Leven en wonen
ymi
Kleine maten groot aangepakt
Stokoude
vorm van
hergebmik
Rubber
Biezen geven extra dimensie
aan zomermode van Molenaar
Gevaarlijke
medicijnen?
20
Balt van Hilst ontwikkelde zelf standaard
Het is een zegening van de moderne techniek, de prijs die we betalen voor
massaproduktie: de standaardmaat. Of je het nu hebt over vloerbedekking,
meubels of kJeding, alles heeft zo z'n vaste afmetingen. En als je daarvan wilt
afwijken, zo dat al kan, moet je vaak diep in de buidel tasten.
HENRIETTE VAN DER HOEVENSelder,andplein
„De maten in de herenconfectie lopen van
48 tot en met 56", legt hij uit. „Sommmige
zaken hebben nog wel iets in 44 of 46 maar
dat is heel weinig. Kiezen uit een of twee
colbertjes noem ik niets."
„Hier in de buurt wonen veel Japanners en
die konden we niet aan een goed kostuum
of colbert helpen. Als je een colbert moet
verkleinen betekent dat namelijk dat het
helemaal uit elkaar moet, dat is geen kwes
tie van een zoompje."
„Mijn vrouw vond het jammer dat ze deze
klanten niet kon helpen en stelde voor ook
de maten 42,44 en 46 te gaan verkopen. In
Vooral bij kJeding is het knap lastig als je
buiten die standaard valt. En niet alleen als
je een maatje te groot bent, ook als je wat
kleiner bent uitgevallen dan wat de confec
tie industrie tot norm heeft verheven, zitje
in de problemen. Niet zelden word je dan
verwezen naar de kinderafdeling, waar je
als volwasssen consument niets te zoeken
hebt. Grote maten kunnen tegenwoordig
redelijk uit de voeten in de confectie maar
de kleintjes vallen nog steeds totaal uit de
boot.
Met dat laatste probleem werd Balt van
Hilst, die 24 jaar geleden Zijn herenmode-
eerste instantie wilde ik er niet aan. De er
varing had geleerd dat je juist met die ma
ten altijd blijft zitten. Ook collega's waar
mee ik sprak zeiden dat ik er niet aan moest
beginnen."
Toch bleef de zaak Van Hilst bezighouden.
Hij ging in veel winkels kijken en legde zijn
oor te luisteren. Uiteindelijk kwam hij tot
de conclusie dat er wel degelijk behoefte
aan was aan die 'andere' maten.
De start drie jaar geleden was weinig hoop
gevend. Van Hilst: „De eerste zaterdag kre
gen we veel Japanse klanten binnen, die we
toch niet konden helpen. We kwamen tot
de ontdekking dat de kleinere mens anders,
vaak wat breder, is gebouwd. Vanaf die tijd
heeft Van Hilst van elke klant de maat ge
nomen. Hij heeft nu een omvangrijk boek
werk waarin regelmatig terugkerende klan
ten met al hun maten staan vermeld. Een
klant uit Antwerpen of Maastricht hoeft
voor een overhemd niet naar Amsterdam te
komen, dat kan gewoon worden opge
stuurd.
Van Hilst heeft door al dat meetwerk een
standaard ontwikkeld voor zijn maten 42,
44, en 46 en de daarbij behorende over-
hemdmaten. Daarmee stapt hij naar fabri
kanten dat is vaak een heel gezoek die
deze maten kunnen maken naast hun ge
wone collectie. En dat is nu, na drie jaar
aardig gelukt. Vrijwel alles wat er op heren
modegebied te koop is, kan Van Hilst leve
ren in de maten 42 tot en met 56.
„Ja ook de grotere maten", zegt hij. „Want
ik wil geen speciaalzaak voor kleine maten
zijn. Kleinere mensen hebben toch al vaak
problemen met hun bouw, die moet je niet
extra in een hokje duwen. Als er iemand bij
mij komt die zegt: Ik ben zo klein, je zult
voor mij wel niets hebben, dan trek ik hem
expres een maat te klein aan. Dan zie je ze
groeien."
De grootste (donker) en de kleinste (licht) maat die Balt van Hilst (zelf een maat 52) in huis heeft.
united photos de boer gerald van drallen
„Wij maken heel wat mensen gelukkig,"
zegt zijn echgenote Mathilde aan wie de
kleine maten het in feite te danken hebben
dat ze goed gekleed kunnen gaan. „Mannen
die vaak stad en land hebben afgelopen om
iets passends te vinden. Moeders met zo
nen, de wanhoop nabij. En dan komen ze
bij ons en zien ze niet een of twee colber
tjes, maar een hele rij in hun maat. Er zij
mannen die in een keer hun kleding voor
het hele seizoen kopen." „Ja", valt haar
echtgenoot haar bij: „sommige mensen
moet je echt een beetje afremmen. Per slot
van rekening brengen we iedere zes weken
weer nieuwe dingen.
Omdat Van Hilst het heeft aangedurfd
'klein' groot aan te pakken wat er in 52
is, is er ook in 42 hoeft zijn kleding niet
peperduur te zijn. De middenklasse en het
betere genre, zo omschrijft hij zelf zijn col
lecties die worden genmaakt in Frankrijk,
Italië en Duitsland.
Maar ja, als je, zoals Van Hilst vertelt, al in
geen tien of vijftien jaar een behoorlijk kos
tuum hebt kunnen kopen, dan kijk je niet
op honderd gulden. Dan ben je alleen maar
dolblij dat je eindelijk iets hebt gevonden.
Balt Herenmode, Gelderlandplein 39, Amster
dam (Buitenveldert) tel. 020-644 14 85.
TUIN
Greet Buchner illustratie Han van der Ven
Recycling (herwinning) is de kreet van dit
moment. Het lijkt een nieuwe kreet, maar
in de tuinbouw is herwinning al vele hon
derden (arm 'mode'. We noemen hef alleen
niet recycling maar composteren, ofte wel
goede, voedzame compostaarde maken van
organische keuken- en tuinafval. Wat mij
betreft: ik vind mijn eigen twee compostho-
pen steeds weer een wonder. Je gooit er
kleurige rommel op en je hebt na een paar
maanden mooie zwarte aarde.
Composteren is noodzaak voor elke tuin.
Ook voor de allerkleinste. Immers elk takje,
elk blaadje dat we weggooien betekent ver
lies aan humus en mineralen die we dan
weer met veel moeite en kosten moeten
toevoegen.
Voor kleine tuinen zijn in speciaalzaken tal
van kisten een kasten te koop. Ze hebben
mei eUouu gemeen del lucht bij de afval
kan. Lucht, voldoende lucht is eis nummer
ëën voor de vorming van goede compost.
I )aarom maken we in de tuin de compost -
hoop altijd op de grond en daarom schep
pen wc het twee of drie keer om, zodat er
weer voldoende lucht bij kan.
Tweede voorwaarde is een niet zuur (ba
sisch. Ph minstens 6) milieu. Tijdens de
omzetting van organisch materiaal door
micro-organismen ontstaan humuszuren.
I )eze neutraliseren we met iets kalk.
Derde voorwaarde is vocht. Al te droog ver
hindert het werk van micro-organismen en
ook regenwormen houden niet van kurk
droog. Daarom een plaats in de halfscha
duw en bij langdurige droogte water toe
voegen. Vierde voorwaarde is warmte. Die
ontstaat vanzelf door de werking van de
bacteriën, maar is binnenin de hoop uiter
aard hoger dan aan de buitenkant. Dus
wéér twee of drie keer omscheppen.
Een composthoop moet verder altijd hori
zontaal gelaagd zijn. Dan wordt eventuele
regen beter vastgehouden. Dus eerst een
laag van 25 h 30 cm afval, onkruid, kleinge-
knipt snoeisel enzovoort. Dan een laagje
oude compost of tuinaarde. Daarmee bren
gen we micro-organismen en wormeieren
in de hoop. Dan een flinterdun laagje land-
bouwkalk en dan weer afval, 's Zomers zakt
de hoop als een pudding in elkaar, het
duurt dus heel lang eer deze een tot ander
halve meter hoog is. Dat is dan hoog ge
noeg. Afdekken met blad of grasmaaisel en
een paar maanden laten rusten. Ondertus
sen beginnen we aan een nieuwe hoop.
Niet op de compost mag: metaal, glas, plas
tic, verf enzovoort.
Liever niet: schillen van zuidvruchten (zijn
met gif bespoten), schillen van aardappelen
(vooral bintje) zijn met véél gif bespoten),
bedrukt papier, vooral kleurig bedrukt pa
pier.
Vermeld moet worden dat het aan stikstof
rijke en dus kostelijke grasmaaisel altijd met
ander afval gemengd moet worden, omdat
grasmaaisel aan elkaar koekt, waardoor er
verzuring optreedt. Dat geldt ook van de
herfst: voor nat beuke- en eikeblad. Van na
ture al zuur en dan nog op elkaar geplakt,
dat wordt niets. Dus mengen met ander af
val. Vooral niet weggooien. Eventueel als
oppervlaktecompost op de border. In blad
zitten de mineralen die de bomen vele me
ters diep en ver uit de grond hebben ge
haald.
LEZERSVRAAG
B. WILLEMSEN-CLAES IN HAARLEM heeft
veel succes met een duo-pruimeboom die
zowel gele als blauwe pruimen draagt. Hij
staat er pas een jaar en moet nu verplant
worden wat gemakkelijk is na een jaar.
Een groot gat zoals geadviseerd is pri
ma maar om dat een dag open te laten lig
gen lijkt me onwaarschijnlijk als advies.
Zorg er voor dat de wortels zo min mogelijk
beschadigen, want beschadiging van de
wortels houdt in dat ook de takken geknipt
moeten worden en dat is een probleem bij
pruimen. Het moet met zorg gebeuren zo
dat de vorm, van de boom intact blijft. De
wonden moeten meteen afgedekt worden
met lacbalsem, desnoods verf, om binnen
dringen van schimmels te voorkomen.
Veel goede compost in het plantgat zorgt
voor snelle beworteling. De blauwe prui
men die pas later rijp worden, blijken door
de wespen leeggeten te worden. Na augus
tus gaat de familie wesp in de vut en dan
hebben de werksters geen taak meer met
het verzorgen van het broed. Ze gaan snoe
pen, een goed recht na lang hard werken
zou je zo zeggen. Maar wij zijn het er niet
mee eens, dus kunnen we onze pruimen
sparen door wespenvallen gevuld met bier
of limonade tussen de takken te hangen.
Daar vallen de stakkers in waarna ze ver
drinken, zij het in een vloeistof die ze lekker
vinden!
Komt er bij u al tuinierend of wandelend In
de natuur een vraag op? Greet Buchner zal
proberen voor u het antwoord te vinden.
De vraag kunt u opsturen naar Damiate
Dagbladen, Postbus 507, 2003 AP Haarlem
t.a.v. de redactie LEVEN EN WONEN.
Paco Rabanne is altijd goed voor een stuntje. In zijn laatste show liet hij een mannequin opdra
ven in deze creatie van geplooid rubber. foto ap
Frans Molenaar boekte deze
winter succes in het Hanae
Mori Building in Tokyo,
waar hij naast zijn collectie
voor winter '91/'92 een
groot aantal nieuwe lente
modellen liet zien, vervaar
digd van Hollands vlaslin
nen. Uit die zeer kleurige
collectie maakte hij een
keuze voor zijn Nederlandse
presentatie en voegde hij
vele nieuwe ontwerpen toe,
uitgevoerd in zijden en wol
len crêpe en zijden taft. Die
ontwerpen zijn niet alleen
te herkennen aan hun ster
ke vormen, maar ook aan
een veelvuldig gebruik van
biezen, soms zo breed dat
zij hele panden vormen.
Molenaar heeft voor dit sei
zoen niet alleen de biezen,
maar ook het rimpelen van
mouwkoppen en heupstuk
ken waarmee hij op be
scheiden wijze vorig seizoen
begon, uitgewerkt tot even
wichtige pakken en robes-
manteaux.
De nieuwe collectie omvat
jasjes, rokken, blouses, jurk
jes, pantalons (met sigaret-
tepijp) en korte broekjes in
vele combinatiemogelijkhe
den. Een enkele top is ver
werkt tot een 'body' om een
perfecte, nonchalente lijn te
garanderen. Molenaar com
bineert ze het liefst met wij
de zwart/wit gedessineerde
blouses die ook als loshan
gende jasjes te dragen zijn.
Molenaar opende de show
met zijn befaamde katoe
nen gerstekorreltruien, dit
maal in knalrood en he
melsblauw. De truien heb
ben een wijde boothals en
worden gedragen op wijde
leren broekjes. Om van te
watertanden zijn simpele
kraagloze, getailleerde tail
leurs in knalgeel of fel
blauw. Brede biezen geven
dooreen decoratief lijnen
spel een extra dimensie aan
deze evenwichtige pakken.
Het grafische element speelt
als altijd een belangrijke rol
in Molenaars collectie,
evenals gevouwen abstracte
vormen of abstracte motie
ven die zijn uitgespaard en
die fraaie decolletés vor
men. Bij sommige jurkjes
konden de abstracte vor
men worden 'uitgetrokken'
tot kleine mouwtjes. De toe
passing van biezen zijn het
mooist bij de vele zwart -
met-witcombinaties. Som
mige (smalle) biezen liggen
deels los van de ondergrond
en worden op de schouders
geknoopt, terwijl ze in de
rok verassende splitten vor
men. Witte biezen op zwart
geven ook zwierige robes-
manteaux, die ogen als zo
merse regenjassen, een ei
gen gezicht. In de cocktail-
kleding, hoofdzakelijk in
zwart met wit, is de sober
heid van Molenaar het dui
delijkst terug te vinden met
pittige korte halterjurkjes,
sluike modelletjes met
mouwen die ingenieus zijn
versierd met dikke koorden
en overslagjaponnen met
wijde, ruisende rokken en
strikceintuur. De bruid gaat
gekleed in een wijdvallende
ivoorkleurige tuniek van
taftzijde met een brede
strook, de voorkant kort, de
achterkant lang als een
sleepje, die op een strakke
broek wordt gedragen.
CONNY HEIDA
SPREEKUUR
WETEN WAARD
X Onze nagels bestaan voor 95% uit kera-
tine, verder bevatten ze calcium, lipiden en
water. Keratine zorgt voor de stevigheid. De
soepelheid is afhankelijk van het vochtge
halte.
Jr De nagel wordt onder de huid gevormd
en de nagelbasis wordt omgeven door een
'halve maan'. F.en vingernagel heeft zes
maanden nodig om zich geheel te vernieu
wen en de nagel van een teen een vol jaar.
.V Door invloed van de maan groeit de na
gel in de zomer sneller dan in de winter,
overdag sneller dan 's nachts. Gemiddeld
groeit een nagel 3 mm in de maand.
Mooie, lange nagels zijn voor veel vrou-
De laatste tijd is er veel te doen
geweest over de vermeende on
veiligheid van luchtwegverwij-
ders die vooral astma-patienten gebruiken.
Bij astma is er sprake van aanvallen van
kortademigheid door vernauwing van de
luchtwegen, waarbij de patiënt ook last
heeft van piepen op de borst. Deze aanval
len kunnen worden onderdrukt door inha
latie van een luchtwegverwijder. Zowel in
dagbladen als in medische tijdschriften ver
schenen berichten over doden die gevallen
zouden zijn na gebruik van deze middelen
en van een slechtere levensverwachting van
mensen die veel van deze middelen nodig
hebben.
De medicijnen waar het hier om gaat, zijn
in Nederland onder meer te koop onder de
merknamen Bricanyl, Berotec en Ventolin.
Ze worden meestal als inhalatie gebruikt en
zijn al geruime tijd op de markt. In Neder
land worden alle reguliere geneesmiddelen
streng gecontroleerd voordat ze op de
markt gebracht mogen worden. Het toe
zicht, dat wordt gehouden door de Centrale
Medisch-Pharmaceutische Commissie van
de Ziekenfondsraad, garandeert dat we
geen onwerkzame of schadelijke rommel in
de handen gedrukt krijgen als we met een
doktersrecept naar de apotheek gaan. Naar
de werkzaamheid en eventuele schadelijke
bijwerkingen van geneesmiddelen wordt
jaarlijks voor miljoenen guldens onderzoek
gedaan.
Berotec, Bricanyl en Ventolin zijn geregi
streerde geneesmiddelen, hoewel ze uiter
aard wel bijwerkingen kunnen hebben
zoals hartkloppingen en trillende handen.
Deze bijwerkingen zijn erger bij relatief ho
ge doseringen. Hoewel deze bijwerkingen
soms erg hinderlijk zijn, zijn ze niet gevaar
lijk. Hoe komen dan de berichten over
sterfte bij astmapatiënten die veel van deze
medicijnen gebruikt hebben in de wereld?.
Een recent artikel in The New England Jour
nal of Medicine, een gezaghebbend Ameri
kaans medisch tijdschrift, gaat in op deze
problematiek. Men heeft bij 129 patiënten
die een fatale of bijna fatale astma-aanval
hadden gekregen, gekeken naar de medicij
nen die deze patiënten gebruikten en dit
vergeleken met het geneesmiddelengebruik
van astmapatiënten die niet zulke ernstige
aanvallen hadden. Inderdaad blijkt dat
mensen die overleden aan een astma-aan
val meer luchtwegverwijders gebruikten.
De onderzoekers hebben hiervoor twee ver
klaringen. Ten eerste dat de mensen die
veel luchtwegverwijders nodig hebben ook
ernstig astma hebben en dus eerder een fa
tale aanval kunnen krijgen. Ten tweede
en dit is een heel belangrijk gegeven dat
veel astmapatiënten en hun artsen te lang
blijven vertrouwen op de werkzaamheid
van Ventolin, Bricanyl, enzovoort. Men
moet in het oog houden dat deze middelen
symptoombestrijders zijn en geen echte be
handeling. Ze zijn heel werkzaam en iedere
astmapatiënt weet dat hij of zij na inhalatie
van Ventolin of Bricanyl vrijwel direct van
zijn kortademigheid is verlost.
Misleid door gebrek aan symptomen den
ken arts en patiënt vaak dat het wel meevalt
met de astma en dat er geen kans is op een
ernstige aanval. Dat is het enige gevaar van
Ventolin en Bricanyl: ze werken als symp
toombestrijders zo goed, dat rtien soms te
laat overgaat tot de daadwerkelijke behan
deling van de astma, die in milde gevallen
bestaat uit Lomudal of Tilade en in ernsti
ger gevallen uit inhalatie van Pulmicort of
Becotide. Deze medicijnen voorkómen de
aanvallen in plaats van ze te onderdrukken.
Het doel van de behandeling is de ziekte zo
efficiënt te bestrijden dat de patiënt niet
meer dan 2-maal per dag een luchtwegver
wijder nodig heeft.
Ook patiënten met chronische bronchitis
en emfyseem gebruiken Ventolin en Brica
nyl. Bij deze aandoeningen is er geen spra
ke van aanvallen van kortademigheid en
worden de luchtwegverwijders als onder-
houdsmedicatie voorgeschreven, vaak vier
maal per dag.
Gebruikt u Ventolin of Bricanyl, dan hoeft u
zich geen zorgen te maken over de veilig
heid van uw medicijnen. Maar hebt u ast
ma en gebruikt u meer dan 2 inhalaties per
dag om aanvalvrij te zijn of wordt u 's
nachts wakker van benauwdheid, dan is het
nodig dat u ook één van de hierboven ge
noemde medicijnen voorgeschreven krijgt
om uw aanvallen te voorkómen.
wen een vrome wens. Er zijn dan ook tal
van hulpmiddeltjes om die mooie nagels te
krijgen, van kunstnagels tot verzorgingspro-
dukten. Bourjois komt nu met vier produk-
ten waaraan calcium is toegevoegd om de
nagels mooier te maken. Soin parfait om de
groei te stimuleren, de nagels te versterken
en te beschermen; base haute protection die
het nageloppervlak beschermt en er voor
zorgt dat de nagellak daarna gemakkelijker is
aan te brengen en langer houdt; durcisseur
om het splijten en afbreken te voorkomen; fi-
ni parfait, een kleurloze toplak. die over de
nagellak wordt aangebracht om deze langer
mooi te houden. Een flesje kost 8,95.
