Binnenland
Shell: 'Kwartje van
Kok' een mislukking
De tijd is rijp voor de statiegeldfiets
Akzo weigert overleg
over cao te heropenen
Soetekouw (NMB) weg
na Newtron-affaire
Vrijdag «21 februari 1992
M 50225 JANINE BOS MA ALTAN ERDOGAN RONALD FRJSART chef) PATRICK V
NT PREENEN SJAAK SMAKMAN FRANS VISSER Vomigeving: ESTHER NVPELS
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP). Gemeenschappelijke
r Press Service (IPS).
KONINKLIJKE BUENKORF Beheer
heeft gisteren het plan laten varen
om de werknemers 1 procent loon te
laten bijdragen aan de reorganisatie
van het warenhuisconcern Hema.
Een woordvoerder van de Diensten
bond FNV heeft dat meegedeeld
NIEUWSLIJN
Hagemeyer: 26 procent meer winst
Het internationale handelshuis Hagemeyer uit Naarden heeft
vorig jaar 85,2 miljoen gulden winst geboekt, 26 procent meer in
vergelijking met 1990. Dat heeft Hagemeyer gisteren bekendge
maakt. De omzeg steeg van 2,51 miljard gulden tot 2,95 miljard
gulden. Voor dit jaar hoopt het concern op een verderde omzet
stijging. Nagenoeg alle concernactiviteiten droegen bij aan de
winst. Wel erkende topman Land dat Hagemeyer zich duidelijk
heeft verkeken op de consumptiedrift van de Oostduitsers. Het
handelshuis had een enorme voorraad consumentenelektronica
ingeslagen, die onverkoopbaar bleek. Dat drukte de winst met
„enkele miljoenen guldens".
Meerderheid voor behoud vut
Van de werkende bevolking is 83,3 procent voorstander van
handhaving van de vut regeling in cao's. Dat blijkt uit een on
derzoek van het bureau Inter/View dat is uitgevoerd in opdracht
van het RTL4 Nieuws. Drie kwart van de ondervraagden is be
reid loon in te leveren voor het behoud van de vut. Een vijfde wil
dat niet. Van alle ondervraagden vindt ruim 11 procent dat de
vut-regeling niet langer in cao's hoeft te worden geregeld.
Geen vergunningen voor Polen
Het Amsterdamse VU-ziekenhuis krijgt géén werkvergunningen
voor 24 Poolse verpleegkundigen. Het Centraal Bestuur voor de
Arbeidsvoorziening (CBA) heeft dat gisteren gezegd. Het CBA
weigerde het VU-ziekenhuis vorig jaar juli al vergunningen voor
de Poolse verpleegkundigen. Tegen déze beslissing maakten het
ziekenhuis en de verpleegkundigen bezwaar. De arbeidsvoorzie
ning oordeelt nu dat er geen verpleegkundigen uit Polen hoeven
te worden gehaald. Volgens het bestuur is er in Nederland of el
ders in de EG voldoende aanbod van verpleegkundigen.
Minder mest in schone gebieden
Boeren in de zogenoemde 'schone gebieden' in Nederland mo
gen met ingang van 1994 niet meer zoveel mest uitrijden als hun
collega's elders in het land. Dat zijn de ministers Bukman (land
bouw) en Alders (milieubeheer) overeengekomen. De maatregel,
die nog door de Tweede Kamer moet worden goedgekeurd, is
een vervolg op de aanscherping van het mestbeleid. In septem
ber vorig jaar kondigde het kabinet al maatregelen aan om de
schone gebieden, met name die in het noorden en het zuid-wes
ten van het land, schoon te houden.
Pauselijke onderscheiding Daf-topman
President-commissaris M. van Doorne van Daf ontvangt over
morgen de hoogste onderscheiding die de rooms-katholieke
kerk kent: Commandeur in de Orde van de Heilige Gregorius.
De pauselijke onderscheiding wordt Van Doorne zondag in zijn
woning in Deume uitgereikt door bisschop J. ter Schure van Den
Bosch, zo heeft het bisdom Den Bosch meegedeeld. Van Doorne
heeft de onderscheiding onder meer te danken aan zijn grote
verdiensten voor het kerkelijke en maatschappelijke leven.
Arke aangenaam verrast door winst
Touroperator Arke Reizen heeft vorig jaar een winst-en omzet
stijging geboekt, die veel hoger is uitgevallen dan bij de presen
tatie van de halfjaarcijfers was voorzien. De bruto-omzet steeg
met ongeveer 10 procent naar 801 miljoen gulden, de bruto
winst bedroeg 20 m^joen gulden. In december dacht Arke op
een bruto-winst van 15 miljoen gulden uit te komen. Dat de cij
fers veel gunstiger zijn uitgevallen heeft volgens president-direc
teur F. Fransen te maken met het feit „dat alles gunstiger uitviel
dan was begroot". Nadat het personeel met kerst als beloning
een gratificatie van 4 procent kreeg, werd gisteren nog eens een
gratificatie van l,5,procent toegezegd.
FNV dreigt met stakingen
NUNSPEET ANP-GPD
Het Arnhemse chemieconcern
Akzo weigert de vorige maand
afgesloten cao-onderhandelin
gen te heropenen. De Industrie
bond FNV en de Industrie- en
Voedingsbond CNV eisen nieuw
overleg nu zoveel vakbondsle
den het principe-akkoord voor
een nieuwe cao (22.500 werkne
mers) hebben afgewezen. Er is
vooral veel kritiek op de over
eengekomen maatregel om de
vut geleidelijk af te schaffen. De
loonsverhoging van 5,2 procent
wordt als 'te mager' omschre
ven. De FNV dreigt met stakin
gen als het concem niet op de
eisen ingaat.
Het principe-akkoord is voor
al slecht gevallen bij de leden
van de FNV. Tijdens ledenraad
plegingen de afgelopen weken
stemden 540 van de 940 aanwe
zige leden tegen de overeen
komst. Bij het CNV stemde een
zeer kleine meerderheid voor
het akkoord, maar een woord
voerder van de bond zei eerder
deze week dat het aantal tegen
stemmers te groot is om het ak
koord van kracht te laten wor
den.
Akzo voelt echter niets voor
nieuwe onderhandelingen. „Het
antwoord is: nee. Ze moeten nu
niet ineens paniekerig gaan
doen", reageert Akzo-directeur
Van Es. Volgens hem is boven
dien een meerderheid van het
personeel vóór het principe-ak
koord (de bond voor hoger Akzo
personeel, VHP-Akzo, keurde
het akkoord deze week goed).
Akzo wil het principe-akkoord
nu laten ondertekenen door alle
bonden op de Industriebond
FNV na.
Het principe-akkoord voor
ziet in een geleidelijk afschaf
fing van de collectieve vut-rege
ling vanaf 1997. Daarnaast is
een loonsverhoging van 5,2 pro
cent overeengekomen: 4 pro
cent per 1 februari 1992 en 1,2
procent op 1 januari volgend
jaar.
Versoepeling krediethypotheek
gaan gelden voor 'nieuwe geval-
Mensen die in de bijstand ko
men en beschikken over vermo
gen, hoeven dat niet eerst op te
maken voordat ze een uitkering
krijgen. Een deel van het ver
mogen wordt 'vrijgelaten'.
Woont men in een eigen huis
waarvan de waarde na aftrek
van de hypotheek hoger is dan
dit vrijgelaten vermogen, dan
kan men bijstand krijgen in de
vorm van een kredielhypo-
theek. Hierdoor hoeft het eigen
huis niet te worden „opgege-
Staatssecretaris Ter Veld (socia
le zaken) wil mensen met een
„krediethypotheek" (een vorm
van bijstand voor eigen-wo
ningbezitters) de kans geven
sneller en zonder rentebetaling
hun schuld af te lossen.
De aflossingsperiode is nu 25
jaar mét renteverplichting. Als
het aan Ter Veld ligt wordt dat
10 jaar zonder rentebetaling.
Doel is mensen zo snel mogelijk
weer in hun eigen bestaan te la
ten voorzien. Volgens een be
kendmaking van Sociale Zaken
moet de nieuwe regeling alleen
Geen druppel minder benzine verkocht door milieumaatregel
Het 'kwartje van Kok' heeft niet geleid tot de verkoop van
één druppel minder benzine en faalt dus als milieumaat
regel. Het verbruik van autobrandstoffen is vorig jaar
zelfs iets toegenomen. Dat heeft president-directeur P.
van Duursen van Shell Nederland gisteren gezegd tijdens
de presentatie van de jaarcijfers over 1991 van de Ko
ninklijke/Shell Groep.
DEN HAAG GPD
De enigen die wat van de
milieumaatregelen hebben ge
merkt zijn de pomphouders in
de grensstreek met België. Hun
omzet zakte gemiddeld met 15
procent in, en soms zelfs met 30
procent, omdat de benzine aan
de Belgische kant van de grens
stukken goedkoper is.
De Shell-top sprak zich op
nieuw onomwonden uit tegen
een zogenoemde regulerende
energieheffing. Hoewel onder
andere minister Kok van finan
ciën al de verzekering heeft ge
geven dat zo'n heffing in Euro
pees verband wordt ingevoerd,
waarschuwde Shell-topman L
van Wachem Den Haag ervoor
„op de solotoer" te gaan. De ge
volgen van een energieheffing
worden momenteel onderzocht
door de Commissie-Wolfson die
daarover volgende week woens
dag aan het kabinet rapporteert.
De Shell-top liet voor de
tweede keer in enkele weken
tijd doorschemeren dat P-95,
het grote modemiseringsplan
voor de raffinaderij in Pernis, op
losse schroeven komt te staan
als de energieheffing wordt in
gevoerd.
Volgens Shell zijn dergelijke
investeringen in zo'n geval niet
meer lonend. De Koninklijke
heeft al eerder gedreigd niet
meer in Nederland te investeren
als de heffing eenzijdig wordt
ingevoerd.
Van Wachem vroeg zich ver
der hardop af of Nederland niet
eens van de gedachte af moet
dat „groeiende energiecon
sumptie slecht is". Volgens hem
is er om milieuproblemen op te
lossen juist een groter gebruik
van energie nodig. Bovendien
wees hij erop dat verbetering
van de eerste levensbehoeften
in delen van de wereld „vrijwel
onmogelijk" is zonder energie.
Het totale energieverbruik in
Nederland is vorig jaar met on
geveer 5 procent gegroeid.
Met een Minstdaling van 4
procent over 1991 heert de Ko
ninklijke/Shell Groep niet te
klagen in vergelijking met ande
re oliemaatschappijen zoals
Chevron die de winst vorig jaar
met 40 procent zag dalen. Con-
Een deel van de nieuwe ethylbenzeenfabnek van Shell Nederland In
Moerdijk, die nog dit jaar in gebruik wordt genomen. De uitstoot van
milieubelastende stoffen is aanmerkelijk lager dan die van de oude fa
briek foto ap
Mobil boekte een winst
daling van 3 procent.
De winstdaling met 4 procent
is berekend op basis van de hui
dige aankoopkosten van de ver
kopen. Zonder dit door Shell
toegepaste rekensommetje
daalde de winst met 33 procent.
Wat hierbij wel van psycholo
gisch belang kan zijn. is dat
Shell zich niet langer meer het
op-één-na grootste concem in
de wereld kan noemen: Exxon
ligt nu met een neuslengte voor
(na General Motors onbetwist
één).
AMSTERDAM ANE
NMB Postbank bestuurder A.
Soetekouw. treedt op 1 juli ver
vroegd af als lid van de Raad
van Bestuur van zowel de NMB
Postbank als de houdstermaat
schappij Internationale Neder
landen Groep (ING). Dat heeft
Soetekouw gisteren zelf be
kendgemaakt. Het besluit op te
stappen heeft volgens hem te
maken met „persoonlijke ambi
ties". Het vertrek heert volgens
een woordvoerder van ING ook
te maken met de Newtron-affai
re waar Soetekouw vorig jaar bij
betrokken was.
Soetekouw kwam vorig jaar in
opspraak toen het zakenblad
Quote meldde dat de bankbe-
stuurder vóór de beursintroduc
tie van het automatiseringsbe
drijf Newtron, die door de NMB
werd verzorgd, privé aandelen-
Newtron had gekocht tegen een
prijs onder de introductiekoeTS.
NMB Postbank kwam na deze
zaak met een interne regeling
om handel met voorweten
schap in de toekomst te voorko
men.
De Raad van Commissarissen
van ING maakte gisteren be
kend dat G. van der I.ugi is ,un-
gewezen als opvolger van NMB-
topman Scherpenhuijzen Rom
Van der l.ugt is nu nog plaats-
vervangend voorzitter van de
Raad van Bestuur. Scherpen-
huijsen Rom wordt op zijn
beun per I juli topman van l\(i
wanneer de huiaige president-
directeur. Van Rijn. met pen
sioen gaat.
Ondanks alle geavanceerde elektronica, veranderen sommige zaken nauwelijks. En als al dat elektronica het op een druk verkeerspunt even laat af
weten, verschijnt de politieagent met zwaaiende armen weer ten tonele. Gisteren oefenden enkele jonge agenten hun verkeerslessen op het kruis
punt Van Woustraat/Ceintuurbaan in Amsterdam-Zuidoost. foto anp paul vreeker
Opbrengst boetes valt tegen
De tegenvaller is opmerkelijk.
omdat lustitie tot voor kort nog
rekende op meer geld dan de
eerst geraamde 315 miljoen miK
den. Bovendien kondigde net
openbaar ministerie in septem
ber nog aan. dat hef innen van
boetes nauwkeuriger zou ga-
beu rep. Vla wetgeving werd dat
ook eenvoudiger grmaakL
Daarnaast zijn de boetes voor
verkeeersovertredingen flink
omhoog grg.t. ui
De opbrengst van boetes en jus
titiële transacties zijn lager dan
verwacht. Het ministerie van
justitie heeft de begroting voor
net afgelopen jaar daarom met
23 miljoen gulden moeten ver
lagen. Dat blijkt uit de tweede
aanvullende begroting voor het
jaar 1991. Hoe het kan dat de
inkomsten zo tegenvallen, weet
lusiitic niet
Luud Schinunelpenninck weet het zeker: jongensdroom gaat alsnog in vervulling
ten
AMSTERDAM JAN PREENEN
Omdat het internationaal „wel
lekker klinkt", zijn de witte fiet
sen van 1965 omgedoopt tot
depo's. Je kunt ze immers
overal deponeren. In de volks
mond zullen ze waarschijnlijk
statiegeldfietsen worden ge
noemd. Voor Luud Schimmel-
penninck is de naam van het
'zelfbedienend openbaar ver
voer' echter niet zo belangrijk.
Als zijn geesteskind maar door
Amsterdam kan rijden. En daar
ziet het eindelijk naar uit.
Bijna dertig jaar nadat hij met
zijn provocerende ideeën letter
lijk probeerde om dwars door
'alle bureaucratie' heen te fiet
sen, is de altijd optimistische
Schimmelpenninck overtuigd
van zijn gelijk en zijn succes:
zijn jongensdroom gaat „op
korte termijn" in vervulling. Dat
de Europese Gemeenschap on
langs een verzoek om subsidie
heeft afgewezen, deert hem
niet: „Die subsidie zou het ons
alleen maar gemakkelijker ma
ken. Zonder dat geld gaat het
ons ook lukken".
Schimmelpenninck wil dat
volgend jaar duizend fietsen
gratis beschikbaar zijn in Am
sterdam. De gebruiker hoeft al
leen maar vijf gulden statiegeld
te betalen. Na een half uur kan
de fiets worden achtergelaten in
een van de zeventig depostallin-
gen. Net als met winkelwagen
tjes in de supermarkt, krijgt de
gebruiker dan het geld terug.
„Het hele centrum van Amster
dam is met dit systeem gemak
kelijk te bereiken".
Tijd vooruit'
De 56-jarige ex-Provo wekt de
indruk dat hij is blijven steken
in de flowerpowerige jaren zes
tig. In werkelijkheid was hij zijn
tijd echter ver vooruit, vindt hij
zelf. „Degenen die de witte fiet
sen toen onzin vonden, hebben
hun ongelijk moeten erkennen.
Toen was de fiets uit en had ik
geen kans met mijn plan. Nu
heb ik de tijd mee. Er is veel
meer aandacht voor het milieu.
In steeds meer plaatsen komt
de discussie op gang over het
autoluw of autovrij maken van
de binnensteden.
Schimmelpenninck had het
blik in 1965 al aan de kant wil
len vegen, maar zijn schoon
maakactie liep spaak door ge
brek aan geld en belangstelling.
Zoals later ook zijn elektrische
witkarren op dood spoor be
landden. Ondanks het feit dat
beide projecten mislukten, ge
looft Schimmelpenninck nog al
tijd in zijn witte fietsen. Het
woord 'mislukt' lijkt voor hem
trouwens niet eens te bestaan.
„Mislukkingen? veert hij op
uit zijn zadel. „Er is helemaal
niets mislukt. Met die witte fiets
wisten we dat we weinig kans
hadden. De fiets was iets uit het
verleden, maar de strijd tegen
De witte fietsen kwamen er niet de wftkar redde het evenmin, maar het
jongste geesteskind van Luud Schimmelpenninck gaat het volgens de
bedenker helemaal maken: de statiegeldfiets.
united photoS de boer gerald VAn daalen
de luchtvervuiling niet. Alleen
waren toen nog maar heel wei
nig mensen ervan doordrongen
dat je het milieu zo schoon mo
gelijk moet houden. Er werd
nog niet gesproken over gaten
in de ozonlaag."
„De witkar is ook niet mis
lukt. Dat die het niet heeft ge
haaid. komt door de knulligheid
van instanties die er niet vol
doende geld in wilden steken.
Dat stopten ze liever in parkeer
garages. Ik ben cr echter van
ovenuigd dat de witkar er toch
nog komt."
Kopenhagen
Vooralsnog beperkt Schimmel
penninck zich tot de depo's,
„hét vervoersysteem voor de
Europese binnenstad„Een
jaar geleden kwam ik in contact
met mensen in Kopenhagen die
met een soort gelijk systeem be
zig zijn als wij destijds in Am
sterdam. In plaats van met een
magneetsleutel wordt gewerkt
met statiegeld. Het gaat om een
fiets met dikke banden zonder
ventiel, lekvrij dus. een verstel
baar stuur en met het formaat
van een opvouwbare fiets. Ge
schikt voor mannen én vrou
wen. We werken de plannen nu
verder uit. Het was de bedoeling
dat Kopenhagen nog dit jaar
zou starten en ons aan de nodi
ge informatie zou helpen. Doof
Mowln m D—Miton
zullen wij waarschijnlijk eerder
kunnen beginnen, maar zijn we
ook meer op onszelf aangewe-
"We' zijn Schimmelpenninck
en zijn medewerkers van het
Ytech innovatiecentrum in Am
sterdam Het centrum werd vijf
jaar geleden opgezet en heeft
onder meer de overdekte fiets
gemaakt. Het idealisme van de
jaren zestig gekoppeld aan de
zakelijkheid van nu. „Het zou
best kunnen dat de depo ons
geld oplevert, maar dat is hele
maal niet zeker. We vinden het
met z'n allen leuk om dit plan
uil Ie MHfcM
Schimmelpenninck is op dit
moment al lang hli| dat de !i
nancien vrijwd rond zijn. „Pu-
bleu heeft al toegezegd voor re
clame en adverteerders te zor
gen. waardoor de jaarlijkse ex
ploitatiekosten van zeven ton
lunnen vsorden gedekt M dat
we alsnog subsidie krijgen van
de Europese Gemeenschap, dan
komen we alleen maar ruimer
te /itten maar zover is het nog
niet. De EG heeft ons laten we
ten dat meer steden in Europa
moeten meedoen Daarnaar
zijn we nu met Kopenhagen en
Brussel, waar ook plannen be
staan, op zoek."
Bang dat de statiegeldfietsen
straks worden gestolen is
Schimmelpenninck niet „De
fietsen zijn gemakkelijk te her
kennen. Die druk je niet zomaar
achterover. Overspuiten heeft
JMB zin Za dja ook niet ge
schikt om cr lange afstanden
mee te rijden. Wc moeten al
leen voorkomen dat iemand
een fiets een hele dag ergens
binnenzet Daarom.
nog naar een mogrlijkheid om
dc fiets na een half uur zwaar
der te laten lopen. En verder zal
het ren kw»-stir MB IMBM
zijn. In het Nationaal Park De
Hoge Vcluwe, waar al mii deze
fietsen wordt gewerkt, heb ik
een vrouw gr/im dn- m«-t .m .t
wat ze morst doen toen ze ont-
drktr d.it rr git-n slot op 1. 's
zat. Uttcinocli|k heeft ze 'm
maar met een sjaal vast gr bon
den. terwijl hei slot niet voof
niets is weggelaten."
