Rtv show
'Ik geloof in het publieke bestel
'De sterren hebben amper
belangstelling voor BRTN'
Woensdag 5 februari 1992
1-150192 INEKE VAN DER MEER JAN VAN DER NAT GERARD V
PUTTEN Vormgeving; DRIES DE BOERS
10
IK AANVAARD het bestel als een
historische ontwikkeling. Er is na de
oorlog geprobeerd om een nationale
omroep te maken. Dat is niet gelukt.
Dat geeft de kracht aan van de ont
wikkeling van de historie. En ik buig
daarvoor, (mr. G.A. Wagner)
THEO PERSJANT
T"i
Ike donderdag ver-
I j ruilt mr. GJV. Wagner
M *m het statige Wasse
naar voor een even voornaam
gebouw aan de Hilversumse
Schuttersweg. Vanuit de on
derste verdieping van de voor
malige NCRV-villa runt de
oud-voorzitter van de Raad
van Bestuur van Shell sinds
begin vorige maand het cen
traal secretariaat van de AKN,
de samenwerking tussen
AVRO, KRO en NCRV. Ais 'in
formateur' moet hij bruggen
slaan tussen de drie omroep-
culturen. Het einddoel: een
nauwe samenwerking tussen
'de drie', met het oogmerk dat
de programma's beter worden
en er efficiënter gewerkt
wordt. „Ik ben een buiten
beentje", erkent hij. „En eigen
lijk ben ik ook inhoudelijk niet
erg deskundig. Maar ik geloof
in het publieke bestel."
Pas aan het eind van het ge
sprek komt onvermijdelijk de
vraag op tafel van welke AKN-
omroep hij lid is. „Van één van
de drie. Maar ik zeg niet welke,
want ik ben strikt neutraal."
Die neutraliteit vormt de rode
draad in het gesprek met de
vroegere Shell-topman. Achter
eenvolgens kenschetst hij zijn
positie als 'katalysator', 'infor
mateur', 'buitenbeentje' en als
iemand die 'zonder emoties
meepraat'. „Een katalysator is
bij scheikundige processen een
stof die een reactie bevordert,
maar die zelf niet wordt aange
tast. Dat ben ik. Ik bevorder - al
thans dat moet ik doen - het
proces van overleg en hopelijk
overeenstemming omtrent sa
menwerking van de drie."
Logische combinatie
Wagner werd vorig jaar april
door de KRO, NCRV en AVRO
gevraagd de gesprekken te lei
den die tot een nauwere samen
werking op Nederland 1 moe
ten leiden. In juli resulteerde
dat in een intentieverklaring
van de drie omroepen. Nu die
intentieverklaring moet worden
uitgewerkt, hebben de Neder
land 1-omroepen opnieuw een
beroep op hem gedaan.
„Mijn motief om op dat ver
zoek in te gaan was tweeledig.
Op de eerste plaats geloof ik in
het publieke bestel en dit lijkt
mij een logische combinatie
van omroepen. Op de tweede
plaats vind ik het leuk. De op
dracht is: uitvoeren wat er in de
intentie-overeenkomst van juli
vorig jaar staat. Of liever: uit
werken, voorbereiden en ter be
slissing voorleggen. Dat is nogal
wat. Samenwerken, maar met
behoud van identiteit. Met twee
doeleinden: programmaverbe
tering en een grotere efficiëntie.
Let wel, geen fusie dus!"
Wagner beschouwt zichzelf in
het Hilversumse als een 'neu
traal buitenbeentje', maar op de
vraag of hij ook op een dergelijk
verzoek van bijvoorbeeld Vero
nica, VPRO en VARA zou zijn
ingegaan, antwoordt hij: „Ik
denk het niet. Deze combinatie
spreekt mij meer aan dan ande
re combinaties waar je aan kunt
denken."
Van een typisch Hilversumse
cultuur zegt hij geen last te heb
ben. „In de politiek wordt an
ders gewerkt dan in het be
drijfsleven en in het bedrijfsle
ven wordt weer anders gewerkt
dan in de vakbeweging of de
universiteiten. Elke kring heeft
z'n eigen gebruiken, gewoon
ten, structuren en culturen. Dat
vind ik niet bijzonder. Dus den
ken: Hilversum is anders en dus
onmogelijk, dat is nooit in mij
opgekomen. Ik zal wel veel
moeten leren."
Traagheid
'Oproepkracht' Wagner zegt
zich aanvankelijk nauwelijks
een voorstelling te hebben ge
maakt van wat er op hem af kon
komen. Inmiddels is hij ervan
overtuigd geraakt dat maat
schappelijke processen, die hij
in het bedrijfsleven heeft ge
zien, ook 'gewoon' van toepas
sing zijn op de omroep. „Ik heb
wel eens culturele samenwer
kingsverbanden gezien in het
bedrijfsleven met verschillende
nationaliteiten en met verschil
lende politieke achtergronden.
Dus ik ben wel wat gewend. Dat
is maar goed ook. Want dit is
niet makkelijk. Mijn belangrijk
ste boodschap is dat ik ervan
overtuigd ben dat men het écht
wil. In menselijke verhoudingen
is het reuze moeilijk iets te ver
anderen. Dat vergt tijd en inzet
en daar zijn we mee bezig."
De vergelijking met het be
drijfsleven vindt Wagner toch al
een heel eind opgaan. Vooral als
het organisatorische aspecten
betreft. „In de omroep gelden
heel andere dan economische
overwegingen. In bedrijven heb
je sociaal-economische overwe
gingen en politieke overwegin
gen. Vooral als je in meer lan
den werkt. Hier heb je sociaal-
economische, politieke en le
vensbeschouwelijke overwegin
gen. En dat laatste heb je na
tuurlijk in een bedrijf niet.
Daarom is het van belang dat
iemand zonder emoties, maar
wel met overtuiging kan mee
praten. Ik heb niets te verliezen.
Dat maakt mijn positie neu
traal."
Oud Shell-topman Wagner verdiept zich tegenwoordig in omroepzaken
Vanuit die neutraliteit zijn
Wagner wel een aantal zaken
opgevallen in Hilversum. Het
feit dat de drie AKN-omroepen
over tientallen gebouwen ver
spreid zitten bijvoorbeeld,
noemt hij niet efficiënt. „Als we
echt tot samenwerking willen
komen, moet dat veranderen. Ik
weet uit het bedrijfsleven dat je
vanuit een gemeenschappelijk
belang kunt samenwerken aan
een project en toch concurrent
kunt zijn. Je kunt heel goed sa
men een raffinaderij bouwen en
zodra het produkt eruit is, je ei
gen marketing hebben. Daarom
denk ik dat het voor de drie om
roepen mogelijk is toch een
deel van de identiteit te hand
haven."
Binnen een paar maanden
moet de oorspronkelijke inten
tieverklaring tussen de AKN-
omroepen leiden tot concrete
afspraken. Wagner denkt dat hij
een groot deel van 1992 nog be
zig zal zijn met deze 'klus'. „Je
hebt drie fases. Een onder
zoeksfase voor wat de verschil
lende mogelijkheden zijn. Ver
volgens heb je een ontwerpfase
van hoe zou het moeten gebeu
ren. En dan heb je een beslis
singsfase. We zitten nu eigenlijk
in het begin van de ontwerpfa
se. Ondertussen doen we al een
aantal dingen samen, maar het
moet veel verder gaan."
Wagner plaatst daar onmid
Mr. G.A. Wagner: „Ik denk dat het Nederlandse omroepbestel kwalitatief heel goed meekan."
dellijk een relativerende kantte
kening bij. „Ik spreek over de
onderhandelingen tussen de
drie omroepen. Ik noem dat ho
rizontale afspraken. Maar het
wordt natuurlijk allemaal over
schaduwd door de verticale di
mensie van wat straks je positie
in het omroepbestel wordt. Het
eerste kun je gezamenlijk hele
maal uitwerken en afspreken.
Wat zendtijd en dergelijke be
treft ben je natuurlijk afhanke
lijk van de autoriteiten."
Dat brengt hem bij de recente
ontwikkelingen in de omroep.
Nu de commissie Donner het
langverwachte rapport heeft
uitgebracht over de verdeling
van etherfrequenties tussen pu
blieke en commerciële omroe
pen, lijkt er een nieuwe discus
sie op gang te komen over de
zenderindeling. De huidige in
deling van AVRO, KRO en NCRV
geldt slechts voor een jaar. Toch
maakt Wagner zich niet echt
druk om een typisch Hilver-
sums gevaar dat op de loer ligt:
dat alles tóch weer anders
wordt.
Menens
„Ik denk dat de bundeling van
deze drie omroepen in de lijn
ligt van wat in de NOS ook naar
voren is gebracht. Dus er is alle
reden om ze serieus te nemen.
En ook om hun pogingen en af
spraken welwillend te bekijken.
Er wordt hard aan gewerkt. Niet
alleen om te laten zien dat het
menens is, ook om te laten zien
dat we iets bereiken. Dus ik ben
daar niet zo somber over. Ik
denk dat men zich bij de toede
ling van netten ernstig reken
schap zal geven van het' belang
van de drie. Vooral als zij kwali
tatief en economisch tot betere
resultaten kunnen komen."
Wagner pleit wel voor duide
lijkheid op langere termijn. „Je
zult een logische organisatie
moeten hebben met een inge
bouwde flexibiliteit. Je kan de
zaak niet voor altijd bevriezen.
Daarom is het uiterst gewenst
dat men in omroepland voor
een behoorlijke periode zeker
heid krijgt. Als men dat niet
heeft, kan men niet de inhoude
lijke verbetering en de kosten
vermindering bereiken."
Wagner benadrukt het cultu
rele belang van een publiek be
stel voor Nederland. „Ik aan
vaard het bestel als een histori
sche ontwikkeling. Er is na de
oorlog geprobeerd om een na
tionale omroep te maken. Dat is
niet gelukt. Dat geeft de kracht
aan van de ontwikkeling van de
historie. En ik buig daarvoor.
Kwalitatief denk ik dat Neder
land heel goed meekan. Na
tuurlijk heb je hoogte- en diep
tepunten. Maar om te zeggen:
dat hele stelsel deugt niet, dat
geloof ik niet. Anders zat ik hier
niet."
Candlelight
voortaan bij
Sky Radio
Jan van Veen, sinds een kwart
eeuw presentator van Candle
light, vertrekt bij de AVRO. Het
populaire radioprogramma,
waarin gedichten van luiste
raars worden voorgelezen, is
vanaf volgende week alleen nog
maar bij Sky Radio te beluiste
ren. Dat heeft de directeur van
dat kabelstation, T. Lathouwers,
gisteren verklaard.
Jan van Veens Candlelight
werd op maandagavond door
de AVRO uitgezonden op Radio
3. Met de totstandkoming van
Station 3, de popzender van de
AVRO, KRO en NCRV, verdween
Van Veens programma van die
avond. Candlelight wordt nu op
vrijdagavond op Radio 2 uitge
zonden. „En 'daar is Jan van
Veen niet gelukkig mee", zegt
Lathouwers. „Daarom is hij op
onze uitnodiging ingegaan. Bij
ons wordt Candlelight tussen
tien en twaalf uur 's avonds uit
gezonden. Een uur langer dan
nu het geval is. De luisterdicht-
ZOGEZEGD
„Sexsymbool van de jaren tach
tig? Mijn dochter kwam niet
meer bij! Die wist wel hoe dat er
uit moest zien, nou niet zoals ik
dus." (Henny Vrienten in Revu).
„Mijn shows gaan nergens over.
Er zit kop noch staart aan. We
beginnen, het publiek lacht en
na tien minuten lachen heeft het
publiek niks geleerd. (Andrévan
Duin over het VARA-radioprogram-
ma Spijkers met Koppen).
Ik baar veel opzien. Dat is niet
altijd leuk. Vorig jaar tijdens een
Sinterklaasfeest op school bij
voorbeeld. Ik kom de klas van
mijn zoontje binnen en alle kin
deren staren naar mij, terwijl
Sinterklaas op het podium
stond." (Wendy van Wanten in
Story).
„Hij heeft het meeste talent. Hij
serveert het hardst en hij is het
meest eigenwijs van alle Neder
landse tennisprofs." (Mart
Smeets over Richard Krajicek).
..Ik verlaat zonder spijt de KRO.
Kijk of ik persoonlijk iets goed
vindt of niet doet met ter zake.
De enige die telt is de luisteraar.
Dat zijn ze in Hilversum verge
ten." (Edyard Niessing in Story).
„Vorig jaar heb ik tijdens een
kerstconcert met prinses Christi
na gezongen. Prinses Juliana was
ook aanwezig. Na afloop kwam
Juliana naar me toe en zei: 'Nu
kan ik zeggen dat ik met Marco
Bakker heb gezongen', want in
het gangpad had Juliana al die
liedjes mee staan zingen." (Mar
co Bakker in de NCRV-gids).
Ik was nogal verbaasd over de
reacties die ik kreeg op mijn bij
drage aan het programma 'Artsen
zonder grenzen'. Ik deed in dat
programma de interviews. Nogal
wat mensen reageerden van:
'Goh ik wist niet dat je dat kon.'
„Dat betekent dat ik als Jeugd
journaal-verslaggeefster niet seri
eus wordt genomen." (Marga van
Praag in Studio).
„Die panter doet niets", had de
voeder gezegd. „Luister maar hij
spint zelfs. Je kunt hem gerust
aaien." „Een tel later werden de
cameraman en ik tegen de grond
gemaaid door die wilde kat."
(Will Luikinga in de Veronica-
gids).
„Ik zit in een zeer vriendelijk be
roep. In dit vak hoef je niet over
lijken te gaan. Dat gebeurt vooral
in omgevingen die niet in de pu
bliciteit staan. Daar kan iedereen
elkaar helemaal suf treiteren. Ik
kan mijn concurrenten niet af
maken als iedereen er met z'n
snufferd op staat te kijken. Ik
kan hen hen alleen maar aftroe
ven met kijkcijfers." (Peter Jan
Rens in Humo).
„Ik zeg altijd: een zwarte gehan
dicapte jood heeft evenveel recht
om uitgelachen als mijn moeder.
Het wordt pas echt erg als je een
gebrek probeert te verbergen.
Roel van Bambost: „Ik heb het
vermoeden dat enkele BRTN-ba-
zen niet positief staan tegenover
film." foio cpd
een spel met de pers. Er komt
een dag dat ik het hem ooit
eens zal vragen".
Priscilla Presley is hem daar
entegen heel erg meegevallen.
Een interessante vrouw, vindt
VanBambost. „Uiteindelijk
heeft ze toch de moed gehad
om bij Elvis weg te gaan en haar
eigen leven te leiden. Ze geeft
toe dat ze vergissingen heeft be
gaan. Je kunt niet aan haar mer
ken dat het leven haar getekend
heeft. Ze is een handige zaken
vrouw: ze heeft haar eigen par
fum op de markt, ze verkoopt
kinderkleding en heeft na de
dood van Presley's vader Grace-
land in handen genomen. In de
buurt van het vroegere verbljf
van Presley worden nu volop
hotels gebouwd. Heel handige
vrouw, die Priscilla Presley."
BOLLEBOOM
BOES
heid van Sky Radio is in de
avonduren toch al groter dan
van Radio 1, 2 en 3. Alleen op
De frustratie van filmfreak Roel van Bambost
van 'Première' vooraf banden
kregen met daarop integraal
nieuw uitgekomen films. Nu
worden ze voorzien van electro
nic press kits commercieel
aantrekkelijke fragmenten uit
een nieuwe film en in het beste
geval een interview met de be
langrijkste acteurs.
„Er wordt bij 'Première' lou
ter met eigen interviews ge
werkt. Hoe lang is dat nog mo
gelijk? Je moest eenS weten met
hoe weinig middelen 'Première
Film Video' moet worden ge
maakt. Er wordt nu met het
idee gespeeld om het program
ma louter met fragmenten in de
studio te stofferen en enkel nog
festivals te verslaan. Zoiets zie ik
echt niet zitten. Het is niet op
festivals dat je interessante con
tacten kunt leggen. Als BRTN-
medewerker zit je er doorgaans
op de laatste rij. Je kunt er wei
nig eer behalen. De grote na
men hebben nauwelijks belang
stelling voor de BRTN."
Videocassettes
„Na de verhuur van cassettes is
sinds enige tijd de verkoop in
derdaad belangrijker geworden.
Weet je dat in het begin de vi
deorubriek van 'Première' door
de BRTN-directie nogal argwa
nend werd bekeken? Er werd
beweerd dat we te veel aan
dacht aan videocassettes zou
den besteden terwijl dat amper
STRIPS
een tiende van het programma
vertegenwoordigde".
„Uiteraard ligt een grondige
selectie aan de basis van de vi
deorubriek. Of wordt er mis
schien gevreesd dat we slechte
horrorfilms zullen aanprijzen?
Ik kan me niet aan de indruk
onttrekken dat de hele video
sector bij bepaalde mensen nog
altijd een kwalijke reputatie
heeft. Terwijl de koopcassettes
juist geen pulp, maar vooral po
pulaire en klassieke films bevat
ten".
Gebeurt het vaak dat je te
gen grote ego's van acteurs, ac
trices of regisseurs moet opbok
sen?
„Soms. Je kunt daar uiteinde
lijk weinig tegen doen omdat je
tijd doorgaans zeer beperkt is.
Degenen die een interview toe
staan doen hun job meestal wel
goed, vooral Amerikanen laten
nauwelijks merken dat ze het
tegen hun zin doen. Ze spelen
het bijzonder handig, maar ant
woorden doorgaans wel zeer
oppervlakkig."
„Heel vervelend is het ie
mand stopt met antwoorden
omdat hij geen zin meer heeft.
Ik vraag me soms af waarom re
gisseur Brian de Palma nog in
terviews geeft. Hij stelt zich al
tijd zeer defensief op en beant
woordt elke vraag met tegenzin.
Bij zo'n man heb ik de neiging
om meteen op te stappen. Mis
schien speelt Brian de Palma
maandagavond verloren we van Jan van Veen: in kousen en Cand-
de AVRO, dankzij Candlelight, lelight.
Dat veranderd nu dus." archieffoto lex van rossen
Na het opstappen van
de befaamde
Vlaamse presenta
tor Jo Röpcke, is Roel van Bam
bost uiteindelijk het boegbeeld
van het BRTN-programma 'Pre
mière Film Video' (elke don
derdag BRTN-TV 2 om 22.00,
uur) geworden. Het opmerkelij
ke daarbij is dat hij als presenta
tor niet in beeld mag komen. Is
Première sinds kort een pro
gramma zonder gezicht?
Zegt Van Bambost op rustige
toon: „Ik heb het vermoeden
dat enkele BRT-bazen niet zo
positief staan tegenover het me
dium film. Het is nauwelijks
nog bij te houden hoeveel keren
het programma van net en uur
is veranderd. Het maakt op den
duur een mens somber".
Er was een. tijd dat de makers
