Religie
'Wantrouwen tussen
synode en gemeenten'
Groeiend protest tegen
zaligverklaring
oprichter Opus Dei
Fusie tussen UTP en
universiteit Nijmegen
is eindelijk een feit
KLM neemt alle exemplaren omstreden handboek terug
(Si
Zaterdag *15 februari 1992 Redactie: 071-161400 Eindredactie: NIEK FAAS Vormgeving: SIMON DE GRAAF
Topman Haeck van Hervormde Kerk stapt op
BARCaONA/DEN HAAG
Binnen de Rooms-Katholieke
Kerk groeit het protest tegen de
aanstaande zaligverklaring van
Josemaria Escriva de Balaguer,
oprichter van de conservatieve
lekenbeweging Opus Dei.
De Spaanse theologenvereni-
ging 'Johannes XXIII' heeft ..met
grote bezorgdheid, zo niet met
onbehagen" kennis genomen
'Nederlandse Hervormde Kerk' staat er op het bordje bij
het landelijke hervormde bureau in Leidschendam. Die
aanduiding is even fout als typerend, vindt ds. mr. Jaap
Haeck. Het gaat immers maar om een gewoon kantoor,
waarin organen huizen die diensten verlenen aan de
plaatselijke gemeenten. Maar toch slaat het bordje ook
de spijker op z'n kop. „De organisatie van de kerk is bijna
een doel op zich geworden", aldus Haeck, die met in
gang van deze maand zijn functie als secretaris algemene
zaken van het synodebestuur heeft neergelegd.
HOEVELAKEN WIM SCHRÜVER
Het breed moderamen (uitge
breid bestuur) van de hervorm
de synode publiceerde in de
cember een verklaring waarin
stond dat Haeck niet langer ver
antwoordelijkheid wilde dragen
voor het veranderingsproces
waarin de kerk zich bevindt.
Zijn 'visie op het gevoerde in
houdelijke beleid' en zijn 'op
vatting ten aanzien van de
structuur van de organisatie'
weken te veel af van de rest van
het moderamen.
Thuis in Hoevelaken er
moet nog een 'passende func
tie' voor hem gevonden worden
wil Haeck wel het een en an
der toevoegen aan de sobere
verklaring. Toen hij in 1986 in
dienst trad als secretaris alge
mene zaken (en zo verantwoor
delijk werd voor de uitvoering
van het beleid) had hij de 'uit
gesproken verwachting' dat hij
als 'zware' hervormde ook een
inhoudelijke inbreng kon heb
ben, zoals ook tijdens de benoe-
mingsgesprekken aan de orde
was gekomen. „Maar dat bleek
gaandeweg de rit steeds moeilij
ker te liggen."
Om zijn bezwaren te verdui
delijken, geeft Haeck een kleine
uiteenzetting van de structuur
van de Hervormde Kerk. Naar
de beste reformatorische tradi
tie in ons land wordt de kerk
plaatselijk geleid door de
ambtsdragers (de kerkeraden).
Een hiërarchische (episcopale)
structuur, zoals de rooms-ka-
tholieke kerk die kent, is de pro
testantse kerken in ons land
vreemd. Tenminste, als het
goed is. Want hoewel Haeck zelf
'top' een naar woord vindt voor
het hervormd synodebestuur,
zegt hij: „In de landelijke cir
cuits is wel het spraakgebruik
Grote kloof
De kerk heeft zich de laatste ja
ren nadrukkelijk bewogen in de
richting van wat in diezelfde
kerkorde de 'apostolaats-ge-
dachte' wordt genoemd (artiJcel
8). Kortweg: de kerk heeft de
roeping om de kwaliteit van de
samenleving te verbeteren en
zich ten dienste te stellen van
de hele wereld. „Op zich kun je
daar weinig tegen inbrengen",
aldus Haeck. Echter, deze wat
imperialistische instelling,
vormt een geweldige belasting
voor de kerk, terwijl de meest
wezenlijke notie van het evan
gelie niet naar voren komt,
vindt Haeck.
Er "is een grote kloof tussen de
synode en de kerkvoogdijen (de
plaatselijke verantwoordelijken
voor de stoffelijke zaken), stelt
Haeck. Met de Friezen voorop,
protesteren de kerkvoogden te
gen het onduidelijke bezuini
gingsbeleid van de synode op
lokaal niveau. De synode heeft
volgens hen onvoldoende oog
voor de nood van de gemeen
ten. „Het is om financiële en
psychologische redenen nodig
om landelijk af te slanken. Wij
zijn bijna een leger geworden
waarbij achter iedere soldaat
een officier staat", vindt Haeck.
De kloof is evenzeer aanwezig
tussen de synode en de Provin
ciale Kerkvergaderingen
(PKV's), die eveneens uit protest
tegen het onduidelijke beleid
van de synode ten opzichte van
de provincies onlangs het jaar
lijkse overleg afzegden. Haeck:
„Het merkwaardige is dat on
danks het feit dat honderden
gemeenten en predikanten de
kloof constateren, de situatie
toch blijft zoals zij is." Enerzijds
gelooft hij dat het landelijke ap
paraat ('alleen al de loonsom
bedraagt tientallen miljoenen')
in stand blijft door de trouw van
de gemeenten, anderzijds „is
het ook een vorm van confes
sionele lauwheid en van onver
mogen om de bestaande bu
reaucratie te doorbreken."
„Ik zeg dit alles vanuit een
grote mate van solidariteit met
onze kerk", benadrukt Haeck.
Over de reden waarom hij dan
niet op de brug van het schip is
gebleven, zegt hij: „In de syno
de ontdekte ik niet de bereid
heid om een wezenlijke veran
dering aan te brengen in het be
leid." Met ds. Karei Blei, de se
cretaris-generaal, wiens beleid
hij hoorde uit te voeren ('maar
er kwam geen beleid"), verschil
de hij wezenlijk van mening
over de koers. „Blei is voorstan
der van de apostolaats-gedach-
te, terwijl ik van mening ben dat
de kerk door de huidige aposto-
laats-theologie geestelijk failliet
dreigt te gaan.
Dde druppel
De druppel die de emmer deed
overlopen ('het had ook iets an
ders kunnen zijn') vormde het
besluit om een 'verbeter- en
veranderplan' in te voeren voor
de bestaande organisatie, waar
door de functionarissen volgens
Haeck nog meer invloed zullen
krijgen op het synodale beleid.
„Ik meen dat dit ten koste zal
Ds. mr. Jaap Haeck: „Het is nodig om
iedere soldaat een officier staat".
gaan van de ambtelijke struc
tuur die de kerk dient te heb
ben."
Haeck zou als secretaris alge
mene zaken voorzitter moeten
worden van de centrale beleids
staf die het plan moet uitvoe
ren. „Ik heb gezegd: ik voorzie
dat de ambten in de kerk nog
verder zullen worden uitgehold.
Het behaagt Christus om Zijn
kerk te regeren door de ambten
en niet door functionarissen.
Wij moeten geen functionaris
sen-kerk willen hebben." Bo
vendien wilde hij expliciet vast
gelegd zien dat de genoemde
grondnotie uit het evangelie
eerste prioriteit zou krijgen.
„Maar het inzicht in het mo
deramen van de synode was an
ders. Veelal wordt gereageerd:
dat is voorondersteld. Maar ik
ben ervan overtuigd dat wan
neer de kerk dit vooronderstel
de niet meer uitspreekt de secu
larisatie eerder wordt bevorderd
dan tegengegaan. En daar wilde
ik niet langer verantwoordelijk
heid voor dragen."
Haeck is zeer bekommerd
over de stand van zaken van het
Samen-op-Weg-proces, „hoe
wel de intentie van Samen op
Weg ook de mijne is. De kerk
van de toekomst kan niet zon
der de gereformeerden en lu
theranen. Wij zijn van dezelfde
familie." Vorig jaar reageerde de
toenmalige gereformeerde sy
nodevoorzitter ds. Evert Ove-
reem knap nijdig, toen bekend
werd dat Haeck tijdens een
spreekbeurt zou hebben opge
merkt dat de gereformeerden
moeten ferugkeren in de Her
vormde Kerk. Haeck ontkent
desgevraagd dat hij dat indertijd
zo ongenuanceerd heeft gezegd.
Aan het einde van het gesprek
komt Haeck tot een stellige con
clusie: „Deze synodale organi
satie, zoals die nu functioneert,
heeft geen toekomst."
HEERLEN ANP
Met de moeizaam tot stand ge
komen fusie van de UTP in
Heerlen en de Nijmeegse theo
logische faculteit is een stabiele
basis gelegd. Dat geldt zeker
voor de reguliere kerkelijke in-
ordening van de Heerlense
theologische opleiding, die tot
eind vorig jaar zelfstandig was.
Dit zei mgr. E. Beel, voorzitter
yan het curatorium van de Uni
versiteit voor Theologie en Pas
toraat, deze week in Heerlen
waar de fusie-overeenkomst
werd ondertekend.
Hij zei te hopen dat thans ook
gaandeweg de dialoog met bis
schop Gijsen van Roermond zal
worden hersteld. Mgr. Beel
merkte later op goede moed te
hebben dat de relatie tussen de
pastoraal theologische instelling
in Heerlen en het bisdom Roer
mond in positieve zin zal veran
deren. In de 25 jaar dat dit insti
tuut als zelfstandige hogeschool
heeft bestaan, was daarvan
evenwel geen sprake.
Betere verstandhouding
De rector van de UTP, prof. dr.
A. Blijlevens, zei al tekenen van
een betere verstandhouding
met de pastores in de omgeving
te bespeuren, speciaal met de
ken Wiertz van Heerlen. Deze
kon niet bij de ondertekening
van de fusie-overeenkomst aan
wezig zijn. maar toonde zich
wel bereid om voortaan contac
ten met de UTP nieuwe stijl te
willen onderhouden.
Volgens Blijlevens is de kans
aanwezig dat pastores uit het
dekenaat Heerlen enige soepel
heid gaan betrachten ten op
zichte van de* priesterstudenten
van het voornemen van paus
lohannes Paulus II om de
Spaanse priester op 17 mei zaüg
te verklaren.
De progressieve theologen
vinden het ongepast dat Escriva
(1902-1975) eerder wordt zalig
verklaard dan paus Johannes
XXIII, die de RK Kerk drastisch
vernieuwde, en aartsbisschop
Oscar Romero, die in 1980 in El
Salvador voor het altaar werd
vermoord.
van de UTP. Met pastoraal wer
kenden zal dit nog altijd moei
lijk blijven.
De nieuwe Theologische Fa
culteit Nijmegen, met een vesti
ging in Nijmegen en een in
Heerlen, is van plan een raad
van advies op te richten. Een
dergelijke raad kan een goede
bijdrage leveren aan een goede
kerkelijke en maatschappelijke
inbedding van de nieuwe facul
teit. aldus Beel.
Verrijking
De waarnemend voorzitter van
het college van bestuur van de
KUN, dr. J. Peters, noemde de
fusie een verrijking wegens de
combinatie van de vitale ge
richtheid van de UTP op ambt
en kerk en de sterke weten
schappelijke ambiance van de
Nijmeegse universiteit. Zij kun
nen elkaar in de nieuwe con
stellatie versterken.
Overigens verheelde hij niet
dat de fusie ook schaduwkanten
kent. vooral voor overtollige
medewerkers. Per 1 maart aan
staande gaan ruim dertig full-ti
me wetenschappelijke mede
werkers en bijna achttien niet-
wetenschappelijke medewer
kers van de UTP over naar de
KUN. De Theologische Faculteit
Nijmegen telt 32 full time we
tenschappelijke en vijf niet-we
tenschappelijke medewerkers.
Bij de fusie zijn 296 studenten
betrokken, 158 van de KUN en
138 van de UTP. Heerlen zal
voortaan als instroomlokatie
voor de nieuwe faculteit dienst
gaan doen. Daar kunnen stu
denten de eerste drie jaar van
een theologische opleiding vol
gen.
Rabbijn Just had de ICLM met een kort geding
gedreigd als de maatschappij niet alle exempla
ren zou terugnemen, vanwege krenkende op
merkingen wegens joden. De KLM zal alle werk-
Onder druk van opperrabbijn M. Just heeft de
KLM besloten alle exemplaren van het omstre
den handboek 'Culturen aan boord' voor 1 maart nenjers die het boek hebben ontvangen, schrifte
terug te nemen. Dit heeft de KLM laten weten lijk instrueren hun exemplaar voor 1 maart te re-
aan mr. H. Loonstein, de advocaat van de opper- tourneren.
rabbijn. De KLM blijft de mening toegedaan, aldus de
brief aan mr. Loonstein, dat de inhoud van het
desbetreffende hoofdstuk strikt genomen een
dergelijke ingrijpende maatregel niet rechtvaar
digt. Ook zou de KLM daartoe juridisch niet ver
plicht zijn.
Doorslaggevend voor het besluit het boek toch
terug te nemen zijn de overwegingen geweest
dat handhaving van het boek totdat deze zomer
de tweede editie verschijnt, op onoverkomelijke
bezwaren van opperrabbijn Just zou stuiten en
dat de belangen van de joodse gemeenschap in
het algemeen er niet mee gediend zijn als een
dergelijk verschil van inzicht zou worden be
slecht in kort geding, aldus de KLM.
KERKDIENSTEN
LEIDEN
Herv. Gem. Marekerk 10 ds Smaling,
17 ds Ouwendijk, Alphen aan den Rijn;
Maranathakerk (L. Morsweg) 10 ds Dek
ker-Keiler; Oecumenische geloofsge
meenschap De Regenboog (Merenwijk)
9.30 ds Alblas. 10.30 speciale kerk
dienst 'Ontmoeting', 1115 ds Alblas en
past. Scholtes; Petruskerk (Lammen-
schansweg) 11.45 oec. stud, dienst;
Bethlehemkerk (Driftstr.) 10 mwds vd
Wel; Bevrijdingskerk (Montgomerystr.)
10 ds Rietveld; Vredeskerk (Burggra-
venl.MO ds Nauta; Waalse kerk
(Breestr.) 10.30 pasteur Ribs; 'Stevens-
hof (rk kerk Haagse Schouw) 11 mw drs
Bos en past. Koeieman. oec. dienst.
Acad. Ziekenhuis 10 ds Van Bemum.
Diakonessenhuis elke za 10.30 rk.
dienst, en zo 10.30 past. Verhoef, gez.
dienst. Endegeest zie Oegstgeest.
Geref. Kerk Oude Vestkerk 10 ds Rooze;
Vredeskerk zie herv. gem.; Maranathak.
zie herv. gem.; Bevrijdingsk. zie herv.
gem.; verzorgingstehuis Groenhoven 10
ds Hemmes-, Merenwijk zie herv. ge
meente. Geref. K. Vrijg. (Herengr 10
ds Houtman, 17 ds Tiekstra. Chr. Geref.
K. (Steenschuur) 10 en 17 ds Den Her
tog. Geref. Gem. (zie onder Leiderdorp).
Geref. Gem. in Ned. (Bethlehemkerk
Driftstr.) 11.30 en 17.30. Evang.-Luth.
Gem HooglKerkgr.) 10.15dsMos-
tert. Doopsgez.-Remonstr. Gem. (Lok-
horstk. Pieterskerkstr.) 10 ds Brüsewitz.
Baptistengemeente (aula 'Nieuweroord',
Rijnsourgerweg 124) 10 ds Tieleman.
Evang. Gemeenschap (Middelstegr. 3) 9
evang Meulenberg. 10.30 evang. Smit.
Evangel lecentrum-Pinksterbew.
i.(0. Vest 13) 10 dhr
Twillert. Volle Evangelie Gemeente
(Haarlemmerweg 36) 11 ev Daniël.
Christengemeenschap (Vestestr. 49)
geen dienst. Leger des Heils (hoek Ves
testr./Groenesteeg) 10 en 17 Nieuw-
Apost. Kerk (H. Rijnd. 24): 9.30 en 17.
wo. 20. Zevendedag-adventisten ('De
Ontmoeting'. Noordhofland V.schoten)
elke za 10 tot 11 bijbelstudie. 11 tot 12
jxedikatie. Christelijke Wetenschap
de maand: za 19. Rooms-Kath. K.
Haagwegza 19. zo 10.30: Herensingel
11Rijndijk (Stevenshof) za 19. zo 9.30
(eerste zondag van de maand 11 uur);
Steenschuur za 19, zo 8.30,10, 11.30,
18 en 19 (lof); Boshuizerkade za 19, zo
10; Lammenschansweg za 19, 10;
(zie Zoeterwoude).
AARLANDERVEEN
Herv.-Gem 10 ds Zwanenburg, Ede, 19
ds JMD vd Berg. Geref. Kerk 10 drs Rij
per, Amsterdam, 18.30 drs Santmg.
Alphen a/d Rijn. Chr. Geref. Kerk 9.30
en 16.30 ds Breman, Mijdrecht. Rk
Kerk za 19. zo 10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN
Herv. Gem. Adventskerk 10 ds Stelwa
gen, Rijswijk, 16.45 uur drs Wilschut,
dienst met verst, gehandicapten Kruis-
i Ned. Prot. Bond; G. Herder
kerk 10 ds NieuwenhuiS; De Bron 9 ds
Mulder. 10.30 ds Moll, 18.30 ds Huize
bosch; Ashram (Marsdiep) 10 ds Bak
ker; Oudshoornse kerk 10 dhr Wormer,
Amsterdam; Rijnoord 10 dhr Van Aler;
Sionskerk (Meteoorlaan) 9.30 ds Ou
wendijk, 18.30 ds Heikoop, Nieuwe-
gein. Geref. Kerk Maranathakerk 10 drs
Wilschut; Salvatorikerk 10 drs Santmg,
18.30 ds Bolten; Kerk en Zanen 10
kand. Oosterman. Amsterdam. Geref K.
Vrijg. (school Bospark, Beatrixl. 4) 9.30
ds Hiddmg, 15 ds Gratz. Ned. Geref.
Kerk (school Willemstr.) 9.30 ds Jans-
sens, 16.30 ds Struik. Schiedam Chr.
Geref. Kerk (Grijpenstemstr9.30 en
16.30 ds vd Meij. Oud-Geref. Gem.
(Hooftstr. 240) 9.30 en 16. Bapt.gem.
(Molenwerfstr. 1) lOds Koekkoek,
18.30 ds Koekkoek mmv Kelly Sparkle.
Bapt gem. Noord (school Kalkovenw.
62) 10 dhr vd Steen. Bapt.gem Ichthus
(aula mavoH. Dunantweg 1) 10 dhr
Bakker. 18.30 dhr Vochteloo. Volle
evang gem. ('De Ark'. Pr. Hendnkstr
54) 10 dhr vd Hoorn. Pmkstergem 'Het
Licht' (A. v. Burenlaan 15) 10. Chris
tengemeente 'De Hoeksteen' (geb. 'Bet
hel', hoek Emmalaan) 10 voorg. Nap.
Bodegraven. Leger des H. (Zonneweg 3)
10 en 19 (laatste zondag van de maand
17 u.). Remonstr. Gem. (Van Manders-
loostr. 36) geen dienst. Rk Kerk Bonifa-
ciusk za 19. zo 9 45 en 11.30; Piusk.
za 19. zo 9 en 10.30; De Bron za 19. zo
BENTHUIZEN
Herv. Gem. 9 30 ds Boer HA. 18 ds
Boer. Geref./Herv. Gem. (geb. 'De Hoek-
9.30 en 18 leesdienst.
BODEGRAVEN
Herv. Gem. Dorpskerk 10 dr Haitsma,
18.30 dr Meijers, Zeist; Salvatorikerk
10 ds Den Toom, Sommelsdijk, 18.30
ds vd Scheur; Bethlehemkerk (Nieuwer-
brug) 10 ds Itterzon. Gouda, 18.30 ds-
Catsburg, Kamerik. Geref. Kerk 11 mw
drs Colenbrander. Linschoten, 18.30
drs Van der Weg-Rullmann, Nieuwkoop,
jeugddienst mmv Sheharimkoor. Geref.
K Vrijg. (Ichthusk 9.30 ds Simpelaar,
16.30 ds Scholte. Qeref. Gem. (Sta
tionsweg 17) 10 en 18.30.
18.30 ds K. Jansen; De Stek 9.15
ds Koole. Zoetermeer. Geref. Kerk 9.30
ds Van 't Hoff, 17 dr Fernhout. Alphen.
Chr Geref. Kerk 9.30 en 17 ds Oostmg.
Geref Gem. 9.30 leesdienst. 15.30ds
Rietdijk. Church of the Nations ('Ons
HAZERSWOUDE
Herv. Gem. 10.30 ds Alblas. 18.30 ds
Van Dis, Wassenaar, jeugddienst. Geref.
Kerk 9 ds Huisman, jeugddienst. 17 ds
9 30.
HILLEG0M
Herv. Gem. Maartenskerk 10 ds Ver
beek. Geref. Kerk ('Hoeksteen') 10 ds
Van Drongelen, Amsterdam, 19 ds Van
Langevelde. interkerk evangelisatie-
dienst mmv jongerenkoor 'Servants of
the Lord'. Chr. Geref. Kerk 10 kand
Hulshof. Apeldoorn. 19 zie Geref Kerk.
Christen Gemeente (P. Breughellaan
HOOGMADE
Herv. Gem. 10 ds De Gelder. Lisse. Rk
Kerk za 19. zo 9.15.
DE KAAG
Herv. Gem. 10 ds Germans. Sassen-
heim Rk Kerkza 19. zo 9 30
KATWIJK AAN DEN RIJN
Herv. Gem. Dorpsk. 10 ds De Graaf, 18
ds Stam jr; Ontmoetingskerk 10 ds
Sloof, 18 30 ds De Graaf. Herv. Gem.
'De Rank' (P. Groen-college) zie Katwijk
aan Zee. Geref Kerk (Open Hofkerk) 10
ds vd Horst, 17 ds Mink. Rk Kerk za 19,
zo 9.30.
9.30 ds Gonssen; Nieuwe Kerk 10 d
Visser, 16.30 dsGorissen, 18.30 ds
Hovius; Oude Kerk geen dienst; Ichthus-
kerk 10 ds Ten Voorde, 18 ds Volk;
Pniélkerk 9.30 ds Hov.us, 18 ds Ten
Voorde; Maranathakerk (Rijnsoever) 10
dsRothfusz, 18 ds Visser. Overdum
14.15dsVan Gulik. Herv Gem 'De
Rank' (Helmbergweg 10) 10 ds Kisjes-
Horst; Triumfatorkerk 10 ds Mink, 17
ds Heeneman. Gebouw De Hoeksteen
(dovendienst) 10 ds Stam jr (met tolk).
Geref K. Vrijg. 9.30 leesdienst. 16 ds
Heida. Ned. Geref. K. (aula Pieter
Groen-college. ingang Rijnsoever 293)
lOds Zwarts. 19 ds Fijan. Chr. Geref.
K. 10 en 17 ds VeenendaalVrije Chr.
Geref. Gem. (Umzaal) 10 en 17 ds vd
Beid. Geref. Gem in Ned (Louwestr.)
10 en 17. Onafh. Baptistengem. (Am-
bachtsweg2) 10 evang. Blesmg, ma
20.15 evang. Van Groningen. Soefi
(Zuidduinweg) elke le en 3e zondag,
16.
Kapel Marinevliegkamp Valkenburg
Wassenaarseweg 75): 10 vlootaaimoe-
zemer Van Doorn mmv jongerenkoor Vo-
KOUDEKERK AAN DEN RIJN
Herv. Gem. 10 ds Luttikhuis, Leider
dorp, 19 ds vd Lugt, gez. dienst. Geref.
Kerk 10 mw ds Kwast.
LEIDERDORP
Herv Gem. en Geref. Kerk Dorpskerk 10
dsvdBorn. 18.30 mwds Karreman;
Scheppmgskerk 10 mw ds Karreman
Leythenrode 10 30 past Poeima Ehs.-
ziekenhuis 10 ds Brommet Geref Ge
meente Leiden eo (kerkgeb. Hoofdstr.
73) 10 en 16.30 ds Boogaard Bapt
.gem. (wijkgeb. Zijlkw.) 10 dhr De Vries,
19 dhr Niemeijer Rk Kerk za 19. zo 10
en 11.30.
geest, 19 ds Eschbach, Aalsmeer, gez.
jeugddienst. Geref. Kerk 9.30 ds vd
Kooi, 19 jeugddienst in Herv. Kerk. Rk
Kerk
a 19, zo 10.
LISSE
Herv. Gem. Grote of Dorpskerk 10 en 19
ds Verdijk; Pauluskerk 10 dr Wentsel,
Den Haag. jeugddienst mmv Revival
Singers, Katwijk. Geref. Kerk lOdsVan
Breevoort, Katwijk. Geref. K. Vrijg.
(Prinsessestr. 1) 9 leesdienst. 15 ds
Bijl. Ned. Geref. Kerk (Salvatori) 10 dhr
Veltkamp. 17 ds Vos. Chr. Geref Kerk
lOdsVan Dijken. Geref. Gem. 10en 16
leesdienst Evangehegemeente (Heere-
weg 52a) 9 45 dhr Brands Rk Kerk
Agathakerk za 19. zo 10.30. Poelpolder
za 19. zo 10 30; Mariakerk za 19. zo 9
en 10.15, Engelbew. za 19. zo 10, di
19.
NIEUWKOOP
Herv. Gem. ds Van Mourik HA. 18.30 ds
Van Mourik. Geref. Kerk 9.30 ds vd
Weg-Rullmann Chr. Geref. Kerk 9 30
leesdienst. 19 ds Beekhuis. Rotterdam-
Krahngen. Remonstr Gem 10 dr Meye-
rmg, Oegstgeest. Evang. gem (ver ge
bouw 'De Rank'. Regthuysplemi 12
NIEUWVEEN
Herv. Gem. 9.30 kand. Klem. Ridder
kerk, 18.30 dsTeygeier, Zeist Geref.
Kerk 9.30 ds Elgersma. Rk Kerk za 19
NIEUW-VENNEP
Herv. Gem 9 30 prof. Graafland,
Gouda. 19 ds Smaimg. Leiden Geref
Kerk 9.30 ds Rodenburg, 19 ds K
NOORDEN
Herv Gem. 9.30 en 19 ds Geuze Geref.
Kerk (W. Verlaat) 10 dhr Schreuder. 19
dsVan 't Hof. Boskoop Rk kerkza 19,
zo 9 en 10.30.
NOORDWIJK
Herv Gem Grote of St Jeroensk. (Bin
nen) 10 ds vd Lee HA, 1 7 drs Den But
ter. Huizen, Hoofdstr (Zee) 10 en 17 ds
Ruitenburg HA; De Rank (Golfbaan) 10
I. (Binnen) 10 ds Mondeel. 19 ds
Kuiper. Kapel W. v d Bergh-sticht ng
11 ds C. de Jong. Alphen Sole Mio 9
ds Keumng. Evang, centrum 'De Ark'
(Picképl. 1) 10 dhr Van Duin, 19 dhr
Bol Ned Prot. Bond (aula O.Zeew
10 30 prof. E.J. Kuipers, Oegstgeest.
Rk Kerk Zee za 19, zo 10.30; Binnen za
19. zo 9.30 en 11.
NOORDWIJKERHOUT
Herv Gem. Dorpskerk 10 ds Rmzema;
e Dorpskerk. Rk Kerk Victork.
OEGSTGEEST
Herv Gem Groene of Will kerk 10 ds
De Brum, Pauluskerk 10 ds Da Costa.
Gemeentecentrum (L'itw 10 30 mw
Driessen, Leiden Geref Kerk (Maunt-
slaan) 10 ds Hortens.us Geref Kerk
Vnjg. (aula Dr Schilderschool) 9 30 ds
Geelhoed. Den Haag, 16 30dsGroe
nenberg. Amersfoort Ned Geref Kerk
(Gem centrum) 8 45 en 16dsJanse,
HA. Van Wiickerslooth 16 ds Hemmes.
Endegeest 10 past. Lansbergen. Volle-
evangeiiegem. (Gem.centrum) 16 Rk
Kerk Will kerk za 19. zo 9 en 10.30
OUDE EN NIEUWE WETERING
Herv Gem 9 30 ds Heijting. 17 ds Den
Heeten, Hoofddorp, gez dienst. Geref.
ROELOFARENDSVEEN
Rk Kerk Mar Pres. za 19, zo 11 (doop-
dienst iedere le zondag van de maand
RIJNSATERWOUDE
Herv Gem 9 30 en 19 dsvd Hoeven
Chr Geref K 9 30 dienst. 14 15 ds
RIJNSBURG
Herv Gem Grote of Laurentiuskerk
9.30 dhr Bergman, 17dsW>
Kerk Vrijg. lOds Grutter, 17.15 ds Bijl.
Chr, Geref. K. 10 dhr Vork, Wapenveld.
Evang Christengem (aula mavo) g.o.
RIJPWETERING
Rk Kerkza 19
10.30.
SASSENHEIM
Herv Gem. 9.30 en 10.30 ds Alma,
Baarn. 19dsVoliebregt, mmv De Lof-
stem. gez dienst Geref. Kerk lOdsCJ.
de Jong. Voorhout. 19 zie Herv Kerk
Chr Geref K 10 en 17 ds Hogenbirk
HA Ned Prot. Bond (Jul laan 1 7)
10 30 ds Beekhuis, Haarlem Rk Kerk
za 19. zo 9 30 en 11 (doopdienst tedere
laatste zondag van de maand om
12.30).
TER AAR
Herv Gem 9.30 en 18 30 ds Vlasblom.
Geref Kerk 9.30 ds De Reus. 18 30ds
Davtdse, Zevenhuizen Rk Kerk Aardam
19. zo 9.30 en 11.30.
VALKENBURG
Herv Gem 10 dr Vermeulen, 18 30 ds
Van Niel. Ri|nsburg. Geref Kerk 10 drs
Jacobi-van Duij. Leiderdorp. 18 30 drs
Oegema. Oegstgeest. Geref K Vrijg.
WADDINXVEEN
Herv Gem. Brugkerk 9 30dsLuitjens,
17 ds Schipaanboord, Hoeksteen 9.30
s Schipaanboord. 18.30 ds Van Doorn;
Barmentk). 17 ds Zethof; Immenuelkerk
10 en 17dsVanHouwebngen Geref
Kerk Kruiskerk 10 15 ds De Moor; Ont
moetingskerk 9 30 ds Bongerv 1 7 ds
De Moor Geref K Vrijg. (Kruiskerk)
8 30 en 14 45 ds Hoogendoorn Chr
Afgesch Gem 9 30en 17 dsvd Want
Oud Geref Gem (Mercuousweg 29) 10
en 18 30 leesdienst Remonstr Gem
geen dienst RK Kerk St Victork. 9 30.
Ontmoetmgsk za 19.70 11.15
hem
Rk K
119. zo9en 10.30
Bet
k 9 30 ds Verboom Geref l
Petrakerk 9 30 ds-Terpstra, 17 ds Rib-
bennk. immanuelkerk 9.30dsRibbe-
rir« 1 7 ds Verschoor. Maranathakerk
9.30 ds Terpstra. 17 ds Snel Geref
n Zee.
Bras Rk Kerk za 19. zo 9.30 en 11
VOORSCHOTEN
Herv Gem Dorpskerk lOds Schaap: De
Ontmoeting (Noordhofland) 10 ds De
Zwad. 'Rehoboth' (Van Leeuwen hoek ka
de) 9.30 ds Van Kooten. Delft, 16 30
drs Vergunst. Ridderkerk HulpenHeil-
kerk ('Schakenbos'. Leidschendam) 10
ds Honig Geref Knrk (Het Kruispunt)
10 ds Ledegang. 19 ds De Zwad Geref.
K Vrtjg (Bachiaan) 10 30 ds Hoogen
doorn, Waddinvveen. 16 ds De Wit.
Gouda Rk Kerk Laur.kerk za 19. zo
11.30. M. Godskerk. za 19. zo 10. An
glican Church (British school in The
Netherlands, J v Hoofiaan 3) 10 30
Aula basisgemeenschap On 'De Groene
KikkerFrans Haispia'tsoen) 10 30 ge-
spreksdienst
WASSENAAR
Herv Gem Dorpskerk 10 ds Steenstra,
16.30dsZoutendi|k. Utrecht. Kieviet
kerk ('Samen op weg10 mw ds Janse
de Jonge. Mesvaskerk geen dienst.
Dorpscentrum 9 30 ds Aöma, Gouda
Geref Kerk Zijllaan ('Samen op Weg')
10 ds Hetiendoom. 17 ds vd Woude
Ned Prot Bond (Kerkdam) 10 30 ds
Knoppers. Den Haag RK Kerk Jozef
18 30 ds Franken. Zeist Geref l
9 30 ds Van Oudenellen. 18 30 ds De
Reus. Ter Aar Ned Prot Bond (De
Wijk. Schoofstr. 20) geen dienst Rk
Kerk zo 10 30.
ZEVENHOVEN
Herv Gem 9,30 ds Nicoiai. Schevenm-
gen Geref Kerk 9 30 ds Rang. 19 dhr
Schreuder.
ZOETERWOUDE
Herv Gem lOdsWolfhauS Rk Kerk St
Jan za 19 30. zo 9 30. Chr D«enaark
za 1^ zo 10 Meerburgkerk H R.|ndijk
za 19. zo 10 30.
ZWAMMERDAM
Herv Gem 10 ds Dubbeldam Geref
Kerk drs Baane. Nieuwveen. 18.30 drs
Vermeulen. Bennebroek. Hooge Burch
11 past Deinaas
