Binnenland
'Premies slechts
5 procent omlaag'
Fokker rekent op
meer bestellingen
Lubbers maakt zich geen
zorgen over kritiek Kok
Rijk loopt miljoenen
mis door traag werk
Nederland bezig aan
zesde VN-operatie
PROEF
DE LENTE
Zaterdag 15 februari 1992
Redactie: 023-150225 JANINE BOSMA ALTAN ERDOGAN RONALD FRISART (chef) PATRICK VAN DEN HURK JAN PREENEN SJ AAK SMAKMAN FRANS VISSER Vormgeving; CLARA KEMPER
3
NIEUWSLIJN
Medisch team ontvlucht Somalia
Een medisch team van het Nederlandse Rode Kruis heeft don
derdag in allerijl Somalia moeten verlaten, nadat troepen van
generaal Farah Aideed het gebouw waar de Nederlanders werk
ten waren binnengedrongen. De vier medewerkers zijn donder
dagavond met een vliegtuig vanuit Muqdisho overgevlogen naar
Nairobi in Kenya. Het Nederlandse Rode Kruis heeft dat gisteren
meegedeeld. Sinds de verdrijving van dictator Siad Barre in ja
nuari vorig jaar verkeert Somalia in volstrekte staat van anarchie.
Taxichauffeurs pakken junkies terug
De Rotterdamse politie gaat samen met 'daklozen-dominee' Vis
ser van de Pauluskerk overleggen met taxichauffeurs om te voor
komen dat die „eigen rechter" gaan spelen tegen drugsverslaaf
den. Het besluit werd genomen nadat vijftien chauffeurs giste
ren „huis hielden" in Perron 0, een dagverblijfplaats voor junks
aan de achterkant van het Rotterdamse Centraal Station. Aanlei
ding tot de actie was een schop tegen een taxi door een drugs
verslaafde na onenigheid over betaling van een taxirit. Volgens
de politie lagen bijna alle ramen eruit.
NS-conducteurs fout ingezet
Het NS-personeel is ontevreden over de inzet van een tweede
conducteur op de zogeheten 'risicotreinen', In de praktijk blijkt
dat de vierhonderd extra conducteurs die vorig jaar werden aan
getrokken om de agressie in de treinen tegen te gaan, vooral ter
vervanging van afwezige collega's worden ingezet.
In het NS-weekblad 'Koppeling' beklaagt woordvoerder Van
der Wal van het Dienstoverlegorgaan Exploitatie (onderne
mingsraad) zich over de gang van zaken. Volgens hem moet het
hoofdkantoor in Utrecht voortaan het grootste deel van de plan
ning van de extra conducteurs verzorgen, om te voorkomen dat
de NS-regio's „uit eigen belang" het nieuwe personeel inzetten
voor de reguliere diensten.
Werknemers opgetogen over Chinese order
SCHIPHOL BILL MEYER
De order van China Eastern
voor zeven Fokker 100's kwam
gisteren als een complete ver
rassing voor de Ondernemings
raad en de vakbonden. Al jaren
onderhandelt Fokker zonder
enig concreet resultaat met de
Chinezen. De duikbootaffaire
met Taiwan bracht de gesprek
ken in een stroomversnelling.
De Ondernemingsraad van
Fokker op Schiphol is in ieder
geval zeer opgetogen over de
bestelling. Voorzitter Johan de
Weerdt zegt bijzonder verheugd
te zijn dat Fokker er eindelijk in
is geslaagd de Chinese markt
open te breken, in potentie één
van de grootste ter wereld. De
Weerdt gaat er min of meer van
uit dat wanneer één schaap
over de dam is de rest zal vol
gen. De komende jaren staan
honderden vliegtuigen van Rus
sische en Chinese makelij op de
nominatie vervangen te worden
door moderne westerse toestel
len. En de Chinese regering
heeft bij alle bestellingen een
belangrijke vinger de pap.
Fokker gaat in zijn prognoses
uit van een marktpotentieel van
zo'n twee- tot driehonderd Fok
ker 100's. Het feit dat de Chine
se regering met Fokker in zee
gaat, biedt tevens mogelijkhe
den voor de Fokker 50, die niet
zo goed verkoopt als de Fokker
100.
De Weerdt: „Ik verwacht een
positief effect op de Fokker 50.
Niet eerder verkocht Fokker een
vliegtuig in China. Als je een
maal de markt hebt opengebro
ken, komen nieuwe orders ge
makkelijker tot stand."
Vertraagde wetgeving op het
terrein van de sociale zekerheid
kost de overheid de komende
jaren honderden miljoenen gul
dens. Dat blijkt uit een vergelij
king van de beleidsvoornemens
die staatssecretaris Ter Veld van
sociale zaken op 26 september
presenteerde en de uitvoering
Tal van wetsvoorstellen aan
gaande de sociale zekerheid zijn
vertraagd, maar het meest in
het oog springend is de verla
ging van de wao-uitkeringen,
waarover het kabinet het vorige
zomer eens werd. Officieel moet
de wetswijziging op 1 juli van
kracht worden. Dat is inmiddels
ondenkbaar, omdat de advies
organen (Raad van State en So
ciale Verzekeringsraad) het
wetsvoorstel nog niet eens van
het ministerie hebben ontvan
gen. In kringen van werkgevers
en vakbeweging wordt thans
openlijk betwijfeld of 1 januari
1992 nog wel een haalbare da
tum is.
Top-ambtenaar WVC erkent tegenvallende daling ziektekosten
De premies voor particuliere ziektekostenverzekeringen
kunnen hoogstens met 5 tot 10 procent omlaag. Van da
lingen met 20 tot 30 procent, zoals eerst werd veronder
steld, kan geen sprake zijn. Het gerucht over de tegenval
lende premieverlaging doet sinds gisteren de ronde in
politiek Den Haag.
sche truc's om de premies niet
te hoeven verlagen. De verzeke
raars waren volgens hem in
1990 minder geld kwijt aan dq
ziekenhuizen, terwijl de kosten
in deze sector wel stegen. Daar
om moet in 1991 en 1992 alsnog
meer worden betaald. „Dit
soort effecten zijn pure finan
ciële technieken en zeggen niets
over de werkelijke kostenont
wikkeling", aldus Rijpma.
De premieverlaging is volgens
staatssecretaris Simons van
volksgezondheid een logische
gevolg van zijn plan voor een
herziening van het stelsel van
gezondheidszorg. De eerste fase
van zijn plan werd op 1 januari
ingevoerd door de kosten van
medicijnen over te hevelen naar
In het blad Trefpunt van het mi
nisterie van WVC erkent direc
teur Rijpma van verzekeringen,
marktordening en prijsvorming
van WVC dat de premieverla
ging 'wat tegenvalt'. Volgens
hem gaat het echter nog altijd
om een 'aanzienlijke' premie
verlaging die dicht in de buurt
komt van 15,5 procent.
Rijpma keert zich tegen de
particuliere ziektekostenverze
keraars, die onder meer kosten
stijgingen in de ziekenhuizen
hebben aangevoerd om hun
premies op 1 januari niet te ver
lagen, zoals was afgesproken.
Volgens Rijpma bedienen de
verzekeraars zich van techni-
de Algemene Wet Bijzondere
Ziektekosten (awbz). Simons
meent dat de premies daardoor
omlaag kunnen. De verzeke
raars beweren dat dat echter
onmogelijk is door de gestegen
kosten bij de ziekenhuizen. De
Algemene Rekenkamer onder
zoekt momenteel de mogelijk
heden tot premieverlaging.
Het Flan-Simons wordt in het
CDA-blad CDAktueel onder
vuur genomen door minister
Andriessen van economische
zaken. „Ik ben heel bang voor
een grote chaos, veel onzeker
heid en onverwachte gevolgen",
aldus de bewindsman. Volgens
Andriessen pakken dergelijke
grote operaties in de praktijk
anders uit dan op papier. „Over
zo'n plan kun je jaéaren praten,
alles proberen in te schatten en
te berekenen. Maar je ziet pas
in de praktijk welke negatieve
gevolgen het heeft." Andriessen
maant de overheid tot voorzich
tig gedrag bij-de volgende stap
pen van het plan, gezien de hui
dige situatie.
Publex Buitenreclame begint maandag met een confronterende boodschap aan automobilisten die hard rij
den. In veel gemeenten zullen 'billboards' de bestuurders er op wijzen dat 50 km per uur soms al te hard is.
FOTO ANP
Premier Lubbers heeft gister
avond na afloop van het kabi
netsberaad geweigerd inhoude
lijk te reageren op de uitlatin
gen die zijn vice-premier en
PvdA-leider Kok gisteren deed
in een interview met het Parool.
Als het inderdaad zo is dat de
Chinese order slechts de eerste
in een lange reeks is, lijkt de
werkgelegenheid bij Fokker op
de lange termijn verzekerd. De
orderportefeuille van de Fokker
100 is nog goed gevuld, maar de
laatste anderhalf jaar is niet veel
meer verkocht. Fokker be
schouwt de Chinese order dan
ook als de belangrijkste uit zijn
geschiedenis, op die van Ameri
can Airlines (75 vaste orders en
75 opties) na.
Bij Fokker Aircraft werken op
dit ogenblik 10.000 mensen (to
taal Fokker: 13.000). De vlieg
tuigbouwer werkt bij de pro-
duktie van de Fokker 100 nauw
samen met buitenlandse vlieg
tuigbouwers: het Duitse Mes-
serschmidt-Bölkow-Bohm
(MBB) (onderdeel van Daimler-
dochter Deutsche Aerospace)
en het Noordierse Short Bro
thers (eigendom van het Cana
dese Bombardier). Beide zijn
met motorenfabrikant Rolls-
Royce risicodragend partner in
het Fokker 100-project.
Momenteel onderhandelt
Fokker met Deutsche Aerospace
en Bombardier over het in pro-
duktie nemen van de Fokker 70,
een verkorte versie van de Fok
ker 100. Begin maart moet dui
delijk zijn of de partners op
nieuw met elkaar in zee gaan.
Ook voor de Fokker 70 ziet Fok
ker kansen in China.
Voor tal van Nederlandse be
drijven is Fokker van cruciaal
belang voor de werkgelegen
heid. Tientallen ondernemin
gen (met in totaal zo'n vijfdui
zend werknemers) leveren on
derdelen aan Fokker.
De roltrap van de Maastunnel fungeerde gisteren als een wat ongemakkelijke bar. Ter gelegenheid v
studenten van de Erasmus Universiteit ingehuurd om 10.000 'lichte Maasborrels' te schenken.
ACHTERGROND
DEN HAAG MARGREET VERMEULEN
Het tweede wetsvoorstel, om
het beroep op de Ziektewet in te
dammen, is al op 20 november
vorig jaar naar de adviesorga
nen gestuurd. De Raad van Sta
te is tot op heden echter niet in
staat geweest daarover advies
uit te brengen.
Wanneer de Raad van State
en de Sociale Verzekeringsraad
hun adviezen hebben uitge
bracht, moeten de voorstellen
(eventueel) nog worden bijge
steld. Vervolgens is geruime tijd
gemoeid met de schriftelijke
voorbereiding van de behande
ling van de wetsvoorstellen in
zowel de Tweede als de Eerste
Kamer.
Door de vertraging ontvangt
de regering de financiële op
brengsten van de wao- en Ziék-
tewetmaatregelen minstens een
half jaar later dan gepland. Voor
dit jaar is nog niets ingeboekt,
maar voor 1994 wordt echter op
een opbrengst van 335 miljoen
gulden gerekend, die uiteinde
lijk oploopt tot 1,6 miljard gul
den per jaar.
Onderzeeërs niet te rijmen met vreedzaam imago
Voorstanders van levering van de duikboten
aan Taiwan wijzen op de omvang van de
order (2,5 miljard gulden) én de (minimaal)
10.000 manjaren werkgelegenheid. Tegen
standers van levering noemen de omvang
van de onderzeeboot-order kinderspel in
vergelijking met de gouden appels die bo
ven de Chinese markt hangen.
Hèt voorproefje daarvan was natuurlijk de
Chinese order voor zeven vliegtuigen van
Fokker. Deze perfect getimede bestelling
diende als het suikerlaagje om de bittere pil
die premier Lubbers gisteren namens het
kabinet presenteerde: de levering van on
derzeeboten aan Taiwan gaat niet door.
Maar wie de Nederlandse exportcijfers naar
China en Taiwan bestudeert, ziet al snel in
dat de handel met de 'twee China's' van be
perkt belang is. De Nederlandse totale ex
port daar naartoe vertegenwoordigde vorig
jaar pakweg 250 miljard gulden. Sinds 1988
vertoont de export naar beide landen bo
vendien een tamelijk scherp dalende lijrt.
Kortom, om louter economische redenen
zou het bruskeren van hetzij China hetzij
Taiwan bepaald niet rampzalig zijn.
Een breuk met China is om buitenlands-
De discussie over het wel of niet leveren
van onderzeeboten aan Taiwan, is zeer
eenzijdig geweest. Behalve het argu
ment dat Nederland in 1984 Peking
zwart-op-wit heeft beloofd geen wapens
aan Taiwan te leveren, zijn er louter fi
nanciële en economische argumenten
gewisseld.
politieke redenen echter allerminst ge
wenst. Het land is een wereldmacht en
heeft sinds het uiteenvallen van de Sovjetu
nie alleen maar aan importantie gewonnen.
Dat ook andere westerse landen zich moei
te getroosten om grootmacht China niet al
te zeer tegen de haren in te strijken, bleek
na het neerslaan van de Chinese studenten
opstand op het Plein van de Hemelse Vre
de. Ondanks alle reacties van afgrijzen, be
sloot geen enkel land zijn banden met Chi
na te verbreken.
Minister Van den Broek van buitenlandse
zaken verwachtte waarschijnlijk dat Peking
ons land voor tientallen jaren in de ban zou
doen, wanneer de vier gevraagde onderzee
boten aan Taiwan zouden worden geleverd.
Want het één-China-beleid van Peking
(waarin Taiwan de rol speelt van opstandi
ge provincie) is niet zomaar onderdeel van
de Chinese politiek: het is een van haar we
zens-kenmerken.
De betrekkingen met het grootste land ter
wereld frustreren is één ding. Maar dat
doen omdat je graag wilt verdienen met de
levering van wapentuig aan de vijand van
datzelfde China, is geen opsteker voor de
internationale prestige, moet de regering
hebben gedacht.
Dat klemt temeer omdat Nederland een be
scheiden wapenpfoducent en wapenexpor
teur is en zegt te willen blijven. Nederland
behoort niet tot landen zoals de Verenigde
Staten en de voormalige Sovjetunie die wa
pens maken en exporteren om er hun
macht in de wereld mee te vergroten, i Iet
kabinet moet dan ook hebben geconclu
deerd dat een exportvergunning voor de
onderzeebootorder van Taiwan niet te rij
men valt mei dat terughoudende wapenex
portbeleid. Daarmee zou Nederland zich
zelf in de categorie landen plaatsen die lou
ter wapens produceren en exporteren voor
het geld, een houding waar we juist zo op
neerkijken.
„Kok bedrijft politiek. Dat is zijn
recht en plicht", aldus Lubbers.
Kok trok in het interview fel
van leer tegen de CDA-top. Hij
wil dat er een einde komt aan
de voortdurende discussies bin
nen het CDA hoe lang het kabi
net nog blijft zitten. Die discus
sie werd van de week weer aan
gezwengeld door CDA-senator
Kaland.
Lubbers ontkende dat de
CDA-leiding afstand neemt van
het beleid van de coalitie. Over
de hele linie leeft de wens de rit
uit te zitten, zo bleek uit Lub
bers' woorden. Wel stak de pre
mier niet onder stoelen of ban
ken dat hij zich ongemakkelijk
voelde door dé uitspraken van
Kaland die het kabinetsbeleid
(„beleid dat ik als premier ver
dedig") aanviel.
Volgens Lubbers heeft Kaland
inmiddels in CDA-kring laten
weten dat hij de coalitie met de
PvdA voort wil zetten en tot een
goed einde wil brengen. De
CDA-voorman zei verder dat de
uitspraken van Kaland en frac
tievoorzitter Brinkman (onlangs
op Texel) niet op één lijn mo
gen worden gezet. „Het verschil
is dat Kaland enigszins de in
druk heeft gewekt dat het kabi
net het eind van de rit niet zal
halen. Hij was somber. Brink
man was dat in zijn Texelse re
de allerminst. Dat was een kloe
ke speech van iemand die er
eens stevig voor gaat staan."
WD-fractieleider Bolkestein
heeft voor komende week een
spoeddebat aangevraagd over
de uitspraken van Kok. De libe
raal wil dat beide coalitiepart
ners hun ruzie in de Kamer uit
vechten.
Als Nederland volgende week
besluit driehonderd man ver
bindingstroepen in Joegoslavië
in te zetten, is het voor de ze
vende keer sinds de Tweede
Wereldoorlog dat Nederland
een bijdrage levert aan een in
ternationalevredesoperatie.
Hoewel Nederland al in 1963
de Verenigde Naties (VN) aan
bood militairen beschikbaar te
stellen voor vredesoperaties, liet
het eerste verzoek tot 1978 op
zich wachten. Begin 1979 rea
geerde het kabinet-Van Agt po
sitief: een pantser-infanterie-
bataljon ging in het kader van
de VN-vredesmacht Unifil naar
Libanon. De Nederlandse aan
wezigheid werd in 1985 beëin
digd omdat de veiligheidsrisi
co's te groot waren.
In 1982 besloot Nederland
met 86 militairen deel te nemen
aan de multinationale vredes
macht (MFO) in de Sinaï, die
niet onder VN-vlag optreedt. De
MFO, nog altijd aanwezig in de
Sinaï, moet toezicht houden op
de naleving van het vredesver
drag tussen Israël en Egypte.
Daarnaast maken sinds 1956
vijftien Nederlanders deel uit
van de VN-Organisatie voor
Toezicht op Wapenstilstanden
(UNTSO), die sinds 1948 toeziet
Asielzoeker mag
langer dan vier
dagen in de cel
i de bestanden
i zijn buurlan-
Asielzoekers die uitgezet moe
ten worden, mogen langer dan
vier dagen in een politiecel wor
den vastgehouden. De minister
raad heeft dat gisteren besloten.
De regeling van vier dagen, die
tot nu toe gold, blijkt in de prak
tijk namelijk niet te werken, al
dus het kabinet. Er is te weinig
ruimte in de Huizen van Bewa
ring, waardoor het voorkomt
dat vreemdelingen geregeld op
vrije voeten worden gesteld en
in het illegale circuit verdwij-
Het kabinet vindt wel dat de
asielzoekers niet langer dan een
maand mogen worden vastge
houden als het bevel tot uitzet-
ling nog nicl is gegeven. Is dal
wel gebeurd, dan mag de ter
mijn worden verlengd, aldus
het kabinet.
op naleving v;
tussen Israël
den.
In april 1989 vertrokken 33
Nederlandse marechaussees
naar Namibia, waar ze deel uit
maakten van de VN-vredes
macht Untag (4.700 militairen
uit meer dan twintig landen).
Die moest toezien op een orde
lijk verloop van het onafhanke
lijkheidsproces van Namibia dat
een eind moest maken aan ze
ventig jaar overheersing door
Zuid-Afrika. Eind maart 1990
keerden de Nederlandse mare
chaussees als laatsten terug.
In Angola verblijven sinds juli
1991 in het kader van Unavcm-
II 25 Nederlandse militaire
de naleving van het staakt-het -
vuren tussen de Angolese troe
pen en de guerrilla organisatie
Unita. Ook hier gaat het om een
operatie in VN-verband.
Deze maand vertrekken 27
Nederlandse militairen naar
Cambodja in het kader van de
VN-vredesmacht Unamic, die
belast is met het opruimen van
miljoenen mijnen in het grens
gebied met Thailand om de re
patriëring van Cambodjaanse
vluchtelingen mogelijk te ma
ken. Ongeveer 1300 militairen
maken deel uit van Unamic.
tijdens de 59e
WISTFRIISI ^(9l
4 000 m' overdekt# voorjaar»-
tuin m«l tchitl«r*nd« arrango-
m«nt#n bolg*wa»»«n
io vwilingklok bloomon
rtuin mol boordorijdioron
Schotland.
Ooegang
Opening» tyd**
U/2 13 18u 15-19/2 9 18.
20/2 9 21 u., 21 23/2 9-18o
De lente begint in
BOVENKARSPEL
U flm 23 februan 1992
