Rtv show
Aanbod vrij
Pinksterbeweging
eist zendtijd op tv
'Baan en gezin op eerste plaats
'Kinderen willen weten hoe
programma wordt gemaakt
Dinsdag 25 februan 1992
Redactie: 023-150191/023-150192 INEKE VAN DER MEER JAN VAN DER NAT GERARD VAN PUTTEN Vormgeving: MARIANNE VERSCHUREN
10
HET IS JAMMER, maar Hilversum is veel te versnipperd Al
die omroepen hebben eigen belangen en werken concrete
plannen tegen. Nu de NOS bezig ts een plan over de toe
komst van de radio op te stellen, moeten er snel concrete
beslissingen worden genomen en anders moet de politiek de
knoop maar doorhakken. De chaos wordt zo maar groter en
groter. (ROOS-coördinator Groenendijk)
ROOS blij met ontwikkeling regionale omroep
HILVERSUM MONIQUE BRANDT
Nog maar enkele ja
ren geleden werden
regionale omroe
pen minzaam beschouwd als
de sufferdjes van het omroep
bestel. Ofschoon de Hilver-
sumse omroepen hun collega's
in het land nog steeds niet he
lemaal voor vol aanzien, bewij
zen de cijfers dat de dertien
'regionalen' In Nederland in
middels volwassen zijn gewor
den. Het afgelopen jaar steeg
het aantal luisteraars naar de
dertien regionale stations -
waarvan de meesten twaalf
uur per dag uitzenden - met
ruim tien procent Het markt
aandeel bedraagt nu bijna 24
procent, een percentage dat in
sommige delen van het land
alleen nog wordt overtroffen
door popzender Station 3 (31,2
procent).
De stijgende populariteit is
volgens Ben Groenendijk, coör
dinator van de overkoepelende
organisatie voor regionale om
roepen (ROOS), vooral te dan
ken aan de volledigheid van de
programmering. „We hebben
een redelijk compleet aanbod.
Nieuws en actualiteiten als
kernfunctie, daaromheen veel
'gezellige programma's', veel
contact met de luisteraars. De
herkenbaarheid spreekt aan,
dat is duidelijk. Als je een echte
nieuwsfreak bent, moet je Radio
1 maar aanzetten. Wat wij bie
den is een ouderwetse vorm van
radio."
Georganiseerd door ROOS is
vandaag in Amsterdam een
symposium gehouden over de
toekomst van de regionale om
roep, over reclame -sinds 1 ja
nuari mogen regionale omroe
pen reclame uitzenden-, over
regionale televisie en vooral
over de samenwerking met de
landelijke omroepen. Tot nu toe
botert het niet tussen die twee
partijen. De regionalen zouden
het liefst komen tot een uitwis
seling van nieuws: Hilversum
verzorgt voor de regionale om
roepen de landelijke en interna
tionale berichtgeving, op hun
beurt leveren de regionalen
nieuws uit hun eigen gebied.
Het is maar de vraag of zo'n
constructie er ooit zal komen,
want Hilversum staat niet te
springen om enige inbreng van
regionale omroepen in hun ei
gen programma's.
Gesprekken
Al enige tijd voert de ROOS ge
sprekken met de NOS, maar tot
nu toe zonder resultaat. Groe
nendijk: „Het is jammer, maar
Hilversum is veel te versnip
perd. Al die omroepen hebben
eigen belangen en werken con
crete plannen tegen. Nu de
NOS bezig is een plan over de
toekomst van de radio op te
stellen, moeten er snel concrete
beslissingen worden genomen
en anders moet de politiek de
knoop maar doorhakken. De
chaos wordt zo maar groter en
groter."
Radio West en Radio Rijn
mond, teleurgesteld over de tra
ge besluitvorming, verzorgen
inmiddels zelf de landelijke en
internationale berichtgeving en
willen op den duur een randste
delijke binnen-buitenlandre-
dactie beginnen. De verwach
ting is dat ook Radio Noord-
Holland zich hierbij aan zal
sluiten. De ROOS is niet blij met
die voortvarendheid. Groenen
dijk: „Ik begrijp het ongeduld
wel, maar ik vind zo'n vorm van
concurrentie niet goed. Dat is in
niemands belang. Het is boven
dien een ontzettende verspilling
van publieke middelen en ener
gie. Wij moeten onderdeel blij
ven uitmaken van het publieke
bestel. Er wordt geroepen dat
Hilversum het binnenkort af zal
Charisma TV eist zendtijd op de
televisie om de Pinkster-charis
matische beweging haar eigen
boodschap te laten uitdragen.
Het gaat daarbij om 'genezing
door het evangelie bijvoorbeeld
door handoplegging of gebed'.
Dat heeft Charisma TV bij de
Raad van State betoogd, waar
zij beroep heeft aangetekend te
gen de afwijzing van zendtijd
door het Commissariaat voor de
Media.
Volgens het Commissariaat is
het niet te rechtvaardigen dat
zendtijd wordt toegewezen aan
een groep christenen die zich
op slechts enkele punten onder
scheidt van andere christenen
binnen dezelfde stroming als
waarvoor de EO zich sterk
maakt. Daarbij wordt gewezen
op de relatieve schaarste aan
zendtijd en de nadelige effecten
leggen tegen de regionale
roep. Onzin. De organisatie
Radio 1 mag dan slecht zijn, de
programma s zijn dat zeker
Mediabeleid
Onlangs deed minister d'Anco-
na (wvc) veel stof opwaaien
toen ze - volkomen onverwacht
- verkondigde dat de zendtijd
van de regionale omroepen
maar teruggebracht moest wor
den tot maximaal 6 uur per dag.
Na een storm van kritiek, ook
vanuit haar eigen partij, heeft ze
in een brief aan ROOS haar uit
spraken enigzins 'verzacht'. De
ergernis over het mediabeleid
op het gebied van de regionale
omroep is er niet minder om.
„Nalatig beleid", verbetert
Groenendijk.
Als één van de grote knelpun
ten noemt Groenendijk het fi
nancieringssysteem. Nu nog be
taalt iedere burger het zoge
naamde omroeptientje, waar
van de opbrengst naar de regio
nalen gaat. In gebieden waar
minder mensen wonen en dus
minder geld wordt opgebracht,
vult het Rijk de omroeppot aan,
ervan uitgaand dat voor de ex
ploitatie van een radiostation
jaarlijks minstens vier miljoen
gulden nodig is.
De minister wil echter af van
die rijksbijdrage en snel ook. Ze
vindt dat de provincies zelf
maar moeten zorgen voor fi
nanciering van de regionale
omroep door het verhogen van
de provinciale omroepbijdrage.
„Belachelijk zegt Groenendijk
geïrriteerd. „In een dun bevolkt
gebied als Flevoland zou dat be
tekenen dat je zestig gulden
moet gaan betalen voor regio
nale omroep. Leg dat maar eens
uit aan de burgers. Verhoging
van de reguliere omroepbijdra
ge is in de politiek een taboe,
onbespreekbaar, maar voor re
gionale omroep ligt dat kenne
lijk anders." De ROOS wil dat
het omroeptientje' gehand
haafd wordt, en eventuele aan
vullingen uit het jaarlijkse pro
vinciefonds worden betaald.
„Zo heeft wvc in ieder geval
niets meer met ons te maken."
Televisie
Hoe het systeem er ook uit zal
komen te zien, in elk geval is nu
al duidelijk dat er - ook met re
clame als nieuwe inkomsten-
bron- niet genoeg geld is om
ook regionale televisie te bekos
tigen. Een aantal omroepen,
waaronder Radio Oost en Om
roep Friesland, heeft al ver ge
vorderde tv-plannen. Allereerst
via de kabel, maar het liefst via
de ether. Nederland 3 zou pri
ma geschikt zijn, vindt de
ROOS. „Bijvoorbeeld vijf keer
per week aan het eind van de
dag een uitgebreid nieuwsover
zicht via Nederland 3 en in elke
regio de eigen regionale om
roep op het scherm."
Naast het tientje voor radio
zou de burger volgens het plan
van ROOS ook een tientje voor
tv moeten gaan betalen. Een
andere optie is dat de overheid
gaat betalen. Regionale omroep
is immers onderdeel van het
publieke bestel, aldus de rede
nering van Groenendijk.
„Er moet in ieder geval snel
overleg komen met Hilversum
over het verschijnsel regionale
televisie. De kracht van regiona
le radio is zwaar onderschat,
blijkt uit het feit dat we concur
renten zijn geworden. En de
chaos en versnippering in om
roepland moet vooral niet gro
ter worden."
die aan verdere versnippering
van zendtijd verbonden zouden
zijn.
Daarnaast twijfelt het com
missariaat aan de representati
viteit van Charisma TV binnen
de Pinksterbeweging. „Volgens
officiële cijfers zijn er weliswaar
zo'n honderdduizend charisma
tische christenen, maar dat wil
niet zeggen dat zij zich allemaal
achter net initiatief voor een ei
gen omroep scharen", betoogde
mr. G. Weesing namens het
commissariaat.
Charisma TV meent echter
dat het argument van de ver
snippering niet opgaat, omdat
de EO de charismatische bewe
ging geen ruimte biedt. „De EO
zou door een koersverandering
een groot deel van haar refor
matorische achterban kwijtra
ken", meent Charisma TV. „Het
gaat duidelijk om twee signatu
ren die beide een plaats in de
ether verdienen".
Uitspraak 16 april.
10 meest bekeken programma's
van de afgelopen week
1% kijkdichtheid is ca. 133.000 kijkers van 6 jaar en ouder
programma
zo. O.S. Sluitingsceremonie
vr. !j Medisch Centrum West
zo. i| Ook dat nog
iTV-Show
do.Journaal 20.00 uur
do. |i Surpriseshow
di. II O.S. Schaatsen
ma.j| Goede Tijden
omroep j
NOS
x 1000
3.160
TROS 23® 3.020
KRO i121 %l|2.760
TROS 19% 2.520
VARA18% 2.440
TROS 18% 2.350
NOS 17% 12.320
RTl-4 17% 2.290
NOS 17% 2.270
RTL-41117% 2.250
Oe familie Krol, de ringende trots van Friesland
Het is begonnen in de auto met
'Muisje speelde dichtbij poes.'
En nu weten zich warempel de
tv-camera's geregeld op zich gericht, als ze
gezamenlijk 'Bridge over troubled water',
All around my hat' of 'Amazing grace' aan
heffen. Nederland heeft een nieuw feno
meen, bestaande uit Eelke, Ynke, Tepske,
Hienke, Ytekc, Jaap en Ypie, samen vor
mend: de Familie Krol.
Denk vooral niet dat de familie Krol zich
heeft laten inspireren door de familie Von
Trapp. Geen sprake van. „Neeee!" roept de
familie in koor. En moeder Ynke verduide
lijkt: „We hebben de vergelijking natuurlijk
ineer gehoord. Het ligt ook voor de hand:
een zingende familie. Maar alsjeblieft niet:
we willen wel gewoon door blijven leven.
De publiciteit die we nu krijgen, is al meer
dan genoeg."
De meeste familieleden wonen in Fries
land, en naar genoegen mogen ze wel zeg
gen. Ynke: „Het is ons goed uitgekomen dat
we een beetje in een uithoek wonen. We
worden wel meer aangesproken dan voor
heen, maar alleen door mensen die ons al
kenden. Ik denk dat als we centraler had
den gewoond ons leven veel meer veran
derd zou zijn."
„Zingen hebben mijn man Eelke en ik
van huis uit meegekregen. De broers en
zussen en wij ook hebben altijd op koren
gezeten. Toen de kinderen klein waren,
zongen wc ook met hen. Dat was vanzelf
sprekend. Wij komen oorspronkelijk uit
Friesland, maar we hebben zeventien jaar
in Groningen gewoond. De familie woonde
dus zo'n vijftig kilometer weg. En wat doen
kinderen die achterin de auto meemoeten:
dat wordt vechten. Zingen was dus een
prachtige manier om hen zoet te houden.
Timpetampe-tovenaar, versjes van vroe
ger."
Bandje
„Maar met de ooms en tantes zongen we
ook. Zo hebben we op een gegeven mo
ment een familiekoor opgericht. Dat kon
makkelijk. We waren met zesentwintig. Met
dat koor hebben we ook opgetreden, in De
Doelen in Rotterdam bijvoorbeeld. Een jaar
'of twee geleden was er een oproep voor het
familie-programma van Ted de Braak.
Mensen die zelf muziek maakten werd ge
vraagd een bandje op te sturen. Mijn broer
belde me en zei: 'je moet eens een bandje
van het koor sturen.' Dat heb ik gedaan.
Maar op dat bandje heb ik ook een stukje
gezet dat we met ons eigen gezin zongen.
Want met elkaar traden we ook af en toe
op, veel in de kerk, in Buitenpost bijvoor
beeld. En wat denk je: de NCRV reageerde,
niet zozeer op het familiekoor, maar op dat
stukje van ons.
„Wij dachten eerst: daar horen we nooit
meer iets van. Maar nee, we werden opge
roepen en er moest een opname worden
gemaakt. Na ons optreden in de Ted Show
heeft de telefoon bij de NCRV urenlang
roodgloeiend gestaan. We konden het aan
vankelijk niet geloven. Voor ons was het
een leuke dag uit geweest. Maar uit de be
langstelling concludeerden producer Piet
Souer en Henny Budie dat er een cd van
ons moest komen."
Op de cd staan ballads, maar er staan ook
medleys van Nederlandse liedjes op:
Droomland, De Kleinste. Ons Bootje. Doch
ter Yteke: „We mochten zelf liet repertoire
samenstellen. We vonden dat er voor alle
leeftijden iets op moest staan. De jongeren
in het gezin zouden zelf niet in de eerste
plaats voor die oude Nederlandse liedjes
hebben gekozen. Maar we weten, gezien de
reacties als we in bejaardenhuizen optre
den, dat oudere mensen er veel herinnerin
gen aan hebben. En het zijn Qok mooie
liedjes natuurlijk."
Ballads
Zoon Jaap: „Na een paar avonden praten
hadden we een lijst van zo'n zestig ballads.
Daaruit hebben we een keus gemaakt."
Vader Eelke: „En ik vond dat er iets Fries
op moest. Dat is 't Aldershus geworden."
Dochter Hienke: „We zijn een gezin. We
vonden dat de cd een weerspiegeling moest
zijn van de voorkeuren van ons allemaal."
Dochter Tepske: „Met als rode draad de
harmonieën, want daar zijn we allemaal dol
op."
Moeder Ynke: „Het liefst zingen we a ca-
pella. Zo hebben we altijd gezongen. Een
heel enkele keer maar zingen we met bege
leiding. Mijn man en Hienke spelen allebei
gitaar."
Vader Eelke: „Ik herinner me van vroeger
thuis: we hadden een orgel, van Johannes
de Heer. Daar zongen we op zondagavond
bij. Mensen die uit de kerk kwamen, liepen
speciaal een straatje om: luisteren bij Krol,
aan het raam."
Moeder Ynke: „Het zingen is altijd een fa
milie-aangelegenheid geweest. We willen
dat graag zo houden. Het is niet dat we niet
graag willen dat veel mensen de cd kopen:
daar hebben we hem voor gemaakt. Maar
we willen ons leven niet in het teken stellen
van optreden. Trouwens we hebben alle
maal ons werk: een baan en een gezin, dat
moet op de eerste plaats komen."
Klokhuis maakt leerzame rondreis langs basisscholen
STRIPS
BOLLEBOOM
HILVERSUM ALE VAN PUK
Het NOS-programma Klokhuis
zit vanaf september in het les
pakket van de hoogste groepen
van het basisonderwijs. Het to
tale lespakket, bestemd voor de
groepen 7 en 8 van de basis
scholen, omvat zes lessen van
ongeveer anderhalf uur. Een
grote uitgeverij zal een lesboek
leveren.
„Het mes snijdt aan twee
kanten", zegt Klokhuis-maker
Piet .eelhned \.m «lo V 16
kunnen antwoord geven op de
in honderden brieven gestelde
vraag hoe het Klokhuis wordt
gemaakt. En wordt scholen de
gelegenheid gegeven om leer
lingen uit te leggen wat er alle
maal nodig is om tv program
ma's te vervaardigen."
Het initiatief voor het Klok
huis project is genomen door
het Haagse centrum voor kunst
en cultuur Koorenhuis. Tijdens
lessen op Haagse scholen ont
dekte lerares Désiré Derrez, dat
„kinderen hebben er geen flauw
benul van hoe een tv-program-
ma tot stand komt. Ze kijken
wel allemaal tv, op school en
thuis. En toen we het ze vroe
gen. wilden ze nagenoeg alle
maal weten wat er bij het ma
ken van programma's komt kij
ken.''
„Goh, dat wisten we helemaal
niet", was dan ook de reactie op
vijf Haagse scholen toen het
programma, dat uitlegt hoe
Klokhuis tot stand komt. was
vertoond: „De kinderen waren
verrast en verbaasd."
Niet belerend
Waarom is de keuze op Klok
huis gevallen? Medewerkers van
het Koorenhuis: „Het program
ma moest niet belerend, maar
wel educatief en geestig zijn en
er moest zowel op lokatic als in
de studio gefilmd kunnen wor
den. Het onderwijs moest met
de criteria informatief, begrijpe
lijk en nog leuk ook uit de voe
ten kunnen."
Klokhuis-maker Geelhoed:
„Voorwaarde van onze kant is
geweest dat onze redactionele
onafhankelijkheid gewaarborgd
werd. Dat wij in de komende
maanden afleveringen van het
Klokhuis gaan maken, die ge
heel gewijd zijn aan thema's, is
derhalve dan ook geen gevolg
van dit scholenproject."
Het ministerie van wvc vond
het initiatief zo belangwekkend,
dat een subsidie van 90.000 gul
den werd verleend. De titel van
de zes lessen, die basisscholen
kunnen bestellen, luidt: 'Met
het Klokhuis de klas in'. Aan de
hand van het thema 'Zinken en
drijven' van het Klokhuis leren
de leerlingen van de hoogste
klassen van de basisscholen in
les I wat de kenmerken van re
portage en drama zijn. In les 2
zien ze welke beroepen eraan te
pas komen om een aflevering te
Fragment uit het Klokhuis, binnenkort opgenomen in het lespakket van
het basisonderwijs. archieffoto anp
maken. Les 3 toont het verschil
tussen foto, beeld en beeldver
haal enzovoorts.
Heel tv-kijkend Nederland
•kan woensdagavond zien hoe
schrijver lan Riem van een idee
een verhaaltje maakt voor het
Klokhuis van de avond tevoren.
Tv-kijkend Nederland kan te
zelfder tijd gewaar worden hoe
in het archief uit 160.000 film
banden kan worden gekozen.
Hoe de regisseur thuis zijn
draaiboek maakt en hoeveel
meer wordt opgenomen dan
nodig is. Ten slotte kan ieder
een zich indruk vormen over de
manier waarop wordt gemon
teerd, hoe de repetities verlopen
en op welke wijze de decors in
de studio plegen te worden op
gesteld.
9Klokhuls, vanavond en
morgenavond om 18.40 uur op
Nederland 3)
BOES
