Buitenland
GOS-troepen weg uit
Nagorno-Karabach
EG-commissie bestrijdt
kritiek Europees Hof
Rechtbank Barcelona
test jury-rechtspraak
Landbouwbeleid vanuit
de ruimte controleren
Geweld domineert verkiezingen Cameroun China leidt aan lichte vonn schizofrenie
Zaterdag 29 februari 1992
Redactie: 023-150225 RONALD FR1SART chef) ONNO HAVERMANS HANS JACOBS JOLANDA OUKES Vertalingen MAR GREET HESUNGA IUUTJE NIEMANTSVERDRJET Vomigevingr RALPH KLBNHOUT
7
nieuwslijn
KGB-gebouw gesloten voor toeristen
De Russische regering heeft het voormalige hoofdkwartier van
de inlichtingendienst KGB, het Loebjanka, gesloten voor toeris
ten. Volgens het Russische Informatie-Agentschap (RLA) is dat
besluit afkomstig van het Russische ministerie van veiligheid, de
opvolger van de KGB.
Politie verdacht van moord indianen
Tegen twaalf Colombiaanse politiemensen, onder wie een offi
cier, is gisteren een arrestatiebevel uitgevaardigd op verdenking
van het doden van twintig Indianen. Ook vijf burgers worden
verdacht van betrokkenheid. De moordpartij vond plaats op 16
december in het zuidelijke departement Cauca. De slachtoffers
hadden zich gevestigd op de hacienda El Nilo (de Nijl) en eisten
deze op als hun traditionele eigendom.
Duits bankpersoneel legt werk neer
Bij banken in Duitsland hebben gisteren 8.000 mensen het werk
neergelegd, zo heeft de Bond voor Handel, Banken en Verzeke
ringen (HBV) gisteren bekendgemaakt. De vakbonden eisen een
loonsverhoging van 10,5 procent, de banken hebben vijf procent
geboden om de staking te voorkomen.
De drie jaar oude stier Dimitri kuiert over het plein voor het Louvre
Museum in Parijs. Daar wordt morgen voor de 29e keer de intema-
tionele agrarische markt gehouden. foto a
De Klerk vaart
wel bij einde
sport boycot
PETER VAN NUUSENBURG
Het definitieve einde van hel
sportieve isolement van Zuid-
Afrika is een steun in de rug van
de door extreem-rechts belaag
de president De Klerk. De presi
dent legt 17 maart zijn omstre
den hervormingsbeleid ter be
oordeling voor aan de blanke
kiezers. Volgens een gisteren
gepubliceerde opiniepeiling kan
De Klerk rekenen op de steun
van 55 procent van het blanke
electoraat.
In dezelfde week dat De Klerk
de datum en de vraag voor het
blanke referendum bekend
maakte, behaalde het nationale
cricketteam een even grote als
onverwachte overwinning op
wereldkampioen Australië,
werd een grote rugby-toemee
aangekondigd en werd defini
tief besloten dat Zuidafrikaanse
atleten mogen deelnemen aan
de Olympische Spelen in Bar
celona. Waarnemers spraken
gisteren in de laatste twee ge
vallen van een 'niet geheel toe
vallige samenloop van omstan
digheden'.
Geldoverdracht
ontvoeringszaak
België mislukt
Legercommandanten van de strijdkrachten van het Ge
menebest van Onafhankelijke Staten (GOS) hebben gis
teren de .troepen van het voormalige Sovjetleger op
dracht gegeven zich uit Nagorno-Karabach terug te trek
ken. Dat heeft het onafhankelijke persbureau Interfax ge
meld. In de omstreden Armeense enclave in Azerbajd-
zjan braken eerder op de dag nieuwe gevechten uit.
MOSKOU Rtr-AP
De GOS-eenheden zijn de afge
lopen dagen steeds vaker het
doelwit van aanvallen en be
schietingen van Armeense en
Azerbajsdzjaanse troepen. Sinds
begin dit jaar zijn bij de gevech
ten 8 soldaten van het GOS om
gekomen, 22 gewond geraakt en
28 in gijzeling genomen.
Opperbevelhebber Sjaposj-
nikov heeft de leiders van Ar
menië en Azerbajdzjan opge
roepen maatregelen te nemen
die ertoe moeten leiden dat de
op de GOS-eenheden veroverde
wapens worden teruggeven. Als
dat niet gebeurt dat zullen vol
gens de opperbevelhebber „de
wapens worden vernietigd waar
ze ook mogen zijn".
Azerbajdzjan heeft gisteren
Armeense nationalisten er van
beschuldigd de aanval te heb
ben geopend op Sjoesja. De
stad ligt 10 kilometer ten zuiden
van Stepanakert, de hoofdstad
van de omstreden Armeense
enclave Nagorno-Karabach. De
Armeniërs zouden bij hiin ac
ties voor het eerst gebruik ma
ken van Mi-24 gevechtshelikop
ters. Bij de aanval zouden veer
tig huizen zijn verwoest.
De Armeense woordvoerder
beklemtoonde dat de Azeri's en
niet de Armeniërs gebruik
maakten van Mi-24 helikopters.
De Mi-24, die de bijnaam kro
kodil heeft, is een van de mo
dernste en beste aanvalsheli
kopters ter wereld. Het is nog
onduidelijk hoe de strijdende
partijen in het bezit zijn geko
men van de Mi-24's. De afgelo
pen weken hebben milities van
beide zijden wel wapendepots
en militaire bases van het voor
malige Sovjetleger overvallen.
Volgens een Azerbajdzjaanse
woordvoerder is Sjoesja het
laatste Azerhajdzjaanse bolwerk
in Nagorno-Karabach. De bur
gerstri jd rond Nagorno-Kara
bach, een autonoom gebied op
het grondgebied van Azerbajd
zjan dat voornamelijk door Ar
meniërs wordt bewoond, is de
onverzoenlijkste van alle con
flicten tussen talloze rivaliseren
de bevolkingsgroepen in de
voormalige Sovjetunie. Bij de
gevechten zijn de afgelopen vier
jaar meer dan 1000 doden ge
vallen.
Unep komt met opruimcampagne
Op initiatief van het Milieuprogramma van de Verenigde Naties
(Unep) wordt er dit najaar een driedaagse 'wereld-opruim-cam-
pagne' gehouden. Aan de campagne nemen steden in Australië.
Canada, Egypte, Frankrijk. Hong Kong, Japan, Kenya, Kuwayt,
Mauritius, Micronesia, Nieuw-Zeeland, de Verenigde Staten en
Zweden deel. Van 18 tot 20 september zullen groepen vrijwilli
gers in deze landen stranden, parken en bermen schoon ma
ken..
Jongen van 12 jaar voor jaren de cel in
Een 12-jarige jongen, die in september 1991 een taxichauffeur
heeft doodgeschoten, is donderdag in San Antonio (in de Ameri
kaanse staat Texas) veroordeeld tot 33 jaar gevangenisstraf. Tot
zijn 18e jaar zal hij in een gesloten inrichting voor jeugdige deli-
quenten verblijven. De resterende 27 jaar moet hij in een gewo
ne gevangenis uitzitten.
BRUSSEL HANS DE BRUUN
CORRESPONDENT
De Europese Commissie gaat in
beroep tegen de uitspraak van
het Europees Gerechtshof, die
de rechtsgeldigheid van duizen
den van haar besluiten op losse
schroeven kan zetten. Het hof
vernietigde gisteren een boete
die de commissie had opgelegd
aan een groep chemie-concems
wegens vermeedne kartelvor
ming.
Het hof vernietigde de boete
(van 54 miljoen gulden) omdat
de tekst van het besluit van de
commissie en de uiteindelijk in
het officiële EG-publikatieblad
verschenen versie, verschilden.
Bovendien ontbraken de hand
tekeningen van de voorzitter
van de commissie, Jacques Del-
ors, en de secretaris-generaal,
de Brit David Williamson, onder
de in alle negen officiële EG-ta-
len gepubliceerde versies van
het besluit.
De commissie is het volgens
haar woordvoerder niet eens
met de eis dat elk besluit in ne-
genvoud door de voorzitter en
de secretaris-generaal moet
worden getekend. „De Com
missie neemt elk jaar zo'n 8000
besluiten. Dat is ondoenlijk",
aldus de woordvoerder. Een
vlugge rekensom leert dat Del-
ors en Williamson in dat geval
elke dag 290 handtekeningen
zouden moeten zetten.
Ook de kritiek op het veran
deren van de tekst tussen het
besluit en de publikatie ervan,
wijst de commissie af. Die ver
andering zou een technisch-ju-
ridische oorzaak hebben en het
besluit niet inhoudelijk hebben
aangetast, maar het Europees
Hof vindt dat dit toch niet kan.
Het is nog onduidelijk of deze
uitspraak ook duizenden eerde
re besluiten van de commissie
ongeldig maakt. Dat zou enor
me financiële en bestuurlijke
gevolgen kunnen hebben.
Het is ook nog niet duidelijk
of de commissie de inmiddels
geïnde boete moet terugbeta
len. als de uitspraak van het hof
in hoger beroep overeind wordt
gehouden.
Donderdagavond is er „in de
streek rond Eindhoven" een po
ging gedaan tot geldoverdracht.
Maar die is mislukt. Dat heeft
de familie van de ontvoerde
Belgische jongen Anthony de
Clercq gisteren tijdens een pers
conferentie in het parochiecen
trum van Belsele meegedeeld.
De familie De Clercq heeft de
ontvoerders gevraagd „een
rechtstreekse en discrete dia
loog met haar te voeren".
Anthony dé Clercq is al sinds
4 februari zoek. Op die dag
werd hij ontvoerd. De kidnap
pers sleurden hem uit de auto
waarmee hij naar school werd
gebracht, en vluchtten met hem
weg in een andere auto. Die
werd later teruggevonden bij de
oprit van een snelweg. Sinds
dien is de jongen spoorloos.
V-raad keurt
vredesmacht
Cambodja goed
WASHINGTON HENK DAM
CORRESPONDENT
De Veiligheidsraad is er gisteren
mee akkoord gegaan dat 22.000
man aan vredestroepen naar
Cambodja zullen worden ge
stuurd. Zij moeten toezicht
houden op het eind van de bur
geroorlog en zullen een begin
maken met de wederopbouw
van het land.
In een resolutie roept de raad
VN-secretaris-generaal Boutros-
Ghali op om zo snel mogelijk
een contingent van 15.900 mili
tairen naar Cambodja te sturen.
Zij moeten worden gevolgd
döor ruim 6000 politiemensen
en civiele medewerkers. Er is
nog geen precieze datum voor
de stationering van de troepen
onder wie ook Nederlanders
vastgesteld, maar Boutros-
Ghali heeft nu al de beschikking
over een noodfonds van 200
miljoen dollar en zo dus snel
kunnen handelen.
Een man neemt in het voormalige Oost-Berlijn nog snel even een foto van een proletarische beeldengroep
die al op een vrachtwagen is geladen. Het beeld stond in de wijk Hohenschönhausen.
foto ap hansjoro krauss
M. Z. KHUMALO, de voormalige secretans van Mangosuthu
Buthelezi. de leider van de Zulu-bewegmg Inkatha. heeft gisteren
toegegeven dat het Zuidafnkaanse leger de training van 200 In-
katha-leden voor zijn rekening heeft genomen Deze mannen
zouden na hun opleiding zijn ingezet in de machtsstrijd tussen In
katha en het ANC Zes van hen zouden zich daarbij schuldig heb- -
ben gemaakt aan moord
BARCELONA RUUO Dl WTT
CORRESPONDENT
Onder grote publieke belang
stelling is deze week in Barcelo
na een proces begonnen, dat
voor Spaanse begnppen uniek
is. In plaats van de ook in Ne
derland gebruikelijke rechts
gang met rechters, die het
schuldig uitspreken en vervol
gens de strafmaat vaststellen, is
er bij wijze van experiment ge
kozen voor de uit Amerika be
kende jury- rechtspraak.
Het systeem van jury-recht
spraak. waarbij onpartijdige
burgers het schuldig of onschul
dig uitspreken en de rechter de
atHfinMfl bepaak, hMÊ MA-
waar een plaats gekregen in de
Spaanse grondwet, maar wordt
nauwelijks toegepast. In 1985 tC
er mee geëxperimenteerd, maai -
daarbij is het gebleven.
Op voorspraak van de Bar-
celonese Groep van longe Ad—
vocaten werd vorig jaar heloten
om opnieuw een jury-proces te;
laten plaatsvinden met elf zorg
vuldig gekozen leden Vanicvo-"'
ren werd vastgelegd, dat hu&l
uitspraak niet bindend zal zijn"
en pas bekend zal worden ge
maakt als de drie rechters zelf
vonnis Ilebben gewezen.
De 43-jarige Argentijnse pros
tituee Nelida lacinta Man a ban
chez is de verdachte, die de
twijfelachtige eer heeft gekregen
om als eerste met deze Spaanv
jury-rechtspraak te worden ge j
confronteerd.
BRUSSEL PETER Pt VWg
CORRESPONDENT
Gaan satellieten boven dc EG
controleren hoeveel koeien,
maïs of tarwe de boeren op
hun land hebben? Als het aan
sommige Brusselse landbouw
deskundigen ligt wel. Het toe
zicht vanuit de ruimte zou een
manier zijn om in de toekomst
de steeds ingewikkelder subsi
diestroom aan de boeren in
goede banen te leiden.
Het plan het hele landbouw
areaal met satellietfoto's in
kaart te brengen en elk dier te
registreren, werd begin dit jaar
al met ongeloof en hoongelach
in Brussel begroet. Maar vol
gens diplomatieke kringen is
het weer in de besprekingen
terug, nu de Italianen de sug
gestie serieus nemen.
landbouwdeskundigen uit
de EG-lidstaten praten al enige
tijd over scherper toezicht op
de miljarden waarmee de EG
haar boeren en de export van
landbouwproduktrn subsidi
eert. Het fraudeprobleem gaat
in de nabije toekomst nog nij
pender worden, wanneer de
Ierse landbouwcommissaris
MacSharrv zijn zin krijgt. I>e
EG-commissaris wil de land
bouwprijzen verlagen en ver
volgens de arme en kleine boe
ren financieel tegemoet ko
Dat idee betekent in de prak
ti|k inkomenstoeslagen per
hectare of per dier. Nederland
Is één van de weinige landen
waar. met de zogenaamde
'mcitelling', vrij nauwkeurig
wordt geregistreerd wat er op
de boerderijen gebeurt. Vooral
in de zuidelijke lidstaten Is de
controle gebrekkig of afwezig.
Soldaten Niger
opnieuw aan
het muiten
Opstandige soldaten hebben
gisteravond voor de tweede krei
het hoofdgebouw van de staaft
omroep bezet Een eerdere tier
zetting 's morgens werd opgDT
geven nadat dc regenng had
toegezegd dat hun arhterstalli
ge soldij onmiddellijk zou wot
den uitbetaald.
„We hebben de radio weet
geheel ingenomen De actie van
de troepen gaat door totdat wc
tevreden zi|n gesteld", luidde
het in een verklaring van dc sol
daten In de verklanng etsen de
militairen dat premat Amadou
Cheffou. die eiders in het land
op bezoek is, onmiddellijk naar
de hoofdstad Niamey terug
keert In de aankondiging wet
den de andere eisen van dc mi
litairen niet genoemd, maar
eerder hadden ze het ontslag
van verschillende legerofficie
ren geëist en de vrijlating uit dc
gevangenis van een andere ofTi
De militairen lieten bij de eer
derc overname van het radio
station weten dat de voorzitter
van de hoge raad. die het land
tijdelijk regeert, en de minister
van binnenlandse zaken waren
gearresteerd. Beiden werden in
dc loop van de dag door de
muiters vrijgelaten.
Een zwaarbewapende jonge Somaliër, loyaal aan president Mahdi, laat verslaggevers een uitgebrande tank zien die toebehoorde aan de strijders
van Mahdi's rivaal Aideed De machtstrijd tussen de twee duurt al drie en een halve maand en heeft al een 5000 mensen het leven gekost Bo
vendien wordt in de hoofdstad Muqdisho honger geleden omdat hulporganisaties het gebied hebben moeten veriaten. foto fpa
NAIROBI FRANS V
CORRESPONDENT
Het geweld in de campagnes
voorspelt weinig goeds voor de
eerste meer-partijen verkiezin
gen in 24 jaar die morgen wor
den gehouden in Cameroun.
Een aantal oppositiepartijen in
dit Westafrikaanse land boycot
de verkiezingen en heeft opge
roepen tot burgerlijke onge
hoorzaamheid en stakingen. De
regering heeft extra veiligheids
troepen ingezet.
Gewelddadigheden, stakin
gen. onrust en verwarring zijn
in Cameroun aan de orde van
de dag sinds in 1990 een door
opponenten van president Paul
Biya geleide campagne voor
\Tijheid en democratie op gang
kwam. De aanloop naar dc yer-
kiezingen van morgen geeft
eenzelfde beeld te z.ien. In
Mbouda raakten vorige week
militante leden van de rege
ringspartij CPDM (Camerouns
Democratische Volksbeweging)
slaags met aanhangers van de
belangrijkste oppositiepartij
UNDP (de Nationale Eenheids
partij voor Democratie en Voor
uitgang). Gewonden en arresta
ties waren het gevolg. In Dou-
ala. Camerouns grootste en be
langrijkste handelsstad aan de
Atlantische kust, ontplofte en
kele dagen later tijdens een
UNDP-bijeenkomst een benzi
nebom en verwondde een aan
tal soldaten.
De bevolking in met name de
stedelijke gebieden ziet als ge
volg hiervan de komende ver
kiezingen met angst en beven
tegemoet. Veel ouders hebben
hun kinderen uit veiligheids
overwegingen naar de dorpen
gestuurd. Scholen weigeren hun
gebouwen als stemlokaal dienst
te laten doen uit angst voor
aanvallen.
De oppositie heeft vele malen
vergeefs een beroep gedaan op
president Biya de verkiezingen
uit te stellen. Biya kwam in
plaats daarvan met een fonds
van vier miljoen gulden op de
proppen waar alle oppositiepar
tijen die aan de verkiezingen
meedoen uit konden putten.
Het geld was bedoeld om „een
massale deelname door de be
volking aan de verkiezingen te
bewerkstelligen" Een aantal
partijen wees dit als 'bloedgeld'
van de hand. Andere maakten
er gretig gebruik van.
Biya. die in 1982 door zijn
voorganger Ahidjo zonder ver
kiezingen tot zijn opvolger werd
benoemd, is er ondanks toene
mende druk steeds in geslaagd
de touwtjes strak in handen te
houden. De oppositie heeft
maanden lang door middel van
stakingen cn andere protestac
ties getracht democratische
concessies af te dwingen. Het
trieste resultaat was in eerste in
stantie een groot aantal doden
en gewonden
Uiteindelijk stond de presi
dent meer partijen toe en
schreef vrije verkiezingen uit.
maar bleef gekant tegen een
'nationale conferentie een
bijeenkomst waarop de proble
men van het land door alle par
tijen kunnen worden bespro
ken. £en goede kieswet en een
verkjezingscotnmissic zijn er
AMSTERDAM ONNO HAVERMANS
Uit China druppelden deze week enkele be
richten naar buiten, die op het eerste oog
moeilijk met elkaar te rijmen zijn. De volks
rechtbank in Peking veroordeelde in ver
schillende processen in totaal elf dissiden
ten wegens 'contra-revolutionaire activitei
ten'. de gebruikelijke term voor activisten
van de democratiseringsbeweging die in
1988 wnd nMrnhgn,
De meest in het oog springende veroor
deelde is Wu Xuecan. in het voorjaar van
1989 hoofdrad* tour ran hol Volada^blMl
Hij bestond het om destijds in zijn kram het
beleid van Zhao Ziyang te steunen. Niet on
logisch, want Zhao was op dat moment se
cretaris-generaal van de ommunishschc
partij cn het Volksdagblad is de parlijkrant.
Maar Zhao is in mei 1989 in ongenade ge
vallen, omdat hij niet hardhandig wilde op
treden tegen de demonstrerende studenten
op het Plein van de Hemelse Vrede. Peking
stelt nu doodleuk dat Wu een onofficiële
versie van de partijkrant heeft gemaakt. Zijn
familie kreeg dinsdag te horen dat hij vier
jaar moet 'zitten'.
Ook zijn opnieuw enkele studenten ver
oordeeld Peng Rong. Li Minqi cn Wang
Lidong kregen twee jaar Zhai Wei min mag
rekenen op vijf jaar gevangenis en een her
opvoedingskamp. Zhai stond in juni 1989
als zesde genoteerd op de lijst van meest
gezochte 'contra-revolutionairen'. Hij wist
zich bijna een jaar schuil te houden, maar
werd in het voorjaar van 1990 gegrepen
De veroordelingen maken duideli|k dat
China rich nog altijd niks aantrekt van de
westerse oproepen tot naleving van de
mensenrechten, zoals vrijheid van me
ningsuiiing. Integendeel Peking put mood
uit net feit dat de aandacht voor China zelf
sterk is afgenomen, terwijl het Westen met
het oog op de groeiende invloed van de
Verenigde Naties probeert Chinese gevoe
ligheden te ontzien.
kortom. Peking zet de harde lijn voort,
alsof het duidelijk wil maken dat het de rni
ge ware erfgenaam is van de leer van Marx
en lenin V nasleep van 1989 is een bin
n en land se aangelegenheid cn daar heeft
het Westen rich niet mee te bemoeien
Toch kwam uitgerekend het Volksdag
blad met ander opmerkelijk nieuws Voor
het cent sinds de mars van Mao in 1949
werd deze weck het kapitalisme als econo
misch model aangeprezen. .Als hel kapita
lisme op correcte manier wordt Ix-gn-pen
en grhruikt, zal het de modemisenng van
het (Jiincse socialisme ten goede komen'
aldus de krant.
Het lijkt het zoveelste bewijs dat dc rol
van 'sterke man l>eng Xiaoping nog altijd
niet is uitgespeeld. De 87 jarige Deng. tiU
sinds twee |aar geen enkele officiële functie
meer bekleedt en nog maar zeiden in het
openhaar verschijnt, heeft volgens waantr'
mers de aanvallen binnen de partijtop Op
rijn begin jaren tachtig ingrsiagm hervoC
mingskoers afgeslagen
China vrrkrert daarmee in dc wal sch»-*
znfrene omstandigheid dat politiek voor «kr
harde lijn. maar economisch een soepele
opstelling wordt gekozen.
