Regio
'Registratie te vroeg
geboren baby's
schandalig slecht'
'Student is nu zakelijk genoeg'
Kamerleden uit
Beneluxlanden
bezoeken Mellery
Schiphol bouwt nieuw
vliegtuigviaduct
'Verlies is eenmalig'
Visgroothandel bedreigd
Leidse biotechnologie
gewild in Japan en VS
1
Dinsdag 25 februan 1992
Redactie; 071-161400 WILLEM SP1ERDUK MEINDERT VAN DER KAAU JAN WESTERLAKEN MONICA WESSELINC ERIC JAN WETERINGS Eindredactie: KEES VAN HERPEN Vormgeving: RON VAN HAASTREGT
14
SCHIPHOL PETER SLUIS
Aan weerszijden van de snel
weg Amsterdam-Rotterdam
bij Schiphol is onlangs begon
nen met de bouw van het
grootste viaduct van Neder
land. Met bouwwerk wordt
maar liefst 56 meter breed en
moet een gewicht kunnen dra
gen van 590 ton. Het is dan
ook niet bedoeld voor gewoon
wegverkeer, maar voor de
vliegtuigen van Schiphol die
van en naar de Zwanenburg-
baan rijden.
Loopt het verkeer op de
drukste snelweg tei hoogte
van de Schipholtunnel bijna
dagelijks vast. ook op het lan
dingsterrein van de luchtha
ven kent men inmiddels een
fileprobleem. Volgens project
leider A. van der Meent van de
luchthaven leidt de smalle
taxihaan tussen bet luchtha
vencomplex en de ten westen
van de A4 gelegen Zwanen -
burgbaan steeds vaker tot op
onthoud. „Op zich vallen de
vertragingen, die hooguit een
minuut of vijf zes duren, nog
wel mee. Maar omdat de slot-
tijden. de door de verkeerslei
ding opgegeven vertrektijden,
heel nauw luisteren, kwam
toch de kwaliteit van de lucht
haven in het geding."
De bouw van het nieuwe
vliegtuigviaduct, dat pal tegen
de zuidkant van de Schiphol
tunnel komt, is volgens hoofd
opzichter Brands een com
plexe aangelegenheid. „Je hebt
namelijk te maken met het
wegverkeer dat zo min moge
lijk last van de bouw mag on
dervinden. èn met de vliegtui
gen die over de bestaande
taxihaan rijden." Het werk
neemt ruim een jaar in beslag.
Werklozen aan
de slag in
glastuinbouw
DEN HAAG ANP
Het Regionaal Bureau Arbeids
voorziening in Den Haag heeft
tot nu toe ongeveer 300 werk
zoekenden aan een baan in de
Westlandse glastuinbouw ge
holpen. Ongeveer 40 andere
werkzoekenden hadden het
werk in de kassen al na enkele
dagen opgegeven of werden
door de werkgever wegge
stuurd. Van degenen die zeil
zijn weggegaan wordt onder
zocht of er sprake is van het
weigeren van passende arbeid
Is dat het geval dan lopen zij de
kans te worden gekort op hun
uitkering, aldus een woordvoer
der van het arbeidsbureau gis
teren.
Het arbeidsbureau is enkele
weken geleden begonnen met
een intensieve bemiddelingsac
tie in de glastuinbouw. Directe
aanleiding vormt de verscherp
te controle van politie en justitie
op het tewerkstellen van illega
len in de glastuinbouw. In reac
tie daarop hebben tuinders
meer dan voorheen vacatures
op hun bedrijven gemeld bij het
Regionaal Bureau Arbeidsvoor
ziening. De tuinders hebben de
afgelopen weken ongeveer
1.500 vacatures gemeld. Het ar
beidsbureau heeft er daarvan
ongeveer vijfhonderd afgewik
keld. In het kader van de actie
gaan bemiddelaars van het bu
reau dagelijks in een autobusje
met werkzoekenden langs de
bedrijven.
DEN HAAG/MELLERV
PAUL VAN DER KOOU
De Beneluxraad brengt op 28
april een bezoekje aan Mellery,
het Belgische plaatsje waar gro
te hoeveelheden Zuidhollands
afval zijn gestort. De raad, ge
vormd door par
lementariërs uit
de drie Benelux
landen. wil on
derzoeken of de
getroffen be
heersmaatrege
len inderdaad te
beperkt zijn.
Bovendien
hoopt men meer
duidelijkheid te
krijgen over de
rol van Neder
landse transpor
teurs en de pro
vincie Zuid-Hol
land. Het is de
bedoeling dat
het bezoekje uit
mondt in een rapport en moge
lijk zelfs in een resolutie, meldt
het Leidse D66 kamerlid A.
Schimmel. Via zo'n resolutie
hinden de leden van de Bene
luxraad zich om via hun eigen
parlement bepaalde stappen te
nemen, zoals het stellen van
kritische vragen aan de eigen
Wring.
In een eind vorig jaar gepubli
ceerd boek onderstreepte jour
nalist Hans Knoop nog eens dat
deze provinciale overneid vuile
handen heeft gemaakt bij de
stort van verontreinigde grond
van de Leidschendamse Titane-
fabriek en vliegas en verbran
dingsslakken van de AVR in Bel
gië.
Mevrouw Schim
mel vroeg de mi
nisters van justi
tie. milieu en bin
nenlandse zaken
vergeefs om na
dere stappen,
nam half januari
poolshoogte in
Mellery en bracht
deze maand ver
slag uit van haar
trip in de com
missie leefmilieu
van de Bene
luxraad. Ook
overhandigde het
kersverse Benc-
luxraadslid hier
een geluidscassette met daarop
het verhaal van woordvoerder
Kinard van de plaatselijke actie
groep tegen de stort.
Op speciaal verzoek van
Schimmel beperkt de raad zich
tijdens zijn bezoek niet tot ge
sprekjes met 'officials', maar
staat ook een onderhoud met
Kinard op het programma.
Onderzoek
naar rol
provincie
Omzet Bex daalt dramatisch
ERIC JAN WETERINGS
De omzet van reisorganisatie
Bex uit Alphen is vorig jaar
twintig procent gedaald. Er vie
len geen gedwongen ontslagen,
maar de verwachte groei van
het personeel is tijdelijk gestopt.
Voornaamste oorzaak van de
terugval is de oorlog in Joego
slavië. Volgens directeur H.C.
van Druten heeft de reisorgani
satie dit jaar het verlies reeds
„meer dan goed gemaakt".
Het in een nieuw pand aan de
Laan der Continenten gevestig
de Bex heeft in 1991 voor de
eerste keer in zijn twaalfjarig
bestaan verlies geleden. Het be
drijf houdt zich bezig met auto
bus- en vliegreizen en heeft on
geveer honderd mensen in
dienst. Gedwongen ontslagen
blijven uit, omdat de oorzaken
van het verlies volgens de direc
teur eenmalig zijn. Hoewel Van
Druten „het nut er niet van in
ziet om weer terug te komen op
een boekjaar dat al is afgeslo
ten," wil hij toch wel een verkla
ring geven voor het verlies. Hij
wijt dit aan de golfcrisis en aan
de burgeroorlog in Joegoslavië.
Vooral dit laatste conflict kwam
hard aan bij Bex, omdat het be
drijf marktleider was in busrei
zen naar het Balkanland.
„De golfoorlog was een klap
voor de hele branche", verklaart
Van Druten. „Dat conflict was
in het begin van het jaar, dus
dan kun je je programma's nog
wat aanpassen. De crisis in Joe
goslavië kwam echter vroeg in
net seizoen en dan kun je nier
zo veel meer doen. Dat heeft
ons twintig procent van de om
zet gekost.
Het verlies uit 1991 heeft geen
blijvende gevolgen voor Bex. In
1989 nam het verzekeringscon
cern Ohra de reisorganisatie
over. Dit heeft „onvoorwaarde
lijke steun" verleend. Volgensi
Van Druten is Bex de klap dank
zij deze hulp inmiddels weer te
boven en zijn de vooruitzichten
voor de komende jaren gunstig:
„We hebben voor dit jaar een
stijging gepland van twintig
procent ten opzichte van 1990.
Dat percentage hebben we nu
al gerealiseerd."
Over herovering van het
marktaandeel in reizen naar
Joegoslavië is Bex niet optimis
tisch. De Algemene Nederland
se Vereniging Reisbureaus (AN
VR) heeft een missie naar het
gebied gestuurd, die met opti-|
mistische verhalen terugkwam.
Bex gelooft er nog niet in. „Wij
wachten op een positief advies
van het ministerie van buiten
landse zaken en dat kan nogl
wel even op zich laten wachten.
Wij verwachten pas in 1993
weer naar Joegoslavië te gaan."
De Nederlandse visgroothandel woTdt steeds ernstiger bedreigd
door de illegale aanvoer van vis. Volgens voorzitter J. Buys van de
Visfederatie Groothandel en Industrie worden bonafide vishande
laren uit de markt gedrukt door zwarthandelaren die ver onder de
marktprijs opereren. De handel in illegaal gevangen vis, die al jaren
plaatsvindt, krijgt volgens Buys steeds meer invloed op de bonafide
handel. Niet alleen de binnenlandse handel, maar ook de export
heeft er onder te lijden, aldus de voorzitter.
Het Leidse plantenbiotechnolo-
giebedrijf Mogen International
heeft licentie-overeenkomsten
gesloten met een aantal grote
Amerikaanse en Japanse bran
chegenoten. Sinds oktober vorig
jaar heeft Mogen voor meer dan
1,5 miljoen gulden aan bio-
technologische kennis verkocht.
Het bedrijf verbetert genetische
eigenschappen van gewassen,
zodat ze beter bestand zijn te
gen ziekten en plagen.
De licenties betreffen het ge
bruik van het zogeheten binair
vector systeem, een methode
om genetisch materiaal in plan
ten in te brengen door middel
van een bacterie. Deze methode,
werd ontwikkeld door de Leidse
hoogleraar biologie Schilper-
oort. die ook voorzitter is van de
wetenschappelijke adviesraad
van Mogen.
Het Leidse bedrijf heeft over-,
eenkomsten afgesloten met Pio
neer Hi-Bred International, het
grootste zaadbedrijf ter wereld!
en bekende plantenbiotechno-j
logiebedrijven als Calgene enj
Dupont. Calgene wil in Amerika]
via genetische manipulatie lan
ger houdbaar gemaakte toma
ten op de markt brengen, maar
heeft daar van de autoriteiten
nog geen toestemming voor ge
kregen.
Leids protest tegen zyvangerschapsbewaker
De Leidse hoogleraar verloskunde prof. dr. M.J.M.C. Keir-
se is een kruistocht begonnen tegen het Amerikaanse To
kos Medical Corporation. Tokos doet pogingen om de
Nederlandse markt te veroveren met een apparaat waar
mee zwangere vrouwen zichzelf tegen een te vroeg gebo
ren baby kunnen bewaken. Keirse zegt dat het onderzoek
naar de werking van het apparaat 'erbarmelijk slecht' is.
Het toont in het geheel niet aan dat het werkt. De Leidse
hoogleraar meent, dat het puur een kwestie is van snel
veel geld verdienen.
LEIDEN JAN WESTERLAKEN
Vrouwen, die kans op een
vroeggeboorte hebben, kunnen
het apparaat huren. De Ameri
kanen betalen 75 dollar (zeg
maar 150 gulden) per dag. Via
een telefoon staan ze in verbin
ding met een apparaat dat de
heftigheid van de weeën moet
registreren. Keirse zegt dat hier
van niet kan worden afgelezen
of de weeën bedreigend zijn. De
ontsluiting is ook belangrijk.
Maar die geeft de telefoon niet
door.
In Amerika wordt acht pro
cent van de baby's te vroeg ge
boren; in Nederland vijf pro
cent. Wat ons land betreft gaat
het om 9000 baby's per jaar.
Gemiddeld kost het bewaken
van een zwangerschap 5000
dollar (ongeveer 10.000 gulden).
Gebruik op grote schaal zou in
de miljoenen guldens gaan lo
pen. „Én dat voor iets waarmee
je niet eens kunt vaststellen of
het het kind goed doet. Zo zegt
het onderzoek niets over een
sterftecijfer En dat is verdacht.
Ik blijf erbij dat hier sprake is
van een schandaal."
Poging
De Amerikaanse bedenker van
Leidse studentendekaan niet blij met Ritzens tempobeurs
LEIDEN WILLEM SPIERDIJK
De eeuwige student is al lang
uit het Leidse stadsbeeld ver
dwenen. Zes jaar hebben zij nog
maar om hun studie af te ron
den en voor slechts vijf jaar
daarvan krijgen zij een beurs.
„De tegenwoordige student is
zakelijk en carrièregericht",
constateert studentendekaan
drs. A.W. Smits. Maar het is mi
nister vart onderwijs Ritzen nog
niet genoeg; de 'tempobeurs' is
zijn nieuwste plan. Wie in het
eerste jaar nauwelijks een tenta
men haalt, verspeelt zijn recht
op studiefinanciering.
De Leidse dekaan Smits, tevens
voorzitter van het Landelijk Be
raad Studentendekanen, heeft
weinig met dat laatste plan van
Ritzen op. „Het eerste jaar is
voor veel studenten oriënte
rend. Je kan niet verwachten dat
iedereen meteen de goede stu-'
die kiest."
De tempobeurs heeft volgens
Smits een vervelend nevenef
fect. „Het komt nu geregeld
voor dat iemand na het halen
van twee vieren afhaakt. Die be
sluit vervolgens om het volgend
studiejaar een andere studie te
gaan doen. Zoals de regels nu
zijn zou hij snel zijn studiefi
nanciering stopzetten. Nu moet
hij eerst toch nog een tentamen
halen in de studierichting die
hij niet meer wil, om recht te
houden op een beurs."
Smits heeft wel begrip voor
het feit dat de overheid een ein
de wil maken aan het verschijn
sel van de 'no-show-studenten',
de studenten die helemaal
nooit komen opdagen en toch
een studiebeurs krijgen. „Het
ministerie denkt dat dat 15 pro
cent van de ingeschrevenen
zijn. Ik denk dat dat veel te
hoog is geschat. Ze lopen zeker
rond, maar niet in zo grote ge
tale." De Leidse studentende
kaan vindt het verkeerd dat de
minister de studiefinanciering
gebruikt om het probleem van
de 'no-show' op te lossen. „Die
studiefinanciering is al ingewik
keld genoeg", stelt Smits.
De tempobeurs is de laatste
in een lange reeks van maatre
gelen van de overheid om de
kosten van het hoger onderwijs
in de hand te houden. Vooral in
de jaren '70 werd de toeloop tot
het hoger onderwijs steeds
massaler. De eerste poging om
greep te krijgen op de kosten
was de invoering van de twee-
fasenstructuur: de maximale
studieduur werd bepaald op zes
jaar.
Ook een nieuw stelstel Stu
diefinanciering moest leiden tot
minder studenten en dus lagere
kosten. Volgens die nieuwe re
gels heeft iedereen van 18 jaar
of ouder die een dagopleiding
volgt recht op een beurs.1 Die
bestond uit een vaste bijdrage
en een gedeelte dat renteloos
kon worden bijgeleend. „In dat
stelsel is geprobeerd om het ie
dereen naar de zin te maken.
Dat heeft geleid tot een recht
vaardig maar complex stelstel.
Het zou moeten leunen op au
tomatisering, maar het is volsla
gen verkeerd gelopen", stelt
Smits vast. Er is volgens Smits
nog wel geprobeerd om het sys
teem verder te vereenvoudigen,
maar dat heeft alleen maar
meer complicaties opgeleverd.
Ingrijpend was de maatregel
dat studenten alleen maar ren
tedragend kunnen lenen als
aanvulling op hun beurs. Smits:
„Vroeger beëindigde een stu
dent zijn studie met een schuld
van 20.000 gulden. Nu is dat
vaak het dubbele. De overheids
maatregelen hebben ertoe bij
gedragen dat de schuldvorming
onder studenten flink is toege
nomen."
De voorzitter van het Lande
lijke Beraad Studentendekanen
staat kritisch tegenover die
schuldenlast. „Die schulden on-
staan bij de mensen die van
huis uit geen bijdrage in hun
studiekosten kunnen krijgen.
Waarom is het niet mogelijk ie
dere student eenzelfde bedrag
terug te laten betalen voor het
feit dat-ie wetenschappelijke
scholing heeft gekregen."
Ook tegenover al die andere
maatregelen die de student en
zijn studie verder aan regels
hebben gebonden, heeft Smits
bedenkingen. „Ik begrijp best
dat de overheid de kosten in de
hand wil houden. Er is nu wel
een te sterke tendens naar ver-
schoolsipg en verschraling van
het onderwijs. We leiden op de
universiteit niet alleen maar be
roepsbeoefenaren op. Er wordt
verwacht dat we mensen afleve
ren bij wie zelfstandigheid en
wetenschappelijke vorming
aanwezig zijn."
Studentendekaan drs. A.W. Smits:
kiest."
de 'zwangerschapsbewaker', die
door artsen worden geleid, heb
ben in Nederland nog geen
kans gezien vaste voet aan de
grond te krijgen. Met Engeland
zijn ze nog in de slag en, ver
wacht proL Keirse, in Duitsland
zullen ook pogingen worden ge
daan. Het uiteindelijke doel,
denkt hij, is het veroveren van
de Europese markt.
De Leidse hoogleraar zegt dat
de markt heel agresief wordt be
naderd. „Ze gebruiken van alles
en nog wat. Ik weet dat ze, bij
voorbeeld, op een luxe jacht in
Callfornië een symposium heb
ben gegeven. Het ergste vind ik
dat artsen de leiding in handen
hebben en dat een wetenschap
pelijk tijdschrift het bijzonder
slechte onderzoek heeft gepu
bliceerd. Ik heb naar de uitgever
ervan geschreven, maar die wil
niet meer op de zaak terugko
men."
Daarmee is voor Keirse de
kous niet af. Er gaat een brief
naar een tijdschrift in Engeland
waarin hij de kwestie opnieuw
Prof. Keirse: 'Een nieuw medicijn wordt uit en te na getest maar een apparaat als dit mag zo op de markt worden gebracht.' foto jan holvast
aan de kaak stelt. „Engeland",
legt Keirse uit, „is voor de Ame
rikanen de poort naar Europa.
Lukt het hun om daar de 'bewa
ker' aan de vrouw te brengen,
dan ligt de weg naar Europa
voor hen open."
De Leidse hoogleraar begrijpt
niet dat dit allemaal zo gemak
kelijk gaat. „Als je een nieuw
medicijn wilt introduceren, dan
heb je heel wat te bewijzen.
Hier brengt een handige jongen
een bedenkelijk apparaat op de
markt zonder dat iemand hem
maar een strobreed in de weg
legt. Ik vind dat de werking er
van net als van een nieuw me
dicijn moet worden aange
toond."
