Kunst
De schilder en zijn klei; ruimte
WERKEN EN WINKELEN
IN HARTJE ALPHEN
Djazzex krachtig, soepel
en dynamisch: een genot
Woensdag 12 februari 1992 Redactie: 071-161400 CEES VAN HOORE ANNEMIEK RUYGROK JAN RUSDAM SASKIA STOEUNGA Eindredactie: PAUL DE TOMBE Vormgeving: RON VAN HAASTREGT
9
NIEUWSLIJN
Weense avond in 't Poelhuys
LISSE - De grote zaal van 't Poelhuys aan de Vivaldistraat in Lis-
se zal binnenkort worden gevuld met muzikale klanken. Op 22
februari wordt namelijk een Weense avond gehouden, verzorgd
door de operettevereniging „De Troubadours' uit Oegstgeest.
Behalve Weense liederen, zal het gezelschap ook een selectie uit
diverse (bekende) operettes brengen. De kaarten zijn in de voor
verkoop a tien gulden verkrijgbaar in zowel het Poelhuys als bij
het WV kantoor.
Solution: 3 x live optreden
HILLEGOM - Drie bands presenteren zich komende zaterdag op
het podium van het Hillegomse Solution: 'Dreadful Tommy',
een nog jonge band die voornamelijk gitaarmuziek ten gehore
brengt; 'Cat Lost' met muziek uit de jaren 50 in een jasje van de
jaren 90 en 'The Maniacz' die hard core, metal, blues en funk
spelen. Aanvang: 21.00 uur, de zaal is een half uur eerder open.
Nieuwe aanwinst in kunstkring
VOORSCHOTEN - Acht nieuwe leden is de Voorschotense
Kunstkring rijker. Van deze nieuwe aanwinst is een tentoonstel
ling ingericht, die van 14 februari tot 9 maart zal zijn geopend.
De expositie Iaat de vele gezichten van de kunstkring zien en is
daarom '8x1' gedoopt. Het individu in het werk van elke kun
stenaar staat voorop, maar ook zullen overeenkomsten duidelijk
worden. De opening van de expositie, vrijdagavond om half ne
gen, wordt muzikaal omlijst door het Leids Blazers Octet.
Klassiek in Jazz-cafe
LEIDEN - In Jazz-cafe The Duke is voortaan elke 3e zondag van
de maand een klassiek optreden. Het ROKO Saxofoonkwartet
bijt zondag 16 februari het spits af. Het optreden begint om
15.00 uur.
Thomas graftdijk (42) overleden
LEIDEN - In zijn Italiaans woonplaats Preggio is op 42-jarige
leeftijd overleden de auteur en vertaler Thomas Graftdijk. De
schrijver stierf aan een hersentumor. Graftdijk werd in 1949 ge
boren in Amsterdam. Na zijn studie publiceerde hij regelmatig
in het literaire tijdschrift SOMA. Bij uitgeverij Van Oorschot de
buteerde hij met de gedichtenbundel 'Lachen op de achterste
rij'. Voorts schreef hij de bizarre roman 'Positieve helden'. Graft
dijk maakte vooral naam met de vertaling van het werk van
'moeilijke' auteurs, zoals Nietzsche, Freud, Thomas Bernhard en
Peter Sloterdijk. Als vertaler had hij een zeer hoge produktie.
Binnenkort ligt in de winkel zijn vertaling van 'Insjallah', een
boek waarin de journaliste en schrijfster Oriane Fallaci verslag
doet van een achtjarig verblijf in Libanon.
Theater Diligentia wil nieuwe zaal
DEN HAAG - Theater Diligentia in Den Haag wil ter gelegenheid
van zijn 200-jarig bestaan in 1993 een tweede zaal realiseren, de
'grote' zaal opknappen en een foyer bouwen met een ingang
aan het Voorhout. Om de plannen te kunnen realiseren is ruim 3
miljoen gulden nodig. Volgens de directie zal een kleine zaal in
de behoefte voorzien van kamerorkesten en beginnende cabare
tiers. Het bedrag hoopt men o.a. bijeen te brengen door het zoe
ken van een hoofdsponsor. Cabaretier Youp van 't Hek, die deel
uit maakt van het Comité van Aanbeveling van de actie, vroeg
de directie te waken voor een al te nieuwe uitstraling van het
theater. „Het aardige van Diligentia is altijd geweest dat je de
zaal zo warm kon spelen, dat na afloop iedereen de zaal uitrufte.
Het moet niet zo worden dat je zoals in andere zalen na afloop
niet merkt dat er iemand heeft opgetreden", aldus Van 't Hek.
Era Sandberg in Stedelijk Museum
AMSTERDAM - 'Era Sandberg' is de titel van een expositie die
t/m 5 april in het Stedelijk Museum in Amsterdam wordt gehou
den. Met deze tentoonstelling wordt een hommage gebracht
aan het verzamelbeleid van jhr. W.J.H.B. Sandberg (1897-1984).
Hij was van 1945 tot 1962 directeur van het Stedelijk. Het muse
um heeft een selectie gemaakt van schilderijen, beelden, teke
ningen, prenten, foto's, toegepaste kunst en grafische vormge
ving uit het .Tijdperk Sandberg'.
Leids Literatuur Festival nadert
Ons ben zuunig, hé
LEIDEN CEES VAN HOORE
De boekenweek heeft dit jaar
als motto: 'Het prachtig rijk
van Insulinde'. Dus: Tempo
Doeloe, Huize Buitenzorg. 'Als
ik in mijn klamboe lig te dro
men', Stille Kracht of Goena
Goena. en nog veel meer exoti
ca. Ook door Leiden waait
even de tropen wind. Een groot
gedeelte van de landelijke boe
kenweekactiviteiten zal zich
hier gaan afspelen. Voor het
eerst werkt de CPNB nauw sa
men met de organisatie van
het Leids Literatuuifestival.
Van 11 tot en met 21 maart zal
Leiden uit zijn voegen barsten
van de activiteiten op letter
kundig gebied.
Om maar eens een paar
voorbeelden te noemen: in de
Burcht zal schrijver Peter van
Zonneveld praten met Hella
Haasse. wier roman 'Heren van
de thee' in deze boekenweek
verschijnt. Ook wordt de film
'Rubber' vertoond, een rolprent
die in de jaren dertig door Jo-
han de Meester werd gemaakt
naar de gelijknamige roman
van Madeion Székely-Lulofs. In
deze film wordt een beeld gege
ven van het ruwe leven op de
rubberplantage, waarbij de al
cohol rijkelijk vloeide en echt
breuk aan de orde van de dag
was. Onze stadgenoot, de be-
genadigde essayist Rudy Kous
broek. zal een inleiding bij de
film houden. Voorts zullen alle
Leidse musea met speciale 'In
dische' tentoonstellingen mee
doen aan het Leids Literatuur
festival.
Het organisatiecomité van
het Leids Literatuurfestival, dat
bestaat uit Klaas Zandvliet. Pe
ter van Zonneveld, Bart \rie-
veen en Mieke Obbema. is nog
steeds druk bezig met de voor
bereidingen. Er wordt veel
energie en denkkracht in dit
festival gestoken. Mooie pro
motie voor Leiden toch, zou ie
zo denken. De gemeente hecht
er kennelijk niet zoveel waarde
aan. Zij heeft diep in de buidel
getast en vijftienhonderd gtd-
den subsidie gegeven, ja, u leest
het goed: vijf-tien-hon-derd
gulden. Wij zien ineens Yvonne
van Baarle. de directeur van de
cultuur in Leiden, als een
Zeeuwsch meisje door de uei-
den huppelen. 'Ons ben
zuunig, hé!'
De organisatie van het Leids Literatuur Festival, v.l.n.r. Klaas Zandvliet, schrijver Peter van Zonneveld, Bart Vieveen en Mieke Obbema.
foto hielco kuipers
Chili Peppers in ban van
gecontroleerde roekeloosheid
muziek
recensie louis du moulin
Concert: Red Hot Chili Peppers,
Gezien: 11/2, Ahoy',
Rotterdam
Na bijna tien dolle jaren zijn
de Chili Peppers nog steeds Red
Hot. Maar dan vooral in de
ogen van hun flink doorgroei
ende achterban, bleek gister
avond in een afgeladen Ahoy'.
Weliswaar tracteerde het Cali-
fornische mallotenkwartet (van
weleer) de ruim 10.000 fans op
een flinke portie stevig gekruide
funkrock, de echte sensatie
bleef toch uit.
Het vorige bezoek aan Rotter
dam vond twee jaar geleden,
aan het eind van een korte club-
toernee, nog plaats in Night-
town, qua capaciteit en volume
eentiende van het sportpaleis.
Ook toen gingen de Red Hot
Chili Peppers voor hun doen
behoorlijk braaf tekeer, alleen
was de uitgangspositie net even
anders: gitarist John Frusciante
was als jeugdige opvolger van
de aan een overdosis heroïne
overleden Hillel Slovak op dat
moment nog niet helemaal ge
acclimatiseerd, terwijl ook nieu
we drummer Chad Smith, de
vervanger van Jack Irons, even
min de nodige overtuiging uit
straalde.
Inmiddels zijn de 'Peppers'
weer als in de woelige beginja
ren een hechte eenheid, maar
beginnen ze toch ook last te
krijgen van de macht der ge
woonte. Shockeren (denk aan
de alom opzienbarende 'sok-
kenact', als publiciteitsstunt
nauwelijks te overtreffen) is er
eigenlijk niet meer bij, optreden
lijkt werken geworden. Natuur
lijk gebeurt dat nog steeds met
alle plezier, maar ook met veel
meer verantwoordelijksgevoel,
ofwel ernst.
Anthony Kiedis daagde zijn
(over)gretige fans in feite slechts
één keer uit: door hen voor te
stellen het Duitse volkslied aan
te heffen, waarna hij dit foutje
prompt herstelde met een kort
eerbetoon aan Neerlands eigen
trots, de met RHCP verwante
Urban Dance Squad, die achter
de schermen overigens vergeefs
hoopte op een kort surprise-op
treden.
Op alle andere momenten
maakte Kiedis vooral duidelijk
dat hij zijn kunstje als acrobati
sche blikvanger inmiddels ver-
xlomd goed kent en kan aanslui
ten in de rij achter Mick Jagger,
Bruce Springsteen eri andere
grootmeesters op het gebied
van de gecontroleerde roeke
loosheid. Het zit er daarom dik
in dat deze 'Peppers', die met
het album 'Blood Sugar Sex Ma
gie' in het bezit zijn van een
sterke troef, voorlopig nog wel
even talloze nieuwe bekeerlin
gen aan zich zullen binden en
tegelijkertijd zullen vervreem
den van hen die dit voormalige
zootje ongeregeld ooit zo inte
ressant vonden.
Kantoorgebouw De Aar is gesitueerd in het centrum van
Alphen aan de Rijn pal naast het overdekte winkelcentrum
'Aarhof. Te huur zijn ruimten vanaf 100 mJ tot aan een totaal
van ca! 2.000 mJ. De flexibele indelingsmogelijkheden en de
geboden faciliteiten garanderen een prettig werkklimaat De
Aar is uitstekend te bereiken met zowel het eigen- als het
openbaar vervoer; bushalten bevinden zich op loopafstand.
Interesse? Voor meer informatie kunt u kontakt opnemen met
de makelaars Van 't Hof bedrijfshuisvesting, telefoon 01720 -
93743, Rob Muns' makelaarshuys, telefoon 01720 - 93942 of
met onderstaand kantoor.
IKU
070 - 3 4 f9 420 Innovest
Boeiende expositie schilder-keramiek in Het Kruithuis
zienswijze, een honger naar de
mogelijkheden die het materi
aal biedt en ongetwijfeld ook de
aantrekkingskracht die het
aardse materiaal op elke recht
geaarde kunstenaar uitoefent,
ontstaan in die beginjaren van
de twintigste eeuw prachtige
objecten. Eerst zijn daar nog de
op de oudheid georiënteerde
vormen als vazen en schalen.
Later weten de kunstenaars
echter feilloos keramiek en
schilderkunst te integreren tot
adembenemend 'schilder-kera
miek'.
Die onbevangenheid (of: per
fect kunstenaarsschap...) zie je
bijvoorbeeld terug in het werk
'Colombe' uit 1953 van Picasso.
De hals van de duif is gevormd
door het materiaal klei simpel
weg te knikken: een even een
voudige als gedurfde handels
wijze die respect voor het mate
riaal aangeeft en ook laat zien
dat Picasso verdraaid goed wist
waarmee hij bezig was.
Zo wordt een tocht langs de
schalen, vazen en andere plasti
sche objecten tot een wonderlij
ke verhandeling. Een verhande
ling waarin schilders herken
baar zijn en toch ook weer niet.
In ieder geval weten ze te ver
rassen. Dat alleen al maakt een
reis naar Den Bosch meer dan
de moeite waard.
Tentoonstelling: 'Terra Sculp-
tura - Terra Pictura', keramiek
van klassieke modernen. Muse
um Het Kruithuis, Citadellaan 7,
Den Bosch, di. t/m za. van 11-
17 uur, zo. van 13-17 uur. Ge
sloten op 1, 2 en 3 maart. Tot 13
april.
De dansers Djazzex leverden een enorme prestatie.
foto hans gerritsen
Voorstelling 'Jazzetch II' door Djazzex
Gezien 11/2, Schouwburg,
LEIDEN
Een tafel midden op de dans
vloer en muziek die alleen rit
mes aangeeft: meer dan deze
simpele gegevens heeft Mark
Haim niet nodig om een kleur
rijke, consistente choreografie
te maken. 'Settings and Clea
rings' begint met gebaren en
bewegingslijnen waarin de hoe
kige vormen van de tafel zijn te
rug te vinden. Gedreven door
het ritme keren de dansers van
Djazzex in telkens wisselende
formaties terug naar de tafel om
erover te wrijven, erop te slaan,
te liggen, te staan, terwijl erom
heen speelse, vitale dansbewe
gingen worden gemaakt.
Opvallend zijn de geraffineer
de lijnen waarlangs de dansers
zich vaak rakelings langs elkaar
bewegen. Een mooi contrast
vormen de momenten waarop
enkele dansers te midden van
de beweeglijkheid peinzend op
de tafel leunen. Het dansstuk is
abstract, maar, zoals Haim wel
vaker dfcet, komt er één grappig
concreet gegeven in voor: een
verjaardag. Bij een taart met
kaarsjes staat de jarige op de ta
fel en krimpt allesbehalve fees
telijk ineen,bij de huldiging.
De tweede choreografie die
Djazzex uitvoerde was 'Duet
Co' van Glenn van der Hoff. Een
danser en een danseres ont
moeten elkaar, dagen elkaar uit.
spelen met elkaar en worden
gadegeslagen door de 'massa',
zeven dansers in strandstoelen.
Het bezwaar van dit stuk is dat
de gevoelens van de man en de
vrouw weliswaar veelzijdig ge
toond werden, maar weinig
diepgang kregen. Ook de in
vloed van de 'massa' op het
tweetal werd weinig uitgewerkt.
Misschien is de felle, atletische
stijl, waar Djazzex terecht orn
geroemd wordt, niet zo geschikt
voor dit thema.
'Bésieque', een dansstuk van
Neel Verdoorn, is een sfeervolle
tekening van het leven van
woestijnvolkeren, mooi van op
bouw, met tussen de dansbewe
gingen af en toe concreet her
kenbare beelden als het turen
naar de horizon en het rijden op
een kameel. In wisselwerking
met de muziek van Arend Niks
werd een broeierige atmosfeer
gesuggereerd, waarin de soms
tot extase opgevoerde dansbe
wegingen een des te grotere la
ding kregen.
Deel vier van het programma,
Line Up' van Glenn van der
Hoff en Neel Verdoorn boeide
het minst. Thema was de slo
pende marathondans, een vet
schijnsel uit het Amerika van de
crisisjaren. Om een beetje geld
te verdienen dansten werklozen
in die jaren zo lang mogelijk
(met zelfs een record van 90
uuri) tot uitputting en wanhoop
volgden.
De vaak show-achtige bewe
gingen in 'Line Up' vertoonden
weinig samenhang. Van een op
bouw naar de afmatting was
nauwelijks sprake. Dc bcwegin
gen verrasten niet. evenmin als
het gebruik van de dansvloer,
dc posities waarin de dansers
t.o.v. elkaar bewogen.
Vast staat wel dat dc dansers
in alle vier de delen een enorme
prestatie leverden. Het was een
genot om naar hun kracht, soe
pclheid en dynamiek te kijken
DEN BOSCH ROB SCHOONEN
Wie nog mocht twijfelen: Den
Bosch is 'de keramiek-stad van
Nederland'. Althans, daar gaan
ze prat op en helemaal ongelijk
hebben ze niet in de provinciale
hoofdstad.
Museum Het Kruithuis is ja
ren terug al in die fascinerende
kunstdiscipline gedoken. Onder
leiding van Yvonne Joris - dwars
tegen stromingen in andere dis
ciplines in - heeft Het Kruithuis
een soliede beleid uitgestippeld.
Dat bestaat uit het tonen en/of
verzamelen van werk van inter
nationaal vermaarde kunste
naars, naast het presenteren
van jonge, veelbelovende kera-
nusten uit binnen- en buiten
land. Onder meer dankzij Het
Kruithuis wordt in Nederland
keramiek als een
volwassen vorm v:
ren. De vestiging
misch Werkcentrum in Den
Bosch en vooral ook de nauwe
samenwerking tussen die twee
instanties zal een en ander al
leen maar versterken.
Gevecht
Zeven jaar geleden hield het
museum eep grote tentoonstel
ling van Picasso's keramisch
oeuvre. Een in meerdere op
zichten belangwekkende pre
sentatie. Allereerst omdat het
keramisch werk van Picasso
voor een breed publiek totaal
onbekend was, maar bovendien
omdat er fraaie verbindingen
waren te leggen tussen zijn
schilderijen en keramische ob
jecten. Die onbekendheid plus
de mogelijkheid om de verschil
lende kunstvormen eens te ver
gelijken waren aanleiding om
meer 'klassieke modernen'
naast elkaar te zetten.
Zo ontstond de boeiende ex
positie 'Terra Sculptura, Terra
Pictura'. Er is nu niet alleen ke
ramiek te zien van Picasso,
maar ook van tijdgenoten als
Georges Braque, Marc Chagall,
Jean Cocteau,
Raoul Dufy en
Joan Miró. Het
is een kleurrij
ke tentoon
stelling, waar
je met plezier
rondloopt. Al
lereerst omdat
er dikwijls
een andere 'schilder-wijze'. Die
combinatie moet een uitdaging
zijn geweest voor de kunste
naars die de romantische, rea
listische schilderwijze over
boord hebben gegooid en - in
het platte vlak - reeds op zoek
waren naar andere uitdruk
kingsvormen.
Nadat eerder befaamde Britse
keramisten als Hamada en Ber
nard Leach in het Westen het
keramiek
Wie nog mocht
twijfelen: Den
Bosch is 'de
keramiek-stad
van Nederland'
volwaardige,
an kunst erva-
van het Kera-
zijn waarop
beeldvormen
je herkenbaar i
gen, maar meet
delijk wordt dat een aantal
die roemruchte mannen daad
werkelijk met het materiaal klei
heeft geworsteld. Dat gevecht
heeft vaak prachtige, soms ook
aandoenlijke resultaten opgele
verd.
Plat
Wat moet een schilder met klei?
Een voor de hand liggend ant
woord is dan natuurlijk: ruimte.
In de meest letterlijke betekenis.
Daar waar je op een tweedi
mensionale drager alleen ruim
te kunt suggereren, biedt klei de
mogelijkheid werkelijk de drie
dimensies vonn te geven. Bui
ten dat kunnen glazuren
plaats bin
nen de kunst
hadden ge
geven wordt
vooral door
genoemde
'klassieke
modernen'
het triedlum
keramiek als
volwaardige
het oog sprin- kunstvorm gezien. Dat had na-
nog omdat dui- tuurlijk ook iets van doen met
de toen actuele kunststromin
gen. Dada, het surrealisme en
met name de wijze wgarop
Marcel Duchamps de ready
mades introduceerde in de
kunstgeschiedenis, hebben veel
bijgedragen aan een andere kijk
op het materiaal klei. Dat moet
overigens een niet bepaald een
voudig proces zijn geweest,
want ook kunstenaars als Picas
so, Braque en Miró hebben
waarschijnlijk moeten opbok
sen tegen het vooroordeel dat
keramiek tot 'de lagere kunst-
behoorde.
gobes de schilder inspireren tot cialisten,
Door samenwerking met spe-
Een werkstuk van Georges Braque: Tete Crenalee Blanche'. foto gpd
