Economie
EG onderzoekt
akkoord NedCar
Roemenië wordt land van keuterboeren
Avonturier Branson verkiest luchtvaartmaatschappij boven muziek
VOC wordt weer
gewoon Van Ommeren
Donderdag 27 februari 1992
Redactie: 023-150224 JANINE BOSMA Vormgeving: WJM ENTIUS
Grote softwarefusie op komst
De Volmac Software Groep (VGS) in Utrecht voert besprekingen
met Cap Gemini Benelux over een volledige fusie. Cap Gemini
wil de Benelux-activiteiten onderbrengen in VSG in ruil vooreen
'aanzienlijk' belang in VSG. Ben meerderheidsbelang wordt niet
uitgesloten. Hiervoor wil VSG nieuwe aandelen uitgeven. Cap
Gemini is een aan de beurs van Parijs genoteerde onderneming
(ongeveer 23.000 werknemers en circa drie miljard gulden om
zet) en is Europees marktleider met eveneens een sterke positie
in de Verenigde Staten. Via deze samenwerking wil VSG de zo
lang begeerde toegang tot de buitenlandse markten krijgen.
Ontslaggolf bij Volkswagen België
Bij het Volkswagenbedrijf in het Belgische Vorst (één van de 19
gemeenten die samen Brussel vormen) moeten tegen het eind
van het jaar negenhonderd mensen weg. Het banenverlies heeft
niets te maken met economische moeilijkheden. De assemblage
2 type Golf vergt minder tijd.
Japan wil invoerrechten versoepelen
Japan wil vanaf 1993 voor ongeveer duizend produkten de in
voerrechten geheel afschaffen. Voor 6500 produkten zal het de
invoerrechten verlagen met gemiddeld vijftig procent. De Japan
se minister van handel legt de plannen eerst voor aan de GAIT,
de Algemene Overeenkomst inzake Tarieven en Handel. De lo
pende GATT-onderhandelingen zijn gericht op de liberalisering
van de wereldhandel. Die kan onder meer worden bereikt via de
verlaging of afschaffing van invoerrechten.
Veel minder winst Barclays Bank
De winst van de Britse bank Barclays Bank is vorig jaar met der
tig procent gedaald van 760 miljoen pond tot 533 miljoen pond
(dat is 1,73 miljard gulden). Ook National Westminster Bank
rapporteerde deze week een forse winstdaling van 78 procent.
Lloyds Bank echter meldde een stijging van negen procent. Vol
gens een topman van Barclays, John Quinton, heeft de interna
tionale economische recessie een nadelig effect gehad op de
kredietactiviteiten. „Het gebrek aan vertrouwen bij bedrijven en
particulieren heeft ertoe geleid dat de activiteiten in Groot-Brit-
tannië en de Verenigde Staten weinig zijn gegroeid", aldus
Quinton.
Bulgari je op zoek naar elektriciteit
Bulgarije is naarstig op zoek naar elektriciteitsleveranties uit an
dere landen wegens de herhaalde storingen in een kerncentrale.
Met Polen zijn al afspraken gemaakt. Met Albanië wordt onder
handeld over het ruilen van stroom tegen goederen en ook
vanuit Turkije hoopt Bulgarije elektriciteit te kunnen betrekken.
NIEUWSLUNConcurrentieregels mogelijk overtreden
Handels/root wordt volledig afgestoten
Het handels- en transportcon-
glomcraat Van Ommeren Cete-
co (VOC) wordt weer 'gewoon'
het scheepvaart- en transport
concern Van Ommeren. Alle
handelsbelangen die na de fusie
met Ceteco in 1988 bij de groep
kwamen, worden nog dit jaar
afgestoten. Vorig jaar al be
schouwde Van Ommeren de
handelspoot niet medr als haar
kernactiviteit.
Volgens bestuursvoorzitter C.
van den Driest zit de meeste
perspectief voor de onderne
ming in transport en tankop
slag. „Twee verwante markten
waarin wij een duidelijk herken
baar, kwalitatief hoogwaardig
produkt aanbieden." Concrete
gesprekken met gegadigden
voor overneming van.de han
delsactiviteiten voert VOC ove
rigens nog niet.
VOC maakte gisteren de jaar
cijfers bekend. De nettowinst
steeg met 36 procent tot 61,7
miljoen gulden. Vooral de
scheepvaartactiviteiten droegen
bij aan de verbetering van de
resultaten. In de tankopslag wa
ren de uitkomsten eveneens
goed, al bleven zij achter bij het
uitzonderlijk goede jaar 1990.
De handelssector draaide ook
beter, vooral als gevolg van het
afstoten van verliesgevende be
langen. Over de verwachte re
sultaten voor dit jaar wil het
concern nog geen uitspraken
doen.
De Europese Commissie stelt een onderzoek in naar de
eind december gesloten overeenkomst tussen de Neder
landse regering, Volvo Car uit Zweden en het Japanse
autoconcern Mitsubishi. Volgens de woordvoerder van
EG-commissaris Brittan (concurrentiezaken) wil de com
missie te weten komen of sprake is van verkapte staats
steun, en zo ja, of die wel strookt met de EG-concurren-
tieregels.
waarbij helemaal geen rekening
is gehouden met een eventuele
waardeverhoging.
De Nederlandse staat, die tot
dan toe 70 procent van het aan
delenpakket in Volvo Car Ne
derland in handen had, droeg
33,3 procent over aan Mitsubis
hi en 3,3 procent aan het
Zweedse moederbedrijf. De drie
partijen hebben daardoor een
even groot belang in NedCar.
Het is de bedoeling dat de Ne
derlandse staat zich in 1998 he
in Brussel bestaat de indruk dat
de Nederlandse staat royaal is
omgesprongen met financiële
toezeggingen om Mitsubishi
binnen te halen als aandeelhou
der in NedCar, zoals Volvo Car
Nederland sindsdien heet. De
EG-Commissie zet vraagtekens
bij de lening van de Nederland
se staat, in het licht van de
plannen om zijn aandelen in
1998 af te stoten tegen een prijs
lemaal terugtrekt door zijn aan
delen aan de twee autoconcerns
over te doen tegen prijzen die in
1991 golden.
De overeenkomst voorziet
ook in de ontwikkeling van een
nieuwe Volvo-wagen als opvol
ger van de 400-serie. De drie
partners verstrekken daarvoor
elk een renteloos krediet van
700 miljoen gulden. Dat
Mitsubishi geen financiële ver
antwoordelijkheid hoeft te dra
gen voor de 400-serie, roept in
Brussel verder vragen op over
de precieze afspraken die op dit
punt tussen de drie aandeel
houders zijn gemaakt.
De regering heeft een maand
om de Commissie antwoord te
geven. Het onderzoek betekent
niet dat de overeenkomst zo
lang in de ijskast moet, maar
volgens de woordvoerder van
De laatste hand wordt gelegd aan n
EG-commissaris Brittan mag
worden verwacht dat de partij
en niets ondernemen zolang
Brussel het licht niet op groen
zet.
Toen de overeenkomst in au
gustus in Den Haag werd on
dertekend, was minister An-
driessen (economische zaken)
optimistisch. Hij zei toen te ver
wachten dat de Commissie niet
zou dwarsliggen. Het akkoord
was in Brussel aangemeld in
verband met een positieve be
ïuwe auto's bij NedCar.
slissing van de Commissie in
maart vorig jaar inzake finan
ciële steun van de Nederlandse
staat en het Zweedse Volvo aan
Volvo Car BV.
De Commissie heeft intussen
wel haar fiat gegeven aan de
door Belgische staat aangekon
digde steun aan Volvo Europe
Car NV in Gent, dat volkomen
los opereert van NedCar. Het
bedrijf wil naast het 700-model
ook de 850 maken en schoner
gaan produceren. Dat vergt
foto cpd
ruim 43 miljoen aan investerin
gen. Daaraan draagt de Belgi
sche staat 5,5 miljoen recht
streeks bij. Daarnaast geniet het
bedrijf een belastingvoordeel
van 230.000 gulden omdat in de
eerste vijf jaar geen onroerend-
goedbelasting hoeft te worden
betaald. De Commissie gaat
daarmee akkoord mede omdat
de milieumaatregelen vooruit
lopen op EG-maatregelen op dit
punt.
Radicale landbouwhervorming leidt tot enorme chaos
TIMISOARA RUNA HELLINCA
CORRESPONDENT OOST-EUROPA
Of spruitjes het goed zouden
doen in het Roemeense klimaat
en of we de smaak van asperges
kunnen beschrijven? Zouden
die hier in de buurt van Ti-
misoara ook te kweken zijn? En
wat voor andere groenten kun
nen we aanraden? Onze tolk
struikelt haast over haar woor
den van enthousiasme: „Ik kan
er niet over uit dat ik straks ein
delijk eens iets anders te eten
zal krijgen dan kool en wortels".
Bijna van de ene dag op de
andere zijn miljoenen Roeme
nen de gelukkige bezitters van
stukjes grond geworden. Ze
hebben geprofiteerd van de te
ruggave van het coöperatieve
land aan de oude eigenaren. Er
is een voorwaarde aan verbon
den: de komende twee jaar
moet de grond voor de land
bouw worden gebruikt. Wie
zich daar niet aan houdt, wordt
bedreigd met boetes of inbe
slagname van de grond. Onze
tolk zelf bezit geen land, maar
haar grootmoeder heeft van de
staat 15 hectare teruggekregen.
Daarvan mag ze nu een stuk ge
bruiken.
De landbouwhervorming in
Roemenië is van alle Oost-
europese landen het radicaalst
aangepakt. Alle oude coöpera
ties zijn inmiddels opgeheven.
Hun bezittingen zijn
onder de coöperatie
leden verdeeld of
worden verkocht. De
grond wordt op basis
van oude aanspraken
en nieuw verworven
rechten verdeeld on
der de yroegere eige
naren en de mensen
die het land de afge
lopen jaren hebben
bewerkt.
Van de meeste co-
operaties staan in
middels de gebouwen
leeg, overgeleverd
aan weer en wind:
Het doet sinister aan
in een land dat toch
de grootste moeite
heeft zijn bevolking te
voeden. Er zijn al
maanden grote pro
blemen met de ver
strekking van de ei
gendomsbewijzen,
zodat maar weinig De Roemeense landbouwgrond wordt op basis v<
boeren weten waar ze rechten verdeeld onder de vroegere eigenaren en
aan toe zijn. hebben bewerkt.
Afgelopen jaar leid
de dat tot rampzalige toestan- voorkomen dat de boeren dit
den. Omdat niemand zich ver- voorjaar weer geen land hebben
antwoordelijk voelde voor het om te bewerken, heeft de rege-
land, is afgelopen herfst een ring nu bepaald dat de landver-
groot deel van de oogst op de deling op uiterlijk 10 maart
velden blijven staan. En zo rot- rond moet zijn.
ten bijvoorbeeld de suikerbie- In het gemeentehuis van Ghi-
ten weg, terwijl suiker in Roe- roda verdringen tien mannen
menie op de bon is. Om te verdringen elkaar luidkeels rond
den teruggedraaid. Ze
willen niet zomaar een
stuk grond, nee, ze willen
precies die stukken grond
die hun vader of grootva
der tientallen jaren gele
den ook al bewerkte.
Ruilverkaveling is een
zaak van de toekomst.
„We proberen met alle
wensen rekening te hou
den, maar dat is voor een
deel onmogelijk", vertelt
de ambtenaar. „We zitten
trouwens in een aantal
gevallen met eigendoms
problemen. Dan is er
grond verkocht zonder
dat daar ooit een acte van
is gemaakt of zijn mensen
het testament kwijt waar
mee ze moeten bewijzen
dat zij recht op land heb
ben". In totaal zijn er
1.200 gegadigden, terwijl
de gemeente maar 2.000
hectare te verdelen heeft,
oude aanspraken en nieuw verworven Dat worden 1.200 keuter-
die het land de afgelopen jaren boeren.
foto cpd rindertpaalman )(De mensen moeten he
lemaal van onderaf be-
een bureau, waarachter een ginnen", zegt burgemeester
ambtenaar zich probeert te Dan Tranisan. Aan de grote ma-
concentreren op het uitmeten chines van de coöperatie heb je
van de nieuwe landbouwperce- weinig op stukjes land tussen de
len. halve en de pakweg zeven hec-
De bewoners van Ghiroda tare. Paard en wagen, hand
hebben een ijzeren geheugen ploegen, hakken en schoppen,
als het om aangedaan onrecht daar zullen de boeren het mee
gaat. Dat moet zorgvuldig wor- moeten doen.
Tranisan meent dat het lo
gisch zou zijn als de boeren zich
in een collectief zouden vereni
gen. Maar voorlopig zit dat er
niet in. De Roemenen willen
niets meer van zo'n systeem
weten. „Het heeft ons alleen
maar honger en armoede ge
bracht", zegt de burgemeester.
In hun haast om van de co-
operaties af te komen, hebben
de leden zichzelf behoorlijk in
de vingers gesneden. Rond Ti-
misoara is een onderzoek ge
start naar de verkoop van de co-
operatieve bezittingen. Die zou
den worden geveild, maar ze
zijn tegen vaak absurd lage prij
zen verkocht aan de eerste de
beste geïnteresseerde. Vooral de
voormalige coöperatiebestuur
ders hebben daar goede zaken
mee gedaan.
Ghiroda is een van de dorpen
waar het mis is gegaan. Slechts
7 miljoen lei, 35.000 gulden,
voor stallen die plaats bieden
aan 400 koeien plus een aantal
forse schuren en opslagplaat
sen, landbouwmachines en
zelfs twee vrachtwagens dat
is ook voor Roemeense begrip
pen een spotprijs. Ter vergelij
king: een drie-kamerwoning in
Timisoara kost inmiddels tus
sen de een tot de anderhalf mil
joen lei.
LONDEN THE INDEPENDENT
„Hallo", zei een jonge broekie,
dat nog maar net de school
banken was ontgroeid. „Ik ben
Richard Branson. Ik ben 18 jaar
en ik run een tijdschrift waar
jonge mensen echt iets aan
hebben." Toen de bezoekende
professionele journalisten het
kantoor van het blad Student
verlieten, waren ze diep onder
de indruk. „Het tijdschrift ver
koopt prima", berichtten ze,
„en Branson werd tijdens ons
bezoek voortdurend aan de te
lefoon geroepen".
Maar de werkelijkheid was
anders. Het blad heeft nooit
goed genoeg verkocht om winst
te maken en ging al na enkele
nummers failliet. Ook de tele
foontjes waren nep: Branson
had een vriend naar de dichts-
bijzijnde telefooncel gestuurd
met de opdracht hem herhaal
delijk te bellen.
Niemand kan Branson zo
goed verkopen als Branson zelf.
En nog nooit heeft Branson
zichzelf en het imago van één
van zijn Virgin-ondernemingen
zo goed moeten zien te verko
pen als nu. In de komende we
ken zal zijn Virgin Music
Group, de meest winstgevende
hoeksteen van zijn zakelijke
imperium, van eigenaar ver
wisselen voor een slordige 2
miljard gulden.
Daarnaast zal 20 procent van
zijn luchtvaartmaatschappij,
Voyager Travel Holdings, wor
den verkocht voor rond de 200
miljoen gulden. Branson ont
kent ten stelligste dat hij cash
y7ou>-problemen zou hebben en
dat hij zijn zakelijke belangen
over te veel ondernemingen
zou hebben gespreid. De ver
koop moet zuiver en alleen
worden gezien in het kader van
een gezond activa-beheer, al
dus Branson.
Het heeft er echter alle schijn
van dat de 41-jarige Branson
enigszins is uitgekeken op de
muziekindustrie. De laatste tijd
heeft de luchtvaart meer zijn
belangstelling. Acht jaar gele
den lanceerde hij zijn lucht
vaartmaatschappij Virgin At
lantic. Deskundigen orakelden
dat de onderneming geen lang
leven zou zijn beschoren. In
middels hebben diezelfde des
kundigen Virgin Atlantic uitge
roepen tot de beste luchtvaart
maatschappij ter wereld.
Virgin Atlantic heeft het afge
lopen jaar veel te lijden gehad
van de recessie in de reiswereld
en van de dure landingsrechten
op Heathrow. Daarnaast vecht
Branson nog steeds tegen wat
hij beschouwt als de ongelijke
competitie tussen British Air
ways en de kleinere luchtvaart
maatschappijen. Branson is erg
gebrand op uitbreiding van zijn
vluchtroutes naar de Verenigde
Staten en Tokyo. Hij wil ook
gaan vliegen op Zuid-Afrika en
Australië.
Branson is dol op uitdagin
gen en wellicht heeft hij daar
om juist zijn zinnen gezet op
het doen slagen van zijn lucht-
vaartavontuur. Bovendien
wordt de luchtvaart, anders
dan de muziekindustrie, in ho
ge financiële kringen be
schouwd als het domein van de
echte giganten. Tot nog toe
heeft de financiële wereld nog
steeds niet begrepen hoe een
man die altijd sweaters draagt,
voortdurend glimlacht en
noodlandingen maakt in lucht
ballons. zo'n indrukwekkende
zaken-magnaat is geworden.
Hippie-kapitalist
Richard Branson groeide op in
het comfort van de Britse hoge
re middenklasse. Zijn vader
was een advocaat, zijn moeder
een zweefvliegster, danseres en
stewardess. Hij was geen goede
leerling, maar toen hij op zijn
17de van school ging, barstte
hij van de ondernemingsplan
nen. Toen het door hem opge
richte en uitgegeven tijdschrift
Student op de fles ging, opende
hij zijn eerste winkel: een pla
tenzaak.
Een eigen platenlabel en op
namestudio waren logische
volgende stappen, hoewel
Branson er geen geheim van
maakte dat hij weinig gevoel
had voor de moderne pop- en
rockmuziek. Toen de instru
mentale elpee Tubular Bells
van zijn vriend Mike Oldfield in
1973 alle verkoopverwachtin
gen overtrof en Branson zijn
Richard Branson ten voeten uit: halflang haar, rossig baardje en eeuwi
ge glimlach. Zijn onafscheidelijke sweater had hij bij deze gelegenheid
niet aan. Branson poseerde hier bij de introductie van Virgin op de Lon-
dense beurs. Daar draagt zelfs een 'hippie-magnaat' een stropdas.
foto ap
eerste miljoen opleverde, was stomverbaasd.
de self made platenmogul Vanaf dit eerste succes werd
hij de bekende 'hippie-kapita
list': hij droeg zijn haar lang en
woonde in een woonboot,
maar zijn natuurlijke zakenin-
stinct aanbad eerder Mammon
dan de hippie-god van vrede en
liefde. Zijn alternatieve inslag
zorgde af en toe voor de nodige
problemen. Jonathan Meades,
een voormalige medewerker,
herinnert zich: „In bepaalde
opzichten was hij veel erger
dan zakenmensen die zich in
de gevestigde orde voegen. Die
hebben tenminste de regels
van het spel geleerd. Branson
weet niet eens wat regels zijn.
Als hij een mogelijkheid ziet,
gaat hij er recht op af, zonder
zich om eventuele obstakels te
bekdmmeren. Soms zijn die
obstakels mensen. Branson be
schouwt het leven als één groot
monopoly-spel. Hij is altijd be
zig zijn imperium te vergroten,
zelfs wanneer hij op de bus
staat te wachten."
Waaghals
De keten van Virgin muziek
winkels groeide van één in
1978 tot ongeveer 40 nu. Bin
nenkort krijgt ook Amsterdam
een Virgin Megastore. Tegelij
kertijd groeide de lijst van top
artiesten op het Virgin-label: de
Sex Pistols, Phil Collins, Boy
George kwamen en onlangs
sloot Virgin vette contracten
met Janet Jackson en de Rolling
Stones.
In 1981 richtte Branson het
tijdschrift Event op, dat geen
succes bleek en inmiddels niet
meer bestaat. Hij brandde zijn
vingers aan de filmindustrie
met grote investeringen in de
dure flops 1984 en Absolute Be
ginners. Maar muziek, uitgeve
rij en luchtvaartmaatschappij
zijn niet genoeg. Branson wil
niet alleen goed boeren, hij wil
ook goed doen. Hij leverde zijn
bijdrage aan de bestrijding van
aids door zijn eigen goedkope
merk condooms (Mates) op de
markt te brengen, hij zette zijn
vliegtuigen in voor overzeese
voedselhulp en hij richtte een
Fame-achtige school voor de
kleinkunst op.
En dan is er nog Branson de
waaghals. In 1986 won het door
Virgin Atlantic gesponsorde
motorjacht Challenger II de
prestigieuze transatlantische
Blue Riband race. Bransons
laatste grote avontuur, het bre
ken van het snelheidsrecord op
de atlantische overtocht per
luchtballon, liep bijna fataal af,
toen hij met zijn partner Per
Lindstrand neerstortte op een
bevroren meer in het noord
poolgebied.
Bransons Virgin-imperium is
ontstaan uit een opeenstape
ling van nieuwe uitdagingen,
niet via de traditionele weg van
aankopen en overnames. De op
handen zijnde verkoop van de
financieel gezonde en zakelijk
gedegen Virgin Music Group
(waarvoor potentiële kopers
zoals Thorn EMI, de Duitse
Bertelsmann Groep en MCA
zich verdringen) hoeft dan ook
niet te betekenen dat Branson
zijn onderneming wil inkrim
pen.
Eigen treinen
Waarschijnlijk wil Branson met
de opbrengst de financiële ba
sis van Virgin Atlantic verstevi
gen. Maar hij heeft ook plan
nen voor een particuliere trein
dienst, die moet gaan concur
reren met de intercity's van het
staatsbedrijf British Rail. Daar
naast probeert hij nog steeds in
Groot-Brittannië een zendver
gunning te krijgen voor een na
tionale radiozender die 24 uur
per dag rock-muziek moet uit
zenden. En hoewel zijn recente
bod op het Britse televisie-sta
tion Thames Television op
niets uitliep, aast hij nog steeds
op een zendmachtiging voor
nationale televisie.
Maar zijn eerste uitdaging is
het groot maken van Virgin At
lantic, wat trouwens wel eens
riskanter zou kunnen blijken te
zijn dan een ballonvaart over
de noordpool. Richard Branson
staat op het punt de meest uit
dagende, maar tevens meest
gevaarlijke stunt uit zijn loop
baan aan te gaan.
