Leiden Regio
Grafrechten Rhijnhof
na 20 jaar verlopen
Engeltje wilde nooit ophouden met werken
Grafrecht is ingewikkelde materie
Verzet tegen speelparkje
aan de Middelstegracht
DINSDAG 10 MAART 1992
11
Goede doel
<3 Twee Leidse vrou-
I J wen gaan in mei
voor de tweede keer naar
Roemenië om daar bij
weeshuizen hun zelf inge
zamelde spullen af te leve
ren.
Treinreizigers
/t a Elke dag vechten
I treinreizigers op het
station in Voorschoten
voor een staanplaats in de
overvolle trein richting
Den Haag. De hoop op
een zitplaats is klein.
Attractieparken
a r De Arbeidsinspectie
I J overweegt de
werkomstandigheden op
de attractieparken Duinrell
en Avifauna extra te con
troleren
Onrust in begrafeniswereld
In de Leidse begrafeniswereld is onrust ontstaan over een
maatregel van begraafplaats Rhijnhof. Het college van
kerkvoogden, dat de begraafplaats beheert, wil alle voor
onbepaalde tijd afgesloten graf-contracten beëindigen
welke ouder zijn dan twintig jaar. Verscheidene uitvaart
ondernemingen zijn kwaad over deze contractbreuk.
kracht geworden. Naar aanlei-
ding hiervan heeft Rhijnhof be-
Op 1 juli vorig jaar is een nieu- paald dat een graf voor maxi-
we wet op de lijkbezorging van maal twintig jaar kan worden
gekocht. Voorheen konden
ven op de begraafplaats vai
hervormde gemeente voor
bepaalde tijd worden aange
schaft.
De Leidse begrafenis-onder
nemers gingen ervan uit dat de
ze regel alleen geldt voor
we graven. Rhijnhof wil de rege
ling evenwel met terugwerken
de kracht van toepassing verkla
ren. Dit betekent dat contracten
Op de hervormde begraaf
plaats Rhijnhof worden jaar
lijks tussen de 500 en 600 men
sen begraven. De meesten ko
men in de zogenaamde 'alge
mene graven'. Die blijven tien
jaar bewaard, deze termijn kan
niet worden verlengd, het graf
wordt daarna weggehaald. Na
bestaanden kunnen ook kiezen
voor aanschaf van een eigen
graf. Het eigendomsrecht voor
graven zat met name voor 1 ju
li 1991 vrij ingewikkeld in el
kaar. Voor de wijziging van de
Wet op de lijkbezorging kon
den nabestaanden een graf ko--
pen voor onbepaalde tijd. Bo
venop de aanschafkosten
kwam een jaarlijkse bijdrage
voor onderhoud.
Deze extra kosten konden op
twee manieren worden be
taald; jaarlijks een gespecifi
ceerde rekening voldoen of in
n keer een afkoopsom beta
len. Deze bedragen kunnen
worden afgekocht voor een
maximale termijn van 50 jaar.
Hierbij komt een financieel
probleem om de hoek kijken.
De onderhoudskosten worden
door de inflatie steeds hoger.
Een in 1950 betaald voorschot
op onderhoud is anno 1992
ontoereikend om het werk
goed uit te voeren.
Rhijnhof heeft dit probleem
opgelost door het verschil tus
sen het 'voorgeschoten' bedrag
en de werkelijke kosten jaar
lijks af te trekken van de oor
spronkelijke waarde van het
graf. Op die manier loopt de
waarde van het graf terug tot
nul, waarna Rhijnhof de nabe
staanden vraagt of ze het op
nieuw willen kopen. Doen ze
dat niet, dan wordt het graf ge
ruimd.
Een fictief voorbeeld: een
Leidenaar koopt in 1950 een
graf voor 250 gulden. Op dat
moment bedragen de jaarlijkse
onderhoudskosten 10 gulden
per jaar. Hij koopt die bijdrage
af voor 30 jaar. Hij betaalt dus
30 maal een tientje. Het jaar
erop bedragen de onderhouds
kosten echter vijftien gulden.
De vijf gulden die te weinig is
betaald wordt afgetrokken van
de 250 gulden die het graf
heeft gekost. Op die wijze daalt
de waarde langzaam maar ze
ker tot vrijwel nihil. Op een ze
ker moment wordt een nieuw
contract met de familie opge
steld, dat voor Rhijnhof weer
geld in het laatje brengt. En
anders wordt het na ruiming
verkocht aan een andere fami
lie.
Wie in het verleden het on
derhoud niet afkocht maar elk
jaar de werkelijke kosten be
taalde, kon tot in de eeuwig
heid een graf behouden. Rhijn
hof heeft besloten dit na de
wetswijziging te veranderen.
Een eigen jurist onderzoekt of
het mogelijk is de contracten
van twintig jaar en ouder te
ontbinden. Overigens schrijft
de wet voor dat nabestaanden
twee jaar van tevoren moeten
worden ingelicht over de be
ëindiging van het grafrecht. Dit
betekent dat Rhijnhof pas in
1994 aan de slag kan met over
eenkomsten die voor 1972 zijn
opgesteld.
die voor 1971 zijn opgesteld
worden ontbonden en dat vol
gende jaren steeds weer een
aantal graven wordt afgevoerd.
De bestaande overeenkomsten
kunnen wel worden verlengd
met tien jaar. Dat kost opnieuw
1000 gulden. Inmiddels heeft
het college van kerkvoogden
van Rhijnhof de kwestie voorge
legd aan een eigen jurist. Die
moet onderzoeken of eenzijdig
beëindigen van de bestaande
overeenkomsten rechtsgeldig is.
Tijdsdruk
De uitvaarders zijn zeer ver
baasd over de gang van zaken.
De Haagse firma A. Patres sug
gereert zelfs dat Rhijnhof profi
teert van de tijdsdruk die op be
grafenissen ligt. „Doden moe
ten binnen een paar dagen wor
den begraven. De familie is dan
geneigd om snel akkoord te
gaan met deze voorwaarden".
Woordvoerder Van Deurzen
spreekt van 'contractbreuk die
echt niet door de beugel kan'.
Directeur Van der Luit van
het gelijknamige Leidse uit-
vaartbedrijf is het hiermee eens.
„Het is heel vreemd. Je kunt na
tuurlijk geen bestaande con
tracten openbreken omdat een
nieuwe wetgeving van toepas
sing is". Volgens de Nederland
se Unie van Uitvaartonderne
mingen (NUVU) is de regeling
van Rhijnhof niet rechtsgeldig.
De bond heeft een soortgelijke
zaak behandeld van een be
graafplaats in Utrecht. Die heeft
de maatregel ingetrokken. Vol
gens een NUVU-zegsman heeft
het ministerie aangegeven dat
de nieuwe wet niet van toepas
sing is op al bestaande contrac
ten.
Arubadag in de
Groenoordhallen
De Groenoordhallen staan aan
staande zondag geheel in het
teken van het Antilliaanse ei
land Aruba. Voor de elfde keer
wordt de nationale feestdag van
dat eiland voor de Arubaanse
gemeenschap in Nederland ge
vierd. Vorig jaar werden 7000
mensen begroet. Zondag hopen
de organisatoren op duizend
bezoekers meer.
Naast de minister-president
van Aruba zullen tal van andere
h oo gwaardi ghe i d sbekl eders
aanwezig zijn. De opening van
de feestdag is om 12.00 uur. Na
een officieel gedeelte, staat de
dag verder in het teken van de
cultuur en dans. Diverse arties
ten en groepen treden op en bij
tientallen stands zijn verschil
lende hapjes te krijgen.
Hulpvaardige
man berooft
slechtziende
Een slechtziende Leidenaar van
79 jaar oud is gistermiddag be
roofd door een man die hem
hulp verleende. De bejaarde
man had rond half vier 500 gul
den opgenomen bij het post
agentschap aan de Herenstraat.
Toen hij de straat wilde overste
ken, bood de onbekende dader
aan hem daarbij te helpen.
man vergezelde de slecht
ziende vervolgens naar een win
kel, waar voor 25 gulden inko
pen werden gedaan. De hulp
verlener bracht de bejaarde
man daarna naar huis. Toen de
slechtziende Leidenaar in ziin
woning zijn jas uitdeed, ontdek
te hij dat de 475 gulden was ver
dwenen. Van de dader, die tus
sen de 40 en 50 jaar oud is, ont
breekt elk spoor.
Inbraken in
schoolgebouwen
Expositie over Indonesië
leiden Een grote foto-expositie, getiteld 'Indonesië Nu' is de
komende maand te zien in diverse bibliotheken in Leiden. De
foto's zijn gemaakt door Nel Handgraaf en hangen in de 'bieb'
aan de Nieuwstraat ep in de filialen in het Morskwartier, de Ste
venshof ep 't Spoortje in noord. De expositie is te zien tijdens de
openeningstijden van de bibliotheken.
Lastige huurder moet woning uit
leiden Een 42-jarige psychiatrische patiënt moet zijn woning
van De Sleutels aan de Bufferkade verlaten omdat hij voor veel
overlast zorgt. Dat heeft de president van de. rechtbank in Den
Haag bepaald in een kort geding dat door de woningbouwvere
niging was aangespannen. De man mag desnoods met hulp van
de politie uit zijn huis worden gezet.
Volgens De Sleutels dreigen diverse bewoners van het flatge
bouw waar de man woont, de huur op te zeggen wegens de
overlast. De man zou bloembakken en lege flessen door de rui
ten gooien, open vuur maken in de kamer en de kinderen in de
buurt lastigvallen. Hij verblijft overigens momenteel op last van
de rechtbank in een inrichting.
leiden erna straatsma
Buurtverenigingen Pancras-
Uost en Noordrijnevest zijn te
gen de komst van een speel
parkje aan de Middelstegracht.
In plaats daarvan moet er een
speeltuin komen in het Katoen
park.
In de nieuwe voorwaarden voor
bebouwing van het voormalige
St. Elisabeth ziekenhuis gaat de
gemeente er van uit dat aan de
achterkant van dit complex een
speelplek voor 'oudere jeugd'
komt. Die voorziening is ge
pland op uitdrukkelijke wens
van de buurtbewoners. Voor
hen komt dit plan échter te laat:
er zijn inmiddels vergevorderde
plannen voor een speeltuin in
het Katoenpark. „De Middelste
gracht is voor kinderen niet ge
schikt. Met de auto's die er rij
den is het daar niet veilig", al
dus N. Vlek, voorzitter van
buurtvereniging Pancras-Oost.
Een aantal buurtbewoners
heeft onlangs de koppen bij el
kaar gestoken om een speel
tuinvereniging op te zetten. Een
speeltuin in het Katoenpark
moet volgens hen een omhein
de plek worden waar tegen be
taling en onder begeleiding ge
speeld kan wórden door kleine
kinderen.
Het Katoenpark is volgens
beide buurtverenigingen mak
kelijk bereikbaar via de
Groenesteeg. „Kinderen kunnen
daar zonder begeleiding van
ouders naar toe lopen", zegt M.
Schaap, voorzitter van Noordrij
nevest. Een nieuwe speelplek is
volgens de buurt en de gemeen
te hard nodig. Het kindertal is
de afgelopen tien jaar flink toe
genomen. Het aantal speel
plaatsen is echter niet uitge
breid.
De gemeente voelt vooralnog
weinig voor een speeltuin in het
Katoenpark. Het terrein maakt
onderdeel uit van de zoge
naamde 'groene gordel' langs
de buitenste singels. Bebouwing
is daarom niet wenselijk. Voor
'oudere jeugd' moet er volgens
de buurtbewoners geen speel
plek komen, maar eerder iets
als een trapveldje (ook in het
Katoenpark) of een 'sleutel
plaats' voor brommers.
Met het maximumaantal van
85 woningen, die de gemeente
in het voormalige ziekenhuis
wil toestaan, zijn de bewoners
blij. In eerdere plannen werd
gesproken over 100 20Ö wo
ningen. Vlek; „Dat is een posi
tief punt. Ik denk dat iedereen
dat vindt."
De ambtelijke notitie, waarin
de nieuwe uitgangspunten zijn
opgenomen, is nog niet met de
buurtbewoners en bouwer Erica
besproken.
„Ophouden met werken? Zeg,
doe niet zo eng", zei Engelber-
tha Favier-Zandbergen, in Lei
den beter bekend als 'Engeltje',
ruim zes jaar geleden in een in
terview in deze krant. De eige
naresse van Nieuw-Minerva en
de Engelbertha-hoeve was toen
72 jaar en veertig jaar werkzaam
in het horeca-vaJk.
Ze wekte de indruk iemand te
zijn aan wie de hamerslagen
van de tijd voorbij leken te
gaan. Zo levenslustig nog en zo
slagvaardig. Zakelijk was het
haar altijd voor de wind gegaan.
'Engeltje' Favier-Zandbergen.
Maar dat bleef niet zo. In de
laatste paar jaar kreeg ze te ma
ken met zware zakelijke teleur
stellingen die ze moeilijk kon
verkroppen. Zondag overleed
ze, 78 jaar oud.
'Engeltje' als er één naam
niet bij haar gestalte en per
soonlijkheid paste dan was het
die wel. Ze leidde haar zaken
met straffe hand, gelijk een ka
pitein op een schip. Niets ont
ging haar. Haar devies was:
„Boer blijf bij je koeien, want
anders worden ze door iemand
anders gemolken." En ze erken
de zelf ook grif: „Ik ben vaak he
lemaal geen engeltje." Persoon
lijke ijdelheid was haar vreemd.
„Als ik moet kiezen tussen de
aanschaf van een nieuwe pan of
een paar mooie schoenen, is de
keuze niet moeilijk", zei ze daar
Engeltje was afkomstig uit
Rijnsburg. Haar ouders zaten in
de bollen en van hen erfde ze de
liefde voor bloemen en planten:
„Zonder die dingen is het geen
leven." Via haar man, die ober-
kelner was in hotel Centraal, be
landde ze in het horeca-vak. In
1945 begonnen ze samen
Nieuw-Minerva. „Dat was hard
aanpakken en we zaten vaak
nogal zielig in het geld. Wc ver
huurden soms ons eigen bed en
sliepen dan op een matje op de
grond."
Maar steeds verder breidde ze
Nieuw-Minerva uit, pandje na
pandje werd er aan toegevoegd.
Ie mocht haar met haar brui
sende, nogal gebiedende ma
nier van doen of je mocht haar
niet. Zo eenvoudig was het. Een
tussenweg bestond er nauwe
lijks.
Zelf heb ik altijd een zwak
voor haar gehouden. Dat kwam
door een merkwaardig voorval
in het begin van de jaren zestig.
Benfica speelde toen de finale
van de Europa Cup tegen Real
Madrid in Amsterdam en ver
bleef tevoren een dag in haar
zaak. Ze belde op en zei: „Ik heb
die lui van Benfica hier. is dat
niets voor een interview?" Nou.
dat was het zeker. „Ie moet wel
opschieten want ze willen weg."
Ik wilde wel eens weten hoe ze
ze dan tegen zou houden. „lon
gen, ik ga gewoon voor de deur
opening staan en dan wil ik wel
eens zien wie daar langs komt."
Het werd een dolle vertoning.
Ze bleef eenvoudig die deur be
zetten tot ik met iedereen had
gesproken.
In 1981 ging haar levensideaal
in vervulling: van een vervallen
boerderij aan de Hoge Morsweg
liet ze een prachtig horeca-be
drijf maken, de Engelbertha-
hoeve. Het was een zeer kostba
re onderneming geweest, maar
ze glom van trots en voldoening
toen het bedrijf werd geopend.
Haar 'schoonste uur' vormde
tevens de inleiding tot een zake
lijk moeilijke periode. De Engel-
bertha-hoeve en Nieuw-Miner
va vielen niet langer meer te
combineren toen haar man ern
stig ziek werd. Nieuw-Minerva
moest ze verkopen en dat viel
haar verschrikkelijk zwaar. Mid
den in de nacht, toen het con
tract net getekend was. belde ze
op. Ik wist aanvankelijk niet dat
zij het was, want ik hoorde al
leen maar één lange huilbui.
„Hei in alsof ik een Idnd heb
verkocht."
De dood van haar man was
een nieuwe klap. Ze noemde
hem vaak 'de baas', wat hij me
nigeen een milde glimlach op
wekte, want iedereen wist wel
hoe de verhoudingen lagen.
„Het was een rustige man. An
ders dan ik. Maar twee drukte
makers, dat is immers ook niet
goed. Hij trapte vaak op de rem
als ik wat te voortvarend te werk
Met de Engelbertha-hoeve
vilde het daarna zakelijk daar
na niet meer vlotten. Ze kreeg
er de vaart niet in. Ook de hoe
ve deed ze van de hand. maar
toen puntje bij paaltje kwam.
wilde ze dut weer niet. Het leid
de tot een pijnlijke gang zaken
(de rechter dwong haar tot ver
koop). die haar zeer verbitterde,
later maakte ze nog een soort
come-back als gastvrouwe in
rfttitterie hidl i evdco M im
het was nu eenmaal iemand die
in het harnas moest sterven.
„Meneer, u ziet mij er toch niet
voor aan dat ik als een oud bes
je voor het raam ga zitten?" Een
weerbarstige Engel dat was
Het Stedelijk Gymnasium en
hei i oube oe ollgny rijn tn hel
weekeinde het doelwit geweest
van inbrekers. Uit het gebouw
van het gymnasium aan de Fru-
inlaan werd een videorecorder
ter waarde van ruim duizend
gulden gestolen. De kast waarin
de apparatuur stond is openge
broken. De daders vernielden
bovendien een ruit om het
schoolgebouw binnen te kun
nen komen. Het Louise mist
een computer. Het is niet be
kend hoe de inbrekers het ge
bouw aan de Kagerstraat zijn
binnengekomen.
Vrouw grist
broeken weg
Ze stapte de kledingzaak bin
nen, liep naar het rek met broe
ken, griste er vijf weg. lien de
winkel uit, spurtte weg op naar
fiets en liet het personeel ver
bijsterd achter. Dit speelde zich
gistermiddag om kwart over
twaalf af in een kledingwinkel
aan de Haarlemmerstraat. Het
personeel heeft aangifte ge
daan. De politie heeft de diev
egge nog niet kunnen aanhou
den.
Museumboot gaat
Leiden voorbij
Hoewel Leiden, op Amsterdam
na, de meeste musea in Neder
land telt, krijgt deze stad voorlo
pig geen museumboot. De Am
sterdamse rederij l-ovcrs wil
haar initiatief de eerstkomende
jaren beperkt houden tot Am
sterdam en Utrecht. En zij is de
enige die museumboten mag
laten varen, althans onder die
naam. De rederij bezit daar na
melijk het auteursrecht van.
De museumboot vaart toeristen
door de grachten en biedt hen
de mogelijkheid bij verschillen
de musea op- en uit te stappen,
i u-I iniii.itu'f is bagofin o fan
Amsterdam Lovers wil vanaf 1
juli ook in Utrecht gaan varen.
„En daar blijft het voorlopig
bij", stelt woordvoerder 1).
Rlaaser van de rederij. „We wil
len eerst eens zien hoe de zaak
in Utrecht draait voordat wc
verder gaan kijken".
i begraafplaats Rhijnhof met terugwerkende kracht
FOTO WIM DIJKMAN
Begrafenisondernemers zijn kwaad omdat het bestuur i
grafrechten ongeldig heeft verklaard.
