Buitenland
Zorgen over
boycotactie
Griekenland
Hypocriet Ierland schaamt zich
Franse minister wil De wonderbaarlijke wederopstanding van de roebel
veiliger Airbus A-320
Dinsdag 25 februari 1992
r. 023-150225 RONALD FRiSART (chef) ONNO HAVERMANS HANS JACOBS JOLANDA OUKES Vertaling*
HESUNGA LUUTJE NIEMANTSVERDRIET Vormgeving; DRIES DE BOERS
DE VS MOGEN doorgaan met het terug
sturen van Haïtiaanse vluchtelingen. Dat
bepaalde het Amerikaanse Hooggerechts
hof gisteren. Sinds de gekozen president
Aristide in september door militairen werd
afgezet, zijn ongeveer 15.000 Haïtianen
per boot naar de VS gevlucht
NIEUWSLIJN
Herbegrafenis Marcos nabij
De voormalige 'eerste dame' van de Filipijnen, Imelda Marcos,
heeft gisteren ingestemd met een begrafenis van haar ruim twee
jaar geleden overleden echtgenoot in diens geboorteprovincie II-
locos Norté. Daarmee is de weg vrij voor de omstreden herbe
grafenis van de oud-dictator. De regering van president'Corazon
Aquino heeft zich steeds verzet tegen een groots opgezette be
grafenis van Ferdinand Marcos in de Filipijnse hoofdstad Mani
la, omdat Imelda die voor politieke doelen zou willen gebruiken.
Aquino nam in 1986 de macht over nadat Ferdinand Marcos
door een volksopstand was verdreven. De oud-president over
leed in september 1989 in zijn ballingsoord, Hawai.
CDU wil C sterker benadrukken
De Duitse regeringspartij CDU wil de christelijke grondslagen
van haar politiek in haar beginselprogramma duidelijker naar
voren brengen en actualiseren. Dat maakten voorzitter Reinhard
Göhner van de CDU-beginselprogramma-commissie en minis
terpresident Bemhard Vogel van Thüringen, voorzitter van de
werkgroep 'fundamentele waarden', gisteren bekend. „De invul
ling van de C moet zodanig zijn, dat deze ook mensen aan
spreekt die niet tot een kerk behoren", aldus Vogel.
Pesticiden op Colombiaanse papaver
De politie in Colombia is gisteren begonnen met een groot
scheepse campagne om velden papaver vanuit de lucht met
pesticiden te vernietigen. De actie is nodig, aldus kolonel Guil-
lermo Velez, omdat Colombia de omvang van de papaverVelden
heeft onderschat. Honderden boeren zijn naar de hoogvlakten
in het Andesdepartement Huila, ten zuidwesten van de hoofd
stad Bogota, gekomen om papaver te verbouwen. Papaver wordt
gebruikt voor het maken van opium, de grondstof voor heroïne.
Proces tegen Mielke gaat door
Het proces tegen de voormalige chef van de Oostduitse staats
veiligheidsdienst (Stasi) Erich Mielke in Berlijn gaat door. Dat
heeft de rechtbank gisteren besloten. De openbare aanklager
wees erop dat de 84-jarige Mielke seniliteit simuleert. Bij inten
sief onderzoek door artsen is in het afgelopen najaar vastgesteld
dat Mielke „niet willig is een proces mee te maken, maar daar
toe wel in staat is". Mielke staat terecht voor de moord in augus
tus 1931 twee politiemensen heeft doodgeschoten in Berlijn.
Atoomagentschap krap bij kas
Hejt Internationale Agentschap voor Atoomenergie (IAEA) moet
onderzoeks- en veiligheidsprojecten uitstellen of schrappen om
dat lidstaten hun contributie niet betaald hebben. Dit heeft di
recteur-generaal Hans Blix gisteren gezegd. Het IAEA bevordert
namens de Verenigde Naties het vreedzaam gebruik van kern
energie. Blix leidde vorig jaar een van de VN-onderzoeksmissies
naar Irak. Nederland is bij met zijn contributie aan het IAEA, al
dus Blix. De VS, die goed zijn voor een kwart van de IAEA-begro-
ting, hebben nog niet betaald. Hetzelfde geldt voor Japan (12
procent) en Duitsland (10 procent).
Gaddafi blijft 'Lockerbie' ontkennen
De Libische leider Muammar Gaddafi houdt vol dat zijn land
niets te maken heeft gehad met de bomaanslag op PanAm-
vlucht 103 boven het Schotse plaatsje Lockerbie in december
1988, noch met het opblazen van een UTA-vliegtuig boven Niger
in 1989. Gaddafi zegt dat in een gisteren door de Franse krant Le
Figaro afgedrukt interview. Hij laat in het interview doorsche
meren dat zijn land een militair optreden van de VS vreest.
Van den Broek houdt vast aan 'Macedonië'
Vertegenwoordigers van het Nederlandse bedrijfsleven in
Athene vatten de Griekse boycotactie ernstig op. Per slot
van rekening is een jaarlijkse import van 2,3 miljard gul
den in het geding. Minister Van den Broek (buitenlandse
zaken) houdt echter vast aan zijn pleidooi voor erken
ning van de Joegoslavische republiek Macedonië als on
afhankelijke staat. De Grieken zijn woedend, want de
naam Macedonië is volgens hen voorbehouden aan de
streek rondom de Griekse stad Thessalonjki.
werkt, zoals Gouda.
Ruim honderd vrouwen van het oppositionele Ivoriaanse Volksfront (FPI) betoogden gisteren voor de
Franse ambassade in Abidjan, de hoofdstad van Ivoorkust. Ze eisten de vrijlating van FPI-leider Laurent
Gbagbo. Sommigen van hen liepen met ontblote borsten, een traditioneel teken van rouw in Ivoorkust De
politie vuurde traangasgranaten af om de vrouwen te verjagen. foto afp
ISTANBUL FRANS V
CORRESPONDENT
Eind vorige week riepen twee
Griekse radiostations op tot een
boycot van Nederlandse pro-
dukten, uit protest tegen de op
roep van Van den Broek. De ac
tie is nu overgenomen door bij
na alle kranten. De produkten
uit Italië worden ook geboycot
omdat Van den Broeks Italiaan
se collega, De Michelis, zich
heeft aangesloten bij het
pleidooi van de Nederlandse
minister.
De eerste branche die onder
de boycot zal lijden, is die van
de ingeblikte melkprodukten uit
Friesland. 'Nounou' en 'Het
Kleine Nederlandse Meisje' zijn
begrippen in Griekenland, maar
de Griekse concurrenten staan
in de startblokken om deze
markt van 200 miljoen gulden
per jaar over te nemen.
In tweede instantie is de Ne
derlandse kaas in gevaar, omdat
ook deze met duidelijke merk-
Irak haalt fel
uit naar rapport
Van der Stoel
BAGHDAD AFP-Rtr-AP
Het rapport van de speciale VN-
rapporteur Van der Stoel, over
de schendingen van de men
senrechten in Irak, staat „vol
leugens". Dat heeft het Iraakse
ministerie van buitenlandse za
ken gisteren verklaard. Het rap
port waarin Irak wordt beschul
digd van de ergste mensenrech
tenschendingen sinds het nazi
bewind in Duitsland is „een on
derdeel van een politieke pro
pagandacampagne tegen Irak
om dat te bereiken wat met mi
litaire agressie niet is gelukt",
aldus het ministerie.
De Nederlandse oud-minister
van buitenlandse zaken conclu
deerde dat Baghdad de rechten
van honderdduizenden burgers
schendt. Hij heeft de VN ge
vraagd permanente waarne
mers te sturen.
Kurdenleider Massoud Barza-
ni heeft gisteren tijdens een be
zoek aan de Turkse hoofdstad
Ankara opgeroepen tot humani
taire steun aan zijn volk en ver
soepeling van de internationale
sancties tegen Irak.
Minder direct gevaar loopt het
bier (Heineken-Amstel), omdat
velen dit beschouwen als een
produkt van Griekse bodem en
anderen het met Duitsland as
sociëren.
De grote strijd wordt achter
de schermen gestreden en gaat
over het Hollandse vlees, met
name rundvlees, dat met koel
auto's wordt aangevoerd. De
consument kan in dit geval
nauwelijks beoordelen of het
om een Nederlandse produkt
gaat, maar de importeurs, die
zeggen zeer betrokken te zijn bij
de kwestie-Macedonië, hebben
de Nederlandse regering nog
een week tijd gegeven voor een
'herziening' van haar houding.
De Griekse regering heeft tot
nu toe geweigerd de boycot te
veroordelen. De woordvoerder
van de Griekse ambassade in
Den Haag merkte alleen maar
op dat Griekenland „net als Ne
derland" een vrije pers heeft.
LONDEN CEES V
CORRESPONDENT
O'Connel Street was sinds Pa
sen 1916 niet meer zo roerig ge
weest als vorige week. Maar er
was één verschil. Destijds had
den rebellen er de Ierse Repu
bliek geproclameerd. Nu kwa
men op dezelfde plek hun naza
ten bijeen om tegen die repu
bliek te demonstreren. Ze droe
gen borden met teksten als 'De
ze staat bezit de vrouwenlicha
men niet' en "Verkrachters-
Vrouwen: 1-0'.
Wat is er fout gegaan met de
Republiek? Toen Ierland in 1921
onafhankelijk werd, erfde het de
wetten van zijn vroegere heer
sers. Een van die wetten ver
bood abortus. Maar terwijl
Groot-Brittannië in 1967 abor
tus legaliseerde, scherpten de
godvruchtige Ieren de wet nog
wat verder aan. In 1983 namen
zij na een referendum het ver
bod op abortus op in hun
grondwet.
De wijziging was hypocriet
Met de grondwet in de hand
konden katholieke moraalrid
ders iedere afvallige genadeloos
aan hun lans rijgen, terwijl
vrouwen-in-nood toch gewoon
naar Groot-Brittannië konden
afreizen om zich te laten abor-
Vorige week maakte het ge
rechtshof in Dublin aan deze
hypocrisie een einde. Op ver
zoek van de officier van justitie
verbood rechter Declan Costello
een zwanger meisje het land te
verlaten. Ze werd veroordeeld
tot een vrijheidsstraf van negen
maanden; haar cel is het groene
eiland.
De Ierse rechter had geen
slechter doelwit kunnen kiezen.
Het meisje dat naar Groot-Brit
tannië had willen afreizen voor
een abortus, is nog minderjarig
ze is 14. Ze is niet in ver
wachting geraakt door onzorg
vuldigheid maar door verkrach
ting.
MOSKOU HANS GELEUNSE
PARUS HANS GERTSEN
CORRESPONDENT
De Franse minister van verkeer,
Paul Quiles, heeft het vliegtuig*
concern Airbus gisteren ge
vraagd om de veiligheid van de
Airbus A-320-toestellen te ver
beteren. Het gaat daarbij met
name om het vereenvoudigen
van bediening van de twee lan
dingssystemen aan boord. De
Franse minister van transport
wil dat Airbus binnen een
maand met uitgewerkte plan
nen op de proppen komt.
Quiles volgt daarmee de aan
bevelingen die gisteren ziin ge
daan door de commissie die be
last is met het onderzoek naar
de vliegramp met de Airbus A-
320 van Air Inter, die 20 januari
neerstortte in de Franse Voge
zen. Daarbij kwamen 87 inzit
tenden om het leven.
De oorzaak van de ramp staat
nog niet vast, maar in een voor
lopig rapport adviseert de com
missie minister Quiles een drie
tal maatregelen te nemen.
Naast het vereenvoudigen van
de bediening van de landings
systemen zouden alle toestellen
voor de burgerluchtvaart moe
ten worden uitgerust met een
systeem dat waarschuwt als het
toestel te dicht bij de grond
komt Ground Proximity War
ning System -r- GWPS). De Air
bussen van Air Inter zijn niet
voorzien van een dergelijk sys
teem. Als de verongelukte Air
bus A-320 over een dergelijk
systeem had beschikt, zouden
de piloten wellicht tijdig hebben
gemerkt dat hun toestel een
veel te steile daling had ingezet.
Ken derde aanbeveling die
minister Quiles heeft overgeno
men, is dat de noodbakens aan
boord van vliegtuigen moeten
worden verbeterd. Bij de veron
gelukte Airbus van Air Inter
werkte het noodsignaal niet,
waardoor reddingswerkers pas
vier uur na de ramp ter plaatse
Het in Toulouse gevestigde
vliegtuigconcem Airbus Indus
tries heeft gisteren positief gere
ageerd op het verzoek van de
CORRESPONDENT
De Russische regering is uiterst verguld
met een nieuw tekort. De nationale
munt, de roebel, is nog maar mondjes
maat verkrijgbaar. Buitenlanders die in
Moskou arriveren, worden er wanhopig
van. Banken en wisselkantoren in de
grote hotels verkopen domweg nee. De
gelukkigen die wel roebels mogen ko
pen, krijgen ten hoogste 50 dollar omge
wisseld.
Het roebeltekort is een neveneffect
van wat ministers en economische advi
seurs van de Russische regering als 'het
succes van onze hervormingen' be
schouwen. De roebel, die na de prijslibe-
ralisering begin januari tomeloos duikel
de ten opzichte van de dollar en andere
westerse valuta, leeft ogenschijnlijk weer.
Vorige week woensdag kwam de Cen
trale Russische Bank met een heuse op
waardering. De marktkoers, ook wel toe-
ristenkoers genoemd, werd van 110 naar
100 roebel per dollar verlaagd. Op de va-
lutabeurs, waar alleen bedrijven met
speciale vergunningen deviezen mogen
aan- en verkopen, steeg de roebel naar
170 per dollar. In beide gevallen gaat het
om waardestijgingen van ruim 20 pro
cent.
Onderminister Pjotr Aven, belast met
buitenlandse handel, voorspelde zelfs
dat binnen enkele maanden nog maar
50 roebel nodig zijn om een dollar te ko
pen. De nieuwe minister van economi
sche zaken Andrej Netsjajev ging giste
ren nog verder. „Ons uiteindelijke doel is
20 tot 25 roebel voor 1 dollar."
De zwarte markt lijkt Aven en Netsja
jev gelijk te geven. Gisteren was de koers
daar al gezakt tot 60 of 70 voor de dollar.
Notoire valuta-liefhebbers als taxichauf
feurs en kooplieden op de diverse zwarte
markten halen niet langer hun neus op
voor de roebel, maar wijzen nu betaling
in dollar of mark hooghartig van de
hand.
Vanwaar deze wonderbaarlijke weder
opstanding van een munt, die enkele
weken geleden bijna dood was ver
klaard? Volgens Aleksej Oeljoekajev, eco
nomisch adviseur van de regering-Jelt-
sin, is er nu simpelweg sprake van een
realistische koers. Begin januari, toen de
prijzen werden vrijgelaten, waren de ver
houdingen tussen Rusland, de rest van
het GOS en de wereldmarkt volkomen
zoek. De munt draaide op volle toeren
en de Centrale Bank verleende bedrijven
in financiële problemen het ene krediet
na het andere.
Gevolg was hyperinflatie van tegen de
300 procent en een munt waarin de han
del geen enkel vertrouwen meer had.
Daaraan, zo zegt Oeljoekajev, is nu een
einde gekomen. De regering heeft de
gelduitgifte en de kredietverlening onder
strikte controle, de hogere prijzen heb
ben de roebelvoorraad onder de bevol
king afgeroomd en de verwachte 'dum
ping' van roebels uit andere republieken
(Oekraïne bijvoorbeeld) is uitgebleven.
De oorzaak daarvan is dat de Russische
bank die republieken gewoon geen roe
bels meer levert.
Eeh tweede factor is dat het aanbod in
de winkels door de hogere prijzen groter
is geworden, met andere woorden: er
valt voor roebels meer te kopen dan
vroeger.
De Centrale Bank heeft nog een hand
je geholpen. Volgens Oeljakoejov is eind
vorig jaar een (niet nader aangeduide)
voorraad goud op de wereldmarkt ver
kocht. Die inkomsten plus een heffing
van 10 procent op de harde-valuta-inko
mens van exportondememingen stellen
de centrale bank in staat het aanbod van
dollars op de valutabeurs te vergroten.
Nog geholpen door een waardedaling
van de dollar op de internationale mark
ten, was er afgelopen week plotseling
sprake van een groter aanbod dan vraag
naar de dollar, overigens nog steeds de
allesbepalende muntsoort in het GOS.
De keerzijde van de medaille is, dat de
centrale bank om aanbod en vraag in
evenwicht te houden de valutabeurzen
wekelijks met miljoenen dollars moet
'injecteren'. Dat is een interventiepoli-
tiek die natuurlijk niet lang kan worden
volgehouden. Niet voor niets ijvert de
Russische regering voor een door wester
se geldschieters te verstrekken stabilisa
tiefonds van 5 tot 6 miljard dollar, dat de
overstap naar een vrij inwisselbare roe
bel mogelijk moet maken.
Kritische economen vinden de juich
kreten die uit de regeringskwartieren op
stijgen dan ook misplaatst. Petr Semini-
chin, adjunct-directeur van het gezag
hebbende Instituut voor Wereldecono
mie en Internationale Betrekkingen
meent, zegt dat de roebelopwaardering
alleen maar is te danken aan de mone
taire truc van cle regering. „Ik voorspel
dat de roebel in april of mei een vrije val
maakt naar een koers van 300 voor de
dollar", zei hij tegen het dagblad Nezavi-
simaja Gazeta.
De inkomsten blijven immers alleen
maar dalen. Arkadi Volski, voorzitter van
de machtige bond van industriëlen en
handelaars, zei zondag in een tv-inter-
view dat de produktie in Rusland en de
andere GOS-republieken in vrijwel alle
sectoren naar een 'vooroorlogs niveau' is
teruggevallen.
Pessimist Seminichin heeft het waar
schijnlijk bij het rechte eind.
Amman levert
Nederlander
uit aan Irak
Een golf van verontwaardi
ging en schaamte overspoelde
het groene eiland. De vrouwen
beweging nam bezit van de
straat en de regering was zo in
verlegenheid gebracht dat zij de
ouders smeekte in hoger beroep
te gaan. Over de proceskosten
hoefden zij zich geen zorgen te
maken; die zouden uit de
staatskas worden betaald. Zelfs
uit de katholieke kerk klonken
genuanceerde geluiden.
Deze week, waarschijnlijk
morgen, zal de Hoge Raad een
uitspraak doen in de zaak. Als
het meisje wint, zal de storm
weer gaan liggen en zegeviert
de schijnheiligheid. In de tradi
tie van jaren her kunnen de Ier
se vrouwen dan weer afreizen
naar Britse abortusklinieken,
terwijl de bisschoppen even de
andere kant opkijken. Verliest
ze, dan zou de regering echter
wel eens kunnen worden ge
dwongen tot een nieuw referen
dum over abortus.
Wegens vermeende diefstal van
1500 dinar (150 gulden) tijdens
zijn vlucht uit Irak in 1971,
dreigt een Irakees die sinds
1979 de Nederlandse nationali
teit heeft, door Jordanië aan
Irak te worden uitgeleverd. Zijn
Nederlandse vrouw verklaarde
gisteren dat het Nederlandse
ministerie van buitenlandse za
ken tot nu toe niets heeft kun
nen bereiken.
Nuri Saadi werd op 12 sep
tember vorig jaar onmiddellijk
bij aankomst op het vliegveld
van Amman gearresteerd. Na
enkele dagen in de gevangenis
te hebben doorgebracht werd
hij vrijgelaten, maar zijn pas
poort werd afgenomen. Na een
maand aandringen kreeg hi)
zijn Nederlandse paspoort te
rug, maar pogingen om door de
Jordaanse douane te komen
mislukten.
De diefstal waarvan Saadi is
beschuldigd is volgens de Iraak
se wet al lang verjaard. Volgens
de broer van Nuri, Shakr Saadi,
is het Iraakse verzoek om uitle
vering zeer waarschijnlijk een
poging om Nuri te gijzelen.
Shakr was in het verleden actief
in de linkse Iraakse oppositie.
KP beraadt
zich over
referendum
JOHANNESBURG P. VAN NUUSEl
CORRESPONDENT
De Zuidafrikaanse president De
Klerk heeft gisteren de inhoud
van het referendum bekendge
maakt waaraan ruim 3,2 mil
joen blanken op 17 maart kun
nen meedoen. Zij kunnen ja of
nee antwoorden op de vraag of
zij 'de voortzetting steunen van
het hervormingsproces dat de
president op 2 februari 1990 be
gon en dat via onderhandelin
gen moet leiden tot een nieuwe
Grondwet'. De Klerk maakte
meteen duidelijk dat dit de
laatste keer zal zijn dat de blan
ke minderheid apart van de rest
van de bevolking wordt geraad
pleegd
Het is niet zeker of de ex
treem-rechtse Konservatieve
Partij (KP), die terug wil naar de
apartheid, aan het referendum
zal deelnemen. De KP beraadt
zich nog over haar positie. Maar
ook als de KP het referendum
zal boycotten, zal dit zijn bete
kenis niet verliezen, aldus De
Klerk. „Zij kiezen dan alleen een
andere methode om zich uit te
spreken."
De president besloot vorige
week een referendum te hou
den, nadat de KP zijn Nationale
Partij bij een tussentijdse ver
kiezing had verslagen.
Kenya kampt
met honger
NAIROBIFRANS VAN DEN HOUT I
CORRESPONDENT
Zeker 300.000 mensen In het
noorden en noordoosten van
Kenya worden met de honger
dood bedreigd als niet snel
voedsel naar het gebied wordt
gestuurd. Met name kinderen
zijn sterk ondervoed. Enkele i
kinderen zijn al door voedsel
gebrek overleden.
De Kenyaanse autoriteiten
hebben een spoedvergadering
belegd met internationale
hulporganisaties om naar een
oplossing voor de crisis te zoe
ken. Unicef, het Kinderfonds
van de Verenigde Naties, dat
ook betrokken is bij het nood
hulpprogramma, stelt dat snel
en op grote schaal hulp moet
worden geboden.
In het district Marsabit, aan
de grens met Etiopië, is de af
gelopen weken zeker 17 pro
cent van het vee doodgegaan.
Meer dan de helft van de gei
ten en één procent van de ka
melen zijn door gebrek aan
voedsel en water bezweken.
Dit geeft aan dat de situatie op
dit moment ernstiger is dan in
1984, toen Kenya voor het
laatst met een serieuze droogte
en hongersnood te kampen
had.
Vee is het enige middel van
bestaan voor de hoofdzakelijk
nomadische bevolking van Ke
nya's woestijnachtige noorden.
Kinderen zijn helemaal aange
wezen op de melk voor hun
dagelijkse voeding.
