Cultuur
Reageerbuisbevruchting en
mystiek in De Johnsons
Schorem in krijtstreep
Soul van
in een wo
Soul van Otis Redding herleeft
in een woonkazerne van Dublin
Miniatuur van de
Chinese samenleving
Minifestival 'Kings
of Comedy' in LVC
DONDERDAG 13 FEBRUARI 1992
13
FILMS
Billy Bathgate: matig gangsterdrama
Monique van de Ven en Esmee de la Bretonière in De Johnsons.
De Johnsons is een perfect voorbeeld
van de stand van zaken in de Neder
landse filmindustrie. Het verhaal, een
thriller met vleugjes horror, exotisme
en science-fiction, is uiterst gelikt
vormgegeven; het ziet er uit als het
beste van de Twilight Zone, maar
dan voor een fractie van de kosten.
Er wordt keurig geacteerd (met name
door Monique van de Ven en Rik van
Uffelen), er zitten aardige special-ef
fects in, kortom technisch is het alle
maal vakbekwaam, maar het eindre
sultaat blijft van een verbijsterende
leegte.
Alphen en Odeon 3. Den Haag
Hoewel veel minder plat en stompzinnig
dan de eerste 'Nederlandse psychologische
horror' Intensive Care, zit er ook aan De
Johnsons een luchtje. Een gebrek aan ver
haal. aan inspiratie, moet alweer gemas
keerd worden door een overdosis aflei
dingsmanoeuvres. Bij Intensive Care ge
beurde dat met heel veel slechte smaak, de
makers van De Johnsons [scenarioschrijver
Leon de Winter en regisseur Rudolf van den
Berg) gaan zich te buiten aan quasi-diep-
zinnigheden die even goedkoop zijn. Het
verhaal gaat over een meisje met angstdro
men over een groep van zeven mannen die
haar verkrachten. Haar moeder krijgt als fo
tografe een opdracht in de Biesbosch, dicht
in de buurt bij een speciale gevangenis
waar zeven psychopatische en moordzuch
tige broers gevangen zitten. Op dat mo
ment ontsnappen de zeven en beginnen de
achtervolging van het meisje.
Nachtmerries die werkelijkheid worden
het gegeven is zo oud als de genres van de
horrorfilm en de psychologische thriller.
Grootheden als Hitchcock en Cronenberg
deden hun voordeel met de elementaire
angsten die dit gegeven met zich mee
brengt. Voor Leon de Winter en Rudolf van
den Berg was het echter niet genoeg; in hun
pogingen de film van een meerwaarde te
voorzien vergalopperen ze zich vervolgens
grotelijks. De Winter, die eerder zijn film De
Grens tot mythologische proporties pro
beerde op te blazen en niets overhield, pakt
nu uit met Indiaanse mystiek en vrucht
baarheidsrituelen. geheime tekens, ethische
dilemma's rond reageerbuisbevruchting en
psychologische uitwijdingen over de gevoe
lens van een meisje net voor de eerste men
struatie dat alles met de diepgang van
Readers Digest natuurlijk, want het is voor
een groot publiek bedoeld.
Daarbij kent De Johnsons nauwelijks ironie,
en dat doet de film de das om. De Johnsons
had een aardige pastiche kunnen zijn op
het horrorgenre, nu is het een film die ner
gens heen gaat omdat hij teveel wil. De
idiote mythische slotscène, die in emmers
bloed eindigt en zoiets als een tweede ge
boorte suggereert is wat dat betreft kenmer
kend; het is hol en pretentieus en niet eens
vermakelijk. Waar blijft de Nederlandse
filmmaker die 'gewoon' eens een goed ver
haal vertelt?
The Comtt
Andrew Strong, natuurtalent in The Commitments.
The Commitments von regisseur Alan Parker
Raise the Red Lantern van Zhang Yimou
FILM
RECENSIE MARK VAN DEN TEMPEL
Billy Bathgate. Te zien vanaf vrijdag 14 fe
bruari: Luxor, Leiden
Naast andere recente gangster
films is Billy Bathgate een
vreemde eend in de bijt. De film
oogt weliswaar als een mafia-
epos in de Godfather-traditie,
maar de toon is radicaal anders.
Waar veel van diens voorgan
gers een soms amper verholen
bewondering voor het onder
werp uitstralen, is Billy Bathgate
een voornamelijk deprimerend
portret van compleet afge
stompte geesten.
Hoewel de titelfiguur een straat
jongen uit de Bronx is die enige
tijd voor de Joodse gangsters
werkt, is de centrale figuur in
Billy Bathgate de beruchte
Dutch Schultz. We spreken
1935, en de gangster is in de na
dagen van zijn carrière. Hoewel
nog steeds gefortuneerd en ge
vreesd, voelt hij de hete adem
van zowel de concurrentie als
de FBI in de nek. Wanneer
Schultz wegens belastingfraude
moet voorkomen kiest hij voor
een provinciale rechtbank, zo
dat hij in het stadje waaruit de
jury gerecruteerd wordt enige
tijd de weldoener kan uithan
gen. Ondertussen gaat zijn jon
ge adjudant Billy z'n boekje te
FILMS IN LEIDEN
FILM
OVERZICHT WILFRED SIMONS
Ran Te zien dinsdag 18/2 LAK-theater.
Leiden Kings of Comedy Te zien donder
dag 13 (Buster Keaton). vnjdag 14 (Char
lie Chaplin) en zaterdag 15 januan (Laurel
Hardy) LVC, Leiden Aanvang steeds
20.45 uur
Behalve de première van Billy
Bathgate in het Luxor-theater
gaan Leiden en Alphen op
nieuw een saaie week tegemoet,
althans waar het de reguliere
bioscopen betreft. Het gebrui
kelijke programma blijft in bei-
_de steden gehandhaafd en dat is
verbazingwekkend, want er zijn
de laatste weken veel nieuwe en
interessante films uitgekomen.
Toch valt er voor de filmlief
hebbers volgende week nog wel
het een en ander te genieten. In
het Lak-theater draait dinsdag
Ran, één van de beste (en duur
ste) films die de Japanse regis
seur Akira Kurosawa in zijn lan
ge carrière gemaakt heeft. Ku
rosawa baseerde zich voor Ran,
Japans voor chaos, op het to
neelstuk King Lear van William
Shakespeare, maar hij veran
derde enkele basisgegevens.
Het verhaal is bekend: de be
jaarde koning Hidotera
(Tatsuya Nakadai) verdeelt zijn
koninkrijk onder zijn drie kin
deren en onterft vervolgens de
jongste, schijnbaar meest on
dankbare van het drietal. Bij
Shakespeare ging het om doch
ters, maar Kurosawa maakte
hier zoons van. Al spoedig ko
men de twee oudste zoons,
Taro en Jiro, in opstand tegen
hun vader en zij verdrijven hem
uit zijn kasteel. Vervolgens gaan
zij elkaar te lijf in een niets ont
ziende strijd, waarbij Jiro zijn
broer vermoordt. De oude vader
wordt langzaam maar zeker
waanzinnig en zwerft tenslotte
verward rond over een immen
se, lege vlakte.
buiten door een affaire met
Schultz' liefje te beginnen.
Billy Bathgate is duidelijk een
prestige-project, waaraan grote
narrfen als E.L. Doctorow en
Tom Stoppard zijn verbonden.
Regisseur Robert Benton ver
dient lof voor zijn realistische
portrettering van het gangster
leven na de drooglegging. In
zijn visie zijn Schultz en consor
ten schorem in een krijtstreep,
nooit verder dan een stap ver
wijderd van de goot waaruit ze
voortkwamen. Dustin Hoffman
maakt dit geloofwaardig in zijn
rol van Schultz, die in een ogen
blik zijn gecultiveerde imago in
ruilt voor dat van een paranoïde
woesteling. Diens neergang
geeft Billy Bathgate een nog
sterker gevoel van verval mee.
Spijtig genoeg is de film echter
opgehangen aan de ervaringen
van de jonge Billy; een amper
uitgewerkte rol, tamelijk ano
niem gespeeld door Loren
Dean. Ook mist het verhaal een
spanningsopbouw, de hande
lingen volgen elkaar op zonder
dat de kijker zich meer bij de
film betrokken voelt. Waar
schijnlijk hebben de makers een
getrouwe versie van Doctorow's
boek voor ogen gehad. Waarbij
Billy Bathgate opnieuw bewijst
dat de eisen die aan film gesteld
worden, structureel anderszijn
dan die van de literatuur.
Uiteindelijk keert de jongste
zoon, Saburo, terug. In een apo
calyptisch gevecht weet hij zijn
broer te overwinnen en doet hij
het recht zegevieren.
Het komt maar zelden voor
dat films uit de jaren '20 van de
ze eeuw weer eens in de bio
scoop te zien zijn. Volgende
week gaat dat bij het LVC in Lei
den echter toch gebeuren, als
tijdens een minifestival van drie
dagen een aantal films wordt
vertoond onder de titel Kings of
Comedy. Het gaat hier om een
compilatie van klassiek materi
aal van Buster Keaton, Charlie
Chaplin en Stan Laurel en Oli
ver Hardy.
Buster Keaton heeft als ko
miek altijd indruk gemaakt met"
zijn stoïcijnse blik, zijn eigen
aardige mimiek en zijn unieke
acrobatische stunts. Zijn humor
is vaak hartverscheurend omdat
hij, schijnbaar onbewogen, de
meest vreselijke klappen incas
seerde. In de jaren '20 maakte
hij zijn beste films. Hiervan zijn
The Paleface, Out West en Cops
donderdag in het LVC te zien,
aangevuld met nog wat ander
materiaal.
Tijdens de Eerste Wereldoor
log was Charlie Chaplin al een
internationale beroemdheid
met korte films waarin hij niet
alleen optrad, maar die hij ook
zelf regisseerde. Met zijn perfec
tionisme haalde hij bij zijn me
dewerkers vaak het bloed onder
de nagels vandaan, maar het re
sultaat mocht er altijd zijn.
Hoogtepunten uit dit vroege
werk worden vrijdag in het LVC
vertoond.
Ook Stan Laurel en Oliver
Hardy behoeven geen introduc
tie. Van de meer dan 105 korte
films die het duo maakte, zijn
zaterdagavond onder meer de
klassiekers Their First Mistake,
With love and Kisses en Music
Box te zien.
BIOSCOPEN
ALFA 1 tel. 6278806
Barton Fink a I., dag. 14, 18.45.
21.30; zazo 13. 15.30, 18.45,
21.30
ALFA 2
Les amants du pont neuf 12 j dag.
14. 18.45. 21.30, zazo 13. 15 30.
18 45.21.30
ALFA 3
Toto Ie heros a.L, dag. 14. 19 30.
22; zazo 13.30. 16. 19.30,22
ALFA 4
Drop dead Fred al .dag. 14, 19 30;
zazo 13.30. 16. 19.30
ALHAMBRA 1 tel. 6233192
Thelma Louise 12 dag 18.45.
21.30, vr ma di do ook 14
Fievel in het wilde westen a.L, za zo wo
14
ALHAMBRA2
Dances with wolves a I dag 13.30.
19 30
BELLEVUE CINERAMA tel. 6234876
Frankie Johnny a dag 14. 19.15.
22. zo 13.30. 16.15. 19 15. 22
CINERAMA 2
Shattered a.I., dag. 13.45, 18.45,
21.30,zo 13.15, 16. 18.45,21.30
De reddertjes in Kangoeroeland a.L;
zazo 13.30, 16
CALYPSO ltel 626622/
Raise the red lantern 16 j.. dag.
13.45, 18.45.21.30. zo 13 15. 16.
18.45,21 30
CALYPSO 2
The silence of the lambs 16 j.. dag.
14. 19.15. 22; zo 13.30. 16.15.
19 15. 22
CINECENTER-CINEMA COR tel
6236615
Europa 16 .dag. 14.30, 17. 19.30,
22.15
CINECENTER-CINEMA PEPPE NAPPA
Delicatessen a.l dag. 14.30, 17,
19.30, 22.15
CINECENTER-PIERROT
La double vie de Veronique 16 j
dag. 14.30. 17.15. 19.45. 22
CINECENTER-CINEMA JEAN VIGO
Merci la vie 12 i dag. 14 .30, 17
19.30. 22 15
CINEMA 1 INTERNATIONAL to
6151243
De Johnsons 12 j., dag. 19.30, 22, za
zoook 14.30
CINEMA 2 INTERNATIONAL
Hot Shots a I dag. 19, 21 30
De Reddertje in'Kangoeroeland a
zazo 13 30. 16
CINEMA OSCAR
Thelma Louise 12 j vr za wo 20
Camille Claudel a I ma di 20
De reddertjes in Kangoeroeland a i
zazo wo 14 30
CITY 1 tel 6234579
De Johnsons 12 j dag 14. 19.21.30.
zo 13.15, 15 45. 19.21 30
CITY 2
Billy Bathgate 12 j.. dag. 13.45, 19.
21 30. zo 13.15. 15 45, 19.21 30
CITY 3
Don't tell mom a i dag 14 15,19.
21 30. zo 13.15. 1545. 19.21.30
CITY 4
A kiss before dying 16 i dag 14.15
19.21.30.zo 13 15. 1545. 19.
21 30
CITY 5
FILM
RECENSIE MARK VAN DEN TEMPEL
The Commitments Te zien vanaf vrijdag
14 februari Buitenhof 1, Den Haag
Hoe ongeloofwaardig het mis
schien ook mag klinken dat een
tiental Ierse arbeidersjongeren
een gesmeerd lopende soul-
band op poten zet. The Com
mitments neemt elke reserve
overtuigend weg. De film is niet
alleen een hartverwarmende
ode aan Amerikaanse soul,
maar tevens het beste bewijs
dat muziek een ideale remedie
is bij uitzichtloosheid en sociale
onvrede.
Voor de verfilming van de ge
lijknamige roman van Roddy
Doyle toog Brit /Man Parker naar
Dublin, waar hij temidden van
de grauwe woonkazernes de
geest van Otis Redding liet her-
Termlnator2 12 j.. dag. 18 45.
21.30, vr ma di do ook 14 15
De reddertjes in Kangoeroeland a i
za wo 14 15. zo 13.15. 1545
CITY 6
The Addams family a l dag. 13.45,
19. 21 30. zo 13 15. 15 45. 19.
21 30
CITY 7
Ricochet 16) .dag 14 15. 19.
21 30. zo 13 15. 15.45. 19.21 30
DESMET tel 6273434
La belle noiseuse dag. 19.45
Ik. de slechtsete aller vrouwen dag
19. 21. zoook 13 15
Late night movie, dag 23. zo 13.30
KRITERION 1 tel 6231708
My father is coming, dag 19.45
Oblomov a i dag 21 30
Death in Venice. a.L. dag. 17.30
Studio K
Salmonberries. dag 18.22
De Grap dag 20. 22
RIALTO 1 te 6623488
Modern crimes lag 20. 22
LeMepm dag 18 zooofc 15 15
FILM
RECENSIE JOS DE PUTTER
Raise the Red Lantern Te zien vanaf 14
februari Babyion 1, Den Haag
Zhang Yimou (maker van de
veelgeprezen Het Rode Koren
velden Ju-Dou) wordt op festi
vals vaak ge\Taagd naar de poli
tieke strekking van zijn films.
Meestal doet hij of hij de vraag
niet begrijpt, tegen aanhouders
zegt hij dat hij 'historische'
films maaki. Zhangs reacties
zijn veelzeggend voor de situa
tie in China, waar zijn films ver
boden zijn. Om toch films te
kunnen blijven maken moet hij
heel omzichtig opereren, zoals
nu weer blijkt uit de produktic
van Raise the Red Lantern,
waarbij hij samenwerkte met
collega-regisseur Hou Hsioa-
hsien (nota bene een Taiwa
nees!). De film kon alleen gered
worden door hem via een maat
schappij in Hong-Kong uit te
brengen een sterk staaltje
filmpolitiek.
Wie Raise the Red lcm tem ziet,
begrijpt onmiddellijk waarom
Zhang Yimou nooit het risico
heeft genomen om met een
Chinese producent in zee te
gaan. want de politieke strek
king van de parabel is ditmaal
glashelder. 1 loofdpersoon is het
plattelandsmeisje Songlian dat
wordt uitgehuwelijkt aan een
oudere rijke man en als vierde
vtouw haar intrek neemt in zijn
vesting. Het huishouden wordt
gekenmerkt door uiterst precie
ze reglementen. Iedere avond
worden rode lantaarns gehesen
voor de vertrekken van de
vrouw bij wie de meester de
nacht wenst door te brengen.
De vrouw in kwestie krijgt ver
volgens een langdurige voet
massage, en ze mag de volgen
de dag het menu bepalen voor
de maaltijd waaraan ook de an
dere vrouwen aanzitten. De fa
voriete van de meester domi
neert het huishouden en dus
brengt de komst van Songlian
veel geroddel, gevlei en gele
genheidscoalities tussen de an
dere vrouwen met zich mee.
Gaandeweg wordt ons duidelijk
dat het huishouden uit Raise the
Red Lantern een miniatuur is
leven. Met veel oog voor detail
schetst hij in The Commitments
het milieu van de verarmde Ier
se arbeidersklasse, die geplaagd
door werkloosheid veelal thuis
rondhangt. Zo ook Jimmy Rab-
bitte, een 21 -jarige soul-licfheb-
ber die besluit een advertentie
te zetten om gelijkgestemde
geesten te ronselen voor een
band. In een van de beste scè
nes van de film trekt zo het
complete Ierse popspectrum
langs zijn voordeur, maar op
den duur krijgt hij zijn groep
bijeen. De nestor van het gezel
schap. 45-jarige Joey - The l ips -
Fagan, verzint de religieus ge
tinte naam The Commitments.
waarna de groep al ruzieënd en
bekvechtend de lange weg van
oefenhok naar platencontract
aflegt.
Alan Parker koos voor de rolver
deling uitsluitend muzikanten
De avonturen van het molletje en het
krekeltje, a.L. zo 13
Pinocehio a.L. zo wo 15
RIALTO 2
Long farewells, dag 18
Poison dag 20. 21 45. zo 13 15
THE MOVIES 1 tel 6245790
Europa, dag. 17.30, 19.45, 22. zoook
15
THE MOVIES 2
Raise the red lantern, dag. 17.15.
19 30. 22. zoook 15
THE MOVIES 3
Delicatessen, dag 1 7 30. 2145
Stanno tutti bene, dag 19 15, zoook
15
TUSCHINSKI 1 tel 6262633
The commitments a I .dag 14.
18.45. 21.30. zo 13 15. 16. 1845.
21.30
TUSCHINSKI 2
Rambling Rose a i dag 14.18.45.
21 30. ZO 13 15. 16. 18 45.21 30
TUSCHINSKI 3
Deceived 2j dag 14 18 45
21 30. zo 13 15. 16. 18 45.21 30
van de Chinese samenleving; de
praktisch onzichtbare geriatri
sche macht die iedereen in z'n
greep houdt (het gezicht van de
oude meester krijgen we nooit
goed te zien), het isolement
(nooit gunt de camera ons een
blik buiten de vesting), het per
manente vernaad (de immer
glimlachende tweede vtouw die
Songlians vertrouwen mis
bruikt). het zijn allemaal onom
wonden verwijzingen naar de
politieke situatie in China.
Zhang gaat zelfs zo ver dat hij
van Songlian een voormalig stu
dente maakt, die in het ver
haal fe maken krijgt met de ex
treme repressie waarmee de
macht zich in stand houdt; in
een uithoek van de vesting be
vindt zich een geheimzinnig
vertrek, waar volgens de be
dienden enkele vrouwen zelf
moord hebben gepleegd. Wat er
werkelijk gebeurt, en waar ie
dereen over zwijgt, ook dat
toont Zhang Yimou in deze
film.
Wat Raise the Red Lantern voor
al zo indrukwekkend maakt, is
de manier waarop Zhang dit
verhaal in beeld brengt. Zhang
Yimou is een fenomenaal cine
ast; wat hij zegt, zegt hij heel
slim, en wat hij niet kan zeggen
toont hij in een beeldtaal waar
hij ons op superieure wijze ver
trouwd mee maakt. Raise the
Red Lantern is een meester
werk.
Gong Li in Raise the Red Lantern.
uit Dublin en omgeving, wat de
geloofwaardigheid van met na
me de optredens sterk ten goe
de komt. Ook veel van de situa
ties zijn uit het leven gegrepen.
Het drumstel wordt bij de
pandjesbaas betaald met moe
ders mooiste lamp, oefenen ge
beurt soms met de kinderwagen
binnen handbereik en de ster
allures van de zanger worden
met rake klappen afgestraft. Na
tuurlijk blijft het film. zodat The
Commitments wel erg voor
spoedig als een echte soul-re
vue klinken, maar meer dan dat
valt er eigenlijk op de film niet
aan te merken. Parker toont dat
de ware soul-mentaliteit ook
onder rooie haren en witte ge
zichten kan schuilen. Jimmy
verwoordt dit zelf het best: The
Irish arc the blacks of Furope
So say it: I'm black and I'm pr
oud!'
TUSCHINSKI 4
Guilty blj Suspicion a I dag. 14.
18 45.21 30.» 13 15. 16. 18 45
21 30
TUSCHINSKI 5
The fisher king 12 j dag 18.45
21 30. vr ma di doook 14
TUSCHINSKI 6
Hot shots a i dag 14. 18 45.
21 30. «O 113 15. 16. 18 45.
21 30
TUSCHINSKI CINEAC
Rotun Hood h lag 18 45. 21 30.
vr ma d> do ook 14
De reddertje in Kangoeroeland a /a
wo 14.» 13 15. 16
DE UtTKIJK tel 6237460
Europa 16 dag 22
An angel at my table 16 j.. dag
19 15
Jungle book a I /a ZO wo 15
Mio. mijn mw a I /a to 13
Het programma van Leidse en
Haagse bioscopen staat op de
pagina 'Info'.
FILMTIPS VOOR VOLGENDE WEEK
oslecht oomatig oooredelijk oooogoed ooooouitstekend
MILOU EN MAI. PARKFILMHUIS OOOOO
Mooie, milde film van Louis Malle, die terugkijkt op het revolutiejaar 1968. Een ou
de dame is overleden en de kinderen gaan naar het landgoed in het zuiden van
Frankrijk om de erfenis te verdelen. Parijs is ver weg, maar via de radio en gebeurte
nissen in het nabijgelegen dorp dringt de revolutie toch door.
THE BEAR KIJKHUIS OOO
Ontroerende, maar ook wel een beetje sentimentele film van Jean Jacques Annaud.
Een lief klem beertje verliest in het Bnts Columbia van 1885 zijn moeder en moet
nu alleen door het leven. Hij wordt daarbij geholpen door een grote mannetjesbeer.
Samen overwinnen ze hun grote vijand de mens.
THE GODFATHER III KIJKHUIS OOO
Francis Ford Coppola's derde vervolg op de geschiedenis van de mafia-familie Cor
leone. met Al Pacmo als de godfather. De intens katholieke Corleone heeft besloten
zich uit de misdaad terug te trekken en over te gaan op legale zaken. Dit wordt hem
met m dank afgenomen
DEAD POETS SOCIETY KIJKHUIS OOO
Welton Academy wordt in 1959 opgeschrikt door de komst van de onorthodoxe le
raar John Keating (Robin Williams). Hij heeft grote invloed op zijn Iperhngen en voor
al op Neil Perry (Robert Sean Leonard). Neil besluit, tegen de uitdrukkelijke weps
van zijn ouders in, toneelspeler te worden. Dit heeft grote consequenties, zowel voor
Neil als voor Keating..
EASY RIDER FILMHUIS LISSE OOO
Beroemde film die in 1969 door zijn onconventionele onderwerp en vormgeving gro
te opschudding veroorzaakte in Hollywood Twee motorjongens (Dennis Hopper en
Peter Fonda) trekken door de Verenigde Staten op zoek naar het aloude Amerika van
de vrijheid, in plaats daarvan ontmoeten ze bekrompen mensen die een afschuw
hebben van 'langharig tuig'.
Keaton, Chaplin, Laurel en Hardy
