Een acteur moet vooral
gevoel voor ritme hebben
'Ik probeer niet te veel
op de buis te verschijnen
Bezoeksters striptease
mogen alleen kijken
Rondom Tien verhuist
naar vroeger tijdstip
0
Woensdag 12februari 1992
Redactie: 023-150191/023-150192 INEKE VAN DER MEER JAN VAN DER NAT GERARD VAN PUTTEN Vormgeving: JAN KUNGE
10
HET MOEILIJKE VAN NASYNCHRONISEREN is de
I g exacte timing, je moet enorm alert zijn op het juiste mo-
9 t I 1V T "V" T/^V'T'frT' ment van inzetten. Daarnaast zitje met het origineel, de
I I I 1 Y beelden zijn toch op de Amerikaanse taal gemaakt. Het
M 1 V ij l_ _l X. M yy muzikale van dat Engels en het bijbehorende ritme moet
je omzetten in het Nederlands met een heel ander ritme
en met al die g's achterin de keel. (Carol van Herwijnen).
Tekenfilmfiguren een stem geven is precisiewerk
Burgemeester Holthuizen van
Bussum heeft een aantal op
merkelijke voorwaarden ver
bonden aan het optreden van
mannelijke stripgroep The
Londqn Knights in het plaatse
lijke theater 't Spant op 5 maart.
Niet alleen heeft hij pers, radio
tv verboden de voorstelling
bij te wonen, ook het - overwe
gend vrouwelijke - publiek
moet zich aan bepaalde regels
houden.
Zo mogen bezoeksters - niet
jonger dan achttien jaar - 'niet
meer dan hun bovenlichaam
tijdens het optreden van strip
pers ontbloten'. Verder mogen
de strippers niet worden aange
raakt.
De organisator van de show,
Kees van Willigenburg, is 2
verbaasd over de eisen die Bus-
sums burgervader stelt. Het
vreemdst vindt hij het verbod
van de burgemeester dat 'be
zoeksters zichzelf of hun buur
vrouw niet mogen bevredigen'.
Van Willigenburg: „Belachelijk.
Er wordt hier gesuggereerd dat
de dames zich totaal laten ga
Dat gebeurt helemaal niet."
Woordvoerder Zwart van
gemeente Bussum kijkt op
de vergaande eisen van 'z
burgemeester: „Hij heeft inder
daad een brief verstuurd aan
organisatie. Maar wjj weten r
wat erin staat. De enige voor
waarden die ik ken, zijn dat de
bezoeksters minstens achttien
jaar moeten zijn en niet op het
podium mogen komen."
Rondom Tien blijft weliswaar
Rondom Tien heten, maar het
programma verhuist na negen
jaar naar een ander tijdstip.
Hans Sleeuwenhoek, hoofd In
formatieve programma's bij de
NCRV legt uit waarom. „Kijkers
die op vrijdagavond het 8 uur-
Journaal hebben aanstaan, heb
ben niet voor de grote amuse
mentsshows en de soap-series
gekozen. Het is een groep kij
kers die aan informatie de voor
keur heeft geeft." Met ingang
van vrijdag wordt Rondom Tien
voortaan wekelijk om vijf voor
half negen uitgezonden. „De
verandering is niet het gevolg
van concurrentie-overwegin-
gen. Wel hopen we aldus een
doelgroep beter te bedienen. En
ook jongere kijkers te bereiken",
zegt Sleeuwenhoek, tot vorig
jaar lange tijd zelf presentator
van het praatprogramma.
Dat de verandering van het
aanvangstijdstip niet al bij de
start van dit kijkseizoen is door
gevoerd, heeft als oorzaak dat
de NCRV wijzigingen van de
programma-schema's sinds
enige jaren aan het begin van
het kalenderjaar pleegt aan te
Krengen. Sleeuwenhoek: „Het is
niet zo dat AVRO en KRO. de
andere omroepen van Neder
land I, waarmee we steeds in
tensiever samenwerken, op de
andere avonden van de week
hetzelfde gaan doen. Wij heb
ben louter naar een betere pro
grammering op de vrijdagavond
gekeken."
De naam van het programma
wordt niet aangepast aan het
nieuwe tijdstip van uitzenden.
Sleeuwenhoek: „Die naam is zo
ingeburgerd. Daar komen we
niet aan." Voor de formule van
het programma heeft de ver
schuiving eveneens geen gevol
gen. Violet Falkenburg en Henk
Mochel blijven beurtelings met
mensen in de studio praten.
Sleeuwenhoek: „Maar we ver
wachten wel een breder samen
gesteld publiek dan rond de
klok van tien. Dat betekent dat
je ook kijkers gaat trekken die
minder selectief op program
ma's afstemmen. En dat bete
kent weer, dat we vooral onder
werpen zullen kiezen die bij eep
breed publiek belangstelling
wekken. Onderwerpen als kerk
verlating en artsen en euthana
sie, die we vorig seizoen nog bij
de kop pakten, zullen alleen nog
in Rondom Tien komen als we
daar een meer algemene invals
hoek voor vinden."
Vrijdagavond staat in
Rondom Tien (de eerste afleve
ring dus van dit jaar) de relatie
tussen grootouders en kleinkin
deren centraal. Geschat wordt,
dat in Nederland zesduizend
opa's en oma's hun kleinkinde
ren niet of nauwelijks zien. Oor
zaken: ruzies in de familie, echt
scheiding van ouders, erfenis
kwesties. drugsverslaving.
Grootouders wachten vaak bij
een school om een glimp van
een kleinkind op te vangen.
ZOGEZEGD
„Er zijn, zo hoor ik, mensen bij
Veronica, die later bij ons zijn ge
komen, die niet uit onze cultuur
stammen, die er op uit zijn mij te
laten verdwijnen." (Rob Out, alge
meen directeur bij Veronica in De
Telegraaf)
„De manier waarop Joop Daal-
meyer de tv-afdeling leidt heeft
tot veel onvredë geleid. Ik heb
hem in een gesprek erop gewe
zen dat dit niet meer zo kon door
gaan. Toen is hij nog eenmaal bij
me thuis gekomen en heeft me
gevraagd me nog een kans te ge
ven. Ach, als iemand dat vraagt
ben ik de beroerdste niet." (Rob
Out, idem)
„Dat ik in december twee dagen
ontslagen ben geweest is onzin,
kletskoek. Dat roepen mijn vijan
den in de wandelgangen. Rob
Out kan mij helemaal niet ont
slaan. Dat moet het bestuur
doen, dat mag een algemeen di
recteur niet." (Joop Daalmeijer in
Nieuwe Revu)
„Stille, timide schoolklassen
vind ik niet prettig. Dan kost het
zoveel energie om daar een
beetje sfeer in te krijgen. Andere
kinderen beginnen meteen te
gooien. Hoe groter de chaos, hoe
leuker het is. Het is toch komisch
als ik over een beest struikel?"
(Irene Moors in het AD)
„Het is toch heerlijk dat kinde
ren aan onze gasten vragen stel
len die je zelf zou overslaan. Aan
Caroline Tensen bijvoorbeeld:
STRIPS
Desgewenst mag Ca
rol van Herwijnen
plaatsnemen op
een hoge kruk. Zoals vroeger
Perry Como. Regisseur Hans
Hulshof wil dat de acteur net
zo relaxed plaatsneemt achter
de microfoon als de beroemde
Italo-Amerikaanse zanger dat
vroeger deed. Maar vanachter
het glas van de geluidscabine
gebaart de acteur dat hij liever
blijft staan, de opdracht is zo al
moeilijk genoeg. Van Herwij
nen, die doorgaans alleen de
dialogen spreekt van het te-
kenfllmkarakter Vetkat in Res
cue Rangers, moet nu een lied
je zingen. De Amerikaanse ma
kers van de Disney-tekenfilm-
serie met het heldhaftige eek
hoornduo Knabbel Babbel
hebben bedacht dat de crimi
neel aangelegde Vetkat maar
eens in een lofzang moet uit
barsten over zijn riante be
staan als vrije jongen onder de
katers. Dat is dan meteen ook
een debuut voor Van Herwij
nen, die wel een ervaren ac
teur, maar geen zanger is. Een
karaf met een liter water staat
binnen handbereik.
Vetkat, Henkie Hermelijn en
Louise Lokstaart uit Rescue
Rangers, maar ook Winnie The
Pooh, Knorretje en al die andere
Disney-figuren krijgen in de
Amsterdamse studio's van Me-
tasound hun Nederlandse stem.
Het bedrijf is een van de weini
ge geluidsstudio's in Nederland
die gespecialiseerd zijn in na-
syncnronisatie, 'dubben' in vak
taal. Behalve alle Disney- en
Spielbergprodukties voor televi
sie en bioscoop worden hier o.a.
de Turtles en de poppen van
Sesamstraat ingesproken. Daar
naast levert Metasound de mu
ziek en de vereiste geluidseffec-
Dit alles onder de stimuleren
de leiding van regisseur Huls
hof, „Je mag hier een lange krijs
van maken", levert Van Herwij
nen na een aantal pogingen ten
slotte een perfect getimede, met
raspend stemgeluid gezongen
Nederlandse versie van Vetkats
liedje af. De waterkaraf is in
middels leeg. Zwetend komt de
acteur de geluidscabine uit. Hij
had van tevoren wel even een
cassettebandje met het Ameri
kaanse origineel willen beluiste
ren. Had Van Herwijnen zich al
vast de muziek en het ritme een
beetje eigen kunnen maken.
Exacte timing
Precisiewerk noemt Van Her-
wijnen het nasynchroniseren
van 'zijn' Vetkat: „Het moeilijke
ervan is de exacte timing, je
moet enorm alert zijn op het
juiste moment van inzetten.
Daarnaast zit je met het origi
neel, de beelden zijn toch op de
Amerikaanse taal gemaakt. Het
muzikale van dat Engels en het
bijbehorende ritme moet je om
zetten in het Nederlands met
een heel ander ritme en met al
die g's achterin de keel. Bij Vet-
De veelzijdigheid van Sylvia Millecam
BOLLEBOOM
BOES
Fragment uit de speelfilm Fievle in het Wilde Westen, een avontuur met een staartje. In de Megasound-studio werden Fievle (midden), Tijger
(links) en Wileyburp Nederlandse stemmen in de mond gelegd. foto p
ren de selectie. Hulshof: „De ac
teur moet vooral gevoel voor rit
me hebben. Als je de oorspron
kelijke, vaak Engelse zin hoort,
moet je het ritme eigenlijk al in
je hoofd hebben, zodat je die
Nederlandse zin in hetzelfde
tempo kunt uitspreken en tege
lijkertijd kunt blijven acteren.
Niet iedere acteur kan dat."
Ook een stem vasthouden en
na verloop van tijd terughalen,
is heel lastig, weet Hulshof.
Waarbij een extreem verdraaide
stem gemakkelijker weer naar
boven komt dan een stem die
zich dicht in de buurt van de ei
gen stem van de acteur bevindt.
Vertaler Jan Derk Beek zorgt
ervoor dat de tekst zoveel 'li-
psynch' is; dialogen en liedjes
moet dezelfde tijdslengte heb
ben als de originele en moeten
mondstand van de karakters.
Daarbij is de timecode, de tot
op een twintigste van een se
conde nauwkeurige teller op het
videoscherm, een belangrijk
hulpmiddel. Tekenfilmdialogen
in het Nederlands omzetten is
een specifieke tak van vertalen,
waarin Beek wat betreft de dia
logen wel een zekere routine
heeft opgebouwd. Maar op lied
jes en op de vele Engelse
woordgrappen moet hij soms
flink zwoegen. „Een voorbeeld.
Er komt een mannetje bij een
waarzegster en zegt: 'I would li
ke my handpalm read.Waarop
de vrouw een kwast met rode
verf pakt en die over zijn hand
haalt, want read klinkt als red,
rood. Daar kom je van je levens
dagen niet uit. Het mooie van
liedjes vertalen is dat je er, on
danks de moeilijkheden van rit
me en pauzes, iets van jezelf in
kunt leggen. Daar ben je vrijer
dan bij het vertalen van de dia
logen."
Ingeburgerd
Nasynchronisatie is bij teken
films inmiddels een ingebur
gerd verschijnsel. Maar bij
speelfilms met live action, jar
gon voor acteurs van vlees en
bloed in actie, wordt althans in
Nederland de voorkeur gegeven
aan ondertiteling. En daar komt
geen verandering in volgens
Hulshof. Een Nederlands spre
kende Don Johnson zou de kij
ker hier niet waarderen, in te
genstelling tot Duitsland waar
het publiek er volkomen aan ge
wend is dat de snelle agent uit
Miami Vice 'Verdammt!' in
plaats van 'Damned!' roept.
Hulshof: „Als het om live ac
tion gaat, is nasynchronisatie
hier niet populair. Om te begin
nen zit dat in het gebrek hier
aan zeer ervaren en snel wer
kende vertalers, "zoals je ze in
Duitsland aantreft. In het bui
tenland is nasynchronisatie van
speelfilms veel meer een indu
strie. Maar bovenal is de Neder
lander kritisch. Het hoeft er
maar een klein beetje naast te
zitten en de kijker hier pikt het
al niet. Wij houden van het ori
gineel. Als je eenmaal de stem
van de acteur kent, wil je die
ook horen."
ylvia Millecam staat
1 volop in de belangstel-
ling. Vanaf vandaag is
ze twee keer per week op de te
levisie te bewonderen. Zondag
avond ging voor de eerste keer
dit seizoen Ook Dat Nog weer
de lucht in.» waarin Millecam
een vaste plaats achter de desk
heeft. Vanavond is de frêle actri
ce te zien als Pamela, één van
de vier hoofdspelers van de
nieuwe TROS-comedyserie
Sjans.
„T oen ze me belden met de
vraag of ik een rol in een nieuwe
comedyserie wilde spelen zei ik
eerst nee. Er zijn al zoveel co
medy's en ik wilde niet in de 41 -
ste meedoen. Een maand later
belden ze weer op. Huub Stapel
zou een van de andere rollen
voor zijn rekening nemen en
had een jonge regisseur, Maar
ten Treurniet, gevraagd om er
iets moois van te maken. En
omdat ik ook de gelegenheid
kreeg mee te denken, heb ik
toen wél ja gezegd."
Alhoewel Sylvia Millecam zegt
dat ze probeert niet té veel op
de televisie te verschijnen, komt
ze binnenkort weer met iets
nieuws op de buis. „Ik ben be
zig met een nieuw programma
voor Teleac, dat op Nederland 3
uitgezonden zal worden. Het
wordt een Klokhuis-achtige uit
zending voor verstandelijk ge
handicapten. Voor die groep is
er niet veel. Ze hebben zelf aan
gegeven dat er niets was. Ze kij
ken graag naar het Klokhuis,
maar vinden dat al gauw te kin
derachtig. Dat is heel begrijpe
lijk als je dertig jaar of ouder
bent. Maar de programma's
voor volwassenen zijn vaak veel
te ingewikkeld voor ze."
Fantastisch
„In het programma dat we nu
gaan maken staat iedere uitzen
ding een ander thema centraal.
Het is de bedoeling dat Mamix
Kappers en ik de verschillende
onderdelen aan elkaar gaan
praten. Daarnaast hebben we
items in de studio en gaan we
naar verschillende dagverblij
ven voor verstandelijk gehandi
capten toe. We zijn voor een
proefiiitzending naar Hoog-
eveen geweest, dat was fantas
tisch. We hebben daar staan ko-
Sylvia Millecam: „Fijn dat ik niet in
dingen kan doen."
ken met een aantal vrouwen.
Die mensen kunnen dat dus be
ter dan ik. 'Ben je gek!', riepen
ze dan als ik iets in een pan wil
de doen dat er helemaal nog
niet in moest. Ze zijn zo aardig
en ongecompliceerd. Het leek
wel of ik ze al tien jaar kende."
„Dat programma wilde ik
graag doen. Voor de rest pro
beer ik mijn gezicht angstvallig
van het scherm te houden. De
drie programma's waarin ik dit
en hokje zit en al die verschillende
archieffoto lex van rossen
seizoen te zien ben zijn gelukkig
totaal verschillend. Dat doe ik
niet bewust, ma^r ik merk dat ik
het toch fijn vind dat ik nog niet
in een hokje zit en al die zo ver
schillende dingen kan doen.
Het kan me dan tenminste niet
meer overkomen dat ze tegen
me zeggen dat ze de laatste af
levering va'n Ook dat nog zo
leuk vonden, terwijl ze naar
Binnenlandse Zaken hebben
zitten kijken."
Rob Out: sinds mensenheugenis stevig in het zadel bij Veronica. Maar
hoe lang houden de poten van zijn stoel het nog? archieffoto cpd
Snurkt je man? £n aan Viola
Holt: Heeft u verkering?" (Irene
Moors, idem)
„De afgelopen jaren heeft Neder
land zich met afschuwelijk zwak
ke songfestivalliedjes belachelijk
gemaakt. Ons protestconcert in
de Malmöse KB-Club is een pro
test tegen het beschimmelde,
duffe konijnengedoe dat we
steeds moeten aanzien." (Bennie
Jolink van Normaal in het AD)
„Over vals gesproken. Wim was
echt vals, Wim Sonneveld. Ge
meen zelfs. Tegen mij ook ja, Dat
succes van Lurelei kon hij met
helemaal zetten. Maar toch, een
leuke man. Voor Wim zelf heb ik
nooit iets geschreven. Hij was
heel preuts, wilde ook altijd maar
het grote publiek behagen. De
dingen waar we zelf heel hard
moesten lachen, durfde hij niet
op de bühne te brengen. Dat ben
ik toen maar zelf gaan doen."
(Guus Vleugel in Het Parool)
kat probeer ik
het rauwe, op-
geblazene en
enigszins deca
dente van zijn
karakter te be
nadrukken."
De films uit
de Disney Stu
dio's in Bur-
bank, Califomië,
vergen een spe
ciale aanpak. De
Amerikaanse
produktiemaat-
schappij staat
erop dat hun af
nemers de te
kenfilms laten
nasynchronise
ren. Omroepen
en filmdistribu
teurs mogen de
Disneyfilms niet
simpelweg van
de veel goedko
pere ondertite-
ling voorzien,
want het is een
bewezen feit dat
kinderen onder
de negen jaar
daar niet snel Carol van Herwijnen archieffoto cpd
genoeg voor
kunnen lezen. Ook houdt de Zelfs de Nederlandse namen
Amerikaanse thuisbasis een ste- van de figuurtjes worden geju-
vige vinger in de pap bij de cafc- reerd. Pas als de officiële goed-
ting van de stemmen van de te- keuring van dat alles binnen is,
kenfilmkarakters. Op een enkele kan met nasynchroniseren ge-
uitzondering na moeten die het start worden.
Amerikaanse origineel zo dicht In zijn veertienjarige loop-
mogefijk benaderen. Van elke baan heeft regisseur Hans Huls-
stem gaat een proefopname hof een heel stemmenarsenaal
naar Amerika ter beoordeling opgebouwd waaruit hij kan put-
op klank, timbre en inleving, ten. IJzeren voorwaarden dicte-
