Buitenland Spanningen in Bosnië groeien snel Weer stakingsacties aan Spaanse grenzen Mogelijk nieuw Iers abortus-referendum Honeckers dagen in Moskou lijken geteld Geavanceerde wapens in eeuwenoude oorlog Rode Khmers doden vier commandanten ss; 69,- Jean-Luc Dehaene: Brabants trekpaard Zaterdag 7 maart 1992 023-150225 RONALD FR1SART (chef) ONNO HAVERMANS HANS JACOBS JOLANDA OUKES HBUN-',A LUUTJE NIEMANTSVERDRIFT Vormgeving: JAKEUEN PAUL OS NIEUWSLIJN Dierentuin in Londen blijft toch open De London Zoo, de beroemde dierentuin in de Engelse hoofd stad, blijft toch open, zo meldde gisteren de BBC-tv. De Zoo is voorlopig gered door particuliere donaties en inzamelingen, die samen ruim zes miljoen gulden opbrachten. Daarnaast worden de kosten gedrukt door een kwart van het dierenbestand aan an dere dierentuinen en instellingen over te doen en een derde van het personeel te laten afvloeien. Vorig jaar werd de sluiting van de Zoo aangekondigd omdat er geen geld meer was. Er was toen zelfs sprake van het afmaken van een groot aantal dieren, omdat niemand alle 'bewoners' zou willen overnemen. Bierschuim is voortaan gratis De Britse regering komt met een nieuwe wet tegemoet aan de sinds mensenheugenis bestaande klachten over schuimkragen op de in pubs getapte biertjes. Wie een pint (0,57 liter) bier be stelt, zal vanaf 1 april 1994 ook daadwerkelijk een pint krijgen. De nieuwe wet betekent geen verbod op schuim, maar zorgt er voor dat bierdrinkers de hoeveelheid vocht krijgen waarvoor zij betalen, en dat het schuim niet langer wordt meegerekend. Uit onderzoek is gebleken dat gemiddeld vijf procent van een pint tapbier bestaat uit schuim. In een aantal gevallen was dat zelfs 17,5 procent. NOB Wegtransport: Weinig problemen BARCELONA RUUD DE WIT CORRESPONDENT De Nederlandse ambassade in Madrid raadf vrachtwagen chauffeurs en transportbedrij ven aan om de komende dagen Spanje en Portugal te mijden. Met name vrachtvervoer met bederfelijke waar en levende dieren moet er rekening mee houden dat de Frans-Spaanse en de Spaans^Portugese gren zen maandag, dinsdag en woensdag geheel zullen zijn af gesloten vanwege een staking van de douane-agenten. Dat zijn particuliere ondernemers die voor de transportbedrijven op de douaneposten de in- en uitklaringsformaliteiten vervul len. Deze expediteurs protesteren tegen de openstelling van de Europese binnengrenzen met ingang van 1 januari 1993. De Spaanse douane-agenten vre zen dat dat 4.000 banen gaat kosten. Drie weken geleden legden de Spaanse expediteurs het weg transport tussen Frankrijk en Spanje al voor drie dagen stil. Slechts personenauto's kregen toestemming om de grens te passeren. Aan beide kanten van de grens vormden zich lange fi les van vrachtwagens. De Fran se politie trad een keer met traangas en wapenstok op tegen Spaanse expediteurs die pro beerden ook het overige grens verkeer onmogelijk te maken. Anders dan drie weken gele den geldt de staking van de Spaanse in- en uitklaarders bij de grensposten nu voor het hele Spaanse grondgebied. De doua- neagenten aan Portugese kant hebben zich solidair verklaard, evenals de Franse collega's. NOB Wegtransport, de groot ste Nederlandse werkgeverorga nisatie voor transport, verwacht niet al te veel problemen voor Nederlandse vervoerders. Een rit naar Spanje en Portugal duurt twee tot drie dagen. Te gen de tijd dat Nederlandse vrachtwagens de grenzen berei ken, zijn de acties al bijna of he lemaal voorbij. De Ierse regering sluit niet uit dat er een nieuw referendum komt over abortus. Dat heeft minister van justitie Padraig Flynn gisteren gezegd. Een nieuwe volksstemming is wellicht nodig nu'het hoogge rechtshof een 14-jarig door ver krachting zwanger geraakt meisje toestemming heeft gege ven naar Groot-Brittannië te reizen om een abortus te onder gaan. Premier Reynolds heeft eer der gezegd dat hij hoopte een nieuw referendum te kunnen VN vragen Nederland officieel troepen In de Joegoslavische republiek Bosnië-Hercegovina is de spanning gisteren hoog opgelopen. Uit protest tegen de komst van de uit Servische reservisten bestaande troepen van het federale leger blokkeerden Kroaten bij de plaats Capaljina, ten zuiden van Mostar, het treinverkeer. BELGRADO/DEN H De Kroaten eisen de onmiddel lijke terugtrekking van de Servi sche militairen uit het gebied. De commandant van het fede rale leger in Bosnië heeft echter gezegd dat zijn manschappen onder alle omstandigheden zul len blijven. Volgens generaal- majoor Milutin Kukanjac is het „waanzin" de tienduizenden manschappen te verwijderen, omdat dit het risico van een oorlog tussen de sterk verdeelde Serviërs, Kroaten en moslims in Bosnië ernstig vergroot. De belangrijkste moslimpartij van Bosnië, waartoe de Bosni sche president Izetbegovic be hoort, beschuldigt het federale leger ervan juist uit te zijn op oorlog. Het leger zou de Servi sche minderheid in de repu bliek steunen in haar streven „de macht te veroveren en Bos nië-Hercegovina op etnische gronden te verdelen". De gezant van de Verenigde vermijden, omdat hij bang is voor een herhaling van de emo tionele toestanden van 1983. Toen spraken de Ieren zich in een referendum uit voor het op nemen van een verbod op abor tus in de grondwet. Het hooggerechtshof gaf het meisje vorige week toestem ming naar Groot-Brittannië te gaan, nadat een lagere recht bank haar had verboden gedu rende haar zwangerschap het land te verlaten. Intussen heeft de abortus in Engeland plaats gevonden, zo werd gisteren in Ierse politiekringen vernomen. Naties, Cyrus Vance, heeft giste ren bekend gemaakt dat de sta tionering van de 14.000 man vredestroepen in Kroatië op 15 april zal zijn voltooid. Het Rus sische parlement besloot een infanteriebataljon bij te dragen, bestaande uit 900 vrijwilligers. En Frankrijk maakte bekend dat het 2.000 militairen aan de vre desmacht zal leveren. Daarmee levert Parijs het grootste contin gent. Intussen hebben de Verenig de Naties ook Nederland offi cieel gevraagd manschappen naar Joegoslavië te sturen. De dienstplichtigen die zich daar voor vrijwillig melden bij hun compagnonscommandant, wordt gevraagd een „voorlopige bereidwilligheidsverklaring" te tekenen. Dan vindt een eerste selectie plaats op grond van technische geschiktheid, licha melijke gezondheid en het functioneren, aldus het ministe rie van defensie. Russen en Chilenen gepikeerd BERLIJN HANS CORRESPONDENT De kans dat de vroegere Oost- duitse staats- en partijleider Erich Honecker binnenkort de Chileense ambassade in Mos kou moet verlaten en aan Duits land wordt uitgeleverd, is groter geworden. De Russen en Chilenen zijn woedend, omdat ^s gebleken dat Honeckers gezondheid lang niet zo slecht is als de 79-jarige en zijn vrouw Margot steeds hebben beweerd. De woord voerder van het Duitse ministe rie van buitenlandse zaken zei gisteren, dat de Russische mi nister van justitie Fjodorow heeft verzekerd dat Honecker na het verlaten van de ambas sade direct zal worden uitgewe- Fjodorow heeft Chili officieel gevraagd Honecker niet langer te onttrekken aan de greep van de Russische autoriteiten. De handelwijze van de Chileense ambassadeur noemde Fjo- .dorow, althans volgens Bonn, een „uitgesproken onvriendelij ke daad". De Duitse ambassadeur in Santiago heeft gistermiddag een boodschap van zijn regering aan de Chileense minister van buitenlandse zaken overhan digd, waarin wordt geëist dat Chili Honecker uitwijst. Honec ker zocht eind vorig jaar uit angst voor een uitwijzing naar Duitsland zijn toevlucht tot zijn vriend de Chileense ambassa deur in Moskou, Almeyda, die ooit politiek asiel genoot in de DDR. De Duitse boodschap is dui delijk: Bonn eist dat Chili niet langer een juridische vervolging verhindert van Honecker, die is aangeklaagd wegens het aan zetten tot doodslag in minstens vier gevallen. OPSLAG/MILIEU CONTAINERS VERKOOP/VERHUUR MOSKOU PETER PRINGLE THE INDEPENDENT Het lijkt erop dat de Armeniërs, die het een half jaar geleden nog moesten afleggen tegen hun Azerbajdzjaanse vijanden in de oorlog in Nagomo Kara- bach, de rollen hebben omge draaid. Een paar steden in de omstre den, door Armeniërs gedomi neerde enclave in Azerbajdzjan zouden 'in handen zijn geval len' van de gewapende bendes van Armeense guerrillastrijders. De Azeri's beweren dat een ze ker duizend mensen zijn afge slacht, toen de losgeslagen Ar meniërs de voornamelijk Azer bajdzjaanse stad Kocali 'ver overden'. Het probleem met deze be richten is dat de verlatenheid van deze geïsoleerde steden en dorpen in het bergachtige ge bied, de beoordeling van wie er wint net zo ondoorzichtig maakt als de dikke mist die zich vaak plotseling ontwikkelt op de hoogvlakten waar de strijd wordt gevoerd. Daarbij is het vanwege de geblokkeerde we gen en communicatie moeilijk om door het gebied te reizen en wordt er intensief gebruik ge maakt van propaganda. Wel duidelijk is dat het wa pentuig dat beide tegenstanders in hun bezit hebben kwalitatief een grote sprong vooruit heeft gemaakt. De gevechtshelikop ters en de nieuwe systemen, in clusief luchtafweergeschut en meervoudige raketlanceerin- stallaties, komen uit de arsena len van het vertrekkende voor malige Rode Leger en lijken voornamelijk in handen te zijn gekomen van Azeri's. Ook de politiek van de strijd is, net als de militaire omstan digheden, veranderd. Een jaar geleden was Azerbajdzjan een van de grootste aanhangers van de visie van de toenmalige pre sident, Michail Gorbatsjov, op een vernieuwde Sovjetunie. Ar menië daarentegen, volgde vastbesloten de strikt legale wpg naar onafhankelijkheid tot grote irritatie van Gorbatsjov. Op advies van zijn militaire commandanten deed Gor batsjov een poging tot een 'mili tair antwoord' op de kwestie Nagorno Karabach door te pro beren een soort 'niemandsland' in te stellen tussen de Armeense grens en de enclave, een strook land die op het smalste punt slechts tien kilometer breed is. In een militaire actie, die sa men met het Azerbajdzjaanse ministerie van binnenlandse za ken op touw was gezet, werkten Sovjet-troepen mee aan de ge dwongen en soms bloedige eva cuatie van Armeniërs uit hun dorpen naar Armenië. De Ar meense leiding in Jerevan ver bond deze militaire strategie aan een politieke om de onaf hankelijkheidsbeweging te on derdrukken. Nu lijkt het erop dat die be weging opnieuw actief is en veel beter bewapend dan daarvoor. Bovendien geven Armeniërs over de hele wereld grote poli tieke, en misschien ook wel mi litaire steun a'an de republiek. Er zijn onbevestigde berichten over militaire bijstand van ben den gewapende Armeniërs uit Libanon en Iran, die wraak wil len nemen voor wat zij zien als weer een 'pogrom' tegen de Ar meniërs en een die net zo de sastreus kan zijn als de massa moord door de Turken waaron der de Armeense natie tijdens de Eerste Wereldoorlog te lijden heeft gehad. De berichten van de afgelo pen paar dagen lijken erop te duiden dat het die kant op gaat. Vorige maand heeft Armenië erin toegestemd zijn strijd krachten onder toezicht te stel len van het Gemenebest van Onafhankelijke Staten, in ieder geval voor de duur van een overgangsperiode. Maar nu roept de Armeense president, Levon Ter-Petrosjan, om een ei gen leger voor zijn republiek. Beide tegenstanders hebben blijkbaar de voormalige Sovjet arsenalen geplunderd op hun respectievelijke grondgebied. Volgens de Azeri's hebben de Armeniërs grote hoeveelheden wapens gevlogen naar Stepana kert, de hoofdstad van de encla- Tenzij de verschillende po gingen om vrede te bereiken vrucht afwerpen, bestaat er een duidelijk risico van een snelle escalatie van militaire activitei- VERTAUNG: LUUTJE NIEMANTSVERDRIET Op 17 maart mogen de blanken in Zuid-Afrika zich per referendum uitspreken over de hervormingsvoorstellen van president De Klerk. De Kon- servatieve Partij verzet zich hevig tegen die hervormingen en wil daarvoor wel uitkomen ook. Een zwarte arbeider brengt In Johannesburg de KP-opvatting aan op een muur De Konservatieve Partij (in het Engels afgekort als CP, maar in het Afrikaans als KP) wil terug naar de apartheid. FOTO REU TTR JUDA NQWENYA Pools kabinet blijft zitten na nederlaag Mogelijk gevaar voor VN-vredestroepen De Poolse regering treedt niet af, hoewel het parlement de voorgestelde versoepeling van de economische hervormingen heeft weggestemd. Dat heeft premier Jan Olszewski gisteren bekend gemaakt na afloop van een twee uur durend spoedbe raad van het kabinet. Olszewski zei dat de regering niet wil aftreden maar van zins is aan haar „constitutionele plicht" te voldoen. Het parle ment kan zo spoedig mogelijk een begrotingsvoorstel tege moet zien. Bij de stemming over de begroting zou volgens de premier duidelijk moeten worden of de regering nog het vertrouwen van het parlement geniet. ODDAR MEANCHEY Strijders van de Cambodjaanse guerrillabeweging Rode Khmer hebben de afgelopen maanden zeker vier van hun comman danten om het leven gebracht omdat ze corrupt zouden zijn. Volgens de ontevreden strij ders verrijken hun leiders zich met allerlei handeltjes, terwijl de soldaten zelf weinig te eten hebben en al maanden geen soldij meer hebben gekregen. Binnen de gelederen van de Rode Khmer is revolte zeer on gebruikelijk. Hoewel de orga nisatie zich in het verleden schuldig maakte aan massale moordpartijen, werd ze wel als zeer gedisciplineerd be schouwd. Daarin onder scheidde de Rode Khmer zich zterk van de andere guerrilla groepen in Cambodja. Westerse diplomaten noe men het verlies van de contro le van de leiders van de Rode Khmer over hun strijders in de afgelopen maanden een alar merend vooruitzicht voor de vredesmacht van de Verenigde Naties die binnenkort in Cam bodja aankomt De vredes macht moet op grond van het vorig jaar gesloten vredesak koord volgende maand begin nen met het demilitariseren van het land. Ze moeten onder meer de guerrillagroepen ont wapenen. PARKET-LAMINAAT- KURKHANDELAREN EN PARTICULIEREN orxtefUaq en ketfurie laUaeg Maswet eiken rtroken 22 mm Eiken lamellen, kant en klaar Massief mozaïek B mm kant en I 020 - 6381720 020 - 6200787 l van der Laan Parket Tussenpaus gaat Belgische regering leiden BRUSSEL HANS DE BRUUN Aan zelfkennis heeft Jean-Luc Dehaene geen gebrek. ,,Ik weet dat ik geen charisma heb", zei hij eens in een interview. Dat 'gemis' weerhield hem er in 1988 van om minister-president te worden van de rooms-rode coalitie die hij toen na honderd dagen noeste arbeid in elkaar had getimmerd. Wilfried Martens deed het destijds wel. Maar aan diens tijdperk is nu een einde geko men. En het moet al gek gaan, wil Dehaene, vanmiddag niet worden benoemd tot minister president van het 35ste naoor logse kabinet van België. In dat kabinet komt Martens trouwens niet op Buitenlandse Zaken, zoals hij had gewild. Die post gaat naar de oudgediende soci alist Willy Claes. Het premierschap is niet waarnaar Dehaene met alle macht heeft gestreefd, en ook niet wat heel wat oud-gedien- den in de Wetstraat, het Brus selse Binnenhof, graag zien. Naar verluidt zou ook 'het Hof ook niet zo gek op hem zijn. Dehaene heeft niet de gepolijste manieren die koning Boudewijn op prijs stelt. Hij is letterlijk rondborstig, heeft blozende wangen, is wat boers met en een (te) luide stem. En hij draagt recht voor zijn raap zijn politieke opvattingen uit. Niet iemand voor diplomatie ke onderonsjes met wereldlei ders als Bush of Mitterrand dus. „Ik ben een Brabants trek paard", zei hij eens. Iemand die blijft zwoegen, niet fraai maar effectief. De 51-jarige Westvlaamse christen-democraat is een pro bleemoplosser bij uitstek. Het is ironisch dat juist Dehaene nu Wilfned Mariens opwilgi Hun politieke carrières liepen im mers gelijk op. Al vanaf de stu- diebanken waren de Bruggeling Dehaene en de Gentenaar Mar tens boezemvrienden en poli tiek" actief in de jongerenorgani satie van de Vlaamse Christelij ke Volkspartij. En onafscheide lijk bleven ze. In 1979 werd de oud-vak bondsman Dehaene kabinets chef van de toen net voor het eerst benoemde premier Mar tens. Hun nauwe vriendschap heeft zeker een rol gespeeld toen de koning (ook Boudewijn en Mariens zijn twee handen op een buik) Dehaene in 1988 twee keer aanzocht om de vastgelo pen formatie los te trekken Het trekpaard 'ontmijnde' de Voerk- wcstic en kwam met zeer inge wikkelde. maar voor iedereen te slikken formules voor de staats hervorming. Van dat laatste werd overigens maar een deel uitgevoerd Dehaene had toen al premier kunnen worden als hij echt had gewild. Maar hij kende zijn be perkingen. Mariens was. naast de koning, de enige 'nationale figuur' van het land. Alleen Mariens was in staat leiding te geven aan het federaliserings proces zonder België totaal uit een te laten vallen Ook bij de formatie van 1992 werd Dehaene weer te hulp ge roepen toen anderen hadden gefaald. Hij kwam al gauw uit op de 'oplossing' van een nood kabinet met een beperkte op dracht, omdat verdergaande co alities - met een tweederde meerderheid, nodig voor verdc re staatshervorming - niet haal baar bleken. Op grond daarvan is hij nu dus de logische kandidaat voor het premierschap Dehaene heeft niets te verliezen en is hooguit een overgangsfiguur met genoeg gewicht om een aantal van de belangrijke beslis singen waarvoor bet verdeelde België staat, door het parlement te jagen. Als de federate rust is weergekeerd, kan hij weer ach ter de schermen veto wijnen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1992 | | pagina 7