Christelijke sociale
partners geven taalles
Binnenland
Leidse bestuurskundige: Slechte
hulpverlening veroorzaakt ramp
Vredesburo blijft aanslag
Deelen 'moreel steunen'
Geen mankementen
aan F-16's Twenthe
Finkensieper naar
huis van bewaring
NIEUWSLIJN
Verbod geëist op stripshows in Epe
Drie partijen in de gemeenteraad van Epe willen dat het college
van B en W onmiddellijk de mannelijke striptease-shows van
The Studs in een plaatselijke discotheek verbiedt. Het gaat om
de SGP, de RPF en het CDA. De gezamenlijke fractie van SG
P/RPF vindt de stripshows op grond van 'ethische' en 'morele'
overwegingen onaanvaardbaar. Volgens de CDA-fractie versto
ren de shows de openbare orde in de Veluwse gemeente.
Granaten gevonden in lading oud ijzer
van de drie granaten die gis- I
teren bij een sloopijzerhan-
11
me de laatste op een vlieg-
Schadevergoeding Vogelbescherming
De Vogelbescherming in Zeist krijgt 100.000 gulden van de Roe
meense reder van het schip Borcea. Het geld dient als schade
vergoeding voor een olielozing in 1988. Het is de eerste keer dat
een natuurbeschermingsorganisatie schadeloos wordt gesteld
voor vervuiling. De schadevergoeding is het gevolg van een
schikkingsvoorstel van de Roemeense reder in een juridische
procedure die al enige jaren loopt. Vogelbescherming had die
procedure aangespannen omdat de Borcea in januari 1988 on
geveer 75 ton zware stookolie verloor op de Westerschelde en
voor de Zeeuwse kust na een lek in een brandstoftank. De olie-
vervuiling koste duizenden vogels het leven.
Hel Vredesburo in Eindhoven
raakt vrijwel zeker zijn gemeen
telijke subsidie kwijt, nu het be
stuur de. aanslag op acht heli
kopters op de militaire vliegba
sis in Deelen 'moreel' blijft on
dersteunen. B en. W van Eind
hoven hadden eerder gedreigd
de jaarlijkse subsidie van 10.000
gulden in te trekken, als het
Vredesburo achter de aanslag
zou blijven staan.
Volgens woordvoerder Karis
van het Vredesburo staat in de
gemeentelijke subsidieverorde
ning echter niets over het uit
dragen van bepaalde standpun
ten. Hij zegt dat het bestuur een
eventuele stopzetting van de
subsidie zal aanvechten.
Het Eindhovense Vredesburo
wordt beheerd door een stich
ting die wordt voorgezeten door
een Geldropse vredesactiviste.
Zij wordt ervan verdacht be
trokken te zijn geweest bij het
omver halen van twee militaire
zendmasten in ,Erp. In verband
daarmee is tegen haar een cel
straf geëist van 18 maanden. De
Bossche rechtbank doet hier
over volgende week uitspraak.
De vrouw heeft eerder toege
geven. dat zij cfe fax heeft ver
stuurd, waarin de actiegroep
,AUe politieke gevangenen in
Nederland vrij" ae verantwoor
delijkheid voor de aanslag op
'beelen opeiste. Met de aanslag
zelf zegt ze niets te maken te
hebben.
Straaljagers weer in de lucht
Er zijn geen technische afwij
kingen gevonden aan de F-16's
op de vliegbasis Twenthe. Dat
heeft een eerste onderzoek uit
gewezen. Het ongeval met de
straaljager die dinsdag neer
stortte op de woonwijk Hasseler
Es in Hengelo, staat op zich. Dat
heeft een woordvoerster van de
vliegbasis gezegd.
Basiscommandant F. Vogel
poel laste voor gisteren een
'rustpauze' in. Vandaag worden
de oefenvluchten hervat. Tot
spijt van de gemeente Hengelo.
„We hadden verwacht dat de
luchtmacht meer begrip zou to
nen voor de gevoelens die het
ongeluk heeft veroorzaakt on
der de Hengeloërs", aldus een
woordvoerder. Voorzitter G.
Boerrigter van de betreffende
wijkraad noemt het besluit van
de luchtmacht 'ongehoord'.
Meer dan vierentwintig uur
na de catastrofe is de rust terug
gekeerd op de goed afge
schermde plaats des onheils. In
totaal raakten dertig woningen
licht tot zwaar beschadigd.
Daarbuiten is het echter een
drukte van jewelste. Nieuwsgie
rigen, vaak gewapend met vi
deocamera's, verrekijkers en fo
totoestellen, proberen een
glimp op te vangen van het
wrak.
Experts van de Explosieve
Opruimings Dienst hebben met
detectors munitie en onder
deeltjes opgespoord die dieper
in de grond zijn doorgedrongen.
Bergingspersoneel is begonnen
met het opruimen van de resten
van het verongelukte vliegtuig.
Zeker vijf gezinnen in de wijk
kampen met ernstige emotio
nele problemen als gevolg van
de crash. Bij tenminste één be
woner zijn de ervaringen uit de
Personeel van de Koninklijke Landmacht was gisteren nog aan het werk c
Tweede Wereldoorlog weer bo
ven gekomen. Het ingeschakel
de Bureau Slachtofferhulp van
de maatschappelijke dienstver
lening houdt er ernstig rekening
mee dat bij veel andere mensen
psychische klachten zich pas la
ter zullen openbaren.
Overigens zijn in de afgelo
pen dagen door militaire
woordvoerders tal van tegen
strijdige berichten verspreid
over het ongeluk. Zo meldde
Defensie, eerst dat de tank van
de F-16 met de uiterst explosie
ve en gevaarlijke brandstof hy
drazine onbeschadigd was. Een
zegsman van de Twentse basis
zei zelfs dat alle brandstof in de
lucht was verbrand. Later werd
echter duidelijk dat er wel dege
lijk hydrazine was ontsnapt en
Initiatief moet kansen allochtonen op werk vergroten
Het CNV en de christelijke werkgeversorganisaties NCW
en NCOV gaan leden van etnische minderheden les ge
ven in de Nederlandse taal. Zo moeten hun kansen op de
arbeidsmarkt worden vergroot. Het plan vloeit volgens de
drie organisaties voort uit het minderhedenakkoord dat
de Stichting van de Arbeid eind vorig jaar sloot. Daarin is
vastgelegd dat over vier tot vijf jaar 60.000 arbeidsplaat
sen voor minderheden moeten zijn geschapen.
tekort, aldus NCOV-voorzitter
Ten Hoopen. Uit erfquêtes blijkt
dat slechte beheersing van de
Nederlandse taal voor onderne
mers de belangrijkste reden is
om allochtonen niet in dienst te
nemen. Daarom moet daaraan
eerst iets worden gedaan, vin
den CNV, NCOV en NCW. De
instellingen voor volwas
seneneducatie kunnen de vraag
echter niet aan. Er is een wacht
lijst van 12.000 mensen, onder
wie ruim 9.000 van allochtone
afkomst.
Volgens de drie organisaties is
Het stichtingsakkoord moet er
voor zorgen dat de werkloos
heid onder etnische minderhe
den in 1995 is teruggebracht tot
hetzelfde niveau als dat onder
de rest van de bevolking. Cao
afspraken en de inspanning van
de regionale bureaus voor de
arbeidsvoorziening (arbeidsbu
reaus nieuwe stijl) dreigen ech
ter onvoldoende zoden aan de
dijk te zetten.
Er zijn vacatures genoeg,
maar het scholingsniveau schiet
het plan van tijdelijke aard en
mag het zeker niet gaan concur
reren met initiatieven van ar
beidsbureaus en gemeenten.
„Zolang er nog wachtlijsten
zijn, is er ruimte voor initiatie
ven zoals het onze", aldus be
stuurder G. Cremers van het
CNV. Ook NCW-voorzitter Ru-
ding noemde het initiatief giste
ren bij de presentatie „aanvul
lend op maatregelen van de
overheid".
De vakbeweging 'ronselt' le
raren onder bijvoorbeeld de le
den van de christelijke ambte
narenbond ACOP. De werkge
vers stellen lokalen beschikbaar.
De overheid wordt een bijdrage
gevraagd voor het lesmateriaal.
Voor de cursisten wordt het gra
tis. De regio Rijnmond krijgt de
primeur. Twaalf bedrijven stel
len ruimte beschikbaar. De
werkgevers zullen zich inspan
nen om de cursisten aan een
baan te helpen, maar Ruding
wil geen garanties geven.
De leraren zullen in hun vrije
tijd les geven, naast hun gewo
ne dagprogramma. Ter vergelij
king: De Bureaus Nieuwkomers
verzorgen stoomcursussen van
vier volle dagen in de week, 28
weken lang. Dan nog is het ni
veau vaak niet toereikend. Hoe
lang duurt de opleiding van de
initiatiefnemers? Cremers: „Het"
een en ander moet nog vorm
krijgen, maar je moet een goed
initiatief niet meteen vermoor
den door allerlei kwaliteitseisen
te stellen."
De vakcentrale ,FNV reageer
de gisteren „positief, maar vol
slagen verrast" op het plan. De
werkgeversorganisatie VNO zei
niet te zullen meedoen, omdat
onderwijs een eèrste verant
woordelijkheid van de overheid
dat een van tuinen in de Hasse
ler Es moet worden afgegraven.
Basiscommandant Vogelpoel
ging eveneens in de fout. Hij
meldde 's ochtends dat er niet
over woonwijken wordt gevlo
gen. 's Avonds moest hij die be
wering weer intrekken. Ook
over de crash zelf doen nog
steeds verschillende tegenstrij
dige verhalen de ronde.
Texel wil af
van overlast
F-16-training
Het gemeentebestuur van Texel
wil dat er maatregelen komen
tegen de overlast door oefenin
gen van de luchtmacht op het
oefenterrein De Vliehors. Dat
schrijven B en W van het eiland
aan minister Ter Beek (defen
sie).
Een oefening van F-16-jagers
met zware bommen veroor
zaakte twee weken geleden gro
te overlast en enige schade op
het eiland. De luchtmacht
staakte de oefeningen niet, on
danks een verzoek van Texel.
B en W schrijven daardoor zó
teleurgesteld te zijn, dat het be
staansrecht van De Vliehors ter
discussie komt te staan. Het ge
meentebestuur verzoekt de mi
nister te bekijken of de vliegrou
tes van dè Waddenzee naar de
Noordzee kunnen worden ver
legd. Dat zou met name De
Cocksdorp ontlasten van het la
waai.
De 59-jarige ex-psychiater/di
recteur van de Heldringstichtin
gen in Zetten, dr. Finkensieper,
heeft zich gisteren gemeld bij
een huis van bewaring, nadat
het .gerechtshof zijn gratiever
zoek had afgewezen. „Dit is de
mooiste dag van mijn leven",
aldus Annie Bijnoord van het
Landelijk Steunpunt Zetten
(LSZ).
Finkensieper is meteen in
hechtenis genomen. Justitie zal
hem binnenkort naar een in
richting voor langgestraften
brengen. Er volgt overleg met
zijn advocaat Sutorius over de
meest geschikte gevangenis. Su
torius heeft steeds gezegd dat
zijn cliënt in geen enkele gevan
genis veilig zou zijn.
Finkensieper moet een straf
uitzitten van vijfjaar en 261 da
gen. Dit voor seksuele mishan
deling van en ontucht met zijn
pupillen in de Zettense inrich
ting. In 1989 werden de eerste
aanklachten tegen hem inge
diend, nadat Annie Bijnoord, nu
woordvoerster van het LSZ,
haar boek 'Krassen' publiceer
de. Dat ging over haar verblijf in
de Heldringstichtingen.
Finkensieper en zijn advocaat
hebben geprocedeerd tot aan
de Hoge Raad. De ex-psychiater
ontkende alle aanklachten. Te
gen hem loopt overigens nog
een procedure voor schadever
goeding, ingesteld door zeven
pupillen. Vijf van hen hebben
inmiddels een voorschot van in
totaal 150.000 gulden toegewe
zen gekregen. Dat geld is echter
nooit betaald. Finkensieper is,
zo zegt zijn advocaat, volledig
blut.
Volgens Sutorius is Finkensie
per door de maatschappij hard
genoeg gestraft. „Hij is vogelvrij
en dood verklaard. Sociaal is de
man in een volledig is'olement
terecht gekomen. Geen enkele
straf kan zwaarder zijn dan wat
de samenleving hem heeft aan
gedaan", zegt Sutorius. Hij ver
wijst naar de acties die voortdu
rend zijn gevoerd door het LSZ.
Het Steunpunt plaatste onder
meer advertenties, gericht tegen
Finkensieper. Bij sommige ad
vertenties stonden zijn adres en
telefoonnummer. In en rond de
woning van de ex-psychiater
werden vernielingen aangericht.
Het voorkomen van rampen is
in Nederland altijd belangrijker
geweest dan de hulpverlening
na een ongeluk. Terwijl juist on
deskundige hulpverlening een
eenvoudig ongeval kan doen
omslaan in een tragedie die
mensenlevens kost. Dat stelt de
Leidse bestuurskundige M.J.
van Duin, die vanmiddag pro
moveerde op zijn proeischrift
'Van rampen leren'.
Welke lessen trekt de over
heid uit rampen? Die vraag pro
beert Van Duin të beantwoor
den aan de hand van zeven on
gevallen uit de jaren zestig en
zeventig. Volgens hem 'leert' de
overheid wel degelijk van be
paalde rampen. Een goed voor
beeld daarvan is de treinramp
in Harmeien in 1961, waarbij 93
mensen het leven lieten. De Ne
derlandse bevolking reageerde
geschokt en er werd opgeroe
pen het treinverkeer van een
automatische beveiliging te
Die kwam er uiteindelijk ook,
maar volgens Van Duin veel te
laat. Dat is een ander kenmerk
van het overheidsoptreden na
een ramp. Er worden snel maat
regelen aangekondigd om her
haling te voorkomen. „Maar bij
na altijd laat de uitvoering twee
keer zo lang op zich wachten als
van tevoren wordt aangekon
digd. Vaak is dat een kwestie
van onderschatting van de pro
blemen. Maar het kan ook zijn
dat men willens en wetens maar
wat riep om de gemoederen te
Na de ramp in Harmeien
werd pas in 1974 langzaam een
begin gemaakt met invoering
van de zogeheten Automatische
Trein Beïnvloeding (ATB). On
derzoek wees uit dat machinis
ten zo'n 200 keer per jaar per
ongeluk een sein negeerden. De
ATB zorgt er in zo'n geval voor
dat de trein au
tomatisch wordt
afgeremd en tij
dig tot stilstand
komt. „Het le
ren door de
overheid be
stond er vooral
uit dat het nege-
stopteken niet
als een incident
of ongeluk werd
gezien". zegt
Van Duin. „Men
zag in dat er een M. van Duin
structurele op
lossing moest komen voor men
selijke fouten op de trein."
De overheid reageert volgens
Van Duin over het algemeen
heel goed op de grote oorzaken
van ongelukken. „Dat verraste
mij wel. Iedereen heeft toch het
beeld van het logge ambtelijke
apparaat dat moeilijk in bewe
ging komt. Dat bleek dus aardig
mee te vallen."
Die grote aandacht voor de
oorzaak heeft echter ook een
schaduwkant. Deze overdaad
zorgt er volgens Van Duin voor
dat andere 'kleine lessen' niet
worden geleerd. Eén van die
lessen is dat de hulpverlening
pa de ramp nog wel eens wil fa
len. In 1975 ontplofte bij DSM
in Limburg een tanker, waarbij
9 mensen om het leven kwa
men. De zes omliggende ge
meenten reageerden nierop to
taal verschillend. In de ene
plaats mochten kinderen de dag
daarna niet naar school, terwijl
een ander stadsbestuur geen
enkele maatregel nam.
Van Duin weet zelfs voorbeel-
waarbij de hulp
verlening
chts werkte
zorgde dat
ongeluk
ramp uitgroe
den t
boek behan-
délt hij het on
geval in 1971
bij het che
misch bedrijf
Marbon in ae
Amsterdamse
haven.
Er kwam een
melding bin-
gaslek uit een re-
een bedrijfshal
stond. De brandweer begon on
middellijk, zonder dat daar een
duidelijke aanleiding voor was,
met het spuiten van water. Ver
volgens zorgde kortsluiting,
want de elektriciteit was niet
uitgeschakeld, voor een enorme
explosie van het brandbare gas
dat zich nog in de afgesloten hal
bevond. In totaal kwamen ne
gen mensen om het leven. Er
waren volgens Van Duin bij
Marbon wel regels om een on
geluk te voorkomen. Wat er
moest gebeuren als er zich toch
een ongeluk voordeed, wist
echter niemand.
Een vergelijkbaar voorbeeld is
de ecologische ramp die werd
veroorzaakt bij het Zwitserse
"bedrijf Sandos, waarbij enorme
hoeveelheden gif in de Rijn te
recht kwamen. „Na het uitbre
ken van brand besloot de
brandweer om te blussen en
verspreiding van het vuur te
voorkomen. Achteraf was het
béter geweest om met zuurstof
te spuiten, zodat er volledige
verbranding van het gif had
plaatsgevonden. Nu spoelde
een groot deel van de chemi
sche stoffen met het bluswater
de Rijn in en zat men toch met
een bijna geheel afgebrand
complex."
Recenter is het voorbeeld met
de olietanker Exxon Valdez in
Alaska. Direct optreden na het
stranden van het schip had vol
gens Van Duin veel onheil kun
nen voorkomen. Het duurde
zo'n 14 uur voordat het eerste
schoonmaakmaterieel op de
plek des onheils was gearri
veerd, omdat er onzekerheid
heerste over wat nu precies was
gebeurd. Zo'n 35 miljoen liter
olie was reeds uit de Exxon
Valdez gestroomd. Dit ongeval
is des te wranger, als men weet
dat een calamiteitenteam in
Alaska enige jaren daarvoor was
ontbonden.
Van Duin vindt daarom dat
voor rampenplannen te weinig
aandacht is en er te weinig
wordt gecontroleerd op hun
werkzaamheid. „Veiligheids
eisen en regelgeving alleen zijn
niet voldoende", zo stelt hij, „zij
moeten vooral worden nage
leefd." Ook pleit hij voor flexi
belere rampenbestrijding.
„Slécht optreden na een onge
luk werkt niet neutraal, maar
leidt regelrecht tot een ware
ramp."
De treinramp bij Harmeien in januari 1962. Volgens Van Duin werd op deze ramp wel goed, maar erg traag gereageerd. archieffoto nfp
Donderdag 13februari 1992 Redactie; 023-150225 JANINE BOS/WA ALTAN ERDOGAN RONALD FRISART (chef) PATRICK VAN DEN HURK JAN PREENEN SJAAK SMAKMAN FRANS VISSER Voimgeving: COR HOOGETERP
