Religie Zending in 'Europa's laatste wildernis' Zaterdag 8 februari 1992 Redactie: 071-161400 Eindredactie: NIEK FAAS Vormgeving: SIMON DE GRAAF 9 Gerdien en Gerard Willemsen runnen boekcafé in Lapland Veel Nederlandse zen dingswerkers kun je door gaans ten zuiden van de evenaar vinden, Afrika, Azië of in Zuid-Amerika. Maar Gerdien en Gerard Willemsen gingen een heel andere kant uit. Zij trokken naar het barre noorden en vestigden zich in Kiruna, in het Zweedse gedeelte van Lapland, waar de hele lan ge winter flink kan uitpak ken. Maandenlang komt de temperatuur niet boven het vriespunt, hoewel ze bij aankomst in ons land, en kele dagen geleden, tot hun verbazing merkten dat het hier wat kouder was dan in Kiruna. Maar dat is echt een uitzondering. Al in september valt de eerste sneeuw. En het duurt tot medio mei voordat het wit te tapijt is verdwenen. Maar dat zegt nog niks, merkt de 30-jarige Gerdien op. „Vorig jaar mei was de sneeuw ver dwenen en op de eerste dag van juni stonden we 's morgens op en lag er een dik pak verse sneeuw. Zelfs in juli en in au gustus kan er nog een sneeuw bui komen". Dat is nog niet al les. Zes weken lang komt in Ki runa de zon in de winter niet boven de horizon. Ook overdag blijft men er dan verstoken van het zonlicht „Het is niet hele maal donker, het schemert. Daar moet je wel even aan wen nen. Er zijn mensen die er niet tegen kunnen en er zelfs psychi sche problemen door krijgen". En om dit weerbeeld te com pleteren, vertelt Gerard (34) nog dat je in die verre van aangena me maanden niet echt hard kunt hollen, want door de vries kou gaat de neus enigszins dichtzitten. „Je moet je tempo dan wat aanpassen". In dit gril lige klimaat doen Gerdien en Gerard Willemsen nu een jaar hun zendingswerk namens de Europese Evangelische Zending (EEZ). die interkerkelijk actief is in tal van andere landen op het Europese continent. Witte kerst Tien jaar geleden maakte het echtpaar tijdens een vakantie voor het eerst kennis met de omgeving van Kiruna. Het is een erg woest en verlaten ge bied, ook wel Europa's laatste Het echtpaar Gerard en Gerdien Willemsen met hun dochtertje Iris. ..De Zweden zijn bijna automatisch lid van de Lutherste staatskerk. Dat is gewoon de traditie". wildernis genoemd. „Dat is het zeker," aldus Ge rard. Hij merkt ook nog op dat Kiruna de grootste mijn van de wereld kent. „De erts voor de Hoogovens komt er vandaan. En iedereen kent toch het be roemde Zweedse staal". Tijdens die eerste vakantiereis kregen ze contact met de Mission Kyrkan, een kleine kerkelijke gemeente die toen samen met enkele an dere kerken een evangelisatie actie hielden. „Daar gingen we toen we op af, want dat boeit ons altijd". Die kennismaking beviel zo goed, dat het tweetal daarna nog enkele keren terug ging naar Kiruna om mee te doen aan evangelisatie. „Toen kregen we al het idee om er de finitief naar toe te gaan". Gerdien zag het eerst niet zo zitten vanwege die strenge kou in Noord-Zweden. In 1986 to gen ze daarom niet in juli („dan gaat de zon niet onder") maar in december naar Kiruna om de 'gevreesde' winter persoonlijk te beleven. Het viel Gerdien alle maal best mee. „Je bent £r altijd verzekerd van een witte kerst," zegt ze thuis bij haar ouders in een nieuwbouwwijk van Amers foort. Ze volgde een studie aan de Kunstacademie in Arnhem, in het bijzonder grafiek en beeldhouwen. Gerard is paleontoloog van beroep. Dat is een kenner van fossiele overblijfselen. Hij volg de daarvoor een universitaire studie in Utrecht. „Het is spit ten in het verleden. Ik kan me niks leukers voorstellen. Het heeft me al aangetrokken toen ik nog op de lagere school zat Hij promoveerde met zijn proefschrift 'De evolutie van de Europese fossiele otters' en was onder meer betrokken bij op gravingen op Sardinië. Het was moeilijk voor hem om een baan te krijgen, dus kwam het zen dingswerk uiteindelijk heel goed uit, ook al omdat hij en zijn vrouw de nodige ervaring hadden met evangelisatie bin nen hun eigen kerk, terwijl Ger dien een jaar lang actief was in een theatergroep van Youth for Christ. Geen alcohol Hoewel de Willemsens allerlei evangelisatie-acties ontplooien, al of niet in samenwerking met de Zweedse Lutherse staatskerk, ligt het accent van hun zen dingswerk toch in het boekcafé, een soort koffiebar „a la Youth for Christ", waar niet alleen jon geren komen n^aar ook oude ren. In het boekcafé bevindt zich ook. de naam zegt het al, een kleine christelijke boekhan del. Alcohol wordt er niet ge schonken, want Zweden kent een groot alcoholprobleem en het is juist de bedoeling, dat de mensen die de fles niet kunt la ten staan, ervan af geholpen worden. Dat stevige drinken komt echt niet van de kou, zegt Gerard nog. „Sommige Zweden zeggen dat het drinken bij hun cultuur hoort. Dat is al sinds de Vikingtijd, zeggen ze". Het boekcafé is zo langzamer hand een begrip geworden in Kiruna. „Ze vinden het een leuk initiatief. We geven ze ook lec tuur, want Kiruna kent geen boekhandel. De dichtstbijzijnde plek waar je christelijke boeken FOTO GPD kunt kopen is vijfhonderd kilo meter bij ons vandaan. Zo'n si tuatie voor Nederland zou bete kenen, dat je voor een boek naar Parijs moet. De mensen weten dat ze met al hun vragen in het boekcafé terecht kunnen. We horen heel wat problemen aan, maar daar zijn we nou ook juist voor naar Kiruna gekomen. Je moet het zien als een ont moetingspunt. Soms vragen de bezoekers of we bij hen thuis willen komen. En dat gebeurt ook. Want dan is er gelegenheid om rustig met elkaar te praten. Daar is echt behoefte aan". Kroeg Gerard en Gerdien gaan vooral op vrijdag- en zaterdagavond de straat op. de uitgaanspieken van Kiruna. „Vooral veel jonge ren gaan dan naar de kroeg om zoveel mogelijk alcohol naar binnen te werken. En dan te be denken dat alcohol in Zweden vreselijk duur is. Hoe dan ook, het is een groot probleem. Er wordt zelfs spul gedronken dat men in een spiritus-brander stopt. Als we in de stad zijn, ontmoeten we veel jongeren die van de ene kroeg naar de ande re zwalken. Het komt voor dat ze er uit getrapt worden, omdat ze het te bont maakten. Dan hangen ze buiten maar wat rond. Wij hebben een ther mosfles met koffie bij ons en bieden hun dan in de kou een kopje koffie aan. Dat wordt op prijs gesteld en wij nodigen hen uit om naar het boekcafé te ko- Inmiddels is Gerard begon nen aan een studie Samisch, dat is de taal van de Samen, hier Lappen genoemd. „Maar Lap pen is eigenlijk een scheld woord. De mensen noemen zichzelf Samen. Zo heb je het ook niet over Lapland, maar over Same Eadnam. De cultuur van de Samen is zo langzamer hand naar de achtergrond ver drongen door de Zweedse iden titeit. In Kiruna wonen nog heel veel mensen met een Samische achtergrond. Vooral de ouderen spreken niet alleen Zweeds maar ook Samisch. Voor ons werk is het heel belangrijk om deze mensen vanuit hun eigen identiteit te benaderen. Boven dien verwonder ik mij er over dat er geen bijbelvertaling in het Samisch is". Voldoening Het echtpaar Willemsen ziet zijn zendingsarbeid als 'lange termijnwerk', omdat het geen zin heeft om voor een korte pe riode te blijven. Bovendien vin den ze dat er op geestelijk ter rein nog heel wat te doen valt. Negentig procent van de Zwe den is formeel lid van de Lu therse staatskerk, maar volgens Gerard komt maar vijf procent af en toe naar de zondagse kerkdienst. „Je bent bijna auto matisch lid van de staatskerk. Dat is gewoon de traditie. Het zijn kerkgangers op papier ge worden. De afgelopen zomer heeft onze gemeente samen met de plaatselijke staatskerk een hele serie diensten gehou den in een klein bergkapelletje, waar voornamelijk toeristen kwamen. Het werk vraagt je he lemaal, je kunt geen zendeling zijn van negen tot vijf. Als je merkt dat het een plek is waar God wil dat je bent, dan geeft dit een ongelooflijke voldoe ning". Joden en moslims lopen samen 'over eieren' Joden, christenen en mos lims gaan gezamenlijk een studiedag houden over tole rantie in de Nederlandse sa menleving, maar doen voor alsnog zeer geheimzinnig over hun initiatief „Het is lo pen over eieren", aldus D66 senator H. -Gelderblom- Lankhout die vanuit de jood se gemeenschap bij de voor bereiding betrokken is. Aanleiding voor de studie dag vormt het feit dat zowel joden als moslims precies 500 jaar geleden door de Rooms-Katholieke Kerk uit Spanje werden verdreven. Voor die tijd leefden joden en moslims vreedzaam naast elkaar op het Iberisch schier eiland. Tijdens de studiedag 'Grenzen aan de tolerantie' wordt bekeken wat zij 500 jaar later van de Spaanse er varingen kunnen leren. De studiedag, die gepland staat voor juni, had eigenlijk al in het voorjaar gehouden moeten worden. De initia tiefnemers konden echter het programma niet op tijd rond krijgen. Er ontstond on enigheid over plaats, datum en sprekers, aldus J. Slomp van het Overlegorgaan Mos lims en Christenen, dat sa men met de Islamitische Stichting Bevordering Inte gratie (ISBI) het Initiatief heeft genomen. Ook was niet duidelijk wel ke instanties van joodse zijde uitgenodigd zouden worden. Zo kreeg het Centrum voor Informatie en Documentatie Israël (CID1) na een eerste uitnodiging te horen dat het toch niet de bedoeling was dat het betrokken zou wor den bij de studiedag. Later heeft Gelderblom pogingen gedaan dit conflict uit de we reld te helpen. Gelderblom, bestuurslid van het Overlegorgaan van Joden en Christenen (OJEC), benadrukt net als S. van de Wetering van de ISBI en an dere betrokkenen dat het „allemaal uiterst gevoelig" ligt. „Er zijn tussen joden en moslims politiek gezien na tuurlijk nog wel een aantal pijnpuntenzegt ze eufe mistisch. onder meer dui dend op de positie van Israël. Ze geeft toe dat. met de jongste uitingen van vreem delingenhaat jegens mos lims, er op dit moment 'een goed klimaat' heerst voor meer contact tussen joden en moslims. Maar er liggen nog steeds 'veel eieren en mijnenvelden' op weg naar een werkelijke ontmoeting. KERKDIENSTEN erk 10 kand. Kemper- i, 17 ds Bouman, Scheveningen; Ma- teerste zondag van de maand 11 uur); Steenschuur za 19, zo 8.30, 10, 11.30, 11.45 oec stud dienst; Bethlehemkerk (Driftstr.) lOdsAlblas, Open-Deurdienst mmv Terra Nova uit Katwijk; Bevrijdings kerk (Montgomerystr.) lOdsVan Hunnik, Vredeskerk (Burggravenl.) 10 ds Schou ten, Waalse kerk (Breestr10.30 pasteur Ribs; 'Stevenshof' (rk kerk Haagse Schouw) 11 kand. mw Keuning. Acad Ziekenhuis 10 lOds Schokker Diakones- geest. n drs vi nathak. zie herv. gem.; Bevrijdmgsk. zie herv. gem.; verzorgingstehuis Groenhoven 10 ds Hortensius; Merenwijk zie herv. ge meente. Geref. K Vnjg. (Herengr.) 9.30 ds Bijl, 15 ds Wendt. Chr. Geref. K. (Steenschuur) 10 en 17 dsüen Hertog. Geref Gem (zie onder Leiderdorp). Geref. Gem in Ned. (Bethlehemkerk Driftstr.) 11 30 en 17.30 Evang.-Luth Gem. (Hoogl Kerkgr10.15 ds Haan Doops- gez -Remonstr Gem. (Lokhorstk. Pieters- Piet. 10 30evang. Smit. Evangehecer trum-Pinksterbew (Bethlehemskerk L mermarkt) 10 en 19evang Zijlstra, wi 20 evang Zijlstra Pinkstergem. (0. V mei. Christengemeenschap (Vestestr. 49) 9.45 dienst. Leger des Heil testr./Groenesteeg) lOsami geen dienst, 19 open-deurdiernst in Sas- senheim. Nieuw-Apost Kerk (H. Rijnd. 24) 9.30 en 17. wo. 20 Zevendedag-ad ventisten ('De Ontmoeting', Noordhofland V schoten)elke za 10 tot 11 bijbelstu die. 11 tot 12 predikatie Christelijke We tenschap (Steensch. 6) 10 30 Kerk van (Zoeterw singel) 10, t 11 Rijndijk (Stevenshof) a BENTHUIZEN Herv. Gem. 9.30 en 18 ds Boer. Geref- ./Herv. Gem. (geb. 'De Hoeksteen'. Sch- -Bernhardstr 10 mw Pullen, BODEGRAVEN Herv. Gem Dorpskerk lOdsVan Rossem, Waarder, 18 30d$Elderman; Salvatori- kerk 10 ds Terlouw. 18 30 kand Zorge. Ouderkerk a/d IJssel. Bethlehemkerk (Nieuwerbrug) lOdsCazander, Sommels- dijk, 18.30 dsvd Scheur. Geref. Kerk IQ ds Zoutman, 18.30 Terlouw. Geref. K Vnjg. (Ichthusk.) 9.30 ds Roosenbrand, 16.30 ds Simpelaar. Geref. Gem. (Sta tionsweg 17) 10 en 18.30. ALPHEN AAN DEN RIJN Herv Gem Adventskerk 10 ds Jonkman, 17 ds vd Hoeven, jeugddienst; Kruiskerk n Roon, Zeist, Opstandingskerk Geref Kerk. De Stek 9.30 ds De Reuver Geref Kerk 9 30. 17 ds De Reuver gez 18.30 ds Huizebosch HA; De Bron 9 ds Bakker HA, 10.30 ds Huizebosch HA, 18.30 ds Bakker HA; Ashram (Marsdiep) hut; Salvatorikerk 10 drs Rijper, Amsterdam; Kerk en Zanen 10 ds Ommenng. Geref. K. Vrijg (school Bospark, Beatrixl 4)9.30dsFolkertsma. Meij Oud-Geref Gem. (Hooftstr. 240) 9 30en 16 Bapt.gem. (Molenwerfstr. IV 10 en 18.30 evang. Van Dorp. Bapt.gem. (Open Hofkerk) 10 d 9.30 ds Vroegindeweij; Nieuwe Kerk 10 ds Stam jr. 16.30 ds Hovius, 18 30 ds Gorissen. Oude Kerk geen dienst; Ich- thuskerk 10 ds Volk, 18 ds Glashouwer; ver) 10 ds C vd Berg, 18 ds Ten V Rotterdam. Geref. Kerk V gehandicapten mmv het koor Salva- riumfatorkerk 10 ds Heeneman. 17 ten. Open-deur- 10 en 19 kand Holwerda Chr Geref I zaal) 10en 17 dsvd Beid. Geref. Gem. ir Ned. (Louwestr 10 en 17 Onafh Bap- tistengem. (Ambachtsweg 2) 10 e' KOUDEKERK AAN DEN RIJN Herv Gem lOdsTieikemeijer. mmvSoW kindercantorij olv Karin Jense. 19 zie Ge ref Kerk Geref Kerk 10 ds Elderman. Bodegraven. 19 ds Hoogendijk, Alphen. >1 Kalkovenw. 62) 10 dhr eNic Süssenbach, 18.30 s; Praiseformatie EXALT, r jouw. Bapt.gem. Ichthus (aula mavo H Dunantweg 1) lOdhrSmit. 18 30dhrvd- Lugt. Volle-evang gem ('De Ark', Pr Hen- drikstr 54) 10 dhr Visser jr. Pinkstergem Het Licht' (A v Burenlaan 15) 10 Chris tengemeente 'De Hoeksteen' (geb 'Bet hel'. hoek Emmalaan) lOvoorg E Pie- tersz. Winterswijk. Leger des H (Zonne weg 3) 10 en 19 (laatste zondag v Raad, dovendienst. Leythenrode 10 30 ders »nd 17 a 19. zo 9 45 en 11.30; Pi- 9.30 hr Godschalk. HAZERSWOUDE Herv Gem 10.30dsAlblas. 18.30dsvd Spoel. De Bilt Geref. Kerk 9 ds Koster, Maasdijk. 17 ds Huisman Rk Kerk dorp HILLEGOM Herv Gem Maartenskerk lOdsRothfusz Geref Kerk ('Hoeksteen') 10 ds De Rid der Chr Geref Kerk 10 en 17 ds Van Langevelde Christen Gemeente (P. Breughellaan 36) 10 en 19 dienst Rk Kerk Martinus. za 19, zo 10; Jozefk. za HOOGMADE Herv Gem 10 kand. Henzen. Leiderdorp. HA Kapel Scheppmgskerk 10 dhr De Rk Kerk za 19. zo 9.15. DE KAAG Herv Gem. 10ds Koldewi|n. Rk 19. zo 9 30. 10 dhr Baan, Giessenburg Rk Kerk za 19. zo lU en 11 30 LEIMUIDEN Herv Gem. 9 30 ds Van Oudenallen, Woubrugge, gez dienst. Geref Kerk 9.30 ds Van Oudenallen, gez. dienst in Herv Gelder; Pauluskerk 10 en 19 d Geref Kerk lOdsVan Midden. Geref K Vrijg (Prinsessestr 1) 9 ds Geersmg. 15 ds Grutter Ned Geref Kerk (Salvatori) 10 en 17 ds Vos Chr Geref. Kerk 10 drs Quist, 16 30 ds Van Dijken Geref Gem. 10 en 16 ds Tams Evangehegemeente NIEUWKOOP Herv Gem 9 30 ds Van Mourik, 18 30 ds J vd Berg. Aarlanderveen Geref. Kerk 9 30 ds R vd Weg Chr Geref Kerk 9 30 leesdienst, 14.15 dsVhetstra, Zeist Re monstr Gem 10 ds Van Woerden-Surmk, Gouda Evang. gem (ver gebouw 'De Rank', Regthuysplein) 12 nam Rk Kerk za 19. zolen 10.45 NIEUWVEEN Herv. Gem 9 30 ds Molenaar, Putters- hpek. 18.30 ds Boogert, Voorburg. Geref Kerk 9.30 ds Banne Rk Kerk za 19. zo 9 19 ds De Mey, Uithoorn geref-h NOORDEN Hetv Gem 9 30 en 19dsGeuze. Geref. Kerk (W. Verlaat) 10 dhr Van Ommen, NOORDWIJK Herv Gem Grote of St Jeroensk nen) 10 ds Elgersma, 1 7 ds Volk. Hoo'dstr (Zee) 10 ds Smai.ng. Li 17 ds ElgersmaDe Rank IGoitb. dsC vd ëe'gh Geref. Kerk Buurt! 11 dsSiofstra 'Sole N (Picképi 1) 10 dhr Brands, 19 dhr Va Duin Ned Prot Bond (aulaO Zeew geen dienst. Rk Kerk Zee za 19, zo 10.30; Binnen za 19. zo 9.30 en 11. OEGSTGEEST Herv. Gem Groene of Will kerk 10 ds Kooman; Pauluskerk 10 ds Da Costa en past. Koster, oec. dienst mmv Margreet Prast-van Schie, fluit; Gemeentecentrum (Lijtw.) 10 30 prof Kuiper Geref Kerk (Mauritslaan) 10 ds Plomp mmv jeugdor kest Geref Kerk Vri|g. (aula Dr Schilder school) 9 30 leesdiensdt. 16 30 ds Wendt, Bunschoten Ned Geref Kerk (Gem centrum) 8 45 ds Janse. 16 ds 1 16 dhr Berg- 19. zo 9 en 10.30 a 19, zo 9. Zie ook Riipwetermg. 9 30 ds Ribberink. Ri|nsburg, 17 dhr Schoenmaker, Leimuiden Remonstr Gem 9 dr Mevermg, Oegstgeest Rk Ke ROELOFARENDSVEEN Rk Kerk Mar Pres za 19. dienst iedere le zondag v« en (chr tuinbouwschool) 11 RIJPWETERING Open deurdienst in Geref I ger des Heiis, Leiden Geref Kerk 10 ds Biewinga, 19 Open deurdienst. Chr Ge TER AAR Herv Gem 9 30 ds Padmos. Vaikenbi 18 30 ds De Reus Geref Kerk 9 30 d Padmos. 18 30 ds De Reus. Rk Kerk A dam za 19 zo 9 en 12. kerk Langeraar 19. zo9 30en 11 30 i Geref Kerk lOds De Reus, Ter Aar, 18 30 ds Padmos Ge ref K Vnjg 9 30 ds Houtman. Leiden, VLOK, 17.30 ds Heida a 19. zo 9 30 en 11 VOORSCHOTEN Herv Gem Dorcskerk 10 ds De Boer 19 ds Sc haap, De Ontmoeting a 19. zo 9 30 (doop- (Noordhofland) 10ds Ledegang. Reho zondag van de maand both' (Van Leeuwenhoekkade) 9 30 ds vd RIJNSATERWOUDE Herv Gem 9.30 en 19 d RIJNSBURG Herv Gem Grote of Laurent iuskerk 9 30 ds Verboom. 1 7 ds Romem. Pijnacker. leugddienst. Betheikerk 9.30 ds W'sse, Terpstra. 17ds$nel Gere 10 ds Verheuie HA Geref Kerk (Het Kruispunt) 10 ds Schaap Geref K Vnjg (Bachlaan) 10 45 en 16 30ds Geersing Rk Kerk Laur kerk za 19. zo 11 30. M Godskerk za 19. zo 10 Angli- can Church (British school m The Nether lands. J v Hoofaan 3) 10 30 Aula ba sisgemeenschap (in 'De Groene Kikker', Frans Halsplantsoen) geen dienst oSSlTb 30dsvSaa".^ 9 30 ds vd Goor. 17 ds Boon. I kerk 10 ds Van Houwelingen, 17 drs De Brui|n Geref Kerk Kruiskerk 10 15ds Bongers. Ontmoetmgskerk 9 30 ds De Moor, 17 ds Bongers Geref K Vri|g .(Kruiskerk) 8 30en 14 45dsVanGorp Chr Afgesch Gem 9 30enl7dSvd Want Oud Geref Gem. (Mercunusweg 29) 10 en 18 30 leesdienst Remonstr Gem 10 ds vd Steen RK Kerk St V.c- tork 9 30. Ontmoetmgsk za 19. zo lerv Gem 10 prof vd Beek, Valkenburg ('Samenop weg lOdsJ, Jonge. Messia Dorpscentrum 9 30 ds Sloof, Katwi|k Ge ref Kerk Zijllaan 10 ds Baak. Den Haag. 17 drs Beeuwkes van Ede. Heiievoetsiuis zie ook Kievietkerk Ned Prot Bond (Kerkdam) 10 30 ds Fockema Andreae RK Kerk Jozef za 19. zo 9 30 en 11Wilt za 19, zo9 30en ll.GH za 18, zo WOUBRUGGE Herv Gem 9 30 ds Dubbeldam. Zw merdam. 18 30 ds J Alblas Hazers Prot Bond (De M ZEVENHOVEN Herv Gem 9 30kand Klem. 19 ds Vlas blom Geref Kerk 9 30 dhr Schouder. 19 drs Wieisma RK Kerk za 19, zo 9 en 1045 ZOETERWOUDE Herv Gem lOdsWoithaus RkKerkSt Jan za 19 30. zo 9 30. Chr D*naark za 19, zo 10 Meerburgkerk H Rijndijk za ZWAMMERDAM n Dok. Alphen. 1 7 d*

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1992 | | pagina 9