Leven
en wonen
Jurk volop in de schijnwerpers
Jassen
VOORJAAR/
ZOMER '92
Koortslip
Wat te denken
van een
joggingwilg
Niet alleen de jurk, ook de zomerjas is weer helemaal in
de mode. En dan niet alleen regenjassen in trench-co-
atmodel of korte blousons en jacks, maar vooral veel
sierlijke, halflange en driekwart jassen in de A-lijn met
een grote ronde kraag of kraagloos met een gedrapeer
de halslijn. Ze worden wijdvallend gedragen of met een
ceintuur, hetgeen ook geldt voor de halflange lakjassen
en doorzichtige plastic jassen.
Maar toch is het de sportieve parka, de toon aangeeft.
Parka's zijn er in lange en in korte versies, met en zon
der capuchon. maar altijd met een tunnclceintuur,
koordsluitingen en grote zakken.
Een gedrapeerd minijurkje van Christian Dior met een bij
passende lange mantel. foto afp
SPREEKUUR
Jolande komt de spreekkamer in.
„Het is weer zover, dokter". Wat er
weer zover is, is in één oogopslag te
zien: Jolande heeft een koortslip. Een aantal
blaasjes op haar bovenlip vervormt haar he
le mond en ze heeft er pijn van. Ze heeft re
gelmatig deze koortslippen en ze weet pre
cies wat ze ertegen doen moet. Maar de zalf
die haar was voorgeschreven, is op en ze
heeft een nieuw recept nodig.
De koortslip of koortsuitslag is een manifes
tatie van een infectie met een virus, het zo
genaamde herpes simplex virus type 1 (HSV
1), één van de vele bekende virussen. Virus
sen behoren tot de kleinste infectieuze
deeltjes die voorkomen bij mens, plant en
dier. Ter illustratie: een rode bloedcel heeft
een diameter van 7,5 micrometer (één mi
crometer is één duizendste millimeter). Een
virus is niet groter dan 0,3 micrometer.
Het is niet verwonderlijk dat zulke minus
cule levende deeltjes niet in staat zijn zich
zelfstandig te vermeerderen. Virussen heb
ben daarvoor een gastheercel nodig. Het
celmechanisme dat zorgt voor de fabricage
van eiwitten wordt door het virus gekaapt
en gaat, in plaats van eigen eiwitten die
nuttig zijn voor de gastheer, viruseiwitten
maken. Deze virusonderdelen van eiwit
worden in de cel in elkaar gezet tot nieuwe
virussen, die weer cellen gaan bestormen.
De gastheer kan van zo'n virusaanval ziek
worden.
Het eerste contact met het herpes simplex
virus vindt meestal vroeg in de jeugd plaats.
Het virus wordt overgebracht via speeksel
van iemand die met herpes is besmet. De
overbrenging kan direct geschieden zoals
bij kussen, maar ook drinken uit hetzelfde
glas of eten met hetzelfde bestek kan een
infectie met het herpes simplex virus ople
veren. Als klein meisje heeft Jolande mis
schien eens een nieuw hapje moeten pro
beren, wat haar moeder voorproefde om te
kijken of het wel lekker en niet te heet was,
of ze heeft een stevige knuffel gekregen van
een oom.
Wie de bron was, is niet zo belangrijk: de
meerderheid van de Nederlandse bevolking
is met het herpes simplex virus besmet,
vaak zonder er ooit iets van te merken. De
eerste infectie kan ongemerkt verlopen,
maar soms worden de peuters ziek. Ze heb
ben dan een ontsteking in de mond met
pijnlijke zweertjes op tong, lippen en
wangslijmvlies, soms ook gepaard gaande
met koorts en ziek zijn. Deze ontsteking in
de mond wordt stomatitis aphtosa ge
noemd.
Na de eerste infectie verbergt het virus zich
in bepaalde zenuwknopen, vaak in de
knoop van de drietakkige aangezichtsze
nuw. Op gezette tijden is het terug te vin
den in het speeksel, ook zonder dat er
koortsuitslag is! Een drager van het herpes
simplex virus is dus niet alleen besmettelijk
wanneer hij of zij met zo'n lip rondloopt.
Het virus sluimert in de zenuwknoop, en
kan door heel verschillende prikkels gepro
voceerd worden. Koorts is de meest beken
de en naamgevende, maar Jolande bijvoor
beeld heeft bij de menstruatie last. En Karei
krijgt de uitslag als hij in de zon gaat zitten.
Zowel Jolande als Karei hebben de uitslag
op de bovenlip, maar de drietakkige aange
zichtszenuw verzorgt ook de onderlip en
het hoornvlies. Als het virus zich in het oog
manifesteert, geeft het daar een ontsteking
van het hoornvlies, wat begint met een
zanderig gevoel in het oog. Na aanbrengen
van een fluorescerende vloeistof in het oog
is te zien dat het hoornvlies beschadigd is.
Vroeger gingen deze beschadigingen soms
zover door dat er een gat in het hoornvlies
kwam. Tegenwoordig zijn er gelukkig oog
zalven met een tegen het-herpes simplex vi
rus werkzaam middel dat de hoornvliesbe
schadiging binnen de perken kan houden.
Jolande vraagt en krijgt het recept voor aci-
clovir-zalf, meer omdat zij zo vaak koorts
uitslag heeft dan om haar nu van de blaas
jes af te helpen. De behandeling met de zalf
heeft eigenlijk alleen zin afe ermee begon
nen wordt voordat de blaasjes of zweertjes
verschijnen en de patiënt alleen nog maar
een stijf gevoel heeft in de lip.
Het herpes simplex virus type 1 is een virus
van 'boven de gordel'. Het type 2 virus
houdt zich onder de gordel op: herpes pro-
genitalis. Deze infectie, die tot de seksueel
overdraagbare aandoeningen gerekend
moet worden, zal ik een volgende keer be
handelen.
25 februari 1992 Redactie: 023-150263 HENRIETTE VAN DER HOEVEN Vormgeving: COR HOOGETERP
JOHN V. LINDSAY
Doorbraak van jaren-zestig-look met heldere, zoete kleuren
ER ZU N TWEE dingen die je onmid-
dellijk van iedere man zult geloven,
en een ervan is dat hij aan de drank is
geraakt.
BOOTH TARKINCTON
DE MINIROK IS zuiver functioneel
Hij maakt dat jonge meisjes harder
kunnen rennen en hij maakt ook dat
ze dat weieens nodig kunnen heb
ben.
Jarenlang was ze gedoemd tot het spelen van een onbe
tekenend bijrolletje. Maar nu staat ze weer volop in de
schijnwerpers... de jurk. Vrouwelijk, kort, strak en zelfs
wat sensueel, maar ook romantisch, lang en ruim. Jurkjes
als bevallige baby-dolls, als gestileerde 'beeldhouwwer
ken', maar ook als verleidelijke 'onderjurken' of juist als
gracieuze 'jaren-'40-modellen'; al naar gelang de vorm
geving, kleur en dessinering passend in één van de
trends, waaruit het modebeeld voor voorjaar- en zomer
'92 is opgebouwd.
nautische motieven, die de ko
mende zomer een 'veilige ha
ven' biedt voor al diegenen die
nog niet durven kiezen voor de
andere, heftiger trends.
Kleuren
In feite worden de diverse ten
densen bepaald door de kleuren
en de dessins. Zo heeft elke
trend z'n specifieke kleuren. De
jaren zestig-look vraagt om een
veelheid aan zwart-wit contras
ten en om heldere, zoete pas
tels, meestal wat aan de felle
kant, zoals roze en fuchsia, ba-
nane-geel en violet, maar ook
harde kleuren rood, oranje,
paars en erwtjesgroen. Tinten,
die we ook in de trend voor de
jongeren tegenkomen, dan nog
aangevuld met denim-blauw,
kobalt en citroengeel.
In de 'basic look' zijn de aard
kleuren prominent: ecru, zand
en kiezel, rozehout, saffraan,
bordeaux-rood, chocolade
bruin, taupe en lever en in de
daaraan verwante 'oerwoud-
lijn' harde kleuren paars, oran-
TUIN
Greet Buchner illustratie Han v
Stoffen
Vrijwel alle denkbare stoffen
worden voor de nieuwe zomer-
mode uit het magazijn gehaald:
zowel zachte, soepele als stugge
materialen, natuurlijkeen
kunststoffen. Vliesdunne voiles
bijvoorbeeld en gewassen zijde
of dunne tricotstoffen, maar
ook ruwe zijde, linnen, cool
wool, katoen en stevige otto
man, pique of denim. Heel ac
tueel zijn komende zomer ook
de lakstoffen en allerlei gecoate
materialen, nylon en doorzich
tig plastic, terwijl het aanbod
van nieuwe materialen, zoals
microfibres, glanzende wet
look-materialen. stoffen met
reptielhuidstructuren en
stretchmaterialen ook nog
steeds toeneemt.
Een modebeeld dat nog meer
dan in het afgelopen seizoen
wordt gekenmerkt door een
hernieuwde interesse in de le
gendarische jaren zestig, die
Kennelijk nog altijd als een vat
vol inspiratie. Of getuigen de
varianten op de bonte Pucci-
dessins, de vele BB-ruitjes,
OpArt-motieven, naïeve bloem-
dessins en felle kleuren in deze
'sixties-trend' juist van gebrek
aan inspiratie bij de heden
daagse ontwerpers? Is het terug
grijpen op de vroegere succe
snummers, zoals de kinderlijke
mini-jurkjes, de korte plooirok
jes, hotpants, Capri-broeken,
ribtruitjes en lakjassen slechts
een bewijs van onvermogen om
de iaren negentig een eigen ge
zicht te geven?
Het antwoord is aan het pu
bliek. Wie zich wil scharen in de
groep aanhangers van de 'Six
ties-trend', maar er toch niet wil
bijlopen als haar moeder een
dikke kwart eeuw geleden, kan
een heel eigentijds uitstraling
aan de outfit geven, bijvoor
beeld door de korte jurkjes of
rokjes te combineren met kuit
lange leggings of wielrenbroek-
jes. Of kan kleding uit deze
trend combineren met die uit
de veel rustiger 'basic look'. Een
lijn met als trefwoorden
authenticiteit en kwaliteit.
Basic
In deze laatste modelijn passen
al die modellen, die in de loop
van vele jaren hun bestaans
recht hebben bewezen: klassie
ke blazers, ruime overhemd-
blouses, sluike pantalons, tu
niekjasjes en soepele plooirok
ken, vrouwelijke bloemetjesjur
ken, T-shirts en jeans. Maar dan
wel ontdaan van alle overbodi
ge details, waardoor de model
len soms wat puriteins aan
doen. Zelfs kragen ontbreken af
en toe en de knopen gdan
dikwijls verscholen achter blin
de sluitingen, terwijl klepzakken
zijn vervangen door gcpaspoil-
leerde zakken. De uni-stoffen
en de simpele ruit - en streep-
dessins, die op ouderwets huis-
houdtextiel lijken, onderstrepen
samen met de sobere aardkleu
ren het ingetogen karakter van
deze 'basic look', die terug lijkt
Safari-invloeden
Duidelijk in het verlengde hier
van ligt de voortzetting van het
modebeeld dat we in de afgelo
pen seizoenen al tegenkwamen
en dat appelleert aan onze
groeiende interesse in het
milieu en de ongerepte natuur.
Een modelijn, die de lome
warmte van de Marokkaanse
kashbah ademt, de broeierige
hitte van de jungle met z'n bon
te flora en fauna en de myste
ries van primitieve Afrikaanse
volkeren of juist de swingende
cultuur van het Caribisch ge
bied. Waarin 'summer-darks'
(sombere, warme zomerkleu-
ren) worden afgewisseld met
naturel kleuren en heldere tin
ten, grote bloem- en fruitdes-
sins met reptielprints of camou
flage- en vlekmotieven en stug
ge stoffen met soepele of zelfs
transparante materialen.
Safari-invloeden zijn in deze lijn
duidelijk herkenbaar, evenals
wat folkloristisch aandoende
wikkel-, overslag- en a-symme
trische vormen en draperieën.
Mengelmoes
Maar hoe uitbundig de jaren-
zestig-Pucci-dessins of de oer
woud-prints ook mogen zijn,
het wildst is de trend, die de
jongeren op het lijf is geschre
ven. Lichtreclames, Rapp en
Reggae, aerobics, graffiti, het
ritme van staal, beton en glas,
vermengd met de geur van as
falt en het lawaai van verkeer...
de hele potpourri van straatcul
turen in de wereldsteden valt af
te lezen uit deze kakelbonte
trend met zijn superstrakke ko
kerbroeken, leggings, ultrakorte
mini-rokjes, sexy bodies en aan
sluitende catsuits in haast futu
ristische materialen en carnava
leske dessins. Een vrolijke men
gelmoes van kledingstukken,
ciie geheel naar eigen inzicht
kan worden gecombineerd tot
een bij voorkeur provocerend
geheel.
I let tegendeel van provocerend
is de overigens niet prominent
aanwezige marine-look met zijn
blauw-wit-roodstellingenen
Raar maar waar: we joggen, surfen doen
aan aerobic, zwemmen om fit, slank en in
conditie te blijven. Maar in huis en tuin
sparen we onze krachten. Daarom het voor
stel om eens af en toe in eigen tuin, in de
frisse lucht, gezond werk te doen voor de
kweek en onderhoud van een hoorn. Die
noemen we dan trendy joggingwilg inplaats
van knotwilg.
Om te beginnen gaan we op zoek naar een
wilgetak van de Salix alba. de doodgewone
wilg. Die moet ongeveer 5 cm dik en 2 me
ter lang zijn. Liefst van een mannelijke,
katjesdragende wilg. Bij wilgen is het net als
in de dierenwereld: de mannetjes zijn het
mooist. De tak ontdoen we met een zaagje
of forse snoeischaar van alle zijtakken.
I)aarna stoppen de de tak diep in de grond.
Neem er veiligheidshalve twee, dan rest er
altijd tenminste een die geworteld is.
In de loop van de zomer en vooral de ko
mende winter halen wc er weer alle zijtak
ken al. Na twee of drie jaar begint het bete
re werk, I)an wordt de hoofdtak, de stam
dus, ingekort op de gewenste hoogte. In een
kleine tuin is anderhalve meter al mooi.
In de loop van de zomer houden we de zij
takkeu ei in de gaten, die gaan eraf, maar
de pi uiketakken mogen groeien. Na twee
jaai is er volop werk aan de winkel. De jog
gingwilg wordt van jaar tot jaar mooier. Te
kenen de buren geen bezwaar aan tegen
een hogere boom. dan kunnen we onze
wilg na twee of drie jaar op twee meter in-
je, turquoise en tal van groen
en aquatinten, soms als een re
genboog in elkaar overlopend.
Echt veel nieuws is er op het
terrein van de dessins nauwe
lijks te herkennen. Of het zou
den de vele afbeeldingen moe
ten zijn van kleurige snoepjes,
ijsco's en sorbets, compleet met
rietje, parasolletje of olijf. Maar
de overigens verfrissende Pucci-
achtige dessins en wat naïeve
bloemen kennen we nog uit het
vrij recente verleden, evenals de
OpArt-dessins, de BB-ruitjes,
polka-dots en de wat klassiek
aandoende Madras- en huis-
houdtextielruiten, de krijt- en
de tijkstrepen. Maar dat zelfde
geldt ook voor vogel- en blad-
dessins. ornamentele tegelmo
tieven, die zo uit een moskee lij
ken te komen en vage vlek- en
reptieldessins.
Ook wat de details betreft be
vinden we ons op bekend ter
rein. Althans degenen die de ja
ren zestig nog vers in het ge
heugen liggen. Grove, metalen
ritsen zijn namelijk weer hele
maal in, compleet met ringen,
zoals in het 'vechtpak' van de
vrouwelijke 'wreker' Emma
Peel. Maar ook opzichtige plas
tic en koperen knopen en ges
pen. Wat we niet uit de jaren
zestig, maar uit het recentere
verleden kennen zijn de vele
borduursels, die we ook de ko
mende zomer veel zullen zien.
Lezersvraag
P.J. VAN DUIN UIT NOORDWIJK is in het
bezit van een 15 jaar oude druif en vraagt
hoe deze gesnoeid moet worden. Het ant
woord is niet eenvoudig, ik weet immers
niet welke vorm deze druif heeft.
Over het algemeen houdt men bij druiven
op zogenaamde leggers, horizontale takken
met een onderlinge afstand van 80 tot 100
cm. Deze worden aangbonden. Op deze
horizontale takken vormen zich verticaal
groeiende, kleinere takken. Deze opgroei
ende takken worden 's winters op 2 tot 3
ogen teruggesnoeid. Omdat de druif op
eenjarige takjes, die zich bij voorkeur op
tweejarig hout vormen draagt, is het ver
standig om de oudste verticale takken te
verwijderen en de jongere te behouden. Het
lijkt allemaal heel simpel, maar als de druif
een warboel is zal men meer met gezond
verstand dan met regeltjes moeten werken.
Met het snoeien moet de heer Van Duin wel
snel zijn. Na half februari wordt dat een kri
tieke zaak, omdat de druif dan de sapstro
men in werking zet. Dat houdt in dat er te
veel sap verloren gaat bij het snoeien van
de dikkere takken. Voorzichtig dus als de
eerste wond te veel sap veroorzaakt,
meteen stoppen. Alle wonden afdekken met
de biologisch verantwoorde lac balsem (die
een te sterke sapstroom niet tegen kan hou
den). 's Zomers moet er weer gesnoeid
maar dat is eenvoudiger: achter elke bloem
tros die zich vormt houdt men drie tot vier
bladeren. De rest gaat weg en op de com-
posthoop.
Komt er bij u al tuinierend of wandelend
in de natuur een vraag op? Greet Buchner
zal proberen voor u het antwoord te vin
den. De vraag kunt u opsturen naar Dami-
ate Dagbladen. Postbus 507,2003AP
Haarlem t.a.v. de redactie LEVEN EN WO
NEN.
Wat de standplaats betreft: de wilg is een
uiterst bescheiden boom. Alleen een te dro
ge plaats /.al geen succes zijn. Op den duur
blijkt een dergelijke wilg onderdak te bie
den aan talloos veel klein gedierte, vaak ook
aan vogels die nestelen in de pruik.
Een crêpe doorknoopjurk, waaronder een short zou kunnen worden gedragen.
korten en de pruiketakken drie jaar lang la
ten groeien. Het geheel wordt op deze wijze
een stuk forser, maar geeft ook meer scha
duw. Het is dus een kwestie van bewust kie-
Klassieke jurk in bloemdessin van Sonia Rykiel. foto afp
