Kunst
Ontslag dreigt voor
ruim 140 orkestleden
Vannelli heeft oude huid afgestroopt
Lautrec-expositie verwacht 500.000 man
Dinsdag 3 maart 1992
Redactie: 071-161400 CEES VAN HOORE ANNEMIEK RUYCROK JAN RUSDAM SASK1A STOEUNGA Eindredactie: HENK VAN DER POST Vormgeving: PIET KOOREMAN
7
Advies Raad voor de Kunst aan d'Ancona
Forum Filharmonisch en Opera Forum moeten verdwij
nen. In plaats van het huidige operagezelschap moet er
in Enschede met ingang van het seizoen 1993/1994 een
nieuwe reisopera worden gevestigd die samen met de
Nederlandse Opera de operavoorziening buiten de Rand
stad voor haar rekening neemt. Dat is de strekking van
het advies voor het Tweede Kunstenplan dat de Raad
voor de Kunst vandaag aan minister d'Ancona van wvc
heeft aangeboden. In het advies worden de subsidieaan
vragen van 316 kunstinstellingen voor de periode 1993-
1996 beoordeeld.
'Dressage des nouvelles' van Henry Toulouse-Lautrec foto cpd
ENSCHEDE GPD
Slechts een beperkt aantal (cir
ca 25) van de 105 musici van
het Forum-orkest zal nieuw
werk vinden bij het Gelders Or
kest, dat met het Brabants Or
kest en Noordnederlands Or
kest een van de drie grote regio
nale orkesten moet worden in
Nederland. Ook voor het Lim
burgs Symfonieorkest (66 for
matieplaatsen) is volgens de
Raad in het nieuwe systeem
geen plaats. Opera Zuid mag
blijven bestaan, maar zal het na
'93 moeten doen met incidente
le bijdragen uit een nieuw te
vormen produktiefonds voor
muziektheater dat jaarlijks een
bedrag van ruim 4 miljoen gul
den te verdelen heeft.
Volgens de Raad is opheffing
van het huidige Forum onver
mijdelijk. Artistiek zowel als za-
NIEUWSLIJN
kelijk zou het Enschedese gezel
schap slecht functioneren. De
nieuwe reisopera, die met een
budget van twaalf miljoen meer
krijgt dan de operapoot van het
oude Forum, moet zich vooral
richten op het brengen van po
pulair, toegankelijk repertoire in
spannende ensceneringen'.
Voor de begeleiding is het ge
zelschap aangewezen op de
Randstedelijke orkesten en de
drie grote regionale symfonieor
kesten, waarvan de sterkte
wordt uitgebreid tot circa ne
gentig arbeidsplaatsen. Er ko
men geen aparte operabegelei-
dingsorkesten.
Forum nieuwe stijl dient de
beschikking te krijgen over een
klein produktieapparaat en
brengt vijf produkties per jaar,
goed voor in totaal tachtig voor
stellingen. Een aantal onderde
len van het oude operabedrijf
(koor, decorafdeling) worden in
het nieuwe bedrijf opgenomen.
Wat er met de ruim tachtig me
dewerkers van de operapoot
van het Enschedese bedrijf gaat
gebeuren is vooralsnog ondui
delijk.
Met de maatregelen wil de
Raad de reorganisatie van de re
gionale orkest- en operavoor
ziening vijf jaar geleden ingezet
door minister Brinkman, vol
tooien. De plannen leveren een
besparing op van 3,8 miljoen
gulden, aanzienlijk minder dan
de negen tot zestien miljoen
gulden waarom minister d'An
cona eind oktober in haar ad
viesaanvraag had gevraagd. Be
gin mei zal de bewindsvrouw
over het Kunstenplan haar defi
nitieve standpunt bepalen.
Evenals de minister kondigt
de Raad een belangrijke ver
schuiving aan in het kunstbud
get. De sectoren muziek, beel
dende kunst leveren in ten be
hoeve van film (3,5 miljoen),
dans (1,5) miljoen) en architec
tuur (2 miljoen). Zo krijgen de
drie grotere filmfestivals (Rot
terdam, Filmdagen, Internatio
nal Documentary) extra midde
len, gaat er meer geld naar mo
derne dans en wordt het bouw
kunstbudget verhoogd. In de
sector theater blijft de subsidie
op hetzelfde niveau, maar
wordt er fors met de middelen
geschoven.
'Zes ton voor
Instituut
Vormgeving
AMSTERDAM ANP
De gemeente Amsterdam wil
het Nederlands Instituut voor
de Vormgeving gedurende vier
jaar een extra bijdrage bieden
van 150.000 gulden voor de in
richting van het nieuw op te
richten instituut. Daarnaast wil
het de huisvesting voor eenzelf
de periode gratis ter beschik
king stellen.
Het instituut zou tijdelijk dan
wel permanent in de hoofdste
delijke Beurs van Berlage kun
nen Worden gevestigd. Aldus B
en W van Amsterdam aan mi
nister d'Ancona.
AMSTERDAM LOUIS DU MOIUN
Een nieuwe Gino Vannelli is op
gestaan, maar de muzikale con
sequenties laten zich nog even
raden. De Canadese zanger van
Italiaanse bloede weet slechts
dat zijn komende voor-
jaarstoumee een soort afscheid
zal zijn: van zijn stijlvolle reper
toire van de afgelopen twintig
jaar, inclusief alle hoogtepunten
zoals die knap zijn gebundeld
op zijn jongste album 'Live In
Montreal'.
De fans die hem in de Gro
ningse Oosterpoort dan wel in
het Haagse Congresgebouw
(respectievelijk 9 en 10 maart)
gaan opzoeken kunnen zich ge
rust verheugen op dat beschaaf
de feest der herkenning, maar
moeten tegelijkertijd wel besef
fen dat de zingende ceremonie
meester in gedachten al afstand
heeft genomen van het aange
dragen pretpakket. .Zoals een
slang heb ik mijn oude huid al
bijna afgestroopt. Ik sta te po
pelen om te ontdekken wat ik in
deze nieuwe levensfase allemaal
in me heb, maar ik heb toch ge
meend dat ik eerst de vooraf
gaande periode waardig moest
afsluitenaldus Gino Vannelli,
even in Amsterdam om tegen
over de Nederlandse buiten
wacht meer helderheid te
scheppen in de door hem uitge
zette marsroute.
De mooie iongen die rond
1974 plotseling wereldwijd
doorbrak met zijn tweede al
bum Powerful People' en ver
volgens in de jaren tachtig nog
slechts incidenteel de roos trof
(met 'It hurts to be in love' en
'Wild horses') is uiterlijk nog al-
PARUS HANS GERTSEN
Wie was Henri de Toulouse-
Lautrec nu eigenlijk? Een aan
lager wal geraakte aristocraat
die toevallig ook nog schilderen
kon? Of een genie? De laatste
grote Franse meester van de ne
gentiende eeuw? De waarheid
ligt ergens in het midden, zo
blijkt uit de grote overzichtsten
toonstelling die het Grand
Palais in Parijs aan Lautrec ge
wijd heeft Tot en met 1 juni
zijn daar zo'n 200 werken te
zien van de kroniekschrijver van
het Parijse nachtleven aan het
eind van de vorige eeuw.
Als de tentoonstelling een
ding duidelijk maakt, dan is het
wel dat Toulouse Lautrec een
ongewoon veelzijdig kunstenaar
was. Lautrec was schilder, teke
naar en graficus tegelijk. Maar
binnen het veelzijdige oeuvre
dat hij heeft nagelaten zijn des
ondanks een paar duidelijke
constanten aan te wijzen, zoals
zijn hang naar het karikaturale,
naar het vervormen van de wer
kelijkheid zodat die in al haar
lelijkheid weer iets moois krijgt.
De kunstgeschiedenis heeft
lange tijd niet goed raad gewe
ten met 'de lelijke dwerg uit Al-
bi'. Toulouse Lautrec, in 1864
geboren als zoon van een oude
tijd dezelfde. Een enkele grijze
haar, dat wel, maar daarom niet
minder een plaatje: de liefheb
sters van donker, behaard en
superrojnantisch kunnen hem
onverminderd koesteren als een
zeldzame kanjer. Het probleem
is echter dat de 'herboren' Gino
Vannelli eigenlijk geen behoefte
meer heeft om als een hapklaar
seksymbool te worden aanbe
den. „Een man zie je tegen z'n
veertigste vaak twee kanten op
gaan. Of hij probeert nog even
in te halen wat hij gemist denkt
te hebben en gaat koortsachtig
jagen op veel jongere vrouwen.
Of hij wordt juist heel rustig, fi
losofisch, wil meer weten over
zijn aanwezigheid op deze aar
de", vertelt de 39-jarige Vannelli
bij wijze van inleiding.
Positivo
Van een tobbende twijfelaar tot
een ontspannen positivo, daar
komt de mentale evolutie die
zich het afgelopen jaar heeft
voltrokken op neer, wil Vannelli
Wel toegeven. „Als daaruit maar
niet de conclusie wordt getrok
ken dat ik mezelf niet meer als
kwetsbaar beschouw. Ik zou
ook niet willen dat alles
voortaan van een leien dakje
loopt. Tegenslagen horen erbij
in net leven, anders is het in
compleet, zoniet vervelend.
Zonder diepe droefheid heeft
vreugde geen betekenis."
Zo geredeneerd mag worden
aangenomen dat Gino Vannelli
alle kanten van zijn favoriete
aandachtsveld, de romantische
liefde, zal blijven belichten. Als
hij (nog) 'jazzier' gaat klinken
dan in het verleden, dan heeft
en respectabele adellijke fami
lie, heeft er tijdens zijn leven
ook veel aan gedaan om te ont
snappen aan de indeling in een
stroming of richting. Hij kende
Van Gogh, Degas en andere
grote tijdgenoten, nam af en toe
deel aan exposities van de toen
malige avant-garde, maar bleef
altijd een randfiguur. Waar de
impressionisten zich vooral
voor de natuur interesseerden,
koos Toulouse Lautrec de stad
als thema en dan met name het
nachtleven rond het Mont-
martre van de jaren negentig.
Lautrec legde het leven in de
café-cabarets vast, in het circus,
het theater en voorEil ook in de
vele bordelen die Montmartre
telde. Een leven waaraan
Lautrec gretig deelnam en
waarvoor nij ook de prijs zou
betalen: De schilder overleed in
1901, op 37-jarige leeftijd, aan
de gevolgen van jarenlang over
matig alcoholgebruik en een
verwaarloosde geslachtsziekte.
Lautrec was niet alleen een
groot kunstenaar, maar ook een
levensgenieter.
Affiches
Toulouse Lautrec was in zijn
tijd vooral bekend als affichisL
Hij maakte onder andere affi
ches voor de in 1889 geopende
Moulin Rouge en voor ciiverse
sterren van de 'Belle Epoaue'.
Danseressen als Jane Avril en
Loie Fuller, de zangeres Yvette
Guilbert en vooral de cabaretier
Aristide Bruant dankten een be
langrijk deel van hun populari
teit aan de opvallende affiches
van Lautrec.
Waren zijn talenten als affi-
chist en illustrator tijdens zijn
leven algemeen erkend, dat
gold bepaald niet voor zijn
schilderijen. Toen Lautrec in
1887 zijn onderkomen in Mont
martre voor een inrichting
moest verruilen, liet hij ruim
tachtig schilderijen achter. De
volgende huurder verbrandde
de helft, de overige werden door
zijn concierge uitgedeeld in ca
fés en bars in de buurt. Zelfs
een oom verbrandde acht schil
derijen van neef Henri omdat
hij niet herinnerd wilde worden
aan de 'schande van de familie'.
En in 1926 haalde een louche
kunsthandelaar het in zijn
hoofd twee grote doeken van
Lautrec in acht stukken te snij
den omdat ze op die manier
wellicht beter te verkopen wa
ren. De twee doeken, oorspron
kelijk gemaakt ter versiering van
een kermistent, zijn enkele ja
ren later zo goed en zo kwaad
mogelijk hersteld en naast 68
andere schilderijen van Lautrec
te zien op de overzichtsten
toonstelling.
Commerciële kermis
De tentoonstelling zelf is heel
ingetogen. "De sfeer van de door
Lautrec zo geliefde nacht wordt
er opgeroepen. Alleen de wer
ken van de kunstenaar worden
belicht en krijgen zo een extra
accenL
Lautrec is anno 1992 big busi
ness. Voor de ingang van het
Grand Palais staat een pakweg
twintig meter hoge witte tent,
een soort groot uitgevallen In
diaanse 'tipi'. In ae tent zijn
tientallen voorwerpen te koop
die in de verte iets met Lautrec
te maken hebben.
De organisatoren verwachten
500.000 bezoekers. Om dat in
goede banen te kunnen leiden,
iaat het Grand Palais maximaal
900 bezoekers per uur toe.
Expositie: Toulouse-Lautrec.
In: Galeries Nationales du
Grand Palais te Parijs. Van 22
februari tot en met 1 juni 1992.
Entree 50 frank (f16,50). Re
serveren: Tel. (09-331)
44131710.
dat wellicht te maken met zijn
recente verhuizing vanuit Los
Angeles naar Portland in Ore
gon, waar het naar zijn zeggen
wemelt van het onbedorven
jazztalent.
Zijn broer en trouwe rechter
hand Joe (Gino's toetsenist en
co-producer) is in Califomie
heel bewust achtergebleven om
daar zijn voorliefde voor het
studiowerk te kunnen blijven
botvieren. „En ook omdat we
allebei vonden dat we na al die
jaren aan een minder intensief
contact toe waren. We staan er
nooit zo bij stil. maar eigenlijk is
het best een klein wonder dat
we elkaar zo perfect aanvullen,
ab ranfl mn ca ril BaOMt-
den. Wellicht zullen we allebei
iets meer ons eigen leven lei
den, maar zodra er muziek ge
maakt moet worden kruipen we
snel weer bij elkaar."
Een andere benadering van
de rockbusiness wil nog niet
zeggen een nieuw publiek, weet
Gino Vannelli. «Allereerst zal ik
net als vroeger slechts een be
paald slag mensen blijven be
reiken: de luisteraar die gevoelig
is voor romantiek en die zich
net even meer wil imp—wn
Daarnaast zullen er waarschijn
lijk altijd wel vrouwen zijn die
me prettig vinden om naar te
kijken Ik zit daar niet meer
mee. Het enige wat ik er aan
kan doen is niet te veel de ma
cho uithangen. Hier wilde men
vanmiddag een fotosessie met
mij als stoere bink op zo'n grote
blinkende motor. Daar heb ik
das maar even voor gepast."
Gino Vannelli geeft concerten
in Groningen (9 maart) en l>en
Haag (10 maart).
'Rijk moet
internationale
kunst in
Amsterdam
gaan betalen'
AMSTERDAM ANR
De gemeente Amsterdam en
het rijk moeten tot een andere
verdeling komen bij de subsidi
ering van de kunstinstellingen
in de hoofdstad. Het rijk moet
gaan zorgen voor alles wat in
ternationaal en nationaal van
belang is, terwijl Amsterdam de
verantwoordelijkheid moet ne
men voor de kleinere groepen.
Tevens dient de gemeente te
zorgen voor huisvesting van alle
kunstinstellingen.
De Commissie Kunstenplan
van de Amsterdamse Kunstraad
schrijft dit in haar eindadvies.
Uitvoering van het advies zou
de gemeente 3 miljoen gulden
extra gaan kosten.
Wethouder Baak (kunst en
cultuur) zal op basis van het
aan haar uitgebrachte advies
een concept Kunstenplan 1993
1997 opstellen, dat half april
verschijnt. De raadscommissie
voor cultuur zal het vervolgens
na een hoorzitting bespreken.
Voor de zomer mod hd kun
stenplan definitief zijn aan
vaard.
De nieuwe rolverdeling tus
sen Rijk en Amsterdam houdt in
dat de zorg voor onder meer
Het Nationale Balk thd OD
certgebouworkest en Toneel-
poep Amsterdam in handen
komt van het Rijk. terwijl de ge
meente als huiseigenaar op
treedt via Het Muziektheater,
het Concertgebouw en het
nieuwe toneeltheater. De ge
meente krijgt daardoor de „vol
ledige zorg op zich voor ver
nieuwende, spraakmakende
groepen en ensembles", zo
staat te lezen in het rapport.
De commissie stelt verder in
haar rapport dat er bij Het Mu
ziektheater één inhoudelijk di
recteur moet komen, in plaats
van de huidige zeskoppigc di
rectie. Door het veelhoofdige
directeurschap wordt het Mu
ziektheater volgens het rapport
niet efficiént bespeeld en zijn er
veel voorstcll ingsloze dagen.
Rasoel: fout
van Rushdie
niet herhalen
EDAM CRD
„Ik ben de best aangepaste
buitenlander die er is en nu
gaan ze me da» VOOI lOVOl
gen." Een theatrale uitspraak
van Mohamed Rasoel. alias
Son of Tarzan'. In het echt
de Pakistaan Zoka Fatah die
vijftien Jaar m Ncdaricnd
woont, waarvan de laatste
tijd in Edam, lustitie gaat
hem - na een klacht van de
Anne Frank Stichting - ver
volgen voor discriminerende
uitlatingen over moslims in
het boek 'De ondergang van
Nederland'
Vorige week viel bij Rasoel
een 'kennisgeving van verde
re vervolging' op de mat. Vol
gens justitie op het juiste
adres, maar de Edammer
hult zich in mistige bewoor
dingen. „Jazeker, Tk Zoka Fa
tah ben ótttÊUt UKMM
Mohamed Rasoel. Maar wie
zegt er dat ik werkelijk dat
boek geschreven heb? Justitie
moet dat maar eens gaan be
wijzen. Ik doe geen belasten
de uitspraken. Misschien heb
ik het ooek wel in het Engels
overgeschreven van een Ne
derlandse tekst die later weer
is terugvertaald in het Neder
lands.'
„Ik ben bang voor came
ra's en ik voel me altijd in ge
vaar, vandaar de vermom
ming Ik wil niet de fout van
Rushdie maken. Die houdt
zich wel schuil, maar laat op
televisie toch zijn gezicht
zien. Ik wil niet dat mijn ge
zicht bekend wordt in Neder
land. Nu kan Ik zelfs rustig in
een moskee met moslims
over die vervelende Rasoel
praten .i 1 .u.ih la. ht
hortend en stotend over zijn
eigen grap „PHIOOIlflJI M
ik niks tegen moslims, maar
ik vind de islam erg extreem.
Als iemand de islam beledigt,
moet een moslim hem VOl
gem de Koran doodmaken,
müm upr
Theater in Magnifiosi
LISSE Theater met muziek, dat brengt de groep Heist die vo
rig jaar het Camarettenfestival won. De groep bestaat uit Ronald
Sweenk en Hans Teeuwen. Donderdagavond treedt dit tweetal
op in Magnifiosi in Lisse.
Lunchconcert pianiste Saruwatari
LEIDEN - De Japanse pianiste Mitsuko Saruwatari verzorgt don
derdag 5 maart een lunchconcert in de Kapelzaal van K&O. Zij
speelt werken van Van Beethoven, Chopin en Myosh. Aanvang
12.45 uur.
Liberman solist bij Bellitoni
LEIDEN Viktor Liberman zal als vioolsolist met het Symfonie
Orkest Bellitoni optreden in het vioolconcert van jean Sibelius
dat op woensdag 4 maart in de Stadsgehoorzaal te beluisteren
valt. Op het programma staan verder Sinfonietta Hasonica van
de Nederlandse componist Peter Visser en de 9de symfonie van
Dmitri Sjostakowitsj. Aanvang 20.15 uur.
Werken Anne Escher in De Paauw
WASSENAAR 'Anne Escher, industrieel in Den Haag en
kunstschilder in Wassenaar'. Onder deze titel is tot 30 maart in
de Wassenaarse De Paauw een tentoonstelling van schilderijen
en schetsen van Anne Escher (1895-1971) te zien. Escher was
een schilder die graag in de buitenlucht schilderde. Hij zette in
snelle lijnen ter plaatse een schets op en ging zijn onderwerp la
ter met verf te lijf. De expositie geeft een goed overzicht van de
wording van een schilderij.
Herman Krebbers in ziekenhuis
DEN HAAG - Het concert van Herman Krebbers en Theo Olof op
zondag 8 maart in het Kurhaus van Scheveningen gaat niet
door. Herman Krebbers ligt in het ziekenhuis. Hij zal voorlopig
niet kunnen spelen.
Optreden Low-Down Chili
HILLEGOM Het podium van het Hillegomse Solution wordt
binnenkort onveilig gemaakt door de Voorhoutse rockformatie
Low-Down Chili. De groep brengt een onverwachte mix van co
vers en zelfgeschreven songs. Op 6 maart, aanvang 22.00 uur.
Low-Down Chill: van Thè Stones tot John Hiatt.
'Liever filosoof dan sekssymbool'
GINO VANELU: „Een man zie je tegen z'n veertigste vaak twee kanten
opgaan. Of hij probeert nog even in te halen wat hij gemist denkt te
hebben en gaat koortsachtig iagen op veel jongere vrouwen. Of hij
wordt juist heel rustig, filosofisch, wil meer weten over zijn aanwezig
heid op deze aarde." foto ceo
