Binnenland
'Pronk chanteert'
fc
Noodkreet Pool in fles
Radar werkte niet
bij ongeluk met F16
Rederijen weigeren voetbalfans
Authentieke verzetsfilm De Overval Leeuwarden
Mnsdag *18 februari 1992 Redactie: 023-150225 JANINE BOSMA ALTAN ERDOGAN RONALD FRiSART (chef) PATRICK VAN DEN HURK JAN PRE EN EN SJAAK SMAKMAN FRANS VISSER Vormgeving: HENK GEIST
Slapen op middenstip van De Kuip
Ze geven het grif toe. Michel Hertogs (20) en Olaf Schulte (21)
zijn geen Feyenoord-supporter. Toch hebben zij afgelopen
nacht een wensdroom in vervulling zien gaan: slapen in een
tentje op de middenstip in de Rotterdamse Kuip. De jongens
dankten dit aan Vara's Steen en Beenshow van Jack Spijkerman.
„Hoewel wij geen Feyenoord-supporter zijn, vonden wij de Kuip
toch de mooiste plek om een nachtje te kamperen", zegt Olaf,
havo-leerling in Gissingen. ,,De Kuip is gewoon het mooiste sta
dion in Nederland, maar vöor mij blijft Ajax toch de beste club."
Vrouw bekent zetten hakenkruizen
De politie heeft een 36-jarige vrouw aangehouden die wordt ver
dacht van het gooien van brandbommen en het plaatsen van
hakenkruizen bij hulpverleningsinstellingen in Amsterdam. Ook
pleegde zij twee overvallen in Rotterdam. De politie maakte dit
gisteren bekend. De vrouw heeft een volledige bekentenis afge
legd. Volgens de politie is van een racistische inslag of racisti-
sche bedoelingen niets gebleken. Zij zou hebben gehandeld uit
boosheid over het uitblijven van psychiatrische hulp.
Opruimen olie vergt enkele dagen
Rijkswaterstaat is gisteren met lokale aannemers en vrijwilligers
begonnen met het opruimen van de olie die zondag aanspoelde
op Texel. Het opruimen zal enkele dagen vergen. Op het strand
is 30 tot 50 kubieke meter stookolie gevonden. De oostkant van
Texel, het natuurgebied de Slufter en de Waddenzee blijken niet
te zijn vervuild. Wel is bij inspecties een lichte olievervuiling ge
vonden op het strand tussen Petten en Den Helder en op Vlie
land. Rijkswaterstaat heeft geen nieuwe meldingen van olie
slachtoffers onder de vogels ontvangen. Het aantal dode vogels
bedraagt tweehonderd. Vandaag wordt de samenstelling van de
olie geanalyseerd. Aan de hand van de resultaten daarvan tracht
de Kustwacht de herkomst van de olie te achterhalen.
Opslag kernafval goedkoper
Nederland kan 45 miljoen gulden besparen door de brandstof-
i staven uit de kerncentrale Dodewaard niet langer te laten op
werken in de Engelse opwerkingsfabriek Sellafield. Dat blijkt uit
een studie van de interfacultaire vakgroep Energie en Milieu van
de Groningse universiteit, gemaakt voor Greenpeace. Het nale
ven van het in 1978 gesloten opwerkingscontract kost 160 mil-
joen. Directe opslag in 1978 zou 70 miljoen hebben gekost. „De
schade van verkeerde inschattingen in het verleden bedraagt
dus een kleine 90 miljoen gulden", aldus de studie. Bij verbre-
king van het contract is Dodewaardexploitant GNK minstens
114 miljoen kwijt, inclusief de opslag bovengronds.
LHV vreest tekort aan huisartsen
Huisartsen die hun praktijk willen beëindigen vinden vooral in
de grote steden moeilijk een opvolger. Ook voor gezondheids
centra en voor tijdelijke waarneming van een praktijk is niet al
tijd gemakkelijk aan huisartsen te komen. Een werkgroep van de
Landelijke Huisartsen Vereniging heeft een nota opgesteld om
een dreigend tekort aan huisartsen te voorkomen, zo meldt het
j Nieuwsblad Gezondheidszorg. De nota komt binnenkort aan de
orde in het centraal bestuur van de LHV.
Das-meevaller van 500 miljoen
De verkoop a
het buitenland levert de Staat
jlit jaar 500 miljoen gulden
meer op dan geraamd. Minis
ter Kok (financiën) heeft dat
gisteren in de Tweede Kamer
gemeld. Hij zal het kabinet
Foorstellen het geld te gebrui
ken voor grote werken op het
gebied van de infrastructuur.
Dat kunnen verkeerstunnels
zijn, verbeteringen van het
Spoorwegnet of vernieuwing
Fan stedelijke centra. Voor-
Prinses Christina viert vandaag
haar 45ste verjaardag. foto anp
Terschelling gpp
be rijkspolitie te water is naar
stig op zoek naar meer gege
vens over een noodkreet in een
flesje, dat anderhalve week gele-
fien is gevonden op het Noord
zeestrand van Terschelling. De
boodschap zou afkomstig zijn
(Fan een Poolse man die zegt op
een schip te worden vastgehou
den en met de dood te worden
Twee Amsterdamse meisjes,
Ie gast bij een kampeerboerderij
|n Hoorn, vonden de noodkreet
bp vrijdag 7 februari. Het flesje
iverd afgeleverd bij de rijkspoli
tie op het eiland, die de vondst
keer doorstuurde naar de rijks
politie te water.
Woordvoerder Beima van de
rijkspolitie te water neemt de
hoodkreet serieus. „Het zou een
De WD is boos op minister Pronk (ontwikkelingssamen
werking). Die wil alleen meebetalen aan de terugkeer van
Vietnamese vluchtelingen als hij Vietnam structurele
ontwikkelingshulp mag geven. De liberale oppositie
noemt dat chantage. Het CDA vindt dat Pronk met zijn
eis de discussie over de terugkeer van de Vietnamezen
onnodig op scherp heeft gezet. De minister krijgt voor
zijn wens alleen steun van zijn eigen PvdA-fractie.
enigde Naties of particuliere
hulporganisaties. De Tweede
Kamer is bang dat de ontwikke
lingshulp te veel versnippert als
het aantal landen dat Neder
land op eigen houtje steunt nog
langer wordt.
Als de Tweede Kamer vast
houdt aan die lijn dan komt van
Pronk geen geld voor de terug
keer van Vietnamese asielzoe
kers, zo waarschuwde de be
windsman gisteren voor de Ve-
ronica-microfoon. De PvdA is
inmiddels 'om', maar CDA en
WD zijn ontevreden met de
houding vanPronk.
„Pronk loopt voor de muziek
uit. Hij legt een oneigenlijke
koppeling tussen de kwestie van
de Vietnamese asielzoekers en
de ontwikkelingshulp aan Viet
nam. Dat mag hij niet doen",
den haag margreet vermeulen
Pronk maakte gisteren bekend
er niets voor te voelen met ont
wikkelingsgeld puur Nederland
se problemen te helpen oplos
sen. „Met ontwikkelingshulp
moeten problemen in de hulp-
ontvangende landen worden
opgelost. En problemen zijn op
grote schaal aanwezig in Viet
nam".
De kwestie ligt gevoelig, om
dat een ruime kamermeerder
heid (van onder andere CDA,
WD, PVDA) eind 1990 uitsprak
dat Pronk Vietnam niet mag
toevoegen aan de lijst met lan
den die directe steun krijgen
van Nederland.
Pronk mag de Vietnamezen
alleen indirect financieel steuj
nen, via instellingen van de Ver-
aldus de Hoop Scheffer (CDA).
„Ook de Vietnamese regering
leest en luistert naar wat hier
gebeurt. Dit is wel een hele
slechte timing van Pronk".
Terpstra (WD) spreekt zelfs van
„een bedenkelijke stap" en
„chantage".
Pronk zei het niet „geloof
waardig" te vinden dat hij mo
menteel geen contacten mag
onderhouden met de regering
van VietnEim. „Maar nu ineens
wel om een nieuw Nederlands
probleem tot oplossing te bren
gen". Pronk herhaalde dat hij
best bereid is te helpen de te
rugkeer van Vietnamese vluch
telingen mogelijk te maken,
„maar dan moet het tegelijker
tijd mogelijk zijn Vietnam te
helpen de eigen problemen aan
te pakken; bijvoorbeeld de
schuldenproblemematiek".
Staatssecretaris Kosto (Justi
tie) wil ongeveer 360 Vietname
zen die uit Tsjecho-Slowakije
zijn gevlucht, naar Vietnam te
rugsturen. Veertien dagen gele
den zei Pronk dat hij daarvoor
wel in de buidel wil tasten, als
het m
hoofd'
Groen Links-kamerlid Paul Rosenmöller snijdt op het Binnenhof een taart aan die hl) heeft gekregen van de
leden van de NUJ, British National Union of Journalists. De Britse journalisten wilden op deze manier de aan
dacht vestigen op het feit dat 23 ex-werknemers van Pergamon Press gisteren al 1000 dagen werkloos zijn
'The Perganmon 23', zoals ze zich noemen, werden in 1989 door Robert Maxwell ontslagen. Vorig jaar werd
Pergamon Press overgenomen door Elsevier. De ex-werknemers proberen met hulp van de NUJ weer aan het
werk te komen. foto anp io oudenaarden
De Zweedse rederijen die veer
diensten onderhouden met
Duitsland, Engeland en Neder
land, weigeren in juni voetbal
supporters te vervoeren die de
Europese kampioenschappen
in Zweden willen bezoeken. De
reders zijn erg bang dat de sup
porters op de schepen met el
kaar slaags raken. De KNVB
heeft verbaasd gereageerd op
de plannen. Woordvoerder R.
Hegt van Scandinavian Seaways
die een rechtstreekse verbin
ding onderhoudt met Amster
dam, verklaarde vanochtend
dat zijn maatschappij als de
dood is voor herhaling van de
gebeurtenissen twee jaar gele
den. Toen vielen op het schip
'Prince of Scandinavia' twee do
den nadat Britse voetbalsuppor
ters brand stichtten aan boord.
Het bedrijf zal tussen 6 en 26 ju
ni strenger dan anders de boe
kingen controleren.
Volgens Harry Lievendag van
reisorganisator OAD betekent
het besluit van de reders niet
dat geen Nederlandse suppor
ters per boot naar Zweden kun
nen. „Wij hebben met Stena-
lijn en TT-lijn afgesproken dat
toch bussen met supporters aan
boord kunnen. Voorwaarde is
wel dat ze aan niets laten zien
dat ze voetbalsupporter zijn".
OAD denkt per wedstrijd 2000
voetballiefhebbers naar Zweden
Op het moment dat vorige week
dinsdag een F16-straaljager in
Hengelo neerstortte, bleek geen
volledig radarverkeer mogelijk
met de vliegbasis Twenthe. Dat
blijkt uit een geluidsband van
een F16 die naast het toestel
vloog dat later in Hengelo neer
kwam. De geluidsband is ach
terhaald door Radio Oost.
De F16 stortte vorige week
neer op de wijk Hasserler Es in
Hengelo. Het toestel kampte
met motorpech. Piloot Tim Saft
heeft het vliegtuig met de
schietstoel kunnen verlaten.
Op de geluidsband meldt Saft
aan zijn collega op de basis on
der meer dat hij problemen
heeft met de motor. Deze laat
hem weten dat de grondradar
niet werkt en dat de brandweer
van de vliegbasis Twenthe zich
len.
'crash position'
t opstel-
Volgens de commandant van
de vliegbasis Twenthe, F. Vogel
poel, speelde het niet in wer
king zijn van de radar geen en
kele rol. „We hebben twee soor
ten radars: eentje die rond het
veld kijkt, terwijl de andere de
vlieger begeleidt bij het landen.
De eerste was door onder
houdswerkzaamheden buiten
bedrijf en dus niet ter beschik
king. Dat leverde voor Saft geen
probleem op gezien zijn radar
instrumentarium in de F16-
cockpit. Nogmaals: dat heeft
geen invloed op de crash ge
had".
Een woordvoerder van de Ko
ninklijke Luchtmacht bevestig
de gisteravond dat het niet on
gebruikelijk is, dat een oefening
gewoon doorgaat als een van de
radars buiten werking is gesteld.
waarde is dat de investeringen
de economie ten goede komen,
aldus Kok. De meevaller biedt
volgens Kok de mogelijkheid
om een over drie jaar in te stel
len aardgasbaten-fonds al eer
der te vullen.
Brinkman eist
besparingen
van Simons
renesse anp
CDA-fractieleider Brinkman
vindt dat er eerst duidelijke af
spraken gemaakt moeten wor
den over kostenbeheersing in
de gezondheidszorg, voordat
kan worden doorgegaan met
het plan-Simons. Hij zei dat gis
teravond op een CDA-bijeen-
komst in het Zeeuwse Renesse.
De CDA'er heeft duidelijk een
andere procedure voor ogen
dan staatssecretaris Simons van
volksgezondheid. Deze zei vori
ge week dat hij voor 1 mei wets
voorstellen wil indienen voor de
volgende stappen van zijn plan.
Brinkman wil echter eerst een
fundamentele discussie over de
kosten in de gezondheidszorg.
grap kunnen zijn, maar dan
moet je wel erg ver gaan. In de
fles zat een groot aantal papier
tjes met Poolse teksten. Een pa
piertje was gesteld in fonetisch
Engels. Verder zat er een foto
kopie in van een identiteitsbe
wijs". Het flesje met inhoud is
eind vorige week ter hand ge
steld aan de Dienst Operatione
le Ondersteuning van de rijks
politie te water in Driebergen.
„Daar zal verder worden gere
chercheerd", aldus Beima.
In het kleine plastic flesje zat
behalve de papieren ook een
trouwring. „Hij was wat inge
drukt, wat ovaal, maar op het
oog zag het er redelijk betrouw
baar uit", aldus Beima. In de
papieren wordt zowel de naam
van de betrokkene genoemd als
de naam van het schip, waarop
de man zou worden vastgehou
den.
Het Verzetsmuseum Friesland in
Leeuwarden heeft een unieke, authentie
ke film gekregen van de beroemde over
val op de strafgevangenis van Leeuwar
den in bezettingstijd. De film is opgeno
men vlak na de bevrijding en toont ver
zetsmensen die hun verzetsdaden na
spelen op historisch verantwoorde loca
ties. De film duurt een half uur.
De film is afkomstig uit de nalaten
schap van de Friese verzetsman Eppie
Bultsma, in de oorlog hoofd van de In
lichtingendienst Sectie 1IB en in die jaren
zeer nauw betrokken bij de voorberei
dingen van de beroemde overval op de
gevangenis. Verzetsmensen bevrijdden
op 8 december 1944 een groep van 51
door de bezetters gevangen genomen
collega's en politieke gevangenen. Van
deze spectaculaire overval is in 1962 een
speelfilm gemaakt met als titel 'De Over
val'.
De nu gevonden film toont verder
voorbereidingen van sabotagewerk-
zaamheden, onderduikplaatsen, koerier
sters op pad en een afluisterpost van de
Sicherheitsdienst (SD) in de Oosterstraat
in Leeuwarden. Van de film is inmiddels
een kopie op video gemaakt. De film zelf
is hoognodig aan een restauratiebeurt
toe. Het is de bedoeling dat hij op 5 mei
officieel in Leeuwarden wordt gepresen
teerd. De film krijgt waarschijnlijk een
prominente plaats op de Nederlandse
Filmdagen in Utrecht, in september van
dit jaar.
De zoon van Bultsma maakte het Fries
Verzetsmuseum enkele weken geleden
op het bestaan van de film attent. Ook
collega's van Bultsma in het verzet, zoals
Taco van der Veen, waren verbaasd over
de film.
„Ik wist niet dat Eppie dit had ge
daan", aldus Van der Veen gisteren. Het
Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie
(RIOD) was aangenaam verrast door het
bestaan van de film. „Wij zijn zeer be
langstellend", aldus woordvoerder Zo
mers. „Het betreft natuurlijk een recon
structie, maar het is wel curieus."
Van eind februari tot een week voor
het einde van de oorlog luisterde het
Friese verzet de verhoren door de SD van
arrestanten af. „Na een storingsmelding
in het hoofdkantoor van de dienst in het
Burmaniahuis heeft de PTT daar een mi
crofoontje geplaatst. Eppie heeft dat ge
loof ik nog geregeld, hij had ook bij de
telefoon goede contacten," aldus zowel
Van der Veen als woordvoerder Douma
van de 'Vereniging Friesland 1940-1945'.
Door het 24 uur afluisteren van de ver
horen voorkwam het verzet de arrestatie
van een aanzienlijk aantal mensen. „De
luisterpost zat in de boekwinkel van Ka-
rel Wielinga in de Nieuwe Oosterstraat.
Het was uniek dat zoiets gebeurde, dat is
ons ook wel na de oorlog gebleken", al
dus Van der Veen. „De arrestanten werd
eerst 24 uur de tijd gegeven namen te
noemen. Deden ze dat niet dan werd ge-
Prins Bernhard (links, met zonnebril) wandelt na de bevrijding over het Zaailand in Leeuwarden. Het Is een v
in de film die onlangs opdook uit de nalatenschap van oud-verzetsman Eppie Bultsma.
marteld. En dat was nooit prettig." Tij
dens de verhoren werd ook de naam van
de Fries genoemd. „Ook ik wist op die
manier dat ik werd gezocht."
Een week voor het einde van de oorlog
werd de luisterpost opgeheven „omdat
duidelijk was geworden dat de zaak niet
meer te vertrouwen was. De SD kwam er
achter dat het verzet toch wel veel afwist
van alle verhoren in het Burmaniahuis."
Behalve het afluisteren van de verho
ren, heeft Bultsma ook het bezoek van
onder anderen minister-president Ger
brandy en dat van luitenant-kolonel
Aninga, hoofd van het militaire gezag, op
de film vastgelegd.
Bultsma, van huis uit vertegenwoordi
ger in tapijten, zat in de Tweede Wereld
oorlog volgens Van der Veen bij de In
lichtingendienst. „Eppie had goede con
tacten Hij kende veel mensen bij de PTT
maar ook bijvoorbeeld in de gevangenis.
Hij heeft contact gezocht met betrouw
bare bewakers opdat de beroemde over
val op de strafgevangenis plaats kon vin
den. Hij was samen met Piet Oberman
een van de belangrijke figuren bij die ac
tie." De overval werd destijds vanuit de
bakkerij van Van der Veen gepleegd
Bultsma emigreerde vlak na de oorlog
naar de Verenigde Staten „Hij heeft daar
een moeilijke tijd gehad met zi|n gezin",
aldus Van der Veen. „Later heeft hij toch
weer iets gedaan in de tapijten Ik weet
verder alleen dat hij vrij jong is gestor
De film wordt binnenkort door het
Fries Verzetsmuseum aan enkele betrok
kenen getoond. „Ik ben ook gevraagd'
stelde Van der Veen. „Ze willen weten of
ik enkele van de mensen ken die op de
film voorkomen. Ik ben benieuwd
Kamerlid CDA
wil hardere
aanpak softdrugs
Softdrugs moeten harder wor
den aangepakt. Nederland moet
het beleid wat dat betreft aan
passen aan het strengere beleid
van de grote landen, zoals
Duitsland. Dit zei het CDA-ka-
merlid Gualthérie van Weczel
gisteravond tijdens een forum
bijeenkomst in Venlo, die was
georganiseerd door de plaatse
lijke fractie van D66.
De CDA'er noemde het Ne
derlandse drugsbeleid, vooral
het gedogen van softdrugs, een
aanfluiting. Vooral de bewoners
van grensstreken worden daar
de dupe van omdat dit drugs
verslaafden uit het buitenland
aanzuigt.
Alle coffeeshops in Venlo
moeten volgens hem worden
gesloten. „Doordat Nederland
veel soepeler optreedt dan
Duitsland exporteert dit land
zijn eigen rotzooi over de grens
en ondervinden de bewoners
van steden zoals Venlo daar veel
overlast van".
„Met modieuze praatjes over
gedogen en het maken van een
scheiding tussen soft en hard
drugs lossen we de rotzooi hier
niet op", aldus het kamerlid.
Zijn PvdA-collega Van Stoffe-
len was het volstrekt niet met
hem eens. Wanneer Duitsland
zelfs gebruikers van softdrugs
strafbaar stelt, zullen de EG-
partners dit land ervan moeten
overtuigen dat dit strenge be
leid volkomen zinloos is. „We
mogen niet dulden dat Duits
land zijn wil aan andere landen
oplegtaldus Stoffelen.
'VNO en NCW
gedreven door
eigenbelang'
pen haag
vervolg van voorpagina
NCW-topman Weitenberg heeft,
zich recent nog sterk gemaakt
voor het wel algemeen verbin
dend verklaren van cao's.
Econoom EJ. Bomhof wees er
in NRC Handelsblad van giste
ren echter op dat dat pleidooi
berust op eigenbelang. Bomhof
vindt cao's een vorm van kartel
vorming die produktcn onnodig
duur maakt (bijvoorbeeld als
gevolg van dure verplichte vut
régelingen). Bedrijven die lid
zijn van een werkgeversorgani
satic maken deel uit van dat
kartel. Als het voordeel van kar
telvorming echter verdwijnt,
heeft het voor bedrijven minder
zin lid ie (Rijven van N< W of
VNO. zo redeneert Bomhof. Hij
wijst er ook op dat VNO en
NCW voor hun eigen medewer
kers bewust geen cao afsluiten.
KWALITEITS
BEWUST
HEER ONTSPANNING «I EEN
SIEEPTREND WATERBED
1992. I
Sleevtrend
:r?:: wat er bi oden
WERKGEVERS EN VAKBONDEN hervatten morgen
het overleg over een nieuwe cao voor de 240.000
werknemers in de bouwnijverheid. De basis voor die
beslissing is zaterdag gelegd, toen de onderhande
lingspartijen voor de derde keer in kleine knng (alleen
de voorzitters van de onderhandelingsdelegaties) bij
een waren voor informeel beraad
NIEUWSLIJN
WD en CDA met minister oneens over hulp Vietnam
