land.
Daar maakten onderzoekers
dit weekeinde bekend dat ze
een gen hebben gevonden dat
een rol speelt bij het ontstaan
van astma. De genetische factor
die de allergie veroorzaakt, kan
echter ook leiden tot klachten
van de neus (hooikoorts) en
darmen (voedselallergie).
Genetische aanleg voor aller
gie hoeft zich volgens het ast
mafonds dus niet altijd in astma
te uiten. Daar zijn overgevoelige
luchtwegen voor nodig. De oor
zaak daarvan zal naar alle waar
schijnlijkheid met het Britse on
derzoek niet worden opge
spoord, aldus het NAF.
AMSTERDAM GPD
De kersverse surveillanten lo
pen rond in een mouwloos, po-
litieblauw jack met het opschrift
'Beware Watch Out' (Pas Op
Kijk uit). Via een mobilofoon
onderhouden zij contact met
een politiebus in de nabijheid
van het winkelcentrum.
Het project is een initiatief
van rechercheur Rob Raat, lei
der van het zogeheten Tiener
team in de wijk. Dat houdt zich
al geruime tijd bezig met bege
leiding van met name Marok
kaanse jongeren, die zich regel
matig schuldig maken aan
jeugdcriminaliteit.
De komende maanden moe
ten uitwijzen hoe het inzetten
van de jongeren als surveillant
gaat uitpakken. „Het is een leer
proces voor de jongeren. Ze
moeten van rolpatroon verwis
selen. Van uitvoerder van kat-
tekwaad worden ze toezicht
houder", aldus politiewoord
voerder Cees Rameau.
Om zich op hun taak voor te
bereiden, kregen de vijf acht
uur les. Die werden voorname
lijk besteed aan wat wel en niet
mag als surveillant en aan hun
manier van optreden. Hun be
voegdheden gaan overigens niet
veraer dan die van een normale
burger. Zij mogen ook uitslui
tend werken onder toezicht van
het Tienerteam.
Voor het project is overleg ge
voerd tussen politie en justitie.
Toch worden er de nodige kant
tekeningen geplaatst over de
mogelijke risico's. Het stadsdeel
Osdorp heeft een atlbckUe-aan-
vraag van 7.000 gulden voor het
project niet gehonoreerd. Sinds
een half jaar beschikt het stads
deel namelijk over eigen stads
wachten met dezelfde taak.
Voorlopig vinden de surveil
lances alleen op koopavond en
op zaterdag plaats. Van de vijf
jongeren aie aan het project
(Icrlnrmrn, 7i|n er \ut \.m
Marokkaanse afkomst. Het win
kelcentrum en omliggende win
kelstraten in Osdorp worden ge
teisterd door rondhangende
schooljeugd en jongerenben-
dea i Ie wtnkeUera rijn blij „dal
er nu tenminste iets gebeurt".
Ze hebben al laten weten
meer jongens tegejtfkertjd op
de been te willen en het wacht
lopéfl lift té bidden naai mei i
dagen van de week. De onder
nemers zijn in beginsel bereid
na juni mee te betalen aan het
project Bij het begin van het
project hebben zien al vijftien
andere jongeren aangemeld, die
ook graag willen optreden als
surveillant.
Expositie vestigt aandacht op 'vergeten verzet' Nederlands-lndië
Rechercheurs
in mei voor
de rechtbank
AMSTERDAM ANP
De twee Amsterdamse recher
cheurs, die in april 1990 werden
aangehouden op verdenking
van betrokkenheid bij de trans
actie van 1-00 kilo hasj, zullen
zich op 7 mei moeten verant
woorden voor de Amsterdamse
rechtbank.
De rechercheurs waren tot
aan hun arrestatie werkzaam op
het bureau Raampoort. Het
tweetal werd al geruime tijd in
de gaten gehouden. De rijksre
cherche rekende hen op 6 april
in het Pullmann Hotel bij
Schiphol in. Daarbij werd hon
derd kilo hasj in beslag geno-
De rechercheurs werden op
vrije voeten gesteld, geschorst
en in een later stadium ontsla
gen. In november 1990 werden
zij opnieuw aangehouden, om
dat zij werden verdacht van ver
duistering van in beslag geno
men goederen.
Eén van de twee wordt nu al
leen beschuldigd van betrok
kenheid bij de hasjdeal. De an
der moet zich tegen nog drie
beschuldigingen verdedigen.
Hij zou zich schuldig hebben
gemaakt aan wederrechtelijke
vrijheidsberoving door een on
rechtmatige arrestatie, hij zou
op grond van leugens een huis-
zoekingslast hebben losgepraat
en hij zou spullen hebben ver
donkeremaand bij een andere
huiszoeking.
Doden door ruzie
EINDHOVEN ANP
Door een schietpartij in Eind
hoven zijn gisteren twee men
sen om het leven gekomen. De
slachtoffers zijn een 57-jarige
Eindhovens vrouw en haar 50-
jarige echtgenoot. Het echtpaar
was verwikkeld in een echt
scheidingsprocedure. Op straat
ontstond een vechtpartij waar
bij de man eerst zijn vrouw
neerschoot en daarna zichzelf.
UTRECHT PETER VAN DE VUSSE
„Job, ik heb bericht ontvangen
van Australische gevangenen
dat de geallieerden spoedig op
Ambon zullen landen. Met het
oog daarop moet je trachten
om met de andere Ambonese
sergeanten een organisatie
te vormen om de Jappen te be
strijden zodra de geallieerden
hier zijn geland".
In een brief van de Molukse
verzetsman Matthijs de Fretas
kreeg sergeant Jacob Latuheru
uit Nakoe in augustus 1942 de
opdracht ervoor te zorgen klaar
te staan om de Japanners te be
strijden zodra de geallieerden
op Ambon aan wal kwamen.
Sergeanten op Sojo,
Hoetoemoeri, Kilang en Hoe-
koerila kregen een zelfde in
structie.
Eind 1942 kreeg de Indische
verzetsorganisatie inderdaad
structuur. In een tiental dorpen
waren afdelingen opgericht van
tien tot twintig ex-KNIL-militai-
ren en landwachters onder lei
ding van een voormalig ser
geant. Sommige afdelingen
hadden een geestelijk leider, in
de vorm van een godsdienstle
raar of dominee. Aan het hoofd
van alle verenigingen op Am-
bon stond de Molukse verzets
man Matthijs de Fretas.
Van De Fretas is bekend dat
hij voor de oorlog grote faam
had opgebouwd als olifantenja
ger. Zijn huis in Mahia stond vol
met trofeeën. Volgens ooggetui
gen was hij een grote leider.
„Hij straalde een grote trots uit
en liet merken voor niemand
bang te zijn", aldus een militair
die ooit een toespraak van hem
bijwoonde. Voor de Japanners
wist hij zich op Leitimor, het
zuidelijke deel van Ambon, lan
ge tijd schuil te houden, voordat
hij zich uiteindelijk moest over
geven.
Veel meer is van De Fretas
niet bekend. Op de tentoonstel
ling Moluks verzet Wereldoor
log II. die afgelopen zaterdag in
het Moluks Historisch Museum
i?l Utrecht door minister d'An-
cona (WVC) is geopend, ont
breekt zelfs een foto van de ex-
sergeant. De samenstellers heb
ben geen afbeelding van hem
kunnen vinden en hopen
slechts dat tijdens de expositie
iemand een portret opdiept uit
zijn doos met oude foto's.
Aan het Indisch verzet tijdens
de Japanse bezetting is maar
weinig aandacht besteed, onder
meer omdat er maar weinig do
cumentatie is. De Japanners.
die toch al nauwelijks een ad
ministratie bijhielden, waren in
1945 in de gelegenheid hun ar
chieven te vernietigen. Ook na
dekolonisatie is systematisch
onderzoek achterwege geble
ven.
Toch gingen veel verzetsmen
sen in Nederlands-lndië door
met de strijd nadat het KNIL op
8 maart 1942 capituleerde. En
kele duizenden mensen boden
actief verzet via sabotage tijdens
de Japanse inval, guerrilla-acti
viteiten na de KNIL-capitulatie
en het verzamelen van informa
tie voor de geallieerden. De bij
drage van de Molukkers was re
latief groot. Meer dan andere
bevolkingsgroepen die verzet
pleegden Javanen. Chinezen,
Menadonezen en Timorezen
weigerden Molukkers de strijd
op te geven. Het Molukse verzet
bestond vooral uit ex-KNIL-mi-
litairen, waarbij de vooroorlogse
hiërarchie werd gehandhaafd
De meeste verzetsorganisaties
hielden zich vooral bezig op het
voorbereiden van de geallieerde
tegenaanval. Op dat moment
zouden ze naar de in het ge
heim verzamelde wapens grij
pen om de steden te ontzetten
en de geallieerden te helpen.
Van dat plan kwam maar weinig
terecht. De verwachte geallieer
de landingen waarvan De
Fretas in zijn brief van augustus
1942 melding maakt bleef
uit. Bovendien slaagden de Ja
panners erin het georganiseerde
verzet tussen maart en mei
1943 op te rollen.
Duizenden verzetsmensen
werden opgepakt door de Ken-
peitai (Japanse militaire politie)
en kwamen in Fort Victoria.
Honderden werden op brute
wijze vermoord. Op 1 juli 1943
werd De Fretas. die zich had
overgegeven omdat zijn familie
door de Japanners werd gegij
zeld, samen met de opgepakte
afdelingsleiders uit Soja,
Hoetoemoeri. Kilang, Hoekoeri-
la en Latuheru uit Nakoe ont
hoofd.
Op de kleine, maar beziens
waardige tentoonstelling in
Utrecht is gepoogd de rol van
het Moluks verzet in de Tweede
Wereldoorlog te reconstrueren.
Te /uti /i|ii ondet tilden foto s
van verzetsmensen, landkaar
ten, pamfletten en vlaggen. Een
van de opvallendste onderdelen
van de expositie wordt gevormd
door de Nefis-rapporten
(Netherlands Forces Intelligen
ce Service). Dat zijn rapporten
die door de Nederlandse mili
taire Inlichtingendienst in
Australië over de bezette gebie
den zijn samengesteld. Dankzij
het Nefis-materiaal over diverse
Molukse eilanden (dat het Mu
seum min of meer bij toeval ge
kregen heeft) is er een goed
beeld ontstaan hoe de situatie
was in de gebieden waar Mo
lukkers verzet pleegden.
Tentoonstelling: 'Moluks ve
zel WO II' in hel Moluks Histo
risch Museum In Utrecht van 7
maart tot en met 31 mei. Ge
opend dinsdag tot en met zon
dag van 13.00 tot 1700 uur.
DEN HAAG ANP
Premier Lubbers heeft „grote
moeite" met het voorgenomen
verbod van de Nederlandse me
dedingingsregels. Dat staat in
de brief die Lubbers op 31 janu
ari heeft geschreven aan voor
zitter Delors van de Europese
Commissie. De premier schnjft
te vrezen dat het verbod „bij
zonder negatief' zal zijh voor
de Nederlandse bouwmarkt en
dat het „geheime oncontroleer
bare afspraken" zal doen herie-
Op 6 februari legde het Eu
ropese Hof de Nederlandse
bouwers een boete van onge
veer 52 miljoen gulden op we
gens kartelvorming. Volgens het
ROTTERDAM ANR
De Rotterdamse politie ver
moedt dat criminele organisa
ties de opbrengsten van verdo
vende middelen witwassen
door ze toe te schrijven aan de
winst op de exploitatie van
speelautomaten. Dat zei de
plaatsvervangend korpschef van
de Rotterdamse politie C Ot*
tevanger gisteren op het sympo
sium Horeca en criminaliteit'
in de Maasstad.
Ottevanger zegt geen harde
bewijzen te hebben voor zijn
theorie, die hij echter wel ba
seert op een aantal feiten. Zo is
van de ongeveer 100 eigenaar
exploitanten van speelautoma
ten in de Maasstad een vijfde
gelieerd aan de georganiseerde
criminaliteit. Bovendien is vol
gens Ottevanger een aantal ex
ploitanten van speelautomaten
eigenaar van een groot aantal
horeca panden.
Hij wijst erop dat vergunnin-
Hof zijn de mededingingsregels
in de Nederlandse bouwwereld
In strijii mei ntlkel 85 van hel
Europese Verdrag.
Lunbers maakte dc inhoud
van zijn brief aan Delors giste
ren bekend aan hoofdredacteur
Egels van Cobouw, het dagblad
voor de bouwwereld. Cobouw
werd gisteren door staatsraad
Boukema van de afdeling recht
spraak van de Raad van State in
het gelijk gesteld dat 1 ubbers de
inhoud van de brief openbaar
moest maken.
De bouwregeling wordt bin
nen dc EG „te veel vanuit de in
valshoek concurrentie bezien",
zo heeft Dibbers Delors voorge
houden.
gen voor de exploitatie van
speelautomaten vrijwel auto
matisch worden afgegeven, en
dat dc opbrengst van een gok
automaat onmogelijk exact is
vast te stellen. „Er is weinig fan
tasie voor nodig om te constate
ren dat het een koud kunstje is
om criminele winsten toe te
schrijven aan de winst op de ex-
ploitate van speelautomaten."
Ook moet er volgens Ottevan
ger rekening mee worden ge
houden. dat er een versterking
plaatsvindt van de invloed van
criminele organisaties in de ho
reca. „Niet alleen dc gokkast
wordt aangeboden of opge
drongen. ogenschijnlijk ver nor
gen bijprodukten zijn de drugs
en de vuurwapens
Volgens een globale bereke
ning, gebaseerd op de op
brengst van gokautomaten in
legale casino's, brengen de 5000
gokkasten in de Rotterdamse
horeca jaarlijks minimaal een
kwart miljard gulden op.
Oud-opvarenden en nabestaanden herdachten gisteren bij het Marinemonument op het Rotterdamse Oost
plein de slachtoffers van de Slag in de Javazee. foto anp hans stiinmiier
