Buitenland
Ghali voor
vredesleger
Joegoslavië
WHO: In acht maanden
miljoen seropositieven
Mars eindigt in bloedbad
Clinton verder in het nauw
WINTERKONING
WORDEN?
Opkomst en val heldenstad Knin
Weinig hoop voor Somalia
Donderdag 13februari 1992 Redactie: 023-150225 RONALD FRISART (chef) ONNO HAVERMANS HANS JACOBS JOLANDA OUKES Vertalingen: MARGREET HESUNGA LUUTJE NIEMANTSVERDRIET Vormgeving: MARIANNE VERSCHUREN
5
NIEUWSLIJN
Saddam herbenoemt schoonzoon
De Iraakse president Saddam Hussein heeft gisteren zijn
schoonzoon, luitenant-generaal Hussein Kamel al-Majid, be
noemd tot topadviseur. Al-Majid werd vorig jaar november als
minister van defensie ontslagen, naar verluidt na een schietpar
tij. Het Iraakse persbureau INA gaf geen verklaring voor het eer
herstel. Evenmin werd duidelijk gemaakt wat precies zijn functie
zal zijn.
EP: Verbod dierproeven cosmetica
Met het aannemen van wijzigingen op de cosmetica-richtlijn
heeft het Europees Parlement gisteren de weg geopend naar een
verbod op dierproeven voor het testen van cosmeticaprodukten.
In december vorig jaar ging de milieucommissie van het parle
ment al akkoord met voorstellen om met ingang van 1994 dier
proeven voor cosmetica te verbieden.
Cubaanse ambtenaren raken baan kwijt
Tienduizenden Cubaanse ambtenaren zijn de afgelopen weken
hun baan kwijtgeraakt als gevolg van een forse reorganisatie van
het overheidsapparaat. Het partijblad Granma berichtte dat
22.500 ambtenaren van het ministerie van landbouw op wacht
geld zijn gezet. De krant voegde er echter aan toe dat 15.000 van
hen al een nieuwe betrekking hebben gevonden. Op het minis
terie van industrie zijn 50.000 ambtenaren slachtoffer geworden
van de reorganisatie. Ruim 46.000 van hen hebben volgens
Granma alweer een nieuwe baan.
Duitsland gaat CFK's snel verbieden
De Duitse milieuminister Klaus Töpfer vindt dat Duitsland al per
1993 een verbod moet uitvaardigen op chemicaliën die de ozon
laag aantasten. De Amerikaanse president Bush heeft twee da
gen geleden bekendgemaakt deze chloorfluorkoolstoffen (CFK's)
in 1995, vijfjaar eerder dan in een internationale overeenkomst
was afgesproken, te zullen verbieden.
British Aerospace schrapt 2350 banen
De vliegtuigbouwer British Aerospace gaat dit jaar 2.350 banen,
2 procent van het totale personeelsbestand, afstoten. Het con
cern heeft de gisteren bekend gemaakte maatregel moeten ne
men in het licht van de „aanhoudende wereldwijde recessie op
de luchtvaartmarkt". BAe zal de ontslagen pogen te effectueren
via natuurlijk verloop. BAe heeft momenteel 116.000 mensen in
dienst.
'Geen religieus centrum in pretpark'
Patriarch Aleksej de Tweede, kerkvorst van de Russische Ortho
doxen, is gekant tegen een 'centrum voor alle religies' in Mos
kou. Het centrum is onderdeel van een geprojecteerd pretpark,
dat in de pers al 'ons Disneyland' wordt genoemd. Volgens Alek
sej zal het verzamelen van alle geloofsrichtingen in één centrum
de bezoekers slechts de indruk geven dat religies alleen ge
schied- en volkenkundige waarden hebben. „Het geloof wordt al
te vaak gebruikt voor volkenkundige en andere shows", schrijft
hij. De patriarch vindt een pretpark bovendien niet de aangewe
zen plaats om kennis over het orthodoxe geloof te vergaren.
'Zware gevechten in Zuid-Irak'
Het shi'itische verzet heeft gisteren zware gevechten gemeld in
het zuiden van Irak, waarbij het leger tanks en vliegtuigen zou
hebben ingezet tegen de moslim-rebellen. Een Iraakse verzets-
zender in Iran meldde dat Iraakse troepen enkele dagen geleden
de aanval hebben ingezet in het moerasgebied ten noorden van
Basra. Het radiobericht kon niet door onafhankelijke bronnen
worden bevestigd.
De afgelopen acht maanden
hebben meer dan een miljoen
mensen het aids-virus opgelo
pen, het overgrote deel via
heteroseksueel contact. Dat
heeft de Wereldgezondheidsor
ganisatie (WHO) gisteren in een
rapport bekendgemaakt.
De WHO voorspelt dat aids
de komende jaren in veel wes
terse steden waarschijnlijk
doodsoorzaak nummer één zal
worden. In Latijns-Amerika zal
de ziekte zorgen voor een over
belasting van de medische cen
tra, in Afrika zullen zo'n 10 mil
joen kinderen hun ouders ver
liezen en in Azië zal de ziekte
zich de komende jaren in ra
zend tempo ontwikkelen.
Van de volwassenen die het
afgelopen jaar drager zijn ge
worden van het aids-virus HIV,
woont meer dan de helft in Afri
ka, bijna 25 procent in Azië,
zo'n 15 procent in Latijns-Ame
rika en 8 procent in de Verenig
de Staten en Europa.
Volgens de gezondheidsorga
nisatie zijn in totaal tussen de
negen en elf miljoen volwasse
nen en zo'n miljoen kinderen
drager van het HW-virus gewor
den, sinds de ziekte zich bijna
tien jaar geleden over de hele
wereld begon te verspreiden. De
organisatie schat dat van deze
mensen bijna 1,5 miljoen vol
wassenen daadwerkelijk de
ziekte heeft gekregen. De WHO
schat dat het totale aantal virus
dragers in het jaar 2000 is opge
lopen tot tussen de 30 en 40
miljoen mensen.
Twaalf doden bij ingrijpen leger Pakistan
De mars van duizenden
Kashmiri's voor hereniging van
de in India en Pakistan gelegen
delen van Kashmir, is gisteren
geëindigd in een bloedbad. De
Pakistaanse politie opende het
vuur op de betogers, die de
grens over wilden steken naar
de India.
Volgens het Bevrijdingsfront
van Jammu en Kashmir (JKLF),
organisator van de mars, zijn
daarbij zeker twaalf doden en
meer dan honderd gewonden
gevallen. De Pakistaanse autori
teiten spraken van zeven doden
en 22 ernstig gewonden. Ook is
Amanullah Khan, de voornaam
ste organisator van de mars en
de leider van het Bevrijdings
front Jammu-Kashmir, met on
geveer 150 volgelingen opge
pakt. Volgens Sardar Abdul
Qayyam, premier van de Pakis
taanse deelstaat Azad Kashmir,
hebben Khan en zijn militanten
ingestemd de mars te ontbin
den in ruil voor de vrijlating van
de arrestanten.
Qayyam rechtvaardigde de
actie van de ordetroepen. „De
veiligheid van Pakistan stond
op het spel", zei hij. De actie
van de militanten zou een nieu
Hevige gevechten in Kroatië gemeld
Secretaris-generaal Boutros Ghali van de Verenigde Na
ties (VN) zal vandaag aan de vaste leden van de Veilig
heidsraad voorstellen snel een vredesmacht van zeker
10.000 man naar Joegoslavië te sturen. Dat zeggen bron
nen bij de VN. Intussen zijn in Kroatië de hevigste ge
vechten gemeld sinds het begin van het bestand op 3 ja
nuari. Het federale leger bombardeerde gisteren Osijek.
Het behoud van het bestand is een voorwaarde voor de
VN om blauwhelmen te sturen.
Een gewonde soldaat van het le
ger van de Karen, een bevolkings
groep in Myanmar (Burma) krijgt
eerste hulp. De man is gewond
geraakt bij gevechten rond Ma-
nerplaw, waar het regeringsleger
een einde wil maken aan de al 43
jaar durende vrijheidsstrijd van de
Karen en andere bevolkingsgroe
pen. Duizenden Myanmarezen
zijn de laatste weken gevlucht
voor de gevechten. »foto mi
DE PALESTIJN die vorige
week overleed in een cen
trum van de Israëlische
veiligheidsdienst, is zwaar
gemarteld. Die martelin
gen hebben geleid tot een
hartaanval, de directe
doodsoorzaak
PLO: Arafat
heeft joden
niet beledigd
Belastende brief over ontlopen dienstplicht
WASHINGTON HENK DAM
CORRESPONDENT
Boutros Ghali schreef gister
avond een speciale vergadering
van de vijf vaste leden van de
raad (de VS, Rusland, China,
Groot-Brittannië en Frankrijk)
uit voor vandaag. De speciale
afgezant van de VN voor Joego
slavië, Cyrus Vance, adviseerde
gisteren blauwhelmen naar Joe
goslavië te sturen.
Vance was tot nu toe net
als Boutros Ghali aarzelend
over het sturen van vredestroe
pen, omdat hij bang was dat de
burgeroorlog in Joegoslavië elk
moment opnieuw zou kunnen
uitbreken. De VN-troepen zou
den dan wel eens midden in de
gevechten kunnen belanden, zo
was zijn vrees. Maar op die visie
is hij teruggekomen. Vance ge
looft nu dat het sturen van troe
pen nodig is om de huidige
wankele wapenstilstand over
eind te houden, zeggen diplo
maten bij de VN. Het zijn vooral
Westeuropese landen die hem
daarvan hebben overtuigd.
Bovendien gaat de Kroatische
president Tudjman in een brief
aan Vance onvoorwaardelijk ak
koord met de VN-plannen, on
danks bezwaren over wat hij
„technische punten" noemt.
Eerder al hadden de Servische
leiders en het Joegoslavische fe
derale leger gezegd een VN-
troepenmacht te zullen accep
teren. De enige dissident is nu
nog Milan Babic, de leider van
Krajina, een Servische enclave
in Kroatië. Maar Vance is ervan
overtuigd dat de Servische lei
ders in Belgrado en het federale
leger Babic in de hand kunnen
houden.
Als Boutros Ghali de vijf vaste
leden van de Veiligheidsraad
aan zijn kant vindt, zou moge
lijk vandaag al de plenaire V-
raad het definitieve besluit over
het sturen van de vredesmacht
kunnen nemen. Ten minste 17
landen, voor het grootste deel
afkomstig uit Europa, hebben al
laten weten aan de vredes
macht te willen deelnemen.
WASHINGTON HENK DAM
CORRESPONDENT
Terwijl de Amerikaanse presi
dent Bush zich gisteren met
vice-president Dan Quayle aan
zijn zijde officieel kandidaat
stelde voor de presidentsverkie
zingen later dit jaar, is de De
mocratische kandidaat Bill Clin
ton dieper in de problemen ge
raakt. Een gisteren uitgelekte
brief, waarin Clinton uitlegt dat
hij alleen om zijn politieke car
rière veilig te stellen zijn dienst
plicht wil vervullen, belooft zijn
kansen te verkleinen.
Clinton schreef de brief eind
1969 aan kolonel Eugene Hol
mes. een militair die de leiding
had over de ROTC. het militair
trainingsprogramma van stu
denten aan de Universiteit van
Arkansas die zich hadden aan
gemeld als reserve-officier.
Clinton had zich daarvoor enige
maanden eerder opgegeven,
omdat hem dat de makkelijkste
weg leek om dienstplicht in
Vietnam te ontlopen. Maar op
dat besluit, zo schrijft hij aan
kolonel Holmes, ben ik terugge
komen.
De enige reden daarvoor, zo
licht hij toe, is dat ik mijn kan
sen op een politieke loopbaan
niet wil vergooien. Want voor
het overige, zo schrijft hij ver
der, ben ik tegen de oorlog in
Vietnam en beschouw ik dienst
plicht als iets onwettigs.
Clinton gaf zich destijds in
derdaad niet veel later op voor
de vervulling van de dienst
plicht. Maar een maand nadat
hij dat had gedaan, werd een lo
terijsysteem ingevoerd. Clinton
had geluk, en kreeg een lot dat
hem de dienstplicht deed ontlo
pen.
De gisteren openbaar ge
maakte brief bevestigt Clintons
eerdere uitspraak, dat hij in
1969 was teruggekomen op zijn
besluit de dienstplicht te ont
wijken. Maar de tekst van de
brief is zonder meer schadelijk
voor hem. Met name in het
conservatieve zuiden van het
land zullen nu alleen nog maar
meer vraagtekens worden gezet
achter Clintons patriottisme. En
dat hij zich destijds alleen maar
opgaf voor de dienstplicht om
een politieke carrière veilig te
stellen, komt wel heel bereke
nend over.
Twee van Clintons Democra
tische tegenstanders zijn oor
logsveteranen. De twee, de
senatoren Kerrey (Nebraska) en
llarkin (Iowa) hebben hun twij
fel uitgesproken over het karak
ter van Clinton.
Bush vertrok na zijn bekend
making naar de noordoostelijke
staat New Hampshire, waar
dinsdag voorverkiezingen wor
den gehouden.
De Palestijnse Bevrijdingsorga
nisatie (PLO) heeft gisteren ge
zegd dat een afgeluisterd tele
foongesprek waarin PLO-leider
Yasser Arafat joden „honden"
en „vuilnis" zou hebben ge
noemd nooit heeft plaatsgevon
den.
Delen van het vermeende ge
sprek tussen Arafat en de PLO-
afgevaardigde in Parijs. Ibrahim
Souss. werden dinsdag door de
Amerikaanse tv-zender CNN
uitgezonden.
Souss had al eerder laten we
ten dat er sprake was van een
montage van gesprekken waar
van men de sprekers moeilijk
kon onderscheiden.
„Ik zal met gebruik van al mijn
rechten actie ondernemen te
gen de bedenkers van deze me
dia-manipulatie". aldus de
PLO-afgevaardigde.
CNN berichtte de geluids
band van het telefoongesprek te
hebben gekregen van een „wes
terse politiedienst".
Deskundigen die bekend zijn
met de stem van Arafat zeiden
dat de opnames authentiek
kunnen zijn. maar dat ze hier
over geen absolute zekerheid
kunnen geven, aldus CNN.
De Verenigde Staten hebben
scherp gereageerd op de anti
semitische uitlatingen van
Arafat. Een woordvoerder van
het ministerie van buitenlandse
zaken in Washington noemde
ze „schadelijk, haatdragend en
racistisch".
HM»
Sudan dumpt
vluchtelingen
NAIROBI GPD
De Sudanese regering heeft
honderden ontheemden van
hun kampen rondom de hoofd
stad Khartoum overgebracht
naar woestijngebieden waar
geen water, voedsel en onder
dak is. Dat zegt een Britse hulp
verlener die net uit het gebied is
teruggekeerd. De ontheemden
maken deel uit van de ruim drie
miljoen Sudanezen die de afge
lopen jaren de burgeroorlog in
het zuiden zijn ontvlucht en
naar steden in het noorden zijn
getrokken.
Voel u zelf de koning te njk. Koop snel een staatslot
U heeft nog 3 dagen voor de verkoop sluit
Bel voor de verkoopadressen 06 9595 (50 ct p/m)
Wacht niet Er is immers geen mooier lot dan een staatslot
GELUK IS NOG 3 DAGEN TE KOOP.
NAIROBI Rtf-IPS-GPD
De pogingen van de VN om een
Pakistaans-Indiase oorlog einde te maken aan de bloedige
burgeroorlog in Somalia werden
al op de eerste dag van het top-
beraad in New York weinig
hoopvol geacht, nu gisteren op
nieuw hevige gevechten uitbra
ken in de Somalische hoofdstad
Muqdisho.
Volgens een functionaris van
een hulporganisatie werd Muq
disho zwaar onder vuur geno
men en zijn drie ziekenhuizen,
tot nu toe buiten de vuurlinies
gehouden, ernstig beschadigd.
kunnen doen ontbranden,
meende de premier. De Indiase
regering had eerder verklaard
dat haar troepen zouden schie
ten op iedereen die vanuit
Pakistan probeerde het land
binnen te komen.
Aan de Indiase zijde van dé
grens demonstreerden even
eens enkele honderden
Kashmiri's, die hun steun be
tuigden aan de deelnemers van
de mars in Pakistaans Kashmir.
Bij de gewelddadigheden zou
den 16 mensen zijn omgeko
men en 146 gewond zijn ge
raakt.
Bij het topoverleg dat gisteren
in het hoofdkwartier van de
Verenigde Naties van start is ge
gaan. zijn de belangrijkste ver
oorzakers van de bloedige strijd,
interim-president Ali Mahdi
Mohamed en zijn rivaal gene
raai Mohamed Farah Aideed.
niet aanwezig. De een voor de
ander zag ervan af om het be
raad bij te wonen uit angst dat
in hun afwezigheid de slag om
Muqdisho zou worden beslist.
v-generaal Boutros
Ghali zal dan ook al zijn diplo
matieke kunnen moeten aan
wenden om een brug tussen de
rivalen te slaan. Het jongste
conflict dat in Somalia uitbrak,
op 17 november 1991. heeft al
aan 20.000 mensen het leven
gekost. Het land wordt al tien
jaar verscheurd door etnische
conflicten.
Boutros Ghali riep bij de ope
ning van het beraad op tot een
staakt-het-vuren en een groot
scheepse humanitaire hulpactie
voor het land in de Hoorn van
Afrika.
THE INDEPENDENT
In een stoffige bar in Knin staat een boze oude
man te razen over het VN-vredesplan voor de Ser
vische enclave Krajina. Hij vindt het verraad. „Je
vijand is altijd je vijand en hij kan nooit je vriend
zijn", zegt hij.
Branko Manjic, komt uit het zuiden van Servië,
maar is samen met dertien familieleden naar Kra
jina gekomen om het gebied te verdedigen tegen
wat hij beschouwt als het herstel van het Kroati
sche fascisme. „Belgrado heeft ons in de steek ge
laten". moppert hij.
Na anderhalf jaar vechten heeft de strijd van de
600.000 Serviërs in Kroatië tegen inlijving in een
onafhankelijke Kroatische staat de fase bereikt
van een modderige, door de VN gesteunde, pat
stelling.
De oorlog, die begon toen Servische leiders in
Belgrado zich op deze tot dan toe onbekende stad
stortten als een wig om Kroatië open te breken,
lijkt spoedig te worden beëindigd met de komst
van de VN-troepen. Knin (40.000 inwoners), de
enige stad in Kroatië met een aanzienlijke Servi
sche meerderheid, heeft een reputatie als bastion
van ultranationalistische Servische 'Chetniks' in
de Tweede Wereldoorlog.
Toen Kroatische nationalisten onder leiding van
Fratijo Tudjman in 1990 triomfeerden bij de
ste vrije verkiezingen, werd Knin het brandf
van militant Servisch separatisme, dat
steund door Belgrado. Binnen oen paar maanden
waren de barricaden opgesteld en was de bloedi
ge burgeroorlog van Kroatië begonnen.
De Servische regering en het federale leger in Bel
grado wakkerden de strijdlust in Knin aan en
adopteerden de stad als een mascotte in de oor
log tegen Kroatische onafhankelijkheid. Om het
matige enthousiasme voor de oorlog in Belgrado
wat op te krikken, werd Knin heel slim gepresen
teerd als een fort van Servische strijders, een stad
van onverzettelijk heldendom.
Toen in maart 1991 de regering van de Servische
president Slobodan Milosevic dreigde te vallen
door studentenopstanden, werden de studenten
in de zwaar gecontroleerde media uitgemaakt
voor 'verraders van Knin'. Plaatselijke strijders uit
Knin, die bekend staan als Kninja's, kwamen voor
indnunt
verd ge
in striptekeningen in tijdschriften voor jongeren
Hun leider. 'Kapitein Dragan'. werd een centrale
pin-up, een idool van duizenden Servische tie
ners. Een jaar later lijkt het op niet meer dan een
oefening in manipulatie
De heldenstad is klein, vuil en armoedig. De ge
spierde strijders uit de strip blijken ongezond uit
ziende jonge mannen, van wie velen een rot gebit
hebben door het slechte eten. Enkelen van de
Kninja's vertellen dat zij zijn gaan vechten omdat
dat de enige uitweg was uit de armoede en werk
loosheid. Kapitein Dragan is lang geleden naar
Belgrado verdwenen om een eigen zaak op te zet
ten. Alleen vaag geworden posters in de kiosken
herinneren nog aan zijn aanwezigheid
De stap van Belgrado om Knin van heldenstad te
degraderen tot plaag werd plotseling genomen.
Toen de Servische leiders in januari concludeer
den dat de oorlog in Kroatië v erloren was. beslo
ten zij zich terug te trekken en de puinhoop over
te geven aan de VN-troepen De beruchte strijd
lust van Knin. ooit een voordeel, word plotseling
een last.
Er wordt in Belgrado niet meer gesproken over
eenwording tussen Servië en Krajina. en er wordt
in Belgrado een nieuwe partij opgericht voor de
Servische minderheid in Kroatië Lr wordt zelfs
opgeschept over het bouwen van 'gouden brug
gen' met het onafhankelijke Kroatië.
De klachten over verraad in de stralen van Knin
bereiken Belgrado niet, omdat tegenwoordig
maar weinig Servische verslaggevers zich laten
zien in Knin. De wreedste grap is dat Servië het
gebied een gedeeltelijke economische blokkade
heeft opgelegd, als straf voor het afwijzen van de
komst van VN'-vredcstroepcn.
De cirkel is rond in Knin. Belgrado trekt zich terug
en neemt de onrealistische droom van eenwor
ding tussen de mensen van Knin en hun Servi
sche neven aan de andere kant van de bergen in
Servië zelf. met zich mee. Nadat aan beide zijden
duizenden mensen zijn gedood, moeten de Ser
viërs van Knin het ongemakkelijke feit Onder ogen
zien dat zij pas zeker kunnen zijn van hun lot
wanneer ze een overeenkomst sluiten met hun
doodsvijanden, de Kroaten.
VERTAUNG LUUTJE NIEMANTSVWDtWT
