Binnenland
'Groningen' wil
40 miljoen terug
Mr. Josephus Jitta heeft het weer gedaan
PvdA'ers beboet voor
belediging oppositie
Miljardenschade door
ongezonde kantoren
Geen vervolging na
hulp bij zelfdoding
Dinsdag 18 februari 1992
s: 023-150225 JANINE BOS MA ALTAN ERDOGAN RONALD FRISART
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
SJAAK SMAKMAN FRANS VISSER Vormgeving: COR HOOGETERP
PETER R. DE VRIES stopt na vijf jaar
op 1 apnl als hoofdredacteur van het
weekblad Aktueel Onder zijn leiding
steeg de oplage tot 125.000 exem
plaren De Vnes begint een mediabu
reau dat zich gaat toeleggen produk-
ties op het terrein van de misdaad
NIEUWSLIJN
Honderdduizenden sofi-nummers fout
Er zijn bijna 400.000 onjuiste sofi-nummers in omloop. Onder
zoek heeft dit uitgewezen. Er wordt nu gewerkt aan een opscho
ning van de bestanden. Elke Nederlander ouder dan vijftien jaar
heeft een sofi-nummer, een administratienummer voor de be
lastingen en de sociale zekerheid. Gebleken is dat sommige per
sonen meer dan één nummer hebben. AI eerder was geconsta
teerd dat illegalen een sofi-nummer hadden. Tevens blijkt er een
handel in sofi-nummers te zijn.
Scherpere controle bijstand op til
De belastingdienst gaat gegevens over inkomsten van bijstands
gerechtigden doorgeven aan de sociale diensten. Dit jaar krijgen
ongeveer 560.000 mensen een bijstandsuitkering. Uit onderzoek
is gebleken dat veel van hen inkomsten uit arbeid ten onrechte
zien als nevenverdiensten. Zij geven die daarom niet op bij het
claimen van de uitkering. Aan die situatie willen de ministeries
van sociale zaken en financiën nu een einde maken.
CNV: Cao-akkoord Akzo openbreken
De Industrie- en Voedingsbond CNV wil het onlangs afgesloten
cao-akkoord bij Akzo openbreken. De afspraken over de afschaf
fing van de collectieve vut-regeling moeten opnieuw worden be
zien, vindt het CNV. Aanleiding is de geringe animo voor de
overeenkomst onder de CNV-leden bij Akzo. Na ledenraadple
gingen blijkt slechts een meerderheid van zeven leden het ak
koord te steunen. Akzo wil niet meer praten.
Stadsbelang Alkmaar haalt gelijk bij rechter
ALKMAAR ANP
De Alkmaarse politierechter
heeft zeven redactieleden van
het Alkmaarse PvdA-orgaan 'De
Nieuwe Rooie' wegens beledi
ging veroordeeld tot een boete
van ieder 250 gulden of vijf da
gen hechtenis. Onder hen zijn
twee wethouders en de direc
teur van de sociale dienst.
De rechter oordeelde dat de
redactie te ver is gegaan door in
november 1989 de plaatselijke
groepering Stadsbelang „fascis
tische trekken Le Pen en de
Republikaner" toe te schrijven.
De rechter zei de uitlatingen
wel te kunnen begrijpen, omdat
Het ziekteverzuim kan met één
procent omlaag, als bij de bouw
en inrichting van kantoren
meer rekening gehouden wordt
met de mensen die erin moeten
werken. Dit kan eén besparing
opleveren van 1,5 miljard gul
den.
Minister De Vries (sociale za
ken) heeft dit gisteren in
Utrecht gezegd bij de opening
van de beurs Verwarming, Sani
tair en Klimaatbeheersing. Hij
riep werkgevers en werknemers
op zelf aktie te ondernemen.
Controles van de arbeidsinspec-
Bijna 50.000 studenten gaven te lage verdiensten op
De Informatiseringsbank in Groningen denkt ruim veer
tig miljoen gulden te kunnen terugvorderen van studen
ten die in 1989 te veel hebben bijverdiend. Dat heeft de
bank, die de uitbetaling van studiebeurzen regelt, giste
ren bekendgemaakt.
ven bij de onderwijsinstelling
die ze aan de Informatiserings
bank hebben doorgegeven. Bij
88.000 studenten is een verschil
geconstateerd. Op een oproep
om dit verschil te verklaren,
hebben 20.185 studenten nog
niet gereageerd. Zij krijgen tot
28 februari de tijd dit alsnog te
doen. De uitbetaling van hun
beurs wordt voorlopig stopge-
Een jaar geleden rondde de
Informatiseringsbank een con
trole af over de inkomensgege-
vens van 1988. Toen bleek dat
47.000 studenten in dat jaar een
te hoge beurs hadden ontvan
gen. De opbrengst van de con
trole bedroeg toen een kleine
De bank heeft de inkomensge-
gevens die de studenten zelf
hadden opgegeven, vergeleken
met de bedragen die de belas
tingdienst in de computer had
staan. Het bleek.dat 49.000 stu
denten meer hadden verdiend
dan zij hadden opgegeven. Zij
moeten de Informatiserings
bank in totaal 42,1 miljoen gul
den terugbetalen. De studie
beurzen worden namelijk mede
berekend op basis van de eigen
inkomsten van de student.
De Informatiseringsbank
heeft ook gecontroleerd of alle
650.000 studenten dit studiejaar
daadwerkelijk staan ingeschre-
vijftig miljoen gulden. De in
schrijvingscontrole bracht vorig
jaar 22.000 studenten aan het
licht van wie de inschrijvingsge-
gevens niet klopten. Deze invor
deringsactie leverde zo'n 45
miljoen gulden op.
Sinds 1 januari werkt de In
formatiseringsbank met nieuwe
regels voor bijverdiensten van
studenten. Per maand mag nu
670 gulden worden bijverdiend,
voordat er iets van de basis
beurs wordt ingehouden. Dat
bedrag was altijd veel lager.
Minister Ritzen van onderwijs
wil studenten zo een grotere
keuze bieden. In plaats van geld
tegen de hoge marktrente te le
nen, kunnen ze het nu ook zelf
bijverdienen. Dat is nog eens
extra voordelig, omdat de rente
over studieschulden nu al tij
dens de studie begint te lopen.
Voorheen gebeurde dat pas na
beëindiging van de opleiding.
de wijze waarop Stadsbelang
vragen stelt in de gemeenteraad
„terecht verontwaardiging op
roept" en „beneden de maat
is". De gewraakte woorden zijn
volgens hem echter „onnodig
krenkend en ontoelaatbaar".
De raadsman van de PvdA'ers
bepleitte vrijspraak, omdat de
redactie enkel opriep tot het
voeren van een goede, offensie
ve campagne. De term fascis
tisch vond de advocaat niet be
ledigend, maar een „voorzichti
ge politieke kwalificatie" in het
kader van de verkiezingen.
De veroordeelde redactiele
den beraden zich op hoger be
roep.
r.«.u.Ar.«r, tie kunnen daarbij helpen,
evenals voorlichting door de
overheid.
Op basis van de Arbeidsom
standighedenwet moeten werk
gevers bij de inrichting van een
arbeidsplaats zorgen voor een
zo groot mogelijke veiligheid,
een zo goed mogelijke bescher
ming van de gezondheid en be
vordering van welzijn van de
werknemers.
Voor kantoorarbeid zijn er
daarnaast nog aanvullende re
gels voor klimaatbeheersing,
ventilatie, kunstlicht, daglicht,
uitzicht, geluid en ruimte.
Kabinet: Snel
minder reclame
voor rookwaren
DfN HAAG GPD
De tabaks- en sigarettenindus
trie krijgt nog tot 1 september
de tijd om "nieuwe regels voor
vermindering van de tabaksre
clame op te stellen. Lukt dat
niet. dan overweegt het kabinet
in te grijpen. Staatssecretaris Si
mons (volksgezondheid) heeft
dit aan de betrokken bedrijven
laten weten.
Volgens de bewindsman
werkt de sinds 1 januari 1989
bestaande reclamecode voor si
garetten en shag niet goed. Via
de code is tot nu toe slechts
„een weinig betekenisvolle bij
drage" geleverd aan het beleid
gericht op minder roken, aldus
Simons.
Volgens de staatssecretaris
neemt het aantal klachten over
tabaksreclame sterk toe. Daar
naast probeert de industrie
door nieuwe reclametechnieken
de code te omzeilen. Bepalin
gen over de afmeting en lees
baarheid van een waarschuwing
over het gevaar van roken wor
den slecht nageleefd.
Er worden bovendien tegen
de afspraken in nog steed gratis
sigaretten uitgedeeld. Ook zijn
de reclamebudgetten fors ver
hoogd.
Moeder vervulde wens depressieve dochter
UTRECHT GPD
Honderden inwoners van de Drentse dorpen
Kallenkote en Wapserveen zijn voorlopig niet
van plan te zwichten voor het ministerie van
Defensie. Met behulp van ongeveer dertig
landbouwtrekkers blokkeerden ze gisteren de
ingang van de Johannes Postkazeme in Havel-
te. De blokkade-actie was gericht tegen plan
nen van Defensie om het militaire oefenterrein
bij Havelte uit te breiden met enkele honder
den hectare. De betogers zijn bang dat de rust
van hun dorpsleven daardoor zal worden ver
stoord. fOTO ANP
De Utrechtse rechtbank heeft
gisteren een 78-jarige Utrechtse
vrijgesproken van doodslag op
haar 51-jarige geesteszieke
dochter. In tegenstelling tot de
officier van justitie vond het col
lege bewezen dat de vrouw haar
dochter op haar uitdrukkelijk
verzoek had gedood.
Vanwege haar ontoereke
ningsvatbaarheid werd de moe
der ontslagen van rechtsvervol
ging en geplaatst in een psychi
atrische kliniek voor de duur
van een jaar.
Vorig jaar november gaf de
dochter haar moeder te kennen
dat ze een einde aan haar leven
wilde maken. De dochter wilde
voorkomen dat ze gedwongen
zou worden opgenomen. Een
rechterlijke machtiging daartoe
was twee dagen tevoren afgege-
De dochter slikte vijftig seres-
ta- en valiumpillen. Toen zij
toch weer ontwaakte, sneed
haar moeder op haar verzoek
haar polsen en halsslagaders
door. In een uitvoerig rapport
concludeerde gerechtspsunia-
ter dr. A. van Leeuwen dat zo
wel de dochter als de moeder
zwaar geestesziek moet zijn ge
weest. Officier van justitie mr. I
Plooy vond op de zitting dood
riag bewezen. Uil niets was vol
gens hem gebleken dat de
vrouw haar dochter op haar
verzoek had gedood. Raads
vrouwe mr. M. Klinkenbijl was
het daar niet mee eens In haai
pleidooi haalde zij een door de
dochter in 1981 geschreven
brief aan, waarin al over zelf
moord wordt gerept
In het vonnis bleek dat de
rechtbank de hulp bij zelfdo
ding vond bewezen: „De doch-
tn Dep -ii langere rijd rond mei
suïcidale neigingen. Die nacht
was het appel zo sterk dat haar
moeder er geen weerstand aan
kon bieden." De rechters na
men echtei de oom lusie van de
psychiater en de psycholoog
over dat de moeder ontoereke
ningsvatbaar Is en een gevaar
voor zichzelf vormt.
„In haar beleving redde zij
haar dochter van een opname
in een besloten kliniek, wat de
definitieve siwMlim tuasan
moeder en dochter zou beteke
nen. Zij beschouwde haar daad
als humaan en als het respecte
ren van de wens van haar doch
ter". aldus rechtbankvoorzitter
mr R M.rncns
AMSTERDAM-ALKMAAR
Mr. J. Boone, advocaat te Wijk
bij Duurstede, krijgt vandaag
bezoek van twee rechercheurs
van de Rijksrecherche. Of mr.
Boone zijn „stelselmatige be
schuldigingen" aan het adres
van de Alkmaarse hoofdofficier
van justitie maar wil uitleggen.
Het verhoor mag een hoogst
opmerkelijke stap heten. De
hoofdofficier waar het om
draait is mr. A.N.A. Josephus Jit
ta, een magistraat met een ge
ruchtmakende staat van dienst.
Vorige week ging Jitta's naam
voor de zoveelste keer over de
tong. Jitta zou een 'deal' hebben
gesloten met een beroepscrimi
neel uit Den Helder. De man
stond in Alkmaar terecht we
gens een overval in Amsterdam.
Volgens Boone heeft de hoofd
officier zijn cliënt beloofd de
overval te vergeten, als de man
zou helpen bij de aanhouding
van twee beruchte broers. Een
'deal' die genoeg lawaai maakte
om het Tweede Kamerlid Kort
hals (WD) aan te zetten tot vra
gen aan minister Hirsch Ballin
van justitie.
Of de hoofdofficier werkelijk
buiten zijn boekje is gegaan,
wordt volgende week duidelijk,
als de rechtbank uitspraak doet
in de zaak. Maar dat is niet snel
genoeg naar de zin van de Am
sterdamse procureur-generaal
Van Randwijck, Jitta's directe
chef. Hij gaf de Rijksrecherche
gisteren opdracht Boone te ho
ren in verband met de bechul-
digingen aan het adres van Jitta.
Van Randwijcks woordvoer
ster bevestigt dat haar baas het
instrument van de publiciteit
heeft willen gebruiken vóór de
rechterlijke uitspraak. Het zou
tenslotte niet de eerste keer zijri
dat Jitta gehavend uit het publi
citaire strijdperk kruipt, vaak
zonder dat is vastgesteld of hij
eigenlijk wel fout was. Zoals vo
rig jaar mei bijvoorbeeld, ook al
in conflict met Boone en diens
zelfde cliënt.uit Den Helder.
Moordcomplot
Jitta werd er door de man voor
het gerechtshof van beschul
digd een moordcomplot te heb
ben beraamd tegen een heroï
nehandelaar. Groot was de op
schudding, zeker nadat het hof
weigerde, op verzoek van Jitta,
de zaak uit te zoeken, met als
argumentatie dat „toch nooit
kan worden vastgesteld wie de
waarheid spreekt: de getuige of
Mr. Jitta". Dodelijke woorden
voor de hoofdofficier.
Dat de cliënt van Boone door
de psychiater later „volkomen
krankzinnig" werd genoemd,
kreeg minder aandacht. De ge
tuigenis werd geruisloos afge
voerd door het hof. Mr. Boone
zint nog steeds op mogelijkhe-»
den de zaak „weer open te gooi
en"* zoals hij zegt. Het onder
zoek van de Rijksrecherche
vindt hij „een mooie gelegen
heid".
Al in 1982 kampte Jitta met
zijn public relations. „Mr. Jitta
doet dingen waaraan onderwe
reld niet eens durft te denken",
schreef de Telegraaf op gezag
van „een bekende zware jon
gen". Anoniem natuurlijk. Jitta,
destijds procureur-generaal in
Amsterdam, stond op het punt
te worden benoemd als hoofd
officier in Alkmaar. Om aan be
wijs te komen tegen de van cor
ruptie verdachte chef van de
Amsterdamse narcoticabrigade,
Toorenaar, had hij een vrijgelei
de geboden aan een drugskoe
rier, die zei dat hij belangrijke
documenten kon leveren.
De man werd uit zijn cel ge
haald, mocht naar Zwitserland
reizen en nam de benen. Toe
vallig kreeg justitie hem weer te
pakken. Hij kreeg nog eens een
betaalde trip op kosten van de
staat naar Zwitserland dit
keer onder geleide en bleef
de documenten uiteindelijk
schuldig.
Richtlijn
De publiciteit had tot gevolg dat
het openbaar ministerie in 1983
een richtlijn uitvaardigde, die
'deals' met verdachten en gede
tineerden aan strenge regels
bond. Volgens Boone zit litta
daarom lelijk fout met de deal
met de man uit Den Helder. De
hoofdofficier, normaal gespro
ken niet te beroerd voor een
met pittig interview, heeft dek
king gezocht. Via zijn secreta
resse spreekt Jitta van „een on
gelukkig moment".
Schandaal of niet, over de
eervolle status van Jitta bestaat
in het juristencircuit weinig me
ningsverschil. „Een gedreven
aanklager, een vechter", zeggen
mensen uit zijn omgeving. Ook
Boone spreekt van „een heel
competente officier. Ik heb geen
problemen met die man. Alleen
nu dit zakelijke meningsver
schil: ik stel normoverschrij
dend gedrag vast en vraag of dat
zomaar kan."
Bij de Orde van advocaten
hoeft Jitta evenmin op vijandig
heid te rekenen. Al voegt deken
W. van Hassel er aan toe dat
„de voortdurende stroom ver
halen uit het Alkmaarse" hem
heeft verontrust. „Ik zou net als
Boone de kat de bel aanbinden.
De officier heeft een grote
speelruimte in het aanbrengen
van strafzaken en het bepalen
van de eis. Hij moet echter zeer
zorgvuldig te werk gaan. want
de rechter hoort uiteindelijk te
oordelen overeen verdachte."
'Hardliner*
Zelf hqeft mr. litta er nooit
moeite mee gehad zich te profi
leren als hardliner', die graag
korte metten maakt met zware
;len. Als Jitta een straf te
laag vindt, laat hij dat horen
ook. Zoals in geval van de Eg-
mondse strandmoord, en ook
ten opzichte van dronken auto
mobilisten. Hij gaf de blauw
druk voor een kruistocht tegen
overmatig alcoholgebruik. Die
kon volgens hem het best wor
den ingezet op de Noordhol
landse kermissen. Die 'zuipfes-
tijnen' boden de politie alleen
maar 'handenvol werk'.
Vast staat dat Jitta zich van
meet af aan heeft ontwikkeld tot
specialist in zware criminaliteit.
In 1974, in zijn eerste jaar als ar
rondissementsofficier van justi
tie in Alkmaar, maakte hij naam
met de spectaculaire aanhou
ding van de hasjkotter 'Lam
mie'. Jitta verwierf zich een bij
naam in het milieu: 'de hasj-
hond:. Zelfs een hasjkotter
bleek naar hem vernoemd: de
A.N.A. Maria, met litta's initia
len.
Nieuwe roem volgde in 1984,
toen hij een moord in het
Noordhollandse Stede Broec op
een onconventionele manier
oploste. Nadat was vastgesteld
dat de dader uit de omgeving
van het slachtoffer moést ko
men. werd van alle 1200 man
nelijke inwoners in het dorp
vingerafdrukken genomen. De
dader zat ertussen.
Zijn voorliefde voor de zware
criminaliteit bracht litta in ver
scheidene 'denktanks' van het
ministerie van Justitie. Zo was
hij voorzitter van de project
Mr. A.N.A. Josephus Jitta: omstreden en bewonderd.
groep die politie en justitie be
tere mogelijkheden gaf crimine
len financieel aan te pakken. De
'kaalplukteams' van de politic
zijn er een gevolg van. In een
andere werkgroep dacht Jitta
mee aan de mogelijkheden voor
pseudo-kopers in ae strijd tegen
de drugshandel.
Een verhaal dat Jitta's reputa
tie'weer weinig goed deed. werd
vorig jaar opgetekend door de
Telegraaf uit de mond van I.
van den Berg. directeur van de
penitentiare inrichting Westlin-
ge in Heerhugowaard. Van den
Berg omschreef Jitta als een 'ge
nadeloze carrièremaker' die als
het zo uitkwam bewijsstukken
uit dossiers liet verdwijnen in
ruil voor informatie van crimi
nelen'.
Euthanasie
Ook Jitta's bemoeienissen met
het cuthanasie-vraagstuk wer
den niet onverdeeld gunstig
ontvangen. Zware kritiek kwam
bijvoorbeeld van de Nijmeegse
hoogleraar criminologie Des-
saur. die Jitta betichtte van
„wolligheden, vaagheden, en
partijpolitieke standpunten
Met minister Dales (binnen
landse zaken) botste Jitta nog
fOTO/OOPHOtK
onlangs, toen hij aangaf het be
heer over de nieuwe regiokorp
sen niet bij de burgemeester
maar hl) «Ir politie /el! te willen
Uitten.
Al die kwalijke verhalen in de
pers kunnen de verdere promo
tie van de even ambiteuze als
onstuimige hoofdofficier wel
eens in de weg staan. Vast staat
in elk geval dat mr. litta best
weg wil ml Alkmaar In I9R7 al
solliciteerde hij al naar de baan
van Nationaal Ombudsman,
maar hij verloor de race van dr.
Oostmg
M
De Stichting Nationale Sporttotalisator, organisator van toto en lotto,
heeft iets nieuws: Spelnet. Lotto en toto worden in een modem jasje ge
stoken. Staatssecretaris Kosto van justitie (foto) nam gisteren in Den
Haag het computersysteem officieel in gebruik. Bij tweeduizend tabaks
zaken waar de consument zijn formulier kan inleveren plaatst de PTT
computers. De voordelen: een directe computërverbinding met het
hoofdkantoor zodat de consument kan meedoen tot vlak voor sluitings
tijd van de lotto en toto, zaterdagmiddag. Prijzen kunnen sneller wor
den uitbetaald en het systeem maakt ook andere spelvormen mogelijk.
Komende zomer kunnen gokkers al wedden op de Tour de France, het
Europees Kampioenschap voetbal en het tennistoernooi op Wimbledon.
Verder wordt de lotto-hoofdprijs verhoogd naar een half miljoen gulden
netto. In de toekomst wordt dit misschien zelfs een miljoen.
FOTO DIJKSTRA
■'itxnwnie&i
