Binnenland
Geen quota
allochtonen
bij bedrijven
Optimale beveiliging bestaat niet'
Waar blijft toch de
nieuwe Paspoort-Piet?
Dinsdag 4 februari 1992
Redactie: 023-150225 JANINE BOSMA ALTAN ERDOGAN RONALD FRISART (chef) PATRICK VAN DEN HURK JAN PREENEN SJAAK
FRANS VISSER Vormgeving: DRIES DE BOERS
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
NIEUWSLIJN
Onderzoek naar advocaat Bruinsma
De Nederlandse Orde van Advocaten onderzoekt of de Amster
damse advocaat mr. J. Engelsma te veel betrokken is geweest bij
activiteiten van zijn cliënten uit de onderwereld. Hij verdedigde
onder meer de vorig jaar zomer neergeschoten top crimineel
Klaas Bruinsma. De aanleiding voor het onderzoek is de her
haalde berichtgeving in het dagblad Het Parool en de publiciteit
die is ontstaan door twee kort gedingen. Engelsma zou verder
zelf bereid zijn om volledige opening van zaken te geven. En
gelsma won in december een kort geding van Het Parool over
een publikatie waarin de krant stelde dat Engelsma als zaak
waarnemer van Bruinsma deel uitmaakte van diens criminele
netwerk. Niettemin meende de president van de Amsterdamse
rechtbank dat Engelsma zich beter had kunnen beperken tot het
geven van juridische adviezen.
Wöltgens: Gesprek met Van der Louw
PvdA-fractieleider Thijs Wöltgens wil op korte termijn een ge
sprek met 'dissident' André van der Louw. Vooraf dient Van der
Louw echter duidelijk te maken of hij binnen de PvdA wil dis
cussiëren over de toekomst van de partij, of dat hij er al eigenlijk
afscheid van heeft genomen. Volgens de leider van de PvdA-
Tweede-Kamerfractie heeft Van der Louws plan om een nieuwe
partij op te richten „geen zin" en betekent het alleen een ver
zwakking van progressief Nederland. Volgens Wöltgens is er in
de PvdA wel degelijk ruimte is voor discussie over de toestand
en de toekomst van de partij. Eerst zal Van der Louw echter dui
delijk moeten maken waar hij staat. In het dreigen met een roye
ment van Van der Louw zei Wöltgens niets te zien. „Dat doen
wij niet", becommentarieerde hij het voorstel van aspirant-
PvdA-voorzitter Rottenberg.
Nederland betaalt keurig voor VN
Een woordvoerder van de Verenigde Naties heeft gisteren ge
zegd dat slechts 15 van de 166 aangesloten landen in 1991 op
tijd hun contributie hebben betaald. In de rij van trouwe finan
ciers zit ook Nederland. Naast ons land noemde de woordvoer
der Australië, Botswana, IJsland, Canada, Denemarken, Finland,
Frankrijk, Ghana, Ierland, Kuwayt, Liechtenstein, Nieuw-Zee-
land, Noorwegen en Zweden. Eind december hadden de VN nog
816 miljoen dollar tegoed aan bijdragen die noodzakelijk zijn
voor de financiering van werkzaamheden van het afgelopen jaar
1991 en voor vredesoperaties.
TBS voor
aanslag op
Hans Laroes
De rechtbank in Den Haag heeft
vandaag een 29-jarige Hagenaar
een jaar opname in een psychi
atrisch ziekenhuis en tbs met
dwangverpleging opgelegd. De
man stak op 23 oktober vorig
jaar in Den Haag de journalist
Hans Laroes neer. De officier
van justitie had tbs met verple
ging geëist.
De rechtbank acht poging tot
moord bewezen, maar acht de
dader niet toerekeningsvatbaar.
Daardoor is hij ontslagen van
rechtsvervolging. In psychiatri
sche rapporten wordt hij be
schreven als lijdend aan para
noia en schizofrenie, met een
gewelddadig activisme tegen
politici en journalisten.
Tijdens de terechtzitting,
twee weken geleden, bleek de
man een jaar lang met het plan
te hebben rondgelopen om
hoogleraar Flip de Kam om het
leven te brengen. De man be
dreigde reeds eerder kamerle
den en gooide enkele malen
ruiten bij hen in naar aanleiding
van uitspraken over werklozen,
minimumloon en wao.
De man verklaarde Laroes als
slachtoffer te hebben uitgeko
zen omdat deze hem afgelopen
zomer bij een debat „een beetje
uit had zitten lachen." Hij stak
de journalist in z'n rug met een
mes met een lemet van vijftien
centimeter. Laroes raakte zwaar
gewond.
Ook al werven veel bedrijven niet actief
Minister De Vries van sociale zaken voelt vooralsnog
niets voor wetgeving die bedrijven verplicht etnische
minderheden in dienst te nemen. Wel blijft de mogelijk
heid van quota-wetgeving volgens de bewindsman voor
de toekomst 'boven de markt hangen'. Het blijkt dat het
minderhedenakkoord dat werkgevers en werknemers in
1990 sloten, volstrekt onvoldoende resultaat oplevert.
DEN HAAG ANP
Ook volgens de sociale partners
(de werkgevers en de werkne
mers) is wetgeving op dit mo
ment nog niet aan de orde. Het
minderhedenakkoord wordt
vanavond geëvalueerd tijdens
overleg tussen de sociale part
ners, De Vries en zijn collega
Dales van binnenlandse zaken.
Het minderhedenakkoord
werd in november 1990 geslo
ten en moet binnen vijf jaar
60.000 allochtonen extra aan
het werk helpen. Dat lukt niet,
zo blijkt uit een onderzoek van
de Loontechnische Dienst
(LTD), die ae resultaten van het
eerste jaar heeft onderzocht. Uit
het LTD-rapport blijkt dat maar
3 procent van de werkgevers
zich daadwerkelijk actief en
speciaal voor minderheden in
zet. Veel ondervraagde werkge
vers hadden zelfs nog nooit van
het minderhedenakkoord ge
hoord.
Hoewel de resultaten van het
akkoord tot nu toe tegenvallen,
vinden zowel werkgevers die
zonder meer tegen dwang zijn
als werknemers die wette
lijke dwang niet uitsluiten
een wettelijke verplichting
thans nog niet nodig.
Naar verwachting zal minister
De Vries sociale partners nog
eens duidelijk op het hart druk
ken dat wetgeving nog steeds
boven de markt hangt. Hoe
hard hij het spel verder zal spe
len, hangt ook af van de uit
komst van het gesprek, dinsdag
in Den Haag. „Hoe langer de re
sultaten uitblijven, hoe serieu
zer de kans op wetgeving
wordt", zo wordt gezegd.
Oud-minister
Van Aartsen
overleden
VUSSINGEN ANP-GPD
In een ziekenhuis in Vlissingen
is gisterochtend de voormalig
minister van volkshuisvesting
en commissaris van de konin
gin in Zeeland, mr. Jan van
Aartsen, overleden. Hij werd 82
jaar.
Van Aartsen, geboren in Am
sterdam, was lid van het CDA
(ARP). Hij behaalde in 1934
zijn doctoraal rechten aan de
Vrije Universiteit in Amster
dam. Na functies bij het Open
baar Ministerie in Amsterdam
en het ministerie van land
bouw werd hij in 1948 secreta
ris van het Verbond voor Pro
testants-Christelijke Werkge
vers.
Van 1949 tot 1958 was hij
wethouder in Den Haag. In de
periode van 1958 tot 1959 en
1963 tot 1965 was hij minister
van verkeer en waterstaat en
introduceerde in Nederland de
vangrails.
In de tussenliggende periode
was de ARP-er minister van
volkshuisvesting en ruimtelijke
ordening. In die functie speel
de Van Aartsen een belangrijke
rol bij de moeilijkheden die op
22 december 1960 leidde tot
een ontslagaanvraag van het
kabinet-De Quay.
De crisis ontstond ten dele
nadat verschillende leden van
de ARP-fractie door overmatig
drankgebruik de kerstdagen
en de bijbehorende vakantie
naderden een relatief onbe
langrijke kwestie hoog op
speelden.
De eigen minister werd te
verstaan gegeven dat hij meer
woningwetwoningen moest la
ten bouwen dan hij van plan
was. Van Aartsen en collega
minister van financiën Zijlstra
wilden daar echter niets van
weten. De kabinetscrisis, ook
wel 'jenevercrisis' genoemd,
was een feit.
Overigens werd al eind janu
ari 1961 deze ontslagaanvraag
na tussenkomst van informa
teur mr. W.F. de Gaay Fortman
weer ingetrokken. Deze ge
slaagde verzoeningspoging,
waarbij de ARP-fractie het boe
tekleed aantrok, inspireerde
Wim Kan tot de beroemde
tekst „Lijmen Jan. lijmen jan,
lijmen met zijn allen."
Van 1965 tot zijn pensione
ring in 1974 was Van Aartsen
Commissaris van de Koningin
in Zeeland. Die provincie zal
zich hem herinneren als een
van de 'delta boys'. Dat is de
groep beleidsmakers die zich
heeft ingezet voor de industria
lisatie van het Sloegebied.
Van Aartsen was de laatste
commissaris die nog een
ambtskostuum droeg. De sta
tenvergaderingen zat hij, uit
eerbied voor het hoogste pro
vinciale bestuursorgaan, in jac
quet voor.
Hij wordt vrijdag in Amstel
veen in besloten kring begra
ven.
Kleinbedrijf:
'Weekeind-werk
goed voor positie'
DEN HAAG ANP
De helft van de 350.000 Neder
landse ondernemers in het mid
den- en kleinbedrijf (mkb) vindt
dat werken op zaterdag en zon
dag de concurrentiepositie van
het Nederlandse bedrijfsleven
versterkt binnen een verenigd
Europa. Dat blijkt uit een van
daag gepubliceerd Nipo-onder-
zoek dat is verricht in opdracht
van de grootste werkgeversor
ganisatie in het mkb, de KNOV.
Volgens het KNOV is een fors
aantal ondernemers in het mkb
(industrie, bouw, groothandel,
detailhandel, horeca, transport
en zakelijke dienstverlening)
„voorstander" van werken op
zaterdag en zondag. Slechts 36
procent van de ondervraagden
gelooft niet dat langere bedrijfs
tijden gunstig zijn voor hun po
sitie in Europa.
Vooral de zaterdag wordt als
een geschikte werkdag gezien.
In de zakelijke dienstverlening,
industrie en horeca, kiest 60
procent voor de zaterdag. In de
bouw kiest 40 procent voor
doorwerken op zaterdag. Onge
veer 49.000 ondernemers (14
procent) vinden dat langer wer
ken op zondag kan worden ge
realiseerd.
Ritzen ziet af
van taalwet
universiteiten
DEN HAAG ANP
Minister Ritzen van onderwijs
ziet af van een speciale wet
waarin het gebruik van het Ne
derlands of andere talen in het
hoger onderwijs wordt vastge
legd. Wel is de minister van
plan elke drie jaar een onder
zoek te laten verrichten naar de
talen waarin wordt lesgegeven.
De bewindsman schrijft dit in
een brief aan de Tweede Kamer
naar aanleiding van een rapport
van dë commissie Taalaspecten
Onderwijs. In grote lijnen vindt
de commissie dat de overheid
zich niet met het taalgebruik op
universiteiten en hogescholen
moet bemoeien.
Er moet pas worden ingegre
pen als het gebruik van andere
voertalen problemen geeft, bij
voorbeeld als de kwaliteit van
het onderwijs achteruit gaat 'of
als het gebruik van het Neder
lands niet meer als vanzelfspre
kend wordt gezien. Aanleiding
voor het onderzoek was het idee
van Ritzen om Engels, daar
waar mogelijk, in te voeren als
voertaal tijdens sommige colle
ges op universiteiten. Volgens
de bewindsman zou het stude
ren in Nederland daardoor voor
buitenlanders aantrekkelijker
worden.
De technische recherche van de Koninklijke Marechaussee in Apeldoorn heeft nog dagen werk aan het onderzoeken van de restanten van de acht helikopters. foto anefo rob c. croes
DEELEN ANP-GPD
,,'t Is of ze je kind te grazen hebben ge
nomen." Hoofdschuddend staat één
van de vliegers van het 299-Squadron
'Sprinkhaan' in de stinkende hangar op
de vliegbasis Deelen. Aangedaan kijkt
hij naar de ravage die daar is aange
richt onder acht Bölkow-helikopters.
Gisteren, in de vroege ochtend, dron
gen actievoerders van de tot nu toe on
bekende actiegroep 'Alle politieke gevan
genen in Nederland vrij' de luchtmacht
basis binnen. Ze staken één helikopter in
brand.
Door de zogeheten stralingshitte werd
een ander toestel ook vrijwel geheel ver
nield. Vervolgens sloegen ze actievoer
ders de instrumentenpanelen van zes
andere helikopters aan diggelen. De pa
nelen kosten honderdduizenden guldens
per stuk.
De totale schade wordt door het tech
nisch personeel van de basis geschat op
minstens tien miljoen gulden. De Bin
nenlandse Veiligheidsdienst heeft al aan
gekondigd de jacht te openen op de ac
tievoerders.
De daders het is nog niet bekend
hoeveel activisten op het terrein zijn ge
weest kwamen op bijna kinderlijk
eenvoudig wijze bij de helikopter
hangar. Ze lieten zich niet tegenhouden
door de dreigende borden rondom de
hangars. 'Bij ongeoorloofd naderen van
dit object worden zonder waarschuwing
vuurwapens gebruikt', staat er.
Ze knipten een hek door dat in de
buurt stond van een wachtpost. De post
is echter 's nachts niet bemand. Het hek
kan via de Veluwse bossen zonder be
lemmering worden bereikt. Daarna lie
pen ze ongeveer tweehonderd meter
naar de hangar, sloegen een ruitje in en
gingen hun gang. De actie werd pas op
gemerkt toen het brandalarm in de
hangar afging. Op dat moment sloegen
de vlammen al uit het dak.
De bedrijfsbrandweer van de vliegba
sis Deelen en de Arnhemse brandweer
konden de brand beperkt houden tot
één helikopter door een schuimlaag te
leggen.
In de hangar hing gisteren een door
dringende vieze-lucht. „Ze mogen van
geluk spreken dat het dak deels kapot is,
anders was hier bijna niet te werken,"
zegt het hoofd Technische Dienst, kapi
tein Ciska Schoofs. Zij is verantwoorde
lijk voor de in totaal negentien Bölkow-
helikopters die in twee hangars in Dee
len staan.
Schoofs: „De beste helikopters in de
andere hangar, maar dit is aJ verschrik
kelijk genoeg. Ik heb dertig vliegeniers en
tientallen mensen technisch personeel.
Een deel van hen is voorlopig vrijwel
werkloos, want het gaat misschien wel
langer dan een jaar duren voor deze cha
os is opgelost."
De aanslag heeft vragen opgeroepen
over de bewaking van de vliegbasis Dee
len. De WD-fractie in de Tweede Kamer
vindt het onbegrijpelijk dat zoiets heeft
kunnen plaatsvinden. „Dit geeft een be
paald soort lummeligheid weer", aldus
het kamerlid Korthals, die de ministers
van justitie en defensie om opheldering
heeft gevraagd.
De vliegbasis wordt volgens voorlich
ter Pijpers bewaakt door een speciale
Luchtmacht Bewakingseenheid. Deze
eenheid bestaat uit beroeps- en dienst
plichtige militairen. De soldatenvakbond
AVNM vindt dat militaire objecten alleen
door speciaal daarvoor opgeleid perso
neel moeten worden bewaakt.
Kazernes en andere militaire objecten
worden steeds meer doelwit van overval
len en aanslagen. „De penose is erachter
dat het vrij simpel is om militaire objec
ten binnen te dringen", aldus een
AVNM -woordvoerder.
Kapitein Schoofs wil echter geen
kwaad woord horen over de beveiliging.
,,'s Nachts rijdt er voortdurend patrouil
le. Inderdaad was de wachtpost vlakbij
het stukgeknipte hek onbemand. Maar
optimale beveiliging bestaat niet. Als je
er zeker van wil zijn dat er niets met de
kisten kan gebeuren, zou je er in moeten
gaan slapen. Je kunt een basis van deze
omvang niet dichtbeveiligen."
Het marinevliegkamp Valkenburg
neemt overigens geen extra maatregelen
nemen om acties zoals bij de vliegbasis
Deelen te voorkomen. „Wij hebben een
heel adequaat electronisch beveiligings
ysteem met televisiecamera's en be
schikken over rondrijdende patrouilles.
Als er bij ons een gaatje in het hek wordt
geknipt, merken wij dat direct", aldus
een woordvoerder.
Net als er in de goede oude tijd
een Blonde-Greet en een Grijp
grage Willem waren op de Wal
len in Amsterdam, zo was er
een Paspoort-Piet ten tijde van
het tumult rond de invoering
van een nieuw paspoort. Om
het geheugen even op te fris
sen: Paspoort-Piet was het
inmiddels vanwege het wao-
standpunt van zijn partij ver
trokkenPvdA-kamerlid Piet
de Visser. Hij stelde het ge
klungel bij de invoering van
een nieuw, fraudebestendige
paspoort aan de orde.
Het betrof hier politiek ge
klungel a la de Zuid-Afrika-reis
van onze Jut en Jul in de buiten
landse politiek: Lubbers en Van
den Broek. Er was sprake van
een stammenoorlog tussen de
ministeries van binnenlandse
en buitenlandse zaken, met de
zeer gesloten machtige Vereni
ging van Nederlandse Gemeen
ten (VNG) als lachende derde.
Deze machtige bureaucratie
voelde helemaal niets voor het
geprivatiseerde paspoort-pro
ject, waarin voor de Nederland
se gemeenten maar een heel
bescheiden rol was weggelegd.
Zij zou nog slechts leverancier
van persoonsgegevens worden.
De aanmaak en produktie van
het feitelijk paspoort zou wor
den uitbesteed aan een centrale
fabriek, die garant zou staan
voor de fraudebestendigheid en
vooral ook voor de verstrek
kingsprocedure en -logistiek.
Die fabriek, de KÉP, was een
heel eind gekomen. De logistiek
stak uitstekend in elkaar en ook
de produktie was op een oor na
gevild. Nog een half jaar, dan
kon de fabriek gaan draaien.
Het was KEP echter niet ge
gund.
Ten dele kwam dat door het
wel erg ontaktisch optreden van
zijn, zakelijk overigens voortref
felijke, directeur Baard. Maar
voor het leeuwedeel kwam het
op het conto van de stammen
oorlog tussen de ministeries en
in het gestook daarin door de
VNG. En, niet te vergeten, van
die andere grote belanghebben
de: de SDU. Dit bedrijf, dat het
oude paspoort produceerde en
nu de aangepaste versie daar
van produceert, zag een vette
order a£n zijn neus voorbij
gaan.
Wat is de uiteindelijke balans
van de hele zaak? Ten eerste
zijn daar de geknakte politieke
en ambtelijke reputaties. Daar
naast is er het verlies van 120
miljoen gulden van de in KEP
deelnemende banken, de te
loorgang van KEP zelf en het
daaraan gelieerde drukkerijdrijf
van Baard. En tenslotte het be
langrijkste: we hebben nog
steeds geen fraudebestendig
paspoort.
De grote 'winnaars' zijn de
VNG, de SDU en het ministerie
van binnenlandse zaken. En dat
fraudebestendige paspoort dan?
Dat komt er gewoon niet.
Kortgeleden nog, zo rond de
jaarwisseling, werd Nederland
opgeschrikt door een omvang
rijke diefstal van blanco pas
poorten uit de kluis van het ge
meentehuis in Harlingen. Het
gemeentehuis had geen stil-
alarm en de sleutel van de
brandkast lag, zoals iedere inge
zetene wist, gewoon in het hok
onder de trap voor emmers,
dweilen en vegers. Jaarlijks ra
ken er via de gemeentehuizen
honderden paspoorten zoek.
Begerenswaardige objecten
voor internationaal opererende
criminele organisaties, Neder
land is dan ook erg populair op
dit punt bij de beroepsmisdadi
gers.
Hoe wordt straks het zoge
naamde fraudebestendige pas
poort geproduceerd? Juist ja: bij
de gemeenten. Precies zoals we
dat nu doen. Dat betekent dus
tenminste 700 punten waar de
blanco-boekjes liggen opgesla
gen. Je hoeft geen deskundige te
zijn om in te zien dat zo'n pro
cedure schreeuwt om oplich
ting. Hoe goed je het ook regelt,
700 uitgiftepunten betekent
tenminste 700 keer de mogelijk
heid dat er iets mis gaat. Elke
integere fraude-expert zal dan
ook als voorwaarde aan een
fraudebestendig paspoort stel
len dat de aanmaak en distribu
tie geregeld wordt vanuit een
centraal punt.
Maar de VNG wil dat niet. De
VNG heeft de paspoort-project
groepten) op het ministerie van
binnenlandse zaken stevig in
handen. De gemeenten behou
den de uitgifte van het eindpro-
dukt en wie produceert er straks
het half-fabrikaat? Juist ja: de
SDU. Knap gespeeld door dit
voormalige staatsbedrijf en de
VNG. Vanuit het oogpunt van
bestuurlijke manipulatie een
tien met een griffel.
Maar wat heeft dat te maken
met democratische controle op
de besluitvorming, met een
open concurrentie? En waar
blijft onze nieuwe Paspoort-
Piet? Geen kamerlid dat zich
nog schijnt te interesseren voor
een goed, goedkoop en fraude
bestendig paspoort. Waar was
dan die parlementaire enquête
voor nodig? Waarom al die re
putaties op de schroothoop?
Waarom al die hard werkende
mensen van KEP op straat?
En de pers? Die houdt zich
weer bezig met de waan van de
dag. Kortom, Holland op zijn
smalst in alle opzichten!
Dr. W.S.P. FORTUYN. MEDEDWERKER
