Binnenland
Kamer: Brigade
moet goedkoper
Invoering plan-Simons steeds vager
Pedagogische klap
taboe in De Dreef
'Gevaar vredesactivisten
wordt sterk overdreven'
WD: Uitspraken van
d'Ancona onzuiver
EG gaat Nederland voor het eerst geld kosten
Bewindslieden wisten niet
van tekorten bij 'Londo'
Vrijdag 7 februari 1992 Redactie: 023-150225 JANINE BOSMA ALTAN ERDOGAN RONALD FRISART (chef) PATRICK VAN DEN HURK JAN PREENEN SJAAK SMAKMAN FRANS VISSER Vormgeving: MARIANNE VERSCHUREN
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP). Gemeenschappelijke Persdiensi (GPD), Inter Press Service (IPS).
NIEUWSLIJN
Nieuw, licht wapen voor deel leger
Landmacht, marine en ma
rechaussee krijgen een nieuw
dienstwapen. De oude 9-
millimeter Belgische Brow
ning in de wandelgangen
FN genoemd wordt ver
vangen door het Glock 17
pistool van Oostenrijkse ma
kelij. Bijzonder aan het
handvuurwapen is het mate
riaal waarvan het is gemaakt.
De Glock bestaat grotendeels
uit kunststof. Het wapen is
volgens de defensie-staf erg
bedrijfszeker. Er zou zelfs on
der water mee kunnen wor
den geschoten. Ook is het
veel minder gevoelig voor
vuil dan de oude FN.
GLOCK 17 PISTOOL
Defensie heeft een contract getekend
voor 31.250 stuks met een optie op nog
maals 7.800. De kosten blijven binnen
de begrote 40 miljoen gulden.
ECT-personeel kan vroeger in vut
Europe Combined Terminals (ECT) in Rotterdam wil een flink
aantal werknemers jonger dan 57,5 jaar laten vertrekken, met
behoud van 85 procent van hun salaris. Het stuwadoorsbedrijf
wil zo ruimte scheppen voor personeelsleden die overbodig
worden bij de stukgoedbedrijven die ECT enkele jaren geleden
heeft overgenomen. Door het afstoten van onrendabele lading
pakketten neemt de werkgelegenheid in deze tak af. De stuk
goed werkers kunnen niet door natuurlijk verloop in de contai
ner-tak worden opgenomen, omdat ECT met een reorganisatie
bezig is, waarbij binnen twee jaar 350 arbeidsplaatsen verdwij-
'Albertville' stimuleert verkoop tv's
De Olympische Winterspelen, die morgen in het Franse Albert
ville van start gaan, hebben de verkoop van televisies fors doen
toenemen. Het warenhuisconcern V D meldt ongeveer de
helft meer tv's, videorecorders en videobanden te hebben ver
kocht. Verhuurbedrijf Skala heeft echter niet zulke hoge ver
wachtingen van de Winterspelen. Het bedrijf heeft zijn hoop
eerder gevestigd op het EK voetbal in Zweden en de Zomerspe
len in Barcelona, omdat daaraan veel meer Nederlandse spor
ters meedoen. In Albertville komen alleen schaatsers voor ons
land uit.
Bon voor dertig protesterende boeren
De Drentse politie heeft gisteren ongeveer 30 keer proces-ver
baal opgemaakt tegen boeren die demonstratief mest hebben
uitgereden. Omdat de boeren al hebben laten weten een trans-
actievoorstel van justitie af te wijzen, zullen zij allen voor de
rechter worden gedaagd. Met ingang van 1 februari zijn de boe
ren verplicht de drijfmest in de graslanden te injecteren. Omdat
de boeren zelf niet over de benodigde apparatuur beschikken,
moeten loonwerkers worden ingeschakeld. Dat kost 200 gulden
per uur. Bovendien vinden de veehouders dat het land door de
machines wordt vernield en dat schade wordt toegebracht aan
flora en fauna.
DEN HAAG ANP
Minister d'Ancona (wvc) moet
beter luisteren naar haar partij
genoot Wöltgens en de discus
sie over het minderhedenbeleid
zo zakelijk mogelijk houden.
Dat vindt de WD-fractie in de
Tweede Kamer.
d'Ancona verweet de WD
gisteren op een bijeenkomst
van het Amsterdamse Centrum
Buitenlanders „op een beden
kelijke toer" te gaan, waardoor
het minderhedendebat zich in
een verkeerde richting dreigt te
ontwikkelen.
WD-er Dijkstal „betreurt" de
scherpe uitlatingen van D'An
cona. Hij wees op de Algemene
Beschouwingen, waar PvdA-
Vooral aanschaf 40 helicopters gaat partijen te ver
De regeringsfracties van CDA en PvdA vinden dat minis
ter Ter Beek (defensie) zuiniger moet zijn bij het optui
gen van een luchtmobiele brigade. Met name de aan
schaf van 40 bewapende helikopters (kosten 1,7 miljard
gulden) gaat CDA en PvdA te ver. „Dat zijn vliegende for
ten. Het is zeer de vraag of die nodig zijn", aldus het
PvdA-kamerlid Vos gisteren in de Tweede Kamer.
DEN HAAG GPD
Ook de WD noemt het aantal
van 40 bewapende helikopters
„buitengewoon ambitieus". Ter
Beek vindt een luchtmobiele
brigade zonder vuursteun van
bewapende helikopters echter
„niet gevechtswaardig".
Het opzetten van de nieuwe,
flexibele luchtmobiele brigade
in vredestijd 2100 man sterk
gaat de komende tien jaar
zo'n 5 miljard gulden kosten.
De beroepsmilitairen van de
nieuwe brigade kunnen in in
ternationaal verband worden
ingezet voor humanitaire acties,
voedseltransporten, toezicht op
wapenstilstanden en vredes-
'1 grootschalige conflic
ten.
Alle grote fracties steunen de
opzet van zo'n brigade. „Het is
een belangrijk politiek instru
ment in handen van de rege
ring", aldus Frinking (CDA).
„De luchtmobiele brigade
wordt een van de centrale taken
van de landmacht", meent Vos
(PvdA). Het CDA vindt echter
wel dat „de nieuwe brigade te
veel is afgestemd op gevechten
met tank- en pantserdivisies".
De PvdA vindt het verspilling
dat Ter Beek druk doende is
met de aanschaf van nieuwe
transportvliegtuigen, waarvan
alleen de luchtmacht gebruik
mag maken. In de plannen van
Ter Beek krijgt de luchtmobiele
brigade haar eigen 20 transport
helikopters. „Hier zijn kosten
besparingen mogelijk", aldus
Vos.
De Nederlandse luchtmobiele
brigade komt samen met briga
des uit Engeland, Duitsland en
België onder Brits commando.
De tweede multinationale
Navo-divisie in oprichting komt
onder leiding te staan van een
Nederlandse generaal. Ter Beek
vindt wel dat de Nederlandse
n zelfstandige een
heid" moet zijn. Dat betekent
dat Ter Beek niet wil dat de
luchtmobiele brigade afhanke
lijk wordt van haar bondgeno
ten voor bijvoorbeeld het trans
port door de lucht of de vuur
steun van bewapende helikop
ters. „Je kunt je niet in politieke
zin afhankelijk maken van an
dere landen", aldus Ter Beek.
Groen Links is tegen de lucht
mobiele brigade. Ter Beek be
nadrukte dat er tegelijkertijd
door Defensie wordt bezuinigd.
„De landmacht wordt 35 pro
cent kleiner, de luchtmacht 30
procent en de marine 25 pro
cent. In 1994 zullen de defensie
uitgaven 2 miljard lager liggen
dan was voorzien in 1989. Dat
zijn toch geen peanuts", aldus
Ter Beek.
De bewindsman moet voor
iedere aanschaf voor de lucht
mobiele brigade apart toestem
ming vragen aan het parlement.
Ook moeten er nog spelregels
worden opgesteld voor de wijze
waarop het parlement wordt
geïnformeerd als de brigade
naar conflicten wordt uitgezon
den. Omdat de brigade uit lou
ter beroepspersoneel zal be
staan, is er geen parlementaire
toestemming nodig.
Prins Bemhard heeft gisteren in
de Amsterdamse Nieuwe Kerk
de tentoonstelling 'Het goddelijk
gezicht van Indonesië' geopend.
Rijk versierde ceremoniële voor
werpen en tientallen stenen en
bronzen godenbeelden, waarv
één uit de tempel Borobudur,
geven een indruk van.de hin
doeïstische en boeddhistische
cultuur. De tentoonstelling is de
eerste in een serie van drie. De
tweede in de reeks, van 28 fe
bruari tot en met 31 oktober in
het Rijksmuseum voor Volken
kunde in Leiden, draagt de alge
mene titel 'Insulinde in Leiden'.
De laatste, 'Hofcultuur uit Indo
nesië', is vanaf 3 oktober in de
Kunsthal in Rotterdam te bezich
tigen FOTO ANP HANS STEENMEI-
Oppositie gelooft niet meer in stelselherziening
DEN BOSCH»ANPtus^a^ïeVi^bÜisatie^m^x
Voor de rechtbank in Den in Erp rijden, waar een tweede
Bosch is gisteren achttien zendmast sneuvelde,
maanden cel geëist tegen een Het omver halen van de der-
48-jarige vrouw uit,Geldrop, die tig meter hoge zendmasten
samen met Cees Koning twee heeft het radioverkeer van zo-
zendmasten op een militair mo- wel het militaire als het burger-
bilisatiecomplex in het Brabant- vliegverkeer in gevaar gebracht,
se Erp omver heeft gehaald. Ko- aldus diverse verklaringen van
ning werd eerder veroordeeld functionarissen van de Konink-
tot acht maanden cel, eveneens lijke Luchtmacht. Opmerkelijk
na een eis van achttien maan- is dat de voorlichtingsdienst van
den. de luchtmacht na de eerste ac-
Tijdens de zitting werd met tie aan journalisten vertelde dat
geen woord gerept over de re- het complex in Erp leeg stond
cente anti-militaristische aan- en dat de vernielingen geen en-
slagen in Deelen en Gilze-Rijen. kei gevolg hadden voor het
De vrouw heeft toegegeven dat vliegverkeer,
ze de fax heeft verstuurd waarin Officier van justitie Otter
de verantwoordelijkheid wordt hield vast aan de latere verkla-
opgeëist voor het vernielen van ringen. Advocaat Wigger stelde
acht helikopters in Deelen. Bij daarentegen dat „de processen-
die actie zelf is ze volgens haar verbaal kennelijk zijn opge-
zeggen niet betrokken geweest. klopt. Als er werkelijk sprake
Vorig jaar augustus zou de zou zijn geweest van een reëel
vrouw bij twee acties op het gevaar, zouden bepaalde vluch-
mobilisatiecomplex in Erp sa- ten zeker niet zijn doorgegaan."
men met Koning twee zend- De vrouw zelf, die verscheen
masten hebben omvergehaald, in een t-shirt met het opschrift
Koning heeft nadrukkelijk ver- 'niet het vernietigen van wa-
klaard dat de vrouw zich slechts pens is een misdaad, maar de
heeft beperkt tot het schilderen produktie ervan' zei zich te zul-
van leuzen. len blijven verzetten tegen de
Na de eerste actie op 9 augus- bewapeningswedloop en liet
tus werd de vrouw in de gaten haar waardering blijken voor de
gehouden. De observerende actie in Deelen. Uitspraak op 20
agenten zagen haar en Koning februari.
fractieleider Wöltgens zijn „col
lega Bolkestein en de andere
democratische partijen" voor
stelde om een „zakelijke discus
sie over het minderhedenbeleid
te voeren".
d'Ancona verweet de WD
ook dat deze fractie de politieke
spelregels overtreedt, door in de
politieke discussie groepen te
gen elkaar uit te spelen. Volgens
Dijkstal zijn het echter juist de
ze uitspraken van de bewinds
vrouw die „niet passen in de
sfeer waarin in de Nederlandse
politiek over het allochtonenbe
leid dient te worden gespro
ken". Hij vindt dat d'Ancona
eerst maar eens met concrete
beleidsvoornemens moet ko
men.
De invoering van het plan-Si
mons wordt steeds vager. Tij
dens een inkomensdebat giste
ren in de Kamer hield de staats
secretaris zich volledig op de
vlakte over de meinier waarop
de basisverzekering tegen ziek-
tenkosten de komende jaren
moet worden ingevoerd. Pre
mier Lubbers liet weten dat het
kabinet daarover pas besluiten
neemt als de resultaten van een
onderzoek naar de kosten in de
gezondheidszorg op tafel liggen.
Lubbers gaf te kennen nog
steeds achter de stelselwijziging
te staan, maar „we moeten de
maatvoering bespreken". Vol
gens hem noodzaakt de kosten-
explosie van vorig jaar iedereen
de zaak nog eens te bezien „en
dat doen we dus".
Volgens de huidige plannen
moeten 1 januari 1993 mini
maal de huisarts en de kraam
zorg overgaan naar de awbz. Si
mons gaf gisteren toe dat 'meer
doen' op 1 januari 1993 nu al
niet meer mogelijk is. Tegelijk
repte hij over 'een bloksgewijze'
invoering van de stelselherzie
ning als alternatief voor jaarlijk
se ingrepen. Huisarts en kraam
zorg zouden dan pas met in
gang van 1994 naar de awbz
gaan, tezamen met de specialis
tische zorg. Het PvdA-kamerlid
Van Otterloo heeft die gedachte
eerder op tafel gelegd.
Beckers (Groen Links) en
Wolffensperger (D66) lieten we
ten niet meer echt te geloven in
het plan-Simons, nu het kabinet
zo aarzelend opereert. Beckers
toonde zich ontsteld over het
feit dat er serieus aan wordt ge
dacht om het hele plan in één
DEN HAAG GPD
Justitie tolereert niet langer dat
in het jongensinternaat De
Dreef in Wapenveld lichamelijk
geweld wordt gebruikt als on
derdeel van de behandelmetho
de. De 'pedagogische klap' is ta
boe, zo heeft staatssecretaris
Kosto aan het internaat laten
weten. Gisteren nog werd De
Dreef korte tijd bezet door ne-
gep leden van het actiecomité
'De nieuwe Dreef, die daarmee
hun eis voor een onderzoek
naar de 'pedagogische klap'
kracht wilden bijzetten. De ne
gen werd door de politie verwij
derd.
Kosto zei gisteravond voor de
tv dat hij ook heeft besloten
twee vertegenwoordigers uit de
rechterlijke macht voor te dra
gen als bestuurslid van De
Dreef. Het bestuur was door het
ontbreken van deskundigen
verzwakt.
Het internaat voor zeer moei
lijke jongeren met een crimineel
verleden kwam vorig najaar in
opspraak, toen zes medewer
kers de vermeende mishande
ling van pupillen in de publici
teit brachten.
Het arbeidscontract tussen de
zes en De Dreef is deze week
door de kantonrechter in Zwolle
wegens ernstig verstoorde werk
verhoudingen ontbonden. Dat
gebeurde op verzoek van de in
stelling, die volgens de rechter
overigens medeschuldig is aan
die situatie en daarom schade
vergoedingen moet betalen aan
het zestal, variërend van 2000
tot 35.000 gulden.
Het ministerie van justitie
heeft na de klachten over mis
handeling een waarnemer aan
gesteld, die de gang van zaken
in De Dreef extra in de gaten
houdt. Klachten van voormalige
pupillen waren voor de officier
van justitie aanleiding de rijks
recherche te laten onderzoeken
of er inderdaad sprake was en is
van mishandeling. Tien mede
werkers van het jongensinter
naat worden als mogelijke ver
dachten gehoord.
Het bestuur van De Dreef
heeft na overleg met Kosto be
sloten als eerste particuliere in
stelling een klachtenregeling in
het leven te roepen. Deze rege
ling is voor zowel pupillen als
personeelsleden.
Lubbers denkt geflankeerd door staatssecretaris Simons en minister De Vries, even na tijdens het inkomens
debat
keer in te voeren op 1 januari
1994. Dat is volgens haar onmo
gelijk door zijn gecompliceerd
heid, en politiek onhaalbaar
FOTO DIJKSTRA FRED STEENMAN
verkiezingen voor de Tweede zei dat „de zaak absoluut vast-
Kamer worden gehouden. „Ik loopt, als er nu niet heel snel
vrees het ergste voor het stelsel overeenstemming komt over de
i voor de staatssecretaris zelf', verdere aanpak bij het plan-Si-
DEN HAAG
omdat een paar maanden later aldus Beckers. Wolffensperger mons".
BRUSSEL HANS DE BRUUN
CORRESPONDENT
Twee maanden na 'Maastricht' zetten pre
mier Lubbers en de ministers van buiten
landse zaken van de EG-landen vandaag
in het Limburgse provinciehuis hun hand
tekeningen onder de daar gesloten nieuwe
EG-verdragen. Die ceremonie is nodig
omdat de EG-regeringschefs hun afspra
ken niet meteen op officieel papier voor
zich konden hebben.
Het feestgedruis, compleet met diner op
Chateau Neercanne, zal snel verstommen,
als de Europese Commissie volgende
week in Straatsburg de twaalf de rekening
presenteert voor de plannen van Maas
tricht. Een gepeperde nota, die vooral de
rijke landen op kosten zal jagen. Zo zal
ons land voor het eerst meer aan de EG
kwijt zijn dan het terug ontvangt.
Als men wil dat de Europese Gemeen
schap een economische en politieke we
reldmacht wordt, dan gaat dat geld kos
ten. Net als na de Europese Akte van 1987
en de plannen voor de vrije EG-markt,
komt commissie-voorzitter Jacques Delors
met een vijf-jarenplan voor de financie
ring van de EG. 'Delors-2', zoals het pak
ket al wordt genoemd, staat centraal op
een extra EG-topconferentie, eind april in
Lissabon.
Voorspelling: die top zal mislukken.
Daarna nemen de EG-leiders twee maan
den de tijd om het op hun volgende top,
in juni, na lange en moeizame discussie
alsnog eens te worden. Zo gaat dat nu
eenmaal. Je trekt niet zomaar de porte
monnee. Van verdubbeling van de EG-uit-
gaven, zoals sommige landen willen, kan
geen sprake zijn. Delors vraagt dat ook
niet, maar hij wil toch wel elk jaar 5 pro
cent kunnen uitgeven.
Kern van 'Delors-2' is dat de land
bouwuitgaven, die nog steeds ruim de
helft van het EG-budget opslokken, verder
omlaag moeten. Ook zal meer geld van de
rijkere, Noordeuropese landen naar de ar
mere in het zuiden overgeheveld moeten
worden. Verder is er geld nodig voor Oost-
Europa en de Russen en voor een Euro
pees technologie- en industriebeleid. Van
152 miljard gulden dit jaar heeft de EG
daarom over 5 jaar 201 miljard gulden no
dig. De rijke landen (Duitsland, Neder
land, Franiaijk, Engeland, België en Italië)
gaan meer betalen, terwijl de armeré
Zuideuropese landen hun afdracht zien
dalen. Nederland betaalt nu 3,5 miljard
gulden per jaar aan Brussel, dat wordt in
de plannen van Delors 4,5 5 miljard. Op
dit moment 'verdient' Nederland nog aan
de EG dankzij de landbouwsubsidies.
Maar als de Europese landbouwcommis
saris MacSharry zijn zin kriigt, gaat daar
het mes in en wordt Nederland voor het
eerst een 'netto-betaler' in plaats van een
'netto-ontvanger'.
Voor het zover is, zal er echter nog heel
wat water door de Rijn stromen. De plan
nen van MacSharry stuiten al maanden op
een golf van verzet van vooral Frankrijk en
Duitsland. De Zuideuropeanen eisen nu
onomwonden hun deel van de Europese
welvaart op. Delors voorstel houdt reke
ning met ieders belangen, maar dat staat
nog niet garant voor een soepele discus
sie. Dat zal eind april nog blijken.
Wallage, die het basisonder
wijs in zijn portefeuille heeft, zei
bij zijn aantreden als staatsse
cretaris te beschikken over de
kennis van een 'modaal kamer
lid'. De voormalige onderwijs-
speciaiist van de PvdA-kamer-
fractie deed het hoger onderwijs
en had in de Kamer met Londo
niet te maken gehad. Daarmee
ontkende hij het gerucht dat hij
het kamerlid was dat oud-mi
nister Deetman in de wandel
gangen had getipt dót het fout
ging met Londo.
De Kamer wijdt volgende
week een laatste debat' aan de
Londo-affaire, naar aanleiding
van het onlangs gepubliceerde
rapport van de Algemene Re
kenkamer over de kwestie.
Daarin wordt de voormalige be
windslieden Deetman (CDA) en
de staatssecretarissen Van Leij-
enhorst (CDA) en Ginjaar-Maas
(WD) verweten de Kamer niet
altijd tijdig en juist te hebben
geïnformeerd.
Wallage zei gisteren dat in
middels randvoorwaarden zijn
geschapen, die nieuwe financië
le risico's met Londo mocfcn
uitsluiten. Het is wel een vereis
te dat de Kamer komende wets
ontwerpen snel afhandelt, wil
de Loudo-problematick niet
nog eens twee of vier jaar door
zeuren, aldus Wallage.
De PvdA-bewindslieden Ritzen
en Wallage waren bij hun aan
treden in november 1989 als
minister en staatssecretaris Van
onderwijs niet op de hoogte van
dreigende financiële problemen
met het zogenoemde Londo-
stelsel. Dat is het in 1985 inge
voerde bekostigingssysteem
voor het basisonderwijs.
Ritzen en Wallage verklaar
den dit gisteren in een overleg
met de commissies onderwijs
en rijksuitgaven. Ze hebben
geen stukken onder ogen gekre
gen die melding maakten van
problemen met Londo. Die
stukken bestonden wel, zo
bleek eerder uit hoorzittingen
die de Tweede Kamer over de
affaire heeft gehouden.
Pas begin 1990 werden de be
windslieden erop gewezen dat
er mogelijke risico's waren. Dat
was het gevolg van een initiatief
van Ritzen, die de onderwijsbe
groting liet analyseren op mo
gelijke financiële risico's.
De omvang van die risico's
inmiddels opgelopen tot een
bedrag van rond de 1 miljard
gulden werden pas enkele
maanden later in kaart gebracht
door het onderzoeksbureau Be
renschot. Tot dat moment was
het technisch onmogelijk om de
overschrijdingen te berekenen.
