Kunst
Andere visie op Rembrandt
Talent ruim aanwezig
op Cabaret Festival
Bachkoor in
Pieterskerk
Verhit debat over RAF-acteurs
Toneelgroep Amsterdam met hersenkraker
Woensdag 19 februan 1992
NIEUWSLIJN
Art-I-Shock brengt Yvonne
LEIDEN - Art-I-Shock, de toneelgroep van studenten-= en jon
gerenvereniging Augustinus, brengt 26,27,28 en 29 februari het
stuk 'Yvonne' van de Poolse schrijver Gombrowitz op de plan
ken van het Leidse Microtheater Imperium. Yvonne' is een ko
ninklijk drama, gegoten in de vorm van een bitter sprookje. Ie
der jaar voereh de Augustijnen een dergelijke grote produktie op
een steeds wisselende lokatie op. De aanvang van de voorstellin
gen is 20.00 uur.
Rembrandt en Lievens-concert
LEIDEN - In het stedelijk museum De Lakenhal wordt dinsdag
25 februari een concert gegeven in het kader van de tentoonstel
ling Rembrandt en Lievens in Leiden. Joop Brons (orgel en cla-
vecimbel). bassist Hans Brons en sopraan Japke van Dalen bren
gen werken van Constantijn Huygens, Jan Baptist Verrijt, Corne-
lis Schuyt en Jan Pieterszoon Sweelinck ten gehore. De aanvang
van het concert aan de Oude Singel is 20.00 uur. Op zaterdag 22
februari is er bovendien opnieuw een rondleiding over deze ten
toonstelling. Deze rondleiding begint om 11.00 uur.
Luyten exposeert panelen
LEIDEN - Lydia M. Luyten exposeert tot 27 februari enkele van
haar panelen in filiaal Zuid-West van de Openbare Bibliotheek
Leiden. In haar werk maakt zij gebruik van leer, zand, lijm en
verf. De voorstellingen zijn zowel abstract als figuratief. De expo
sitie aan de Eduard van Beinumstraat is te bezichtigen tijdens de
openingsuren van de bibliotheek.
Rik van Boeckel jubileert
LEIDEN - Sociëteit De Burcht herdenkt op woensdagavond 19
februari het feit dat popdichter Rik van Boeckel 10 jaar geleden
voor het eerst als dichter-performer op een podium stond. Naast
de jubilerende dichter zelf, staan er optredens van Adriaan Bon
tebal, Paola Tuin en de Mafketiers op het programma. De orga
nisatie van deze jubileum-avond is in handen van Verbaal Sig
naal. Het programma begint om 21.00 uur.
Nieuwe cursussen in LVC
LEIDEN - 'Hoe maak ik een cd?' is één van de cursussen die van
af maart in het Leids Vrijetijds Centrum beginnen. Daarnaast
wordt er een begin gemaakt met lessen in fotografie, een cursus
muziektheorie en een workshop hardrock. Voor alle genoemde
cursussen kan het LVC nog enkele deelnemers plaatsen.
Chaos bij New Kids
Chaos bij concert New Kids
Meer dan 50 mensen, van wie de meesten jonge meisjes, heb
ben gisteren in Zuid-Korea verwondingen opgelopen tijdens een
concert van New Kids on the Block. Honderden hysterische fans
probeerden het podium te bestormen en daarbij brak paniek uit.
Een 30-jarige vrouw die bijna dood bleef in de verdrukking werd
ernstig gewond. De New Kids braken met het oog op de wanor
delijkheden hun optreden af. Nog uren later eisten 7.000 fans in
spreekkoren dat het concert zou worden hervat.
Franse onderscheiding voor Lou Reed
De Amerikaanse rockmuzikant Lou Reed heeft gisteren uit
handen van de Franse minister van cultuur Jack Lang de Franse
Orde van Kunsten en Letteren ontvangen. De voormalige leider
van de Velvet Underground, die in maart 50 jaar oud wordt, is
momenteel op toernee door Frankrijk. „Sommigen zien u als
een ster van de malaise, wellicht zelfs van het kwaad," betoogde
Lang bij de uitreiking van de onderscheiding. „Ik zie in u liever
een groot dichter van onae angst en misschien van onze hoop."
Een groep van vier muzikanten zou volgens Konstams theorie uit twee modellen hebben bestaan die Rembrandt v
toch een groep van vier musici samenstellen.
FOTO JAN HOLVAST
i spiegel zette. Zo kon hij
BEELDENDE KUNST
Nigel Konstam. maquettes over zijn visie
op de werkwi|ze van Rembrandt
Te zien bi) Ars Aemula Naturae. Pieters
kerkgracht 9, Leiden, tot 2 maart
Openingstijden di en do 10-12 uur, za en
Is de Britse beeldhouwer Ni-
gel Konstam een dwaas, een
Don Quichotte in zijn strijd te
gen het Rembrandt Research
Project? Of levert hij met zijn
oorspronkelijke methode het
bewijs dat deze groep uit onder
zoeken onjuiste conclusies trekt
en onterecht een groot aantal
Rembrandts van de hand wijst?
De geleerden zijn het er niet
over eens. Het jarenlange ge
vecht van Konstam heeft nog
steeds niet geresulteerd in op
zijn minst een discussie tussen
de experts en de kunstenaar.
Niettemin zijn er inmiddels
ook andere kunstkenners die de
conclusies van het Rembrandt
Research Project in twijfel trek
ken. Zoals de Amerikaanse
Rembrandt-kenner en uitgever
Gary Schwartz. Tijdens een fo
rumdiscussie in Leiden met
Konstam en Lakenhal-directeur
J. Bolten zei Schwarz onlangs de
methoden van de Rembrandt
Research Group op een andere
manier dan Konstam in twijfel
te trekken. Schwarz had eens
een discussie tussen twee leden
van het Rembrandt Research
Project meegemaakt. Het ging
over één schilderij van Rem
brandt, maar „het leek wel of ze
het over twee totaal verschillen
de werken hadden.'. En als er in
de groep al geen éénsluidende
mening bestaat, hoe kan zo'n
groep dan een eindoordeel vel
len over het totale werk van de
kunstenaar? Schwarz heeft
vooral bezwaar tegen hef feit
dat het Rembrandt Research
Project kennelijk uitmaakt wal
het publiek krijgt te zien. „De
man met de gouden helm. ooit
aan Rembrandt toegeschreven,
ontbreekt op de grote Rem-
brandt-tentoonstellingen. Al
leen maar omdat de groep heeft
bepaald dat het geen Rem
brandt is."
Schwarz beschuldigde de
Rembrandt Research Group er
van iemand met een andere
mening omver te schreeuwen.
Hij hield een pleidooi voor Kon
stam, een kunstkenner die seri
eus moet worden genomen, al
dus Schwarz.
De Rembrandt Research
Group, die voor zijn onderzoek
over geavanceerde apparatuur
beschikt, heeft van de 900 teke
ningen en schilderijen die aan
vankelijk aan Rembrandt wer
den toegeschreven, ruim 700 af
gewezen. In tegenstelling tot de
groep, beschikt Konstam niet
over moderne technieken om
zijn gelijk te bewijzen. Maar hij
heeft zijn kunstenaarsblik en
een hart dat warm klopt voor
zijn grote voorbeeld.
Jaren geleden begon Kon
stam, proefondervindelijk, te
genbewijzen te verzamelen voor
bepaalde beweringen van het
Rembrandt Research Project.
Zo zou volgens de Amsterdam
se groep Rembrandt vrijwel al
les uit het hoofd schilderen.
Maar Konstam bestudeerde de
tekeningen van Rembrandt en
ontdekte dat sommige groepen
waren samengesteld uit spiegel
beelden. Een groep van vier
muzikanten zou volgens die
theorie uit twee modellen heb
ben bestaan die Rembrandt
voor een spiegel zette. Zo kon
hij toch een groep componeren,
bestaande uit vier musici.
Konstam maakte twee van de
vier musici in was na, zette hen
voor een spiegel en had zo het
bewijs voor zijn theorie. De ma
quette is nu op de tentoonstel
ling bij Ars te zien. En hoewel
experts Konstam weghonen, de
halsstarrigheid waarmee hij
steeds opnieuw bewijzen voor
zijn theorie aansleept is aan
doenlijk. Juist door de vrij pri
mitieve middelen die hij tegen
over de 'molecuul- en röntgen
onderzoeken' van de Rem
brandt Research Ciroup zet.
De tentoonstelling bij Ars is
geen makkelijke 'kijkkast', want
Konstam stelt, behalve enkele
maquettes, vooral afbeeldingen
tentoon van al dan niet aan
Rembrandt toegeschreven teke
ningen en schilderijen. Daar
naast hangen - in het Engels -
verklaringen van de hand van
de Britse beeldhouwer waarom
bijvoorbeeld ook een slechte te
kening of het schilderij van een
minder mooie vrouw best van
Rembrandt kunnen zijn. „Hij
was een groot kunstenaar, die
experimenteerde, verkende,
maar geen ontwerper van
mooie kunstobjecten voor de
veiling bij Sotheby's", aldus
Konstam.
Een echte 'leerexpositie' dus,
die de discussie over wat nu wel
en niet van Rembrandt is kan
aanwakkeren. Interessant voor
liefhebbers van Rembrandt,
maar ook boeiend voor (ama-
teurjschilders. Want kijken met
het oog van een kunstenaar
naar de werken van een grote
meester doe je niet elke dag.
Voorronden veertiende editie
RECENSIE WUNAND ZEILSTRA
VoofTooden van het veertiende VARA
Leids Cabaret Festival
Genen 17/2 en 18/2 Schouwburg.
Te aen 20/2 (hatve finale) en
22/2 (finale)
Nog net even voor twaalven kon
jurylid Erik van Muiswinkel gis
teravond het verlossende woord
spreken: de groepen Kamelot,
Harten vrouwen/schoppen he
ren, De Gemeentereiniging,
Bloedend Hart en Te Grabbel
mogen door naar de halve fina
le van de veertiende editie van
het VARA Leids Cabaret Festi
val.
In een heldere uiteenzetting
gaf hij als woordvoerder aan.
waarom de jury (bestaande uit
cabaretier/tekstschnjver/televi
siepresentator Van Muiswinkel,
theaterdirecteur Jan Gras en re
censente Petra Possel) de overi
ge vijf voorrondekandidaten
heeft afgewezen.
Desondanks wekte het nogal
wat verbazing dat de groep Te
Grabbel morgenavond tijdens
de halve finale mag optreden.
Wat de iury daartoe bewogen
heeft, zal nog uit de rapportage
moeten blijken. Vreemd Is het
wel, want als er één groep met
nogal stuntelige sociëteitshu
mor voor de dag kwam, was dat
uitgerekend 1 e Grabbel. Zelfin
genomen lollige meligheid en
quasi snedigheid die hooguit in
een pretentieloze ambiance kan
scoren.
Dan toch maar liever een ex
tra kans gegund aan soliste Sasa
Spanjerberg. Haar zeer per
soonlijke programma vertelt
over de zoektocht van een jonge
Joodse vrouw naar haar eigen
identiteit. De jury roemde
weliswaar het bijna professio
nele en gedurfde karakter van
haar optreden, maar miste naar
verluidt toch te veel een the
atrale uitwerking van deze (mis
schien tè) persoonlijke getuige
nis. Daar valt zeker iets voor te
zeggen, al hlijft het jammer dat
het voor haar nu bij één optre
den is gebleven.
Het aantal solisten was dit
jaar gelukkig in de minderheid.
Mede daardoor was het aanbod
tijdens de twee voorrondeavon
den zeer afwisselend. Een groep
'vult' het podium nu eenmaal
meer dan zo'n beginnend ar
tiest die het helemaal in zijn
eentje moet waarmaken. Dat is
bijna altijd te veel gevraagd.
Gezien het grote aantal caba
retfestivals wordt elk jaar de
angst groter dat de spoeling
door kwalitatieve nivellering
steeds dunner zou worden. Dat
geldt beslist niet voor deze veer
tiende editie van het Leids Ca
baret Festival: het aanbod was
van een kleurrijke verscheiden
heid. Het leverde twee zonder
meer aantrekkelijke voorronde
avonden op.
Dat wil natuurlijk niet zeggen
dat alles kwalitatief even sterk
geweest zou zijn. De groep
'Dood Spoor' bijvoorbeeld bleef
te zeer op het niveau van het
betere schoolcabaret steken.
'Kerel en Karei' speelden twee
excentrieke oude mannetjes,
waarvan de diepere betekenis
helaas niet overkwam. Tim van
der Sluijs deed voor de tweede
keer mee, maar had zijn klassie
ke politieke conférence niet op
een hoger peil weten te krijgen
En aparteling Robikekba wist
waant htynljk hM mn eana wal
hij met zijn voorstelling wilde.
Als geheel echter zorgde de
combinatie hiervan voor ruim
voldoende afwisseling.
Alle aandacht is nu gevestigd
op de clowneske cabaretgroe
pen Kamelot' en 'De Gemeen-
tcreiniging', op het zingende
mannentrio 'Bloedend hart' uit
België en het door een heus
combo begeleide kwartet van
twee Harten Vrouwen en twee
Schoppen Heren. Dat kan mor
genavond nog een moeilijke
strijd worden.
LEIDEN
Het Residentie Bachkoor zal
zondag in de Leidse Pieterskerk
Rachs Cantate 126 uitvoeren.
Het muziekstuk is bekend on
der de titel 'Erhalt uns Hen. bei
deincm Wort'. Het Residentie
Bachkoor staat onder leiding
van Gerard Akkerhuis, cantor-
organist van de Haagse Kloos
terkerk. Solisten zijn de interna
tionaal befaamde Sylvia Schlü-
ter. Ludwig van Gijsegem en
Philippe Huttenlocher.
De voormalige RAF-terroristen Christof Wackemagel (rechts) en Klaus Jünschke (midden). De enige Neder
landse acteur is Titus Muizelaar (links).
FOTO ANP
AMSTERDAM TINEKE STRAATMAN
Tijdens de persconferentie na
afloop van 'Der Auftrag', waarin
ex-Raf-terroristen Wackemagel
en Jünschke meedoen, ont
stond een verhit debat. Ver
schillende sprekers uitten hun
twijfel over de integriteit van de
voorstelling. Was er geen sprake
van een publiciteitsstunt, wat
voegde de vertolking van Wac
kemagel en Jünschke toe. besef
ten de ex-terroristen wel wat ze
zeiden in hun rollen?
De antwoorden van de jonge
regisseur waren nietszeggend.
De meest houtsnijdende op
merkingen kwamen van Wac
kemagel, die stilstond bij 'de
nieuwe vesting Europa' die zich
afsluit voor vluchtelingen. Ver
volgens constateerde hij dat
men bij de RAF indertijd ge
zocht had naar idealen die be
dekt lagen onder 'het pleister
werk' van het bestaande maat
schappelijk bestel. En dat Duits
land op dit onzekere moment in
haar geschiedenis voor de keus
stond tussen een nieuwe kans
of een nieuwe barbarij'.
Steve Austen, directeur van
Felix Meritis, sloot de discussie
af met een verdediging van zijn
keuze voor Der Auftrag. Hij had
de eerste opvoering in juni 1990
in Frankfort gezien met Wac
kemagel, Daniel Cohn Bendit
en RAF mede-oprichter Horst
Mahler in de hoofdrollen. De
mogelijke onoprechtheid van
de spelers was daar zelfs niet ter
sprake gebracht. Wat hem be
treft, vormt Der Auftrag de kern
van de ruim drie weken duren
de manifestatie 'Deutschland in
Europa.
Tot een echte uitwisseling
van ideeën tussen Duitsers en
Nederlanders leidde de discus
sie gisteravond niet. Daarvoor
was de irritatie in de zaal over
het 'stunt'-aspect te groot.
Maandag 24 februari zal er op
een nader bekend te maken
tijdstip opnieuw gelegenheid
zijn tot discussie. In die week
zal de rol van Wackemagel wor
den overgenomen door Chris-
tiane Ensslin. de zuster van
Gudrun Ensslin, die in 1977 in
de gevangenis van Stammheim
zelfmoord pleegde. De voorstel
ling is t/m 29 februari in Felix
Meritis te zien.
Kunst RAI gaat
door, maar wil
nieuwe sponsors
AMSTERDAM GPD
Directeur Erik Hermida en het
bestuur van de KunstRAJ zijn op
zoek naar nieuwe sponsors nu
het Bouwfonds Nederlandse
Gemeenten zich heeft terugge
trokken als sponsor van deze
grootste Nederlandse galerie-
beurs. Volgens Hermida is er
nog geen besluit gevallen over
de bijdrage van De Lage Lan
den, maar is de kans groot dat
ook deze sponsor zich terug
trekt. Het gaat bij elkaar om een
ton, maar Hermida verzekert
dat de KunstRAI met een bud
get van een a anderhalf miljoen
gulden ook zonder dit geld in
juni gewoon doorgaat.
„De onderhandelingen met
andere geïnteresseerde bedrij
ven lopen bovendien goed. On
ze grootste sponsor blijft overi
gens de RAI", aldus de nieuwe
directeur, die in december werd
benoemd tot opvolger van Jaap
Witzenhausen.
Bouwfonds en De I.age Lan
den hebben de galeriebeurs een
aantal jaren gesteund, maar wil
len hun sponsoractiviteiten nu
op andere projecten richten.
„Meer zit daar niet achter", al
dus Hermida. Hij weet op dit
moment nog niet zeker of De
Lage Landen ook overweegt te
stoppen met jaarlijkse I-age
Landen-kunstprijs van 25.000
gulden voor veelbelovende jon
ge kunstenaars.
De KunstRAI zal het aantal
deelnemers dit jaar terugbren
gen van 120 naar 100 om de
kwaliteit van de beurs te verho
gen. Het aantal Nederlandse
deelnemers wordt beperkt tot
70 in plaats van 100. „We willen
een nieuw gezicht creëren, om
dat het nu eenmaal voortdu
rend nodig is de beurs aan te
passen aan de veranderende
omstandigheden op de kunst
markt", aldus Hermida.
THEATER
RECENSIE CONNY VAN DER ZANDEN
Toneelgroep Amsterdam Een tdeme fO"-
gen zal ze hoeden' Genen 18/2
Partrtheater Alphen
Wat is de bedoeling van 'Een
kleine jongen zal ze hoeden',
waarvan de titel een uitspraak
uit de bijhei is? Toneelgroep
Amsterdam maakte samen met
de Nieuw West een stuk dat ook
inhoudelijk teruggrijpt op ge
beurtenissen uit het heilige
boek. Het begint met een sa
menspraak tussen God en zijn
zoon. Ze zijn op reis en schep
pen een wereld waarin de men
sen kunnen leven Als die taak
volbracht is, trekken ze zich te
rug in het grote magazijn om
een middel te bodenken dat het
leed in de wereld moet verzach-
1-ater komt de zoon terug om
de feestvierders te wijzen op
hun onverantwoordelijke ma
nier van leven. En geheel vol
gens het patroon van verwach
ting wordt hij tenslotte ter dood
gebracht. De menigte hangt
hem nu in plaats van aan het
kruis aan een kabel die aan het
plafond hangt. De zoon ver
dwijnt zingend naar de hemel,
de dood geeft hem lucht.
Er wordt gespeeld met vuur.al
is het wel even wennen aan dr
mengeling van speelstijlen. Ook
de in de tekst zijn er mooie
combinaties van eenvoud en
zware levensbeschouwingen.
Dat levert een aantal mooie uit
spraken op als 'er zijn, doet
pijn'.
Toch is het moeilijk in te
schatten of dit een luchtig of
een zwaar stuk moet zijn. Zo
wordt er nauwelijks gelachen -
.maar het lukt ook niet de strek
king van het stuk serieus tr ne-
0MB Het li|kt MH parodie te
zijn op de bekertngsstukken
waann het goede overwint en
het kwade ten onder gaat Maar
is het de bedoeling dat we als
toeschouwers thuis gaan na
denken over de zin van het le
ven. het lijdensverhaal, hei
hristendom? Of is het een grap
en moeten we ieder vermoeden
van een betekenis naast ons
neerleggen?
Scène uit 'Een een kleine jongen zal ze hoeden'
FOTO MARTIJN H[IL
