Kunst
Leidse actrice met
DNA naar Zuid-Afrika
Geen diepgang bij Robert Paul 'Lentespetters' Jaap Kanbier bij Leidse horeca
Prachtige edelsmeedkunst
in Boymans van Beuningen
Vrijdag 28februan 1992
Redactie: 071-161400 CEES VAN HOORE ANNEMIEK RUYGROK JAN RUSDAM SASKIA STOEUNGA Eindredactie: NIEK FAAS Vormgeving: RUTGER J HOOGERDUK
11
NIEUWSLIJN
World Saxophone Orchestra in Waag
LEIDEN In de Waag in Leiden wordt vanavond, in het kader
van de Gaudeamusserie concerten Hedendaagse Muziek, een
concert gegeven door het World Saxophone Orchestra. Het pro
gramma van dit concert vormt een bloemlezing uit werken die
door Nederlandse en buitenlandse componisten speciaal voor
het concert geschreven zijn. De aanvang is om 20.15 uur (kaart
verkoop aan de zaal vanaf 19.15 uur).
Expositie van Henny Dullaart
LEIDEN In Galerie-koffiehuis Fenix, aan de Botermarkt 26.
wordt een expositie gehouden van foto's van Henny Dullaart. De
expositie duurt t/m 31 maart. Openingstijden: dinsdag t/m za
terdag van 10.00 tot 18.00 uur, donderdag tot 21.00 uur en zon
dag van 11.00 tot 16.00 uur.
Ball du Frique in Solution
HILLEGOM Een dag voordat het carnaval gaat beginnen is er
vanavond een avond voor de meer 'freaky people'. Moderne
dans met Ball du Frique in Solution aan de Van de Endelaan 7 in
Hillegom. Morgenavond treedt de reggae-formatie Inity op in
Solution. Aanvang 20.30 uur.
Sikkensprijs voor Reinbert de Leeuw
SASSENHEIM De Nederlandse dirigent/pianist Reinbert de
Leeuw en de Ierse dichter Seamus Heaney ontvangen dit jaar de
Sikkensprijs 1991. De uitreiking vindt plaats in het Tuschinsky
Theater in Amsterdam. De Sikkensprijs wordt jaarlijks toege
kend aan kunstenaars, architecten en instellingen in binnen- en
buitenland in wier werk kleur zich op een karakteristieke en cre
atieve wijze manifesteert..
De Leidse actrice Jenny Mijnhijmer (3D gaat met thea
tergezelschap De Nieuw Amsterdam (DNA) deelnemen
aan een intercultureel festival in Zuid-Afrika. Komende
zondag reist het gezelschap als eerste Nederlandse thea
tergroep na het intrekken van de culturele boycot naar
het omstreden land af. Daar gaat de groep Bertolt
Brechts' bewerking van de Griekse tragedie 'Antigone' in
het Johannesburgse 'Market Theatre' spelen. Onder het
motto 'Mensen maken cultuur, doorbreek de barrières'
zijn er op het veertien dagen durende festival in de Zuid-
Afrikaanse hoofdstad tevens optredens van onder ande
ren Freek de Jonge en Matliilde Santing.
't
Jenny Mijnhijmer „Natuurlijk gaan we er niet n
gaan er vooral naar toe om te leren."
Cv*
-Vu
leiden eric went
Het festival in Zuid-affika wordt
georganiseerd door het Vrije
Weekblad in samenwerking met
het Komitee Zuidelijk Afrika.
Verder wordt het gesteund door
het ANC en verschillende niet-
raciale instellingen waaronder
het Congres of South African
Writers. Doel van het festival is
door culturele uitwisseling een
bijdrage te leveren aan de op
bouw van een niet-racistisch
democratisch Zuid-Afrika.
„Als DNA zijn we enorm trots
dat we voor dit festival gevraagd
zijn", aldus de Leidse actrice
Jenny Mijnhijmer. „De Griekse
tragedie Antigone is voor dit
festival natuurlijk een fantas
tisch stuk. Het gaat om het ge
vecht de eigen rituelen te mo
gen uitvoeren. Daar vecht DNA
ook voor. Het symbool van de
vrijheid tegenover het symbool
van de tiran is bovendien iets
wat in Zuid-Affika moet aan
spreken. Natuurlijk gaan we er
niet naar toe met de idee dat we
er iets kunnen veranderen. We
gaan er vooral naar toe om te
leren."
In het stuk speelt de Leidse
actrice een rol in het 'koor', het
vaste element in een Griekse
tragedie. .Antigone speelt zich
in onze versie af in een gekken
huis. De patïenten spelen het
stuk. Die rollen worden onder
anderen gespeeld door Gerda
Havertong en Helene Kamper
veen. Wij van het koor zijn de
verplegers", legt Jenny Mijnhij
mer uit. De muziek tijdens de
uitvoeringen is afkomstig van
Bo Verspaamdonk. De regie is
in handen van Rufus Collins.
In Zuid-Afrika wordt het stuk
in het Nederlands opgevoerd.
„We hebben daar bewust voor
gekozenaldus de Leidse actri
ce. „We willen daarmee aange
ven dat het Nederlands niet al
leen maar de taal voor blanke
mensen hoeft te zijn. Sterker
nog, we willen het stuk juist
voornamelijk voor de zwarte
bevolking opvoeren." Op het
programma van DNA staat dan
ook een bezoek aan Soweto
waar in samenwerking met
Zuidafrikaanse collega's tevens
een verhaJenvertelprogramma
onder de naam 'Herontdekking'
wordt opgevoerd.
Behalve spannend vindt Jen
ny Mijnhijmer het ook wel 'eng'
orrj nu naar Zuid-Afrika te gaan.
„Het is allemaal heel dubbel.
We gaan met een gemengde
cast terwijl er daar gewoon nog
altijd apartheid is. Tijdens ons
verblijf logeren we in een 5-ster-
ren hotel, maar we hebben wel
allerlei aanwijzingen gekregen
hoe we ons het beste kunnen
gedragen zonder provocerend
over te komen. Voor mij is het
voor het eerst dat apartheid zo
dichtbij komt. Natuurlijk heb ik
hier in Nederland ook met dis
criminatie te maken gehad.
Maar dat was meer onderhuids.
In Zuid-Afrika gebeurt het veel
openlijker.
1 1 eftdM MM IBI 14 m.i.irt
in Zuid-Afrika. Daarna komt ze
met DNA terug naar Nederland
Op 17 maart staat ze dan met
het Amsterdamse gezelschap in
theater I rascati voor de Neder
land se première van Antigone
Jaap Kanbier: „Het is party in mijn hersens." foto jan holvast
theater
recensie conny van der zande
Robert Paul met 'Het Trappenhuis',
gezien 27/2 in de schouwburg
Leiden
'Veel van hetzelfde', dat zou een
ladingdekkende titel geweest
zijn voor de nieuwe voorstelling
van Robert Paul. Het kreeg ech
ter de titel 'Het Trappenhuis'
mee. In deze produktie draait
alles om de bewoners van een
oud Amsterdams herenhuis. In
het trappenhuis van deze wo
ning is een moord gepleegd en
de huisgenoten verdenken el
kaar. Een voor een vertellen ze
ons wat over hun leven. En na
tuurlijk worden al deze figuren
neergezet door Robert Paul zelf.
Een Surinaamse vrouw, een
klusser, een popmuzikant en
een aan lager wal geraakte aris
tocraat: dat zijn nog maar enke
len van de types die Paul speelt.
Je zou nu denken dat zoveel af
wisseling borg moet staan voor
een verrassende avond, maar
alles is in deze voorstelling on
derdeel van een grote brij. Als je
midden in het stuk de zaal bin
nen zou komen dan kun je het
volgen zonder noemenswaardi
ge kennisachterstand.
Het verhaal is namelijk erg
mager. Geen moment wordt de
nieuwsgierigheid van de toe
schouwer opgewekt. Het kan
niemand schelen wie de moord
gepleegd heeft als Robert Paul
zijn kunstjes maar vertoont.
Want echt verder dan dat gaat
het niet. De personages zijn
echte typetjes, ze verschillen
enkel van elkaar in stemmetjes
en gebaartjes, maar enige diep
gang ontbreekt.
Ook de vorm waarin het ge
heel is gegoten is erg voorspel
baar. Eén voor één spreken de
typetjes ons toe, afgewisseld
met muziek. Als er wat veel
tekst is geweest zit je al te wach
ten op het volgende liedje.
Robert Paul brengt precies
wat het publiek van hem wil.
Hij levert een gelikte show af,
waaraan niets meer lijkt te ont
breken. Alles zit goed in elkaar,
er is vast uren aan gewerkt om
alles gladjes te laten verlopen.
Maar wat ontbreekt is de ver
rassing. Had Robert Paul' een
keer iets onverwachts gedaan,
had hij een keer het verwach
tingspatroon doorbroken, dan
had zijn kunstenmakerij de titel
kleinkunst waardig kunnen dra
gen.
leiden eric went
Onder de verzamelnaam 'Len
tespetters' exposeert Leidenaar
Jaap Kanbier gedurende de
maand maart twaalf schilderij
en, verdeeld over vijf Leidse ho-
reca-gelegenheden. In Carr^no
Real, de Kleine Klup, de Grote
Beer, de Droomfabriek en de
Burcht kunnen belangstellen
den getuige zijn van een wel
zeer frivole periode in zijn kun
stenaarsbestaan. „Want het is
party in mijn hersens", aldus de
42-jarige Leidenaar die met de
ze expositie een 'donkere perio
de' voorgoed af wil sluiten.
„Eigenlijk zou ik alle schilde
rijen het liefst op het Pieters
kerkplein vastspijkeren en dan
zelf op de toren gaan staan."
Jaap Kanbier is duidelijk tevre
den met zijn laatste werk. Een
maand had hij nodig om de
twaalf doeken voor de expositie
'Lentespetters' met overwegend
felle kleuren te vullen. Van en
kele werken is de verf nog nat.
Met de twaalf abstract expres
sionistische doeken lijkt de kun
stenaar te breken met het som
bere neo-symbolistische werk
wat hij voor deze plotselinge
uitbarsting van frivoliteit maak
te. „Het belangrijkste verschil
met mijn vroegere werk is mis
schien wel dat ik nu ben terug
gevallen op een kale, droge
maar pure stijl. Geen verborgen
waarheden meer, maar alles
wagenwijd open. Net als mijn
gevoel."
Vanwaar deze plotselinge len
te in het hoofd van Kanbier? De
Leidse schilder: „Deze serie
schilderijen ben ik gaan maken
toen ik hoorde dat mijn vrien
din zwanger was. Een jaar of
twee terug liep ik s avonds eens
door het Van der Werf park toen
BEELDENDE KUNST
RECENSIE NANCY STOOP
Gezien expositie met schilderijen en gra
fiek van Piet Warffemius
Te zien tot 14/3, wo en do 13-17 uur.
vr 13-21 uur en za 11-17 uur
Galerie Hofman Van der Zee. Hooft-
straat 235 en het Partrtheater. Comefrs
Gee«aan 2 (werttdagen van 10-12 uur en
van 14-16 uur),
Alphen a/d Rijn
Afgezien van de titels van enke
le zeefdrukken met verwijzin
gen naar reiservaringen en ge
voelens die daardoor opgeroe
pen worden, valt aan het werk
van de Haagse kunstenaar Piet
Warffemius (1956) niet direct af
te lezen dat verschillende reizen
door Azië. Afrika en het Carai-
bisch gebied zijn composities
sterk bepalen. Dit hangt samen
met de werkwijze van Warffe
mius. Hij legt zijn beelden niet
direct vast, maar verwerkt zijn
indrukken achteraf. Deze we
tenschap laat de bezoekers van
de twee exposities met schilde
rijen en zeefdrukken in Alphen
aan den Rijn ruimte voor prach
tige associaties.
De abstracte vormentaal ont
staat vanuit een niet vooropge
zet idee. hetgeen niet wegneemt
dat er binnen Warffemius' werk
een reeks gelijkvormige ele
menten opduikt. De achter
grond bestaat vaak uit een vlak
patroon van rechthoekige vor
men waarop ovalen en zandlo
per-vormen in vele variaties
voorkomen. Daarnaast keren
enkele tekens terug die als ver
bindende motieven een magi
sche werking aan de compositie
geven.
Toen de plannen voor deze
presentatie gemaakt werden,
uitte Warffemius de wens een
ik haar op een tussen twee bo
men gespannen slap koord zag
balanceren. We raakten aan de
praat en geleidelijk heeft zij mij
toen die kunst bijgebracht. Dat
heeft me een hoop rust gege
ven. Nu sta ik zelf vrijwel dage
lijks op het slappe koord.
Meestal ga ik 's avonds naar de
Burcht, span daar ergens een
touw en probeer in balans te
blijven. Die balans die ik op dat
touw vind is nu ongetwijfeld
ook in mijn nieuwe werk terug
te vinden.
Plannen voor de toekomst
heeft de Leidse schilder genoeg.
„De nieuwe stijl die ik nu ge
vonden heb wil ik in de toe
komst verder uitbouwen naar
meer monumentale werken. Al
leen zoek ik me nog gek naar
een geschikte atelierruimte. Nu
wordt de grootte van miin doe
ken bepaald door de breedte
van het trapgat waar ik ze door
heen moet zien te wurmen."
Zijn produktiviteit is er echter
niet minder om. ..Daar heb ik
nooit moeite mee gehad. Ik
denk dat ik in mijn leven al zo'n
zesduizend schilderijen ge
maakt heb. Het zijn er zoveel
dat ik mijn nieuwe werk eigen
lijk niet eens meer wil signe-
grotc tentoonstelling met zijn
schilderijen en zeefdrukken te
willen maken. Door de afmetin
gen van sommige schilderijen
moest de expositie verdeeld
worden over twee locaties in
Alphen. Eenmalig hangen nu de
meest grote doeken samen met
werken op papier in het fraai
gelegen Parktheater, terwijl het
overige werk. waaronder een
aantal zeefdrukken, in de gale
rie van I lofman en Van der Zee
te zien is.
Ondanks de onderlinge sa
menhang in het werk van Warf
femius laat de combinatie van
s< hlldcrijen en wmlau op pa
pier in het Parktheater zien dat
In t geblufte m.itenaal en de
werkwijze het karakter sterk be-
invloeaen. De doeken in olie
verf of acryl zijn veel minder in
gehouden. De gelaagdheid van
de compositie en de Tos geschil
derde, sterk verweven vormen
geven aan dat het schilderpro
ces door zoeken bepaald werd.
De kleinere werken op papier
zijn indirecter en helder van op
bouw.
In de galerie van Hofman en
.111 (irr zn d§d ri"g ibm p
slaagde voorbeelden van het
werk op papier bijeengebracht.
Door de opeenvolging van
schilderingen op een smal for
maat ontstaat de indruk van
een lang fries met variaties op
min of meer gelijkvormige ele
menten.
Piet Warffemius verzamelt in
zijn werk een rijkdom aan mo
tieven. die de eenheid niet in de
weg slaat. Hij weet. zonder in
voorspelbaarheid te vervallen,
samenhang aan te brengen en
steeds te verrassen met zijn ei
genzinnig palet en pervoonli|kr
vormentaal.
Draagwijdte
Kiinckel orgel
onbekend bij
Kroonenburg
MUZIEK
RECENSIE UDY VAN OIR SEEK
Concert door Jaap Kroonenbuqt op het
KuocVH OjH Gehoord 27 februari m dr
Gereformeerde Kert
Ha/erwoude-Oorp
De weelderige rococostijl van
het Künckel orgel detoneert niet
in het minst met de strakke mo
derne lijn van de Gereformeer
de Kerk in Hazerswoude. Het
door Flentrop pas gerestaureer
de orgel werd gisteravond offi
cieel ingewijd door Jaap Kroon
enburg, otpntai '-.ui Mb Iron
Kerk in Maassluis.
De Rotterdamse orgelbouwer
Künckel maakte rond 1800
waarschijnlijk vier orgels, waar
van er twee de 'eeuwen' gaaf
hebben getrotseerd: één in
Zaandam en het orgrl dat ko
ning Lodewijk Napoleon in
1 BI 1 schonk aan de Waalse
Kerk. de huidige St. Laurens te
Rotterdam. Find vorige eeuw is
dit orgel verhuisd naar Hazen
woude en afgelopen jaar geheel
in de oorspronkelijke staat te
ruggebracht, met toevoeging
van een vrij pedaal wat het orgrl
meer mogelijkheden geeft. Het
instrument telt 25 registers en
bezjt een brede (soms té) over
weldigcndt- kJank. Het was gis
teren duidelijk dat Kroonenburg
de draagwijdte van dit orgel mei
echt kende. o.a. in het eerste
stuk 'Wie maar de goede God
laat zorgen' van Jan Zwart,
waarin hij aan het eind de deci
bels overschreed; ik hoop ten
mwisit nirt dat hij dit geweld
zelf aLs luisteraar had geamhi
eerd.
Kroonenburg liet onder meer
horen dat Bach nog niet speci
fick voor het klankjdioom van
een bepaald instrument schreef,
getuige zijn zangerige uitvoe-
nng van de 'Sicuienne' uit de
tweede Suite voor fluit en clave-
i ui it i mi mooi rontfld te
mezzo.
Inderdaad was de muziek van
Samuel dB l-ange (1A11-I884..
een late tijdgenoot van de hou
wer Künckel, het orgel op het lijf
geschreven, wat zijn climax
vond in de Fuga van de Fanta
siesonate nr 3. helder en even
wichtig door Kroonenburg ge
speeid.
In 'Fesüiche Muaflt alia Han
del' van Sigfrid Karg-FJcrt
(1077-1933) was de stralende
klank van de hoge registers op
vallend. Ongeveer 65 orgdlief
hebbers genoten zichtbaar in
stilte van deze eerste uitvoering
van een serie op het Hazcrs
woud se Künckel orgel.
Harptrio in Artopa
ma»
Het Harptrio geeft op zondag I
maart, om 12.00 uur. een con
cert in Artopa aan de Grevding
straat 50 in lissc. Er staan onder
meer werken op het program
ma H. Genzmer, A. Bax en FA
HofTmristcr.
rotterdam gpd
„Met trillende handen zijn de
stukken uit de verpakking ge
haald", zegt het hoofd afdeling
Kunstnijverheid, dr. J.R. ter Mo
len, van het Rotterdamse muse
um Boymans van Beuningen
over de tentoonstelling 'Ver
nieuwing in zilver' die daar tot
26 april wordt gehouden. Geen
wonder: de uiterst kostbare in
ternationale hoogtepunten uit
de edelsmeedkunst zijn afkom
stig van 75 bruikleengevers in
Europa en Amerika, alleen al
met vervoer en verzekering zijn
kapitalen gemoeid.
De geëxposeerde pracht is ka
rakteristiek voor stromingen als
Art Nouveau, Art Deco en
Bauhaus. Het is voor het eerst
dat een tentoonstelling wordt
gewijd aan de ontwikkeling van
de zilversmeedkunst in de pe
riode 1880-1940. Van de onge
veer driehonderd voorwerpen
uit zowel openbare als particu
liere collecties is een aantal ob-
De nadruk ligt op grotere
werken, zoals serviezen, kande
laars en gelegenheidsstukken.
Tot de hoogtepunten behoren
de onderdelen uit een omvang
rijk imposant zilveren servies
van de ontwerper Jan Eisenloef-
fel, een geschenk van de ge
meente Amsterdam aan konin
gin Wilhelmina ter gelegenheid
van haar huwelijk met Prins
Hendrik in 1901. Het zilver is
een halve eeuw opgeborgen ge
weest in de kluizen van de
Oranjes.
Het geëxposeerde zilver heeft
een uitstraling van grote rijk
dom, maar er zijn ook strakke,
sobere stukken te zien. Behalve
zilver zijn ook materialen ge
bruikt als emaille,-ivoor en mar
mer. Het werk is voor een deel
karakteristiek voor bepaalde
stijl-opvattingen, maar er zijn
ook stukken van individualisten
te bewonderen. Men ziet zowel
machinaal geproduceerde als
met de hand vervaardigde ob
jecten.
De schitterende collectie is
dank zij de samenwerking tus
sen Boymans van Beuningen en
de Nederlandse Spoorwegen re
latief goedkoop te bezoeken
met een 'T+T-kaart: met het
'Trein plus Toegang'-biljet kan
Internationale edelsmidkunst in Boymans van Beuningen.
de bezoeker van buiten Rotter
dam gemakkelijk ruim een tien
tje besparen. Het kaartje geeft
behalve het bezoek ook recht
Muziekprogramma bij werkgemeenschap De Ratel
Bij de werkgemeenschap De Ratel presenteert
drs. Joh. P.H.G. Kien op zondag 1 maart een
muziekprogramma over Franz Schubert. Behal
ve aan de liederen, waaraan Schubert zijn roem
dankt, zal ook aandacht worden besteed aan
zijn symfoniën en de composities voor piano en
viool. Aanvang 10.00 uur in het Volkshuis aan
de Apothekersdijk 33a.
AANBEVOLEN
KRAPP's LAATSTE BAND
door Julien Schoenaerts
OCKHAMS SCHEERMES
/errassinqen van dit t
De Volkskrant
LEIDSE SCHOUWBURG, Oude Vest 43, Leiden
Telefonisch plaatsbespreken 071-131943/»31944
Eigenzinnige Warffemius
