Gianni Agnelli, een Italiaanse mythe
Economie
DSM vestigt hoop op
uitwerking reorganisatie
Overheid steeds vaker klant leasebedrijven
Zelfs het bronzen hoofd van
Goudriaan wordt morgen geveild
Giovanni 'Gianni' Agnelli, de bij zijn leven al mythische
70-jarige president-directeur van Fiat, denkt serieus over
een wisseling van de wacht. Wie heeft de beste kaarten
om de prins van industrieel Italië op te volgen en aan het
hoofd te komen van een van de machtigste families van
Europa? Wie kan het immense concern leiden nu de au
tomarkt is ingezakt en Fiat zijn strategie drastisch moet
veranderen? Een portret van een dynastie op een twee
sprong.
DINSDAG 10 MAART 1992
Heineken-brouwerij in Vietnam
Bangkok Vanaf eind volgend jaar zal in een voorstad van de
Vietnamese hoofdstad Ho Chi Minh-stad Heineken-bier wor
den gebrouwen. Dat heeft het officiële Vietnamese persbureau
VNA gisteren gemeld. De overeenkomst voor de brouwerij, een
joint-venture, werd vorig jaar getekend door Heineken Interna
tional Beheer BV en Voedselmaatschappij nr. 2 van Vietnam.
In Vietnam, Laos en Cambodja wordt veel Heineken-bier ge
dronken.
Vaticaan-werknemers willen vakbond
Vaticaanstad Paus Leo XIII erkende in 1891 in zijn encycliek
Rerum Novarum het recht van de arbeiders zich in vakbonden
te verenigen, maar ruim honderd jaar later blijven de werkne
mers van het Vaticaan van dit recht verstoken. Evenmin heb
ben zij het recht te staken, zo blijkt uit de algemene voorschrif
ten voor de medewerkers van de Curie, het centrale bestuurs
apparaat van de rooms-katholieke kerk.
Discussie over opvolger Fiat-topman heeft iets onwezenlijks
Plan voor milieuvriendelijk vliegtuig
hamburg De vliegtuigfabriek Deutsche Airbus, onderdeel van
MBB en Deutsche Aerospace, gaat samen met de Russische fa
brikanten Toepolev en Kuznetsov een milieuvriendelijke vlieg
tuig ontwikkelen dat op waterstof vliegt in plaats van kerosine.
Het is de bedoeling dat de eerste Airbus op waterstof binnen
vijf jaar het luchtruim kiest.
Zes jaar geëist tegen De Benedetti
milaan» De openbaar aanklager in Milaan heeft gisteren ruim
zes jaar gevangenisstraf geeist tegen Olivetti-directeur Carlo De
Benedetti wegens medeplichtigheid aan het frauduleuze bank
roet van de Banco Ambrosiano. De grootste particuliere bank
van Italië in 1982 failliet. Enkele maanden voorafgaande aan
het faillissement was De Benedetti gedurende 65 dagen onder
directeur van de bank.
HEERLEN ANP
Het Heerlense chemieconcern
DSM gaat de zaken komend
jaar anders aanpakken. Een eer
der aangekondigde reorganisa
tie moet het bedrijf behoeden
voor verdere verliezen en slag
vaardiger maken in tijden van
economische neergang. Dat
heeft bestuursvoorzitter Van
Liemt gisteren gezegd tijdens de
presentatie van de jaarcijfers.
Het concern bleek vorig jaar be
hoorlijk gevoelig voor de reces
sie in de VS en Groot-Brittannië,
de winst slonk met 40 procent
tot 515 miljoen gulden.
De slechtst lopende divisie
vorig jaar was die van de kool
waterstoffen en polymeren. Was
die in 1990 nog goed voor een
bedrijfsresultaat van 520 mil
joen gulden, vorig jaar werd er
niet meer dan 68 miljoen gul
den verdiend. De aardgasin
komsten vormden daarentegen
een aardige melkkoe.
Ook voor dit jaar wordt niet
veel goeds* verwacht. DSM is
somber en verwacht een econo
mische groei van ten hoogste 1
a 2 procent. De chemische in
dustrie zal niet sneller groeien
dan de economie, zo staat in
het jaarverslag.
DSM doet zijn best zich te
onttrekken aan de conjunctuur
schommelingen door zich in
toenemende mate toe te leggen
op 'stabiele activiteiten' binnen
de chemie die niet of nauwelijks
gevoelig zijn voor recessies. Te
denken valt dan onder meer
aan de produktie van zoge
noemde fijn-chemicaliën (me
dicijnen), smaakstoffen en che
micaliën voor de land- en tuin
bouw.
Verder wil het concern meer
slagkracht ontwikkelen door
personeel af te stoten. Voor een
deel gebeurt dat al door activi
teiten die niet tot de kem beho
ren uit te besteden en voor een
deel worden arbeidsplaatsen
geschrapt. Vorig jaar zijn er 350
arbeidsplaatsen verdwenen, dit
jaar gaan er duizend weg. Bo
vendien vervallen 1.000 tot
1.500 arbeidsplaatsen door uit
besteding van activiteiten.
De reorganisatie moet vanaf
1993 jaarlijks 100 tot 150 mil
joen gulden aan kostenbespa
ringen opleveren.
De discussie over de opvolging van Gianni Agnelli wordt
in Italië volop gevoerd, maar heeft iets onwezenlijks.
Gianni is, zo vinden de meeste Italianen, namelijk niet
op te volgen. De man die 25 jaar zijn stempel drukte op
het Fiat-concern is een mythe.
TllRUN EELCO VAN DER UNPEN
CORRESPONDENT
Gianni Agnelli is iemand aan
wie verschillende generaties
vooral mannelijke Italianen
zich hebben gespiegeld. Zijn
dikwijls bizarre gewoontes,
zoals het dragen van een horlo
ge over de manchet van zijn
overhemd, werden mode. De
losbandige levensstijl van Gian
ni deed de Italianen het water
in de mond lopen. In zijn jonge
jaren, dat wil zeggen tot zijn
46ste jaar, maakte de Italiaan zo
ongeveer alle mondaine uit-
gaansoorden onveilig. Hij had
een voorkeur voor de Franse Ri-
vièra, waar hij jarenlang het
feestend middelpunt was van
de internationale jet-set.
Villa's, snelle auto's, jachten,
privé-vliegtuigen en vooral
vrouwen beheersten zijn leven.
Terwijl heel Italië Fellini's film
'La Dolce Vita' zag en droomde
van de Zweedse sexbom Anita
Ekberg, hield Gianni Agnelli
haar in zijn armen. Filmsterren,
maar ook prinsessen en doch
ters van scheepsmagnaten wer
den door de Italiaanse 'kroon
prins' veroverd. Italië, opkrab
belend na de Tweede Wereld
oorlog, genoot met volle teugen
van alle glamour.
Rambo
Twee ernstige auto-ongelukken
(beide keren ontkwam hij ter
nauwernood aan amputatie van
een been) bevestigden Gianni's
reputatie als de Italiaanse (en
luxe) uitgave van James Dean,
maar deden hem ook tot inkeer
komen. Ook zijn huwelijk met
de adellijke dame Marella Car-
acciolo di Castagneto droeg
daaraan bij. En in 1966 werd hij
- op 46-jarige leeftijd - diegene
waarvoor hij in de wieg was ge
legd: president-directeur van Fi
at.
Dat ging niet meteen van een
leien dakje. De eerste vijftien
jaar leidde Gianni Agnelli het fa-
milieconcem met sterk wisse
lend succes. Onervarenheid,
maar ook economische reces
sie, de oliecrisis, stakingsgolven
en het terrorisme, speelden
hem parten.
In de jaren tachtig bloeide Fi
at volledig op dankzij enkele
topmanagers. Eén van hen was
Cesare Romiti, de huidige
'tweede man' van Fiat. Rechtlij
nig en spijkerhard - zijn bij
naam is 'Rambo' - baande deze
de weg voor Fiat. Romiti is tot
op de dag van vandaag het ide
ale alter ego van de charmante
Gianni. Veelzeggend is de uit
spraak van Olivetti-directeur
Carlo De Benedetti: „Romiti
deelt de klappen uit en Agnelli
geeft later de aai over de bol."
Witte Huis
Met een man als Romiti die
thuis op de winkel paste, kon
Gianni Agnelli zich volop wij
den aan zijn meest geliefde be
zigheid: het leggen van (wereld
wijde) contacten. Hij liep even
gemakkelijk Italiaanse rege
ringsgebouwen in en uit als het
Witte Huis of het Kremlin. Hen
ry Kissinger en de Libische dic
tator Gaddafi behoren tot zijn
vrienden. Deze laatste liet hij
zelfs 10 prScent van de Fiat
aandelen kopen. Een actie die
hem het ongenoegen van de
westerse wereld opleverde. Vele
jaren later, in 1986, was hij ge
dwongen tot een ingewikkelde
terugkoop.
Gianni Agnelli heeft zijn
machtsimperium mede kunnen
opbouwen omdat hij een van
de belangrijkste figuren is in
een netwerk van bankiers, fi
nanciers en grote industriëlen
dat bekend staat onder de naam
'Salotto Buono' (goede salon).
Door de uitmuntende contac-
Gianni Agnelli, wie volgt hem op?
ten met politici wisten enkele
personen, of beter gezegd fami
ne's, de Agnelli's voorop, de
economie en de Financiële we
reld naar hun hand te zetten.
Maar dit typisch Italiaanse,
beschermde familiekapitalisme
lijkt zijn beste tijd te hebben ge
had. Door het vervagen van de
Europese grenzen en een lang
zaam moreel ontwaken van de
politieke klassè, moeten ook
Italië's prinsen veranderen.
Fiat heeft altijd een veelheid
van bedrijven gehad uitgeve
rijen, warenhuizen, banken,
verzekeringsmaatschappijen,
wapen- en pastafabrieken, om
er maar wat te noemen maar
die speelden vergeleken met Fi
at-auto een marginale rol. De
tijden zijn echter veranderd. De
'marginale' bedrijven zijn mo
menteel goed voor meer dan de
helft van de winst en 28 procent
van de omzet van Fiat. Vooral
investeringen in de voedings
sector leveren veel rendement
op. Gianni Agnelli liet onlangs
weten dat 'mensen altijd zullen
blijven eten'. En, zo had hij er
aan toe kunnen voegen, het is
lang niet zeker dat de mensen
in Fiat-auto's zullen blijven rij
den zeker niet in Italië.
Crisis
Vorig jaar kwam, na een decen
nium van briljante resultaten,
de grote kentering: Fiat ver
kocht in Italië 147.000 auto's
minder dan in 1990, terwijl de
buitenlanders er 139.000 meer
verkochten. Het binnenlandse
marktaandeel van Fiat zakte
van 60 naar 47 procent. Als ge
volg daarvan werd vorig jaar
een derde van de 300.000 werk
nemers voor korte tijd op
wachtgeld gezet. Desondanks
willen de Agnelli's deze ver
trouwde branche niet opgeven.
Voor de volgende tien jaar zijn
investeringen aangekondigd
van in totaal 40 000 miljard lire
(60 miljard gulden).
Koninklijke allure
Tegen deze turbulente achter
grond speelt zich de-opvol
gingskwestie af. Opvolging is in
ieder groot industrie-concern
een heet hangijzer, maar bij Fiat
staat meer op het spel. Fiat is
nog een van de weinige bedrij
ven waar een familie vrijwel alle
touwtjes in handen heeft. Gian
ni Agnelli controleert door IF1
(een vennootschap waarin het
immense familiekapitaal veilig
is opgeborgen) 36 procent van
de aandelen en bijna 40 procent
van de stemrechten. Met de
'bevriende' (dikwijls aange
trouwde) aandeelhouders mee
gerekend, heeft Agnelli een
meer dan ijzeren greep op het
bedrijf.
De nieuwe president-direc
teur moet vanzelfsprekend weer
een Agnelli zijn. Fiat wordt nog
steeds geleid volgens beproefde
regels, die weinig onderdoen
voor die van een koningshuis.
Koninklijke allures hebben de
Agnelli's altijd gehad, zoals ook
hun slagzin 'wat goed is voor Fi
at is goed voor Italië', bewijst.
De opvolger van Gianni Ag
nelli zou normaal gesproken
zijn enige zoon Eduordo zijn.
Maar deze wat slungelachtige
man heeft, tot groot verdriet
van vader, geen affiniteit met
het bedrijfsleven. Hij heeft al
leen een functie bekleed in de
voetbalclub Juventus. maar
foto dukstra
deed dat zo slecht dat hij er
weer snel uit werd gezet. Zijn
voorkeur voor oosterse religies
en het feit dat hij twee jaar gele
den in Afrika kwam vast te zit
ten wegens drugsgebruik, ma
ken hem als troonpretendent
kansloos.
Fiat-prins
De meest logische keus is de
broer van Gianni, de 57-jarige
Umberto Agnelli, momenteel
direc teur van II II Maar I lm
berto overtuigde in de jaren ze
ventig niet als algemeen direc
teur. Het scenario dat volgens
ingewijden zal worden gevolgd
is dat Umberto. maar waar
schijnlijker Cesare Romiti, zal
optreden als 'tussenpaus' om
Umberto's zoon, Giovanni Al
berto. 27 jaar en wel een 'echte'
Agnelli, te laten 'rijpen'. Als er
niets tussenkomt zal deze ion-
gen, die gerenommeerde bui
tenlandse universiteiten heeft
bezocht en momenteel ervaring
opdoet in het bedrijf van zijn
moeder. Piaggio. de nieuwe Fi
at-prins worden.
ALMERE SASKIA VAN WESTHREENEN
Tijd is geld. Die aloude koop
mansgedachte rieemt de over
heid steeds vaker ter harte. De
leasemaatschappijen varen er
wel bij. Keer op keer vinden zij
weer een nieuw gat in de markt.
Vuilnisauto's, dienstfietsen, ge
bouwen en zelfs hele interieurs,
alles is leasebaar.
Toen de wir-premie in 1988
werd afgeschaft, hield de lease
wereld haar adem in. De groei
stokte. Jarenlang konden bedrij
ven via hun leasemaatschappij
grote bedragen aan wir-subsi-
dies claimen. Leasen werd een
populair fenomeen. Na afschaf
fing van de wir was dat afgelo
pen: in 1991 werd leasing door
elf procent van de bedrijven
toegepast, slechts één procent
meer dan het jaar daarvoor.
De maatschappijen gingen op
zoek naar andere mogelijkhe
den om hun werkterrein uit te
breiden. Die mogelijkheden wa
ren er, zo bleek, genoeg. Vorig
jaar was er een opmerkelijke
stijging te zien bij dienstverle
nende bedrijven, zoals schoon
maakbedrijven, beveiligings
diensten en vervoer. Twee jaar
geleden deed 16 procent aan
leasing, vorig jaar was dat al bij
na 21 procent.
Oorzaak van een en ander is
het feit dat het bedrijfsleven
steeds efficiënter werkt, net als
de overheid. De ambtenarij wil
zich niet meer bezighouden
met het wassen van vuilnis
auto's, maar concentreren op
het 'eigenlijke' werk: het bestu
ren. Taken die net zo goed er
gens anders kunnen worden
uitgevoerd, worden afgestoten.
Wagenpark
Zo heeft de gemeente Amster
dam het beheer van haar hele
wagenpark (650 personenau
to's, 1400 bestelwagens en 600
trucks) uitbesteed aan een
leasemaatschappij. Dat scheelt
Amsterdam miljoenen guldens.
Bovendien overziet de gemeen
te veel beter waaraan het geld
wordt uitgegeven. De lease
maatschappij (Lease Plan Ne
derland NV in Almere) beheert
de wagens op basis van 'full ser
vice-leasing'; zij verzorgt de in
koop, schadeafhandeling, ver
zekering, financiering en ver
koop van de gebruikte wagens.
Ook het hele motor- en wagen
park van de Nederlandse politie
wordt op deze basis geleased.
Onderhand is het met de
grootste groei in de autolease-
sector wel gedaan. Alleen de be
lastingherziening-Oort zorgt
nog voor een kleine groei. Door
de verandering in de fiscale
wetgeving mogen de bedrijven
hun werknemers maar een
maximale kilometervergoeding
toekennen. Het bedrag dat het
maximum te boven gaat wordt
belast.
Bedrijven die hun auto's lea
sen, hebben niets meer te ma
ken met een kilometervergoe
ding, en dus is dat sinds de
'operatie Oort' aantrekkelijker
geworden. „Maar het einde van
de groei is in zicht", vertelt H.
Nijlunsing, directeur commer
ciële zaken van Lease Plan Ne
derland. „Er rijden op dit mo
ment 250.000 leaseauto's rond
in ons land. De branche ver
wacht de komende drie jaar een
verdere groei tot 400.000, waar
na de rek er wel uit is. We leg
gen onze eieren nu alvast in
meerdere mandjes, dat is veel
veiliger".
Die mening zijn de meeste
4easemaatschappijen toege
daan. Zij richten zich tegen
woordig niet meer alleen op de
automarkt maar nemen de
meest vreemdsoortige obiecten
op in hun pakket. Zo rijaen de
Amsterdamse postbodes sinds
kort op geleasde fietsen. Nijlun
sing: ..Je kunt zelfs walkmans,
pony's en melkquota leasen.
Daar houden wij ons niet mee
bezig. We moeten minstens vijf
tig- tot honderdduizend gulden
in een project investeren. Aan
de andere kant moet het ook
weer niet in de miljarden gaan
lopen. Het leasen van vliegtui
gen en grote containerschepen
laten we aan de banken over.
Dat gaat om maatwerk, om pu
re financiering. Daar zijn wij
niet voor ingehuurd".
'Vendor leasing'
Onder een 'breder aanbod'
waarover Nijlunsing het heeft,
valt onder andere het leasen
van computers, grafische appa
ratuur, vorkheftrucks, onroe
rend goed (bedrijfspanden) en
de complete inventaris van een
gebouw. Het verschijnsel 'ven
dor leasing' is hierbij in opmars.
De leasemaatschappij doet zelf
alleen nog maar de bemidde
ling. Zij koopt geen te leasen za
ken aan en doet evenmin het
onderhoud zelf. Dat komt voor
rekening van de leverancier.
Nijlunsing: „De leverancier
van bureaus heeft de nodige
technische kennis in huis om ze
te onderhouden. Hij zorgt er
bijvoorbeeld voor dat eens per
jaar alle schroeven worden aan
gedraaid, De leverancier kan
ook heel goed de restwaarde
van het object inschatten, en hij
kent de kanalen om het object
aan het einde van de looptijd
van de hand te doen".
Lease Plan Nederland ziet de
toekomst positief tegemoet.
Met de ervaring die de maat
schappij in Amsterdam en bij
de Nederlandse politie heeft op
gedaan, stapt zij nu ook af op
andere gemeenten, provincies
en overheidsdiensten. ..Ais je de
overheid goed bedient, dan zal
zij niet zo gauw een andere uit
besteder zoeken. Dat is in het
bedrijfsleven wel anders".
Rotterdamse 'rederij blaast laatste adem uit
ROTTERDAM BRAM
Het van z'n marmeren pilaar
geschroefde bronzen hoofd van
mede-oprichter Albert Goudri
aan hoort eigenlijk thuis in het
Maritiem Museum Prins Hen
drik. Maar als nummer 755 van
de faillissementsverkoop van
Rederij Van Nwvrlt Goudrfttn
en Co komt het morgenmiddag
in Rotterdam gewoon onder de
veilinghamer.
„Triest, heel triest", verzucht
ex-directeur J. Groeneveld, ter
wijl hij zijn blik laat gaan over
de uitgestalde collectie voor
werpen. In het Rotterdamse
Scheepvaarthuis konden geïn-
teressenden gisteren en van
daag de zaken bekijken die
morgen onder de hamer gaan.
Tussen veilingnummcr 1 (een
stalen tweedeurskast) en het
laatste nummer 875 (een bestel
auto) zitten tientallen prachtige
en waardevolle zaken: modellen
van zeil-, stoom- en motorsche
pen, een antieke kijker, schilde
rijen plus antiek schrijf- en
scheepsgerei. En dan natuurlijk
nog praktische zaken als hang-
mapkasten. papiervernietigers
en computers.
Een veiling als deze is volgens
adviseur H. Oudshoom van cu
rator mr W. Merens een uitzon
dering. „On slechts één van de
honderd faillissementen volgt
een openbare verkoping. Nor
maal worden dingen onder
hands verkoi lil, RM Kp li"
gere prijzen dan op een veiling.
Deze inventaris is daar echter te
groot voor. Eén zeventiende-
ecuws schilderij van de schilder
Llm Verse huirr is m< t HM
stemming van de rechtercom
missaris wél onderhands ver
kocht. voor 230 000 gulden."
Het faillissement kwam zo'n
elf maanden geleden, na een
aantal zeer moeizame jaren.
Lijndiensten moesten worden
gestaakt, schepen stilgelegd en
Het bronzen hoofd
van Albert Goudnaan
Is morgen een van de
bezittingen van de
failliete Rederi| Van
Nieveft Goudriaan en
Co die wordt geveild.
foto csv urn s vo
HOfvrw
verkocht, het personeelsbe
stand moest worden afgeslankt.
Van Nievelt Goudriaan ging uit
eindelijk ten onder me! een
schuld van tachtig miljoen gul
den aan de banken Pari bas en
CMdH LyOOradt Ook andere
schuldeisers hebben nog wel
wat miljoenen te vorderen De
veiling zal dat hoge totaalbe
drag zeker niet opbrengen, zo
dat de schade voor velen toch
fors zal zijn.
Een klein deel van Van Nie
velt Goudriaan draait na het
faillissement overigens gewoon
door. Om de bankschukl te ver
minderen vervoeren de laatste
drie resterende schepen op dit
moment olieprodukten naar
bestemmingen aan de Noord
en de Oostzee. De laatste veer
tig opvarenden van de vloot en
zes administratieve medewer
kers zorgen daar voor. binnen
kort is het echter ook voor hen
gedaan.
Gemeenten besteden steeds meer materiaal uit aan leasebedrijven.
foto cpd
