Buitenland
Toch abortus voor verkracht meisje
Finland wil in EG
Palestijnen verwerpen plan Israël
Vertrek Canadezen
baart Navo zorgen
Partij Le Pen rukt op in regio Marseille
Boer Koekoek aan de Donau
Donderdag 27 februan 1992
Redactie: 023-150225 «RONALD FR1SART <chef) ON NO HA VERMANS HANS JACOBS JOLANDA OUKES Vertalingen MARCREET HESUNGA LUUTJE NIEMANTSVERDRIET Vormgeving- DRIES DE BOERS
SERVIE gaat weer deelnemen aan de vredesconferentie over Joego
slavië van de Europese Gemeenschap. President Milosevic heeft dat
gisteren aangekondigd, na een onderhoud met EG-bemiddelaar Lord
Carrmeton. Wel eist Belgrado dat de EG haar sancties tegen Servië
opgeeft. De EG kondigae de sancties vorig jaar af omdat Servië de
vredesinspanningen zou saboteren.
DE EG-LANDEN besloten vonge week al dat de boycot van Ser
vië niet langer zinvol was. nu het bestand in Kroatië redelijk
wordt nageleefd en de Verenigde Naties werken aan een vredes
macht van 14 000 manschappen Alleen Duitsland hield nog een
slag om de arm en wist de EG-partners te bewegen hervattng
van de vredesconferentie als voorwaarde te stellen.
NIEUWSLIJN
In het Braziliaanse Rio de Janeiro wordt de laatste hand gelegd aan
een replica van het Amerikaanse Vrijheidsbeeld, dat het dit weekein
de losbarstende carnaval moet opsieren. De toeristen die normaal
gesproken in groten getale de festiviteiten bijwonen, blijven dit jaar
weg uit angst voor de criminaliteit. foto epa
Geboortegolf in Jaar van de Aap
China wordt dit jaar bedreigd door een geboortegolf. Het Chine
se geloof dat kinderen die zijn geboren in een laar van de Aap
(1992) bijzonder gelukkig worden, beweegt Chinese echtparen
tot een veel actiever bedleven, zo vrezen ambtenaren die zijn
belast met geboortebeperking. Vorig jaar was een volgens de
Chinese astrologie buitengewoon ongelukkig Jaar van de Geit en
veel echtparen stelden het krijgen van kinderen dan ook uit.
Russen Estland mogen niet stemmen
De in Estland wonende Russen zijn uitgesloten van de eerste
parlementsverkiezingen, die in mei worden gehouden. Dit vloeit
voort uit de wet op het staatsburgerschap die het parlement van
Estland gisteren heeft aangenomen. In de wet staat dat immi
granten tenminste twee jaar in Estland moeten wonen, de taal
moeten beheersen en zich loyaal aan Estland moeten hebben
getoond voordat zij de Estse nationaliteit krijgen.
'Operatie Hoop' ten einde
Met het vertrek van twee vliegtuigen vol hulpgoederen vanuit de
Duitse luchthaven Frankfurt naar Moskou en St. Petersburg is
gisteren een einde gekomen aan de Amerikaanse luchtbrug
'Operatie Hoop' naar het Gemenebest van Onafhankelijke Sta
ten (GOS). Sinds 10 februari heeft de Amerikaanse luchtmacht
zo'n 2.000 ton levensmiddelen en medicijnen uit overtollige
Amerikaanse legervoorraden overgebracht naar 24 steden in de
voormal ge Sovjetunie.
Japan op zoek naar nieuwe hoofdstad
Tokyo is zo overvol geraakt dat Japan behoefte heeft aan een
nieuwe hoofdstad. Dat heeft een door de Japanse regering aan
gestelde onderzoekscommissie gisteren verklaard. De commis
sie stelt in een onderzoeksrapport voor het parlement en andere
overheidsinstanties buiten Tokyo onder te brengen. Tokyo moet
wel het financieel en cultureel centrum van het land blijven.
Ierse Hoge Raad verwerpt eerdere uitspraak
Het 14-jarige Ierse meisje dat zwanger is geraakt na een
verkrachting, mag toch in Groot-Brittannië een abortus
ondergaan. Hiertoe heeft de Hoge Raad in Dublin giste
ren besloten. Daarmee verwierp het Hof de uitspraak van
een lagere rechtbank die het kind eerder verbood het
land te verlaten.
gingen voorstanders van abor
tus de straat op, in Nederland
Het besluit van het gerechtshof werden Kamervragen gesteld en
LONDEN GPD-AP-Rtr-AFP
deed vorige week zowel in bin
nen- als buitenland een storm
van protest opsteken. In Ierland
Homo's niet
welkom bij
padvinderij
Voor homoseksuelen is geen
plaats in de padvinderij. De se
cretaris-generaal van de We
reldorganisatie van de Padvin
dersbeweging, Jacques Moreil-
lon, heeft dit gisteren gezegd.
Hij reageerde hiermee in de
Griekse hoofdstad Athene op
een verzoek van padvinders uit
San Francisco om homoseksu
elen toe te laten.
De leider van de internatio
nale scoutbeweging zei dat hij
geen uitpsraak doet over ho
moseksualiteit buiten de pad
vindersbeweging. „Maar wij
hebben sterk het gevoel dat
onze padvindersjeugd niet het
jachtterrein mag zijn voor ho
moseksuelen", aldus Moreil-
lon.
De Wereldorganisatie van de
Padvindersbeweging is een in
ternationale organisatie die
padvindersorganisaties in 150
landen, waaronder Nederland,
overkoepelt Een woordvoer
der van Scouting Nederland
liet vanmorgen weten zich ab
soluut niet te kunnen vinden
in de uitspraak van Moreillon
„In alle geledingen van de
maatschappij komt homo
seksualiteit voor, dus ook in de
padvinderij."
Britse commentatoren spraken
van internering van een 14-ja-
rige".
Abortus is in de Ierse Repu
bliek verboden, maar nooit eer
der is een Ierse vrouw belet
naar Groot-Brittannië te gaan
voor de ingreep. Het vonnis van
de rechtbank bracht de Ierse re
gering zodanig in verlegenheid
dat zij de ouders aanbood de
kosten van het hoger beroep te
zullen betalen. Die belopen
ruim 150.000 gulden.
De Hoge Raad verklaarde het
vonnis van de lagere rechtbank
om technische redenen nietig.
Het verbod om naar een ander
EG-land te reizen, zo stelde het
beroepscollege, is in strijd met
het Europees recht. Bovendien
wezen de advocaten erop dat de
geestelijke gezondheid van het
meisje in het geding is.
De Ierse premier Reynolds /ei
dat hij de beslissing van de Ho
ge Raad 'verwelkomde'. Ook de
woordvoerder van de oppositie
partij Fine Gael is blij met de
beslissing.
Vrouwengroepen in Dublin
en Londen hebben enthousiast
gereageerd op ..het eervolle en
snelle oordeel" van de Hoge
Raad. Carmel Foley van de Ier
se Raad voor de status van
vrouwen' verwacht van de rege
ring een duidelijke verklanng
over de betekenis die deze zaak
in toekomstige gevallen zal heb
ben. De Vereniging voor de be
scherming van het ongeboren
kind' vindt echter dat het meisje
is gebruikt door degenen die
abortus aanmoedigen.
Met het besluit van de Hoge
Raad ontkomt de regering aan
een nieuw referendum over de
abortuskwestie, die de Ierse
natie tot op het bot zal spliitën.
In 1983 spr.ik het volk zuh in
meerderheid uit voor een volle
dig verbod. Volgens een rru ni
uitgevoerde peiling is tweeder
de van de ondervraagden nu
echter van mening dat abortus
in bepaalde omstandigheden
incest en verkrachting zou
moeten worden toegestaan.
WASHINGTON/TEL AV1V
HENK DAM en AD BLOEMENDAAL
De Palestijnse delegatie heeft
gjsteren in Washington, tijdens
het vredesoverleg voor het Mid
den-Oosten, een Israëlisch
voorstel voor Palestijnse zelfbe
stuur in de bezette gebieden,
verworpen. In ruil daarvoor wil
Israël namelijk dat de veiligheid
en beheer van land en water in
Israëlische handen blijven, dat
Israël het recht houdt om jood
se nederzettingen te blijven
bouwen en dat de joodse bewo
ners van de bezette gebieden
hun eigen juridisch systeem
houden.
De Palestijnse woordvoerster
Hanan Ashrawi noemde het Is
raëlische voorstel 'belachelijk'
en 'een belediging voor onze in
telligentie'. „Wij gaan uit van de
gedachte dat wij mensen zijn,
met rechten, nationale rechten
en rechten op grond."
Het Israëlische plan was een
reactie op een voorstel dat de
Palestijnse delegatie begin deze
week presenteerde, waarin
wordt gepleit voor wetgevende,
rechterlijke en uitvoerende
macht voor de Palestijnen in de
bezette gebieden, en een eind
aan het Israëlische nederzettin-
genbeleid wordt geëist.
De eis van de Amerikaanse
president Bush dat Israël de
bouw van nederzettingen in be
zet gebied moet staken om in
aanmerking te komen voor kre
dietgaranties, heeft emotionele
anti-Amerikaanse reacties los
gemaakt in de Israëlische rege
ring. Minister Meridor (justitie)
noemde gisteren de Amerikaan
se voorwaarde 'racistisch'. Vori
ge* week verweet premier Sha
mir de Amerikanen dat ze de
bezette gebieden 'Judenreiri
willen maken. En zijn ondermi
nister, Netanyahu, noemde
dinsdag in een tv-uitzending de
grenzen van voor 1967
'Auschwitz-grenzen'.
Ondertussen gaan in Was
hington de onderhandelingen
over de kredietgaranties door.
De verwachting is dat het Con
gres uiteindelijk een 'technisch
compromis' zal aanvaarden,
waarbij het hele bedrag aan kre
dietgaranties voor Israël zal
worden goedgekeurd, maar nog
niet toegekend.
militaire betekenis, maar ook
van politieke. De stap kan ver
keerd worden uitgelegd, name
lijk als teken van verminderde
belangstelling. Dit maakt het er
voor de Amerikaanse regering
niet makfaettjkev op n mém
voor voortzetting van de Ameri
kaanse aanwezigheid in Euro-
BRUSSEL PETER Pt VRIES
CORRESPONDENT
De aankondiging dat Canada
haar laatste 1100 militairen uit
Europa terugtrekt, heeft de
vrees aangewakkerd dat ook de
Verenigde Staten haar Europese
troepenmacht verder zullen in
krimpen. Volgens Navo-secreta-
ris-generaal Wömer kan het be
sluit 'gemaltkelijk worden opge
vat als een verkeerd teken'.
De Canadese regering kon
digde gisteren onverwacht aan
dat zij zich door begrotingspro
blemen pitwonjwi riö .ii naai
soldaten uit Europa terug te
trekken.
De opperbevelhebber van de
Navo-troepen in Europa, gene
raal Galvin. vindt dat de Eu
ropese landen snel met een dui
delijk signaal moeten komen
dat ze het op prijs stellen als
Amerika militair in Europa aan
wezig blijft. Volgens Galvin
moeten de VS minimaal
150.000 man in Europa houden.
Tegen Nederlandse joumalis
ten. gisteren bijeen in Mons, zei
Wömer het Canadese besluit te
betreuren: „De Canadese aan
wezigheid was niet alleen van
pa.
Binnen de Navo bestaat de
vrees dat de VS zich vrijwel ge
heel uit Europa terugtrekken,
nu de Russische dreiging is ver
dwenen en West-Europa steeds
nadrukkelijker probeert een ei
gen veiligheidspolitiek te voe
ren. Vijf jaar geleden waren er
nog Ui. IKK) \nu-nkaanse sold.»
ten in Europa gelegerd, maar
die troepenmacht zal in het ka
der van de ontspanning worden
teruggebracht tot 150.000 man.
Ruim 3300 officieren m on
deroffit leren van het Britse Ie
ger ontvangen vandaag brieven
waarin staat dat ze overbodig
/ijn geworden Het is de e.-rste
golf van gedwongen ontslagen
In een operatie waarbij de sterk
te van het leger in 1995 moet
zijn teruggebracht van 160.000
naar 116.000 man.
Grote verandering na wegvallen Sovjetunie
De meningen zijn verdeeld in Turkije. Is het nou een walvis of een witte dolfijn die in de Zwarte Zee, ter
hoogte van de Turkse steden Sinop en Gerze, rondzwemt? De ongewone gast trekt veel publiek. Duizen
den belangstellenden trekken dagelijk naar Sinop om een glimp op te vangen van het spierwitte dier.
Vooral tijdens het voederen laat de buitelaar zich goed bekijken. Het gemeentebestuur van Sinop is een in
zamelingsactie begonnen voor onderdak en voeding voor de dolfijn. fotoipa
BR USSR HANS DC BRUUN
CORRESPONDENT
'Finlandisering' was jarenlang
de negatief geladen term voor
een politiek, waarbij een klein
land zich ondergeschikt maakte
aan de grillen van een grote
buur. IX' term verwees direct
naar Finland, dat ruim 40 jaar
lang zijn onafhankelijkheid wist
te bewaren door zich angstvallig
neutraal op te stellen en niets te
doen wat de grote Sovjet-buur
zou kunnen irriteren.
Het uiteenvallen van de Sov
jetunie heeft ook voor de Fin
nen enorme veranderingen te
weeggebracht. Het einde van
het Sovjet-imperium betekende
ACHTERGROND
CORRESPONDENT BUDAPEST RUNA HELUNGA
HANS GERTSEN
Conservatief en nationalistisch zijn termen
die voor meer Hongaarse politici opgaan,
maar Jozsef Torgyan is meer. De 59-jarige
advocaat en voorzitter van de boerenpartij
is niet alleen aartsconservatief, hij is een ge
ducht anti-semiet, een demagoog en mani
pulator van de eerste orde.
Hij is regelmatig goed voor dikke krante
koppen en niet alleen omdat hij ooit meen
de dat journalisten die kritisch over hem
schreven, dienden te worden afgeranseld.
De wijze waarop hij partijvoorzitter is ge
worden is bijvoorbeeld uiterst curieus. Tij
dens een partijcongres énkele maanden ge
leden werd hij door de meerderheid van de
congresgangers afgewezen. Daarop werd
het congres gesloten, maar zijn aanhang
bleef zitten, heropende de vergadering en
stemde alsnog met zijn benoeming in.
Geruchtmakend was ook de kwestie van
zijn eventuele medewerking aan de gehei
me dienst. Premier Jozsef Antall zegt bewij
zen te hebben dat Torgyan informant van
de communistische geheime dienst was en
bovendien ooit het lidmaatschap van de
Communistische Partij heeft aangevraagd.
De premier heeft herhaaldelijk gezegd dat
hij de bewijzen aan Torgyan wil overhandi
gen.
Maar het antwoord van de partijvoorzitter
is simpel: hij weigert de betrokken envelop
al maanden in ontvangst te nemen. Boven
dien heeft hij zowel de premier als de mi-
Een klein politiek stormpje rimpelde de
ze week het normaal vrije gladde opper
vlak van de Hongaarse politiek. Jozsef
Torgyan, notoire dwarsligger, mopper
pot en leider van de Partij voor Kleine
Landeigenaren (FKgP), trok zich met zijn
aanhang terug uit de regeringscoalitie.
Een regeringscrisis? Nauwelijks. Hooguit
haalden veel politici opgelucht adem dat
hij eindelijk de biezen heeft gepakt.
nister van binnenlandse zaken i
wegens smaad. Een uitspraak daarover i
nog niet, maar het heeft wel gewerkt: de
discussie over zijn verleden is uit de krante
kolommen verdwenen.
'De strijd tegen het Antallisme', zo recht
vaardigde de boerenleider zijn besluit om
zijn steun aan de regering op te zeggen.
Fractieleden die de regering zijn blijven
steunen, en dat is het merendeel van de
FKgP-parlementariërs, zijn door Torgyan
afgelopen week geroyeerd. Eerder had hij
gedreigd alle ministers en staatssecretaris
sen hun partijlidmóatschap te ontnemen,
omdat zij hem na de twijfelachtige verkie
zingsprocedure niet als voorzitter wilden
erkennen.
Maanden had hij de regering in spanning
gelaten: zou hij zijn steun aan de coalitie in
trekken of niet? Het deed niet echt ter zake.
Van de 45 man sterke parlementsfractie
hebben 33 afstand van hun voorzitter geno
men, zodat de regering geen moment haar
meerderheid in het parlement dreigde te
verliezen. Maar het hield de gemoederen
bezig, vooral omdat Torgyan ondanks alles
geen onbelangrijke politicus is.
De Partij voor Kleine Landeigenaren was di
reet na de Tweede Wereldoorlog de grootste
partij van Hongarije. Ze ontleent een deel
van haar aantrekkingskracht aan de naam
die ze destijds heeft verworven. Bovendien
weet Torgyan dankzij zijn radicale nationa
lisme bij veel mensen een snaar te beroe
ren. Dat is vooral zorgwekkend, omdat veel
Hongaren teleurgesteld zijn over de huidige
politiek. Als die mensen zoeken naar nieu
we politieke wegen, zouden de nationalis
ten daarvan wel eens het meeste profijt
kunnen trekken.
Voorlopig is overigens nog helemaal niet
duidelijk welke van de twee fracties nu ei
genlijk de baas is in de FKgP- IX uit de par
tij ge/ette 33 fractieleden hebben inmiddels
een eigen partijbijeenkomst gehouden.
Daar kwamen in het totaal zo'n 3.700 afge
vaardigden uit het hele land op af, uit in het
totaal 68 partijdistricten.
Torgyan op zijn beurt eist van de regering
en het parlement dat die zijn fractie als de
enige ware erkennen. Zo niet. zo heeft hij
gedreigd, dan zal hij 'de internationale or
ganisaties' laten weten dat Hongarije af
glijdt naar terreur en dictatuur.
CORRESPONDENT
Het Front National wordt mogelijk de grootste
partij in de regio Marseille bij de komende regio
nale verkiezingen. Volgens een opniepeiling die
gisteravond door de Franse televisiezender TF1
openbaar is gemaakt, gaat de partij van le Pen
ruim 26 procent van de stemmen halen in het de
partement Bouches-du-Rhóne.
Het extreem rechtse Front National dreigt daar
mee de rechts-liberale coalitiepartij UPF van
Jean-Claude Gaudin en de lijst Energie Sud van
Bernard Tapie in hun eigen kiesdistrict voorbij te
streven. Gaudin en Tapie zouden respectievelijk
op 24 en 21 procent van de stemmen kunnen re
kenen.
Het departement Bouches-du-Rhóne (Marseille
en timgrung) is het belangri|ksir dpMM
van de regio Provence-Alpes-Cótc d'Azur (PACA)
en levert 49 van de 123 zetels in de regionale
raad.
'Indonesië wil
geen hulp onder
voorwaarden'
DEN HAAG ANP
„Als Nederland ontwikkellngs-
hulp blijft koppelen aan men
senrechten, dan hoeven we die
hulp niet." Dit zei de Indonesi
sche minister van buitenland
se zaken Alatas vanmorgen bij
zijn vertrek uit Nederland. Gis
teren zei minister Pronk (ont
wikkelingssamenwerking) Ala
tas nog dat Nederland het ver
band tussen mensenrechten
en hulp blijft leggen. Alatas
sprak met Pronk over het
bloedbad dat militairen in no
vember op Oost-Timor aan
richtten. I)aarhij vielen vol
gens Indonesië 50 doden, maar
volgens mensenrechtenorgani
saties veel meer.
Zeker twee mensen zijn de afgelopen dagen omgekomen toen dm -
zenóen hongerige Albanezen voedselopslagplaatsen bestormden
Deze bakker in Tirana durft alleen nog maar vanachter een getralied
raam brood te verkopen. foto fpa
ook het einde van de Finlandi
sering. Finland heeft vanuit het
oosten niets meer te vrezen,
maar voorlopig ook weinig te
verwachten
Daarom is het logisch dat de
Finse regering vandaag of mor
gen al besluiten het ÜDM
schap van de EG aan te vragen.
Alleen in de EG kunnen de vijf
miljoen Finnen de gevolgen van
de veranderingen in de Sovjetu
nie opvangen Want ilie /i|n
drastisch: oe export is door het
wegvallen van de Sovjet -klandi
zie ingezakt, de werkloosheid
bedraagt 14 procent, en de in
dustriële produktie daalde fors.
Een kwart van de Finse export
ging vroeger naar de Sovjetunie,
waar de Finnen vooral olie en
aardgas voor terugkregen Maar
ook de olie en gaswinning in
het Gemenebest voor Onafhan-
ki11kMali u n >S| draait nn t
meer op volle toeren. Finland,
dat vooral leeft van de scheeps-
en bosjwuiw. wat elektrnnu a rn
de landbouw, heeft een vrelzij-
dikt. t r. UHQIIÉ» nodig om in het
nieuwe Europa volop mee te
kunnen.
De EG zal overigens geen
moeite hebben met de Finse
toetreding Het gaat immers <>tn
een rijk en welvarend land (hef
inkomen per hoofd van di be
volking ligt zelfs boven dat in
Nederland), hel is een stabiele
en westers georiënteerde demo
cratie, die nauwelijks schulden
heeft en een laag begrotingste
kort.
Bovendien behoort Finland
tot de Europese Vrljhandelsas
aociatie (EVA), waarmee de EG
net een akkoord over de vor
ming van ren grote vri|handels
zone heeft afgesproken. Die
'Europese Economische Ruim
te' kan worden gezien als een
opstapje voor het KG-lidmaat-
schap Niet voor niets hebben
de EVA-landen /weden en Oov
mrfpk ai wmèm hM BG-Bd
maatschap aangevraagd
IX I inse oppositie tegen het
EG-lidmaatscnap komt voorals
nog vooral uit de centrum
rechtse agrarische hoek. IX
vakhonden en werkgevers zijn
vóór en ook de socialisten zul
Ion het niet tegenhouden, ook al
hameren /jj op de traditionele
Ktnsc neutraliteit.
