Binnenland
Grote tegenvaller
voor ziekenfonds
ECN gaat Polen bij
schoner stoken helpen
I m
,r V
Simons: Schadevergoeding voor
hemofiliepatiënt schept precedent
Recherche rolt bende
XTC-handelaren op
Reiziger moet betalen
voor meer bescherming
Kabinet komt nog niet
met persfusie-regeling
KBB: Snel cao-overleg
NS: treinkaartje in spits moet duurder
'Save the Rhino' loopt
vast in wetten en regels
Zaterdag 8 februari 1992
Redactie: 023-150225 JANINE BOSMA ALTAN ERDOGAN RONALD FRJSART chef) PATRICK VAN DEN HURK JAN PREENEN SJAAK SMAKMAN FRANS VISSER Vormgeving: MARIANNE VERSCHUREN
3
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
NlEUWSLUN
Benzine duurder, LPG goedkoper
Benzine wordt maandag een cent per liter duurder. De prijs van
een liter LPG gaat die dag met drie cent omlaag. Dit heeft de
oliehandel gisteren in Rotterdam bekend gemaakt. De advies
prijs aan de zelfbedieningspomp wordt 1,85 gulden voor super
plus loodvrij, 1,8} gulden voor Euro loodvrij en 1,97 gulden voor
gelode superbenzine. Een liter LPG gaat 52,9 cent kosten. De
prijsveranderingen zijn het gevolg van de ontwikkeling van de
internationale olieprijzen.
Gelijke beloning voor deeltijdwerkers
Het kabinet wil mensen met een deeltijdbaan wettelijk het recht
geven op een loon dat naar verhouding gelijk is aan dat van ie
mand met een volle baan. De Sociaal Economische Raad (SER)
is gevraagd hierover advies uit te brengen. Uit onderzoek is ge
bleken dat ongeveer 16 procent van de deeltijdwerkers niet naar
evenredigheid van voltijdwerkers wordt betaald. Om dit te rege
len wil het kabinet een bepaling opnemen in het Burgerlijk Wet
boek. Het kabinet heeft de SER ook gevraagd of het nodig is an
dere arbeidsvoorwaarden voor deeltijdwerk in de wet op te ne
men.
Brandbare nachtkleding van de markt
De ministerraad heeft gisteren een ontwerp-warenwetbesluit
goedgekeurd waarmee snel ontvlambare nachtkleding van de
markt wordt geweerd. Met dit besluit wil het kabinet enkele -
tientallen zeer ernstige, en soms dodelijke ongevallen voorko
men. Vooral aan kindemachtkleding worden strenge eisen ge
steld. Het kabinet verwacht dat Nederland de internationale
normen op dit gebied gaat overnemen. Eén jaar nadat de defini
tieve richtlijnen over de brandveiligheid van nachtkleding zijn
opgesteld, moeten alle kledingsstukken aan de voorwaarden vol
doen.
Zware straffen voor bodemvervuiling
De rechtbank in Zutphen heeft gisteren de drie directeuren van
een bedrijf in Vaassen veroordeeld tot een jaar voorwaardelijke
celstraf en een boete van 25.000 gulden. De rechter achtte het
bewezen dat de drie hun bedrijfsterrein opzettelijk ernstig he-
ben verontreinigd. De fabriek, een galvaniseerbedrijf, werkte on
dermeer met arseen, nikkel, chroom en zinkverbindingen. Oud
werknemers hebben verklaard dat zij in opdracht van de directie
gaten moesten graven op het terrein, waarin vervolgens che
misch afval werd gedumpt.
STER weigert reclame van Sky Radio
De Ster weigert radioreclame voor het voormalige Avro-pro-
gramma Candlelight van Sky Radio via Radio 1, 2 en 3 uit te zen
den. Sky wilde op die manier luisteraars attenderen op de over
stap die Jan van Veen met 'zijn' programma maakte. Sky Radio
overweegt nu juridische stappen. Candlelight werd tot januari
door de Avro via Radio 3 uitgezonden. Door de samenwerking
met KRO en NCRV op die zender kwam het programma te ver
vallen, waarna Sky het overnam. De Ster noemt het „strijdig met
het eigen belang" om de spot uit te zenden. Sky meent dat met
het uitzenden van de reclame in de eerste plaats de belangen
van de luisteraars zijn gediend.
Water Maas opnieuw verontreinigd
De Maas is opnieuw verontreinigd, ditmaal met verschillende
soorten kankerverwekkende methylpyridines. Als gevolg van de
verontreiniging kan het Waterwinningsbedrijf Brabantse Bies-
bosch (WBB) het innemen van Maaswater in zijn spaarbekkens
niet hervatten. Het innemen ligt al stil sinds 22 januari, ook als
gevolg van vervuiling. De nieuwe verontreiniging is vastgesteld
in monsters die het WBB zelfheeft genomen bij de grensplaat
sen Belfeld en Eijsden. Daarom staat vast dat de verontreiniging
in Waals België is veroorzaakt, maar door wie is onbekend. „Net
als in het voorgaande geval ligt de dader op het Waalse kerkhof',
aldus een woordvoerder van het WBB. Het bedrijf schat de scha
de door het stopzetten van het innemen op ongeveer 125.000
gulden per dag.
PETTEN ANP
Het Energieonderzoek Centnim
Nederland (ECN) in Petten gaat
zo snel mogekijk beginnen met
een trainingsprogramma voor
ingenieurs van kolencentrales
in Polen. ECN wil de lokale ex
perts bijscholen in marktgerich
te en milieuvriendelijke ener-
gieproduktie. Dat zei initiatief
nemer R. Scholten van ECN gis
teren op een persconferentie.
Polen kent een groot milieu
probleem. De grootste van de
30 tot 40 steen- en bruinkool
centrales stoten per jaar elk
evenveel verzurende stoffen en
as uit als de hele Nederlandse
industrie.
Een eerste scholingscursus
voor Polen, die ECN in septem
ber vorig jaar in Petten verzorg
de, bleek te weinig concrete re
sultaten op te leveren. Een
tweede cursus voor negentien
Poolse ingenieurs voorziet in de
daadwerkelijke uitvoering van
verbeteringen in de Poolse cen
trales. Zowel ECN als andere
grote Nederlandse onderne
mingen helpen daarbij.
De Poolse ingenieurs zullen
na de opleiding stage lopen bij
vier Nederlandse energieprodu
centen. Ook andere Oost-
europese landen hebben inmid
dels belangstelling getoond
voor opleidingen in Nederland.
Koninklijke Bijenkorf Beheer
(onder meer Bijenkorf en He-
ma) is bereid om nog- voor ko
mende maandagavond met de
bonden te praten over de cao
voor de 24.000 werknemers. De
KANTOORUNITS
VERKOOP/VERHUUR
V,.-
Budgetsy steem leidt tot nalieffing van 415 miljoen
UTRECHT-DEN HAAG ANP-GPD
Hoezo winter? In het Brabantse
Edit zorgde het zachte weer van
de afgelopen week voor pure len
tetaferelen. Tientallen schapen
brachten de dagen met hun nog
piepkleine kroost door op het
land. Alsof het niet nog pas febru
ari was. foto anp frans van der
linde
Een schadevergoeding voor hemofiliepatiënten
die door bloedtransfusies zijn besmet met het
aidsvirus HIV, schept een „niet te onderschatten
precedentwerking". Bovendien bestaat er geen
schuld in de zin van verwijtbaarheid bij transfu
siediensten, ziekenhuizen of behandelaars.
Dat heeft staatssecretaris Simons (volksgezond
heid) geantwoord op schriftelijke kamervragen
van het CDA. De Nederlandse Vereniging van He
mofiliepatiënten heeft haar leden onlangs opge
roepen massaal over te gaan tot het indienen van
schadeclaims bij ziekenhuizen, bloedtransfusie
diensten en de overheid. De vereniging voelt zich
door Simons in de steek gelaten. Veel andere Eu
ropese landen keren al hoge bedragen uit.
De staatssecretaris zal binnenkort wel gaan pra
ten met het Nederlandse Rode Kruis en de Neder
landse Vereniging van Levensverzekeraars. Die
denken erover een fonds te vormen, waaruit met
HIV besmette hemofiliepatiënten een levens- en
risicoverzekering onder de twee ton kunnen af
sluiten.
De Ziekenfondsraad heeft berekend dat de ziekenfond
sen dit jaar 415 miljoen gulden meer aan ziekenhuiskos
ten zullen moeten uitgeven dan de raad in okotber 1991
nog had geraamd. Het gaat om nog te verrekenen kosten
over voorgaande jaren, die grotendeels van tijdelijke aard
zijn. De ziekenhuistarieven kunnen daarom in principe
na 1992 weer omlaag.
ningen over voorgaande jaren
kost nog meer tijd. Deze nacal
culaties worden verder pas in
de tarieven verwerkt als het zie
kenhuis daarvoor een aanvraag
indient.
Sinds 1 januari 1991 zijn ook
de uitgaven van de ziekenfond
sen aan een budget gebonden.
Bij overschrijding kregen ze vo
rig jaar nog 90 procent van het
verschil terug uit de algemene
kas, Dit jaar is dat 75'procent.
Om het kwart dat nu voor eigen
rekening komt op te vangen,
kunnen ze zonodig hun nomi
nale premies verhogen.
A. Slotboom van de Vereni
ging van Nederlandse Zorgver
zekeraars (ziekenfondsen)
maakt zich bijzonder boos over
de gang van zaken. Hij heeft al
eerder gewaarschuwd dat het
budgetsysteem voor de zieken
huizen en dat voor de zieken
fondsen „op elkaar botsen".
Volgens hem wordt nu duidejijk
„dat het inderdaad zo niet kan".
Vorig jaar konden de zieken
fondsen het naijl-effect nog op
vangen met een verhoging van
tegenvaller is een
gevolg van het budgetsysteem
voor de ziekenhuizen en moet
volgens de raad los worden ge
zien van de stelselwijziging (het
plan-Simons). De oktoberra-
ming van de ziekenhuiskosten
was gebaseerd op een opgave
die het Centraal Orgaan Tarie
ven gezondheidszorg (COTG) in
juli maakte van eerder gemaak
te kosten, die vorig jaar en dit
jaar nog moesten worden verre
kend. Het zou om 520 miljoen
gulden gaan.
Volgens een recente opgave
van het COTG moet er echter
aan vóór 1991 gemaakte zieken
huiskosten via de verpleegtarie-
ven 935 miljoen gulden worden
verrekend. Na aftrek van wat al
is betaald, resteert nog 450 mil
joen, 415 miljoen meer dan in
oktober was geraamd.
Het 'naijl-effect' ontstaat
doordat wijzigingen in de zie-
kenhuisbudgetten traag door
werken in de verpleegtarieven.
Het vaststellen van de verreke-
het totaalbudget en een geringe
verhoging van de nomirtale pre
mie. Volgens Slotboorn is op
nieuw een extra financiële in
jectie nodig nu het budget weer
te laag blijkt. Hij voelt niets voor
premieverhoging, omdat het
gaat om beslissingen uit het
verleden waar de ziekenfondsen
niets aan kunnen doen.
Vorig jaar zouden de kosten
van geneesmiddelen met negen
procent zijn gestegen, vergele
ken met 1990. Dat is twee pro
cent minder dan het jaar daar
voor, maar bijna vier procent
hoger dan de raming van staats
secretaris Simons (volksgezond
heid). Dit blijkt uit cijfers van
het bureau Axioma Markton
derzoek. De geneesmiddelen-
producenten zetten vraagtekens
bij deze berekening. Volgens
hen hebben zij slechts zeven
procent meer omgezet.
Als de omzetgroei op negen
procent uitkomt, is dat een te
genvaller voor het kabinet. Si
mons schatte de groei in ver
band met de invoering van het
Geneesmiddelen Vergoedins
systeem (GVS) op gemiddeld
5,4 procent voor de periode tot
en met 1994. Al met al zouden
de totale kosten voor medicij
nen en hulpmiddelen in 1991
voor het eerst boven de vijf mil
jard gulden zijn gekomen. Dat
is bijna een tiende van de totale
uitgaven (ongeveer 52 miljard).
Schepen van Rijkswaterstaat waren gisteren bij zonsondergang nog bezig de laatste restjes van een grote olievlek voor de kust van het Zeeuwse ei
land Walcheren op te ruimen. De natuur heeft de schoonmakers een flink handje geholpen. De olievlek was gistermorgen al flink geslonken door
verdamping. Verder had het zeewater een deel van de olie opgenomen. Door het kalme weer bestond er bovendien geen gevaar dat de vlek de kust
snel zou bereiken. Het is nog onduidelijk waar de olie vandaan kwam. foto anp
Straatwaarde drugs bedraagt 9 miljoen
De politie heeft de afgelopen
week vier mannen aangehou
den in verband met de vondst
van 30 kilo XTC-poeder (ecsta-
cy). Voor zover bekend is het de
grootste partij van deze drug die
ooit in Nederland in beslag is
genomen. De straatwaarde be
draagt 9 miljoen gulden. Een
woordvoerder van de Eindho-
vense politie heeft dit gisteren
meegedeeld.
Een regionaal rechercheteam
is acht maanden bezig geweest
met het onderzoek. Afgelopen
maandag leverde een 54-jarige
man uit Veldhoven 5 kilo XTC-
poeder af aan een 24-jarige man
uit Utrecht. Dat gebeurde op
een parkeerterrein in Veldho
ven. Beide mannen werden ter
plekke aangehouden.
In de woning van de Veldho-
venaar vond de politie* later nog
25 kilo poeder en 2.000 XTC-ta
bletten. Later is ook nog een
man uit Eindhoven (56) aange
houden. Hij was in het bezit van
een machine om van het poe
der tabletten te maken. Een
soortgelijke machine is in
Utrecht in beslag genomen.
Gisteren volgde in Rotterdam
de arrestatie van een 40 jarige
man uit Valkenswaard. die
wordt beschouwd als het brein
achter de operatie.
Van 1 kilo XTC-poeder kun
nen ongeveer 10.000 tabletten
worden gemaakt. Die tabletten
worden hoofdzakelijk verkocht
in horecagelegenheden. De
verkoopprijs ligt rond de 30 gul
den per tablet. Het recherche
team zet het onderzoek voort in
samenwerking met de politie in
Utrecht. Meer arrestaties wor
den niet uitgesloten.
De herkomst van het XTC-
poeder is niet bekend, maar de
politie vermoedt dat het in Ne
derland is gemaakt. De politie
weet ook niet of de pillen uit
eindelijk bedoeld waren voor de
Nederlandse markt of dat het de
bedoeling was ze verkopen in
het buitenland. Volgens een
woordvoerder hebben de ver
dachten zich minstens een jaar
beziggehouden met het ver
vaardigen van XTC-pillen. Alle
verdachten zouden verder eer
der betrokken zijn geweest bij
de handel in hard-drugs.
ENSCHEDE GPD
AMSTERDAM ANP
den zijnde reorganisatie bij de
Hema te willen praten. Daar
over overleggen werkgever en
bonden maandagavond.
Er lopen bij KBB op het ogen
blik twee belangrijke zaken tus
sen werkgever en bonden door
elkaar: bet stroef lopende over
leg over de cao en de reorgani
satie bij de Hema die in de pen
zit.
De bonden willen eerst dui
delijkheid over de onderhande
lingsruimte die KBB heeft voor
de cao. Zolang die niet bekend
is. wensen zij niet over de reor
ganisatie bij de Hema te praten.
De eerstvolgende ronde voor
het cao-overleg stond echter
pas voor volgende week vrijdag
op de
Vakantiegangers zullen vanaf de
zomer van 1993 enkele tientjes
meer moeten betalen voor een
georganiseerde reis. De tour
operators zien zich gedwongen
tot prijsverhoging over te gaan,
als gevolg van een nieuwe wet,
die de belangen van reizigers
beter moet beschermen.
Dat zegt Ferdinand Fransen,
directeur van Arke Reizen en
vice-voorzitter van de Vereni
ging van Reisorganisaties. Be
langrijk in de nieuwe wet is de
bepaling dat de touroperator al
le schade moet vergoeden, die
voortvloeit uit een verkochte va
kantiereis. „Wie in een hotel
door de stoel zakt en de rug
breekt, kan dan niet de hotelier,
maar alleen ons aansprakelijk
stellen", zegt Fransen;
De grotere aansprakelijkheid
betekent volgens hem dat tour
operators zich extra moeten
verzekeren. De Consumenten
bond zegt niet in te zien waar
om de reiswereld de prijzen op
voorhand wil verhogen. De
bond denkt dat touroperators
hun hogere risico kunnen af
dekken door waterdichte con
tracten af te sluiten.
Het kabinet komt pas met een
wettelijke regeling voor persfu
sies, als werkgevers en werkne
mers in de dagbladsector er niet
in slagen onderlinge afspraken
te maken over zo n gedragsco
de. Dat zei premier Lubbers gis
teren na afloop van de minister
raad.
Werknemersorganisaties zijn
vóór een gedragscode, omdat
zo'n regeling de pluriformiteit
van de media zou beschermen.
De werkgevers zien er niets in.
Voorstanders van een fusierege
ling vinden dat de mediamarkt
maximaal voor 25 procent in
handen mag zijn van één van
de grote concerns.
De Nederlandse Vereniging
van Journalisten is „zeer ver
baasd" dat het kabinet niet met
een fusieregeling komt. Een
woordvoerder sluit uit dat de
partijen onderling tot een rege
ling komen. Ook de werkgevers
organisatie NDP is verbaasd
over het jongste standpunt van
het kabinet. Deze week had de
NDP een onderhoud met mi
nister d'Ancona (wvc), waarin
de indruk werd gewekt dat een
fusieregeling onderweg was.
UTRECHT ANP
Volgens de Nederlandse Spoorwegen is een
verdere stijging van de treintarieven in de
spitsuren onvermijdelijk. „Vervoer is een
schaars goed in ons dichtbevolkte land.
Daar wordt nog steeds te weinig voor be
taald. Wij willen best meewerken aan de
groei van het forensenvervoer, maar dat
moet wel worden betaald. Of door de reizi
ger, of door de overheid."
Dat schrijft NS-hoofddirecteur H. Port-
heine in het NS-blad Koppeling. „We stre-
schappelijkc functie, het vervoer van forse-
nen en ons bedrijfseconomisch doel: het
bevorderen van winstgevend vervoer in de
stille daluren", aldus Portheine.
Het lucratieve vrijetijdsvervoer bedroeg
vorig jaar ruim 55 procent van de totale ver-
voersomvang. Het zakenvervoer zou licht
winstgevend kunnen worden. Maar het ren
dabel maken van het spitsvervoer ziet de
eerste commerciële man van NS als een on
mogelijke opgave. „Dan zouden we enorme
prijsverhogingen moeten doorvoeren en
daj is maatschappelijk gezien onaanvaard
baar."
De overheid wil dat NS meer mensen
gaat vervoeren van woning naar werk. liet
treinverkeer zou tussen nu en 2010 met
minstens 50 procent moeten groeien, ten
koste van het vervoer per auto. Door het
overheidsbeleid zal vooral het spitsvervoer
zeer sterk toenemen, tot met 80 procent in
2010. Dat lijkt een leuke opsteker, maar het
is in feite nadelig voor NS. Het vervoer van
de forensen in de spits is verliesgevend, bij
voorbeeld omdat er dan veel mensen met
relatief laag geprijsde kortingskaarten rei-
Bovendien moet NS om de topdrukte in
de spits aan te kunnen veel extra materieel
aanschaffen, dat de rest van de dag onpro-
duktief is. Een forse uitbreiding vah de spits
kan NS daarom alleen op zich nemen als de
winstgevende vrijetijdsmarkt voldoende
kan groeien, aldus Portheine.
Save the Rhino meldt dat haar
stichting dinsdag de statuten
naar het CBF heeft opgestuurd.
„Dat het CBF de papieren nog
niet heeft, kan ik alleen maar
wijten aan de PTT." Dat dc sta
tuten zo laat werden opge
stuurd, komt volgens De Ruyter
door een fout van het ministerie
van justitie. Dat had de stich
ting in november gezegd dat
het niet nodig was om voor de
actie een vergunning aan te vra
gen. Iedereen die als stichting
bij de Kamer van Koophandel
staat ingeschreven kan machti
gingskaarten rondsturen
Maandag kwam Save the Rhi
no erachter dat het CBF statu
ten wilde hebben en een plan
om de gelden te verdelen. De
dag ema werd alles opgestuurd
naar het CBF. Volgens De Ruy
ter heeft haar stichting een ex
terne boekhouder aangetrok
ken. Na adoop van dc actie
vindt een onderzoek plaats door
een onafhankelijk accountants
kantoor.
De stichting maakt zich niet
druk om alle commotie die nu
is ontstaan. „Eindelijk krijgen
we de aandacht die wc verdie
nen", zegt de voorzitster.
De stichting Save the Rhino
(Red de neushoorn), die de
zwarte neushoorn in Afrika voor
uitsterven wil behoeden, heeft
nog steeds geen statuten ingele
verd bij het Centraal Bureau
Fondsenwerving (CBF). Wel
heeft de stichting deze week al
vast miljoenen machtigings
kaarten verspreid in Nederland
om geld in te zamelen voor de
neushoorn. Via deze kaarten
kunnen mensen twintig gulden
overmaken.
Woordvoerder F. Verhaar van
het CBF noemt deze gang van
zaken opmerkelijk. „Het is ge
bruikelijk om eerst alle papieren
in orde te hebben voordat je
een dergelijke actie begint
Maar we hebben geen statuten
ontvangen en hebben geen in
zicht hoe het geld wordt be
steed." Verhaar zegt zelf als pri
vé-persoon de machtigingskaart
niet in te vullen, omdat hij on
voldoende weet over de stich
ting. „Maar dat heeft ook te ma
ken met een beroepsmatige
achterdocht", zegt de woord
eerder
Voorzitster K. dc Ruyter i
