Binnenland
Ter Veld tornt
niet aan de aow
Kosto: Fonds voor
Vietnamezen nodig
Onderzoek naar fouten
bij narcoses op stapel
Dromerige Wolfson houdt van ingewikkeld
Vrouwencondoom in
najaar op de markt
Werkonderbrekingen
in bouwnijverheid
Afbraak ozonlaag boven
Europa 'verontrustend'
Dinsdag 4 februari 1992
i: 023-150225 JANINE BOSMA AlTAN ERDOGAN RONALD FRJSART (chef) PATRICK VAN DEN HURK JAN PREENEN SJAAK SMAKMAN FRANS VISSER Vormgeving: MARIANNE VERSCHUREN
Condoom voor vrouwen
;bureau (ANP). Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Ser
NIEUWSLIJN
Brand vernielt dak Hemwegcentrale
Het dak van de nog in aanbouw zijnde nieuwe eenheid van de
Hemwegcentrale in Amsterdam is vanmorgen vroeg door brand
verwoest. De omvang van de schade en de oorzaak van de brand
zijn nog onbekend. De brand brak rond drie uur uit. Het dak van
tweehonderd bij tweehonderd meter bevindt zich op een hoogte
van tachtig meter. Door het ontbreken van stijgleidingen moes
ten de slangen handmatig naar de brand worden gevoerd. Het
blussen nam,drie uur in beslag. Persoonlijke ongelukken hebben
zich niet voorgedaan.
Jaarkaarten langer geldig door storing
Een computerstoring bij de Nederlandse Spoorwegen belem
mert de afgifte van nieuwe NS-, openbaar vervoer- en korting
kaarten. NS heeft daarom besloten dat bezitters van deze kaar
ten er voorlopig door mee kunnen reizen, ook als de geldigheid
ervan na 29 januari is afgelopen. NS hoopt degenen die voor het
eerst een kaart hebben aangevraagd er binnen twee weken van
te voorzien. De intussen gemaakte kosten voor kaartjes worden
dan vergoed. De storing heeft geen gevolgen voor aanvragers
van een studentenjaarkaart, een jongeren- of een seniorenkaart.
Schade door vuile Maas een miljoen
Het Waterwinningsbedrijf Brabantse Biesbosch heeft tot nu toe
ongeveer een miljoen gulden schade geleden, omdat het de in
name van Maaswater heeft moeten staken wegens verontreini
ging met de giftige stoffen pyridine en aniline, afkomstig uit Bel
gië. Het is zeer moeilijk om de schade te verhalen, omdat niet
bekend is wie verantwoordelijk is voor de verontreiniging. Rijks
waterstaat heeft de Belgische overheid gevraagd een onderzoek,
in te stellen. De spaarbekkens in de Biesbosch worden gebruikt
voor de drinkwatervoorziening van Rotterdam, Dordrecht en de
len van West-Brabant en Zeeland.
Geen stappen tegen Krant op Zondag
De NOS onderneemt voorlopig geen juridische stappen tegen de
Krant op Zondag, die afgelopen zondag voor het eerst een kleu-
renbijlage met omroepgegevens op de markt bracht. De geza
menlijke omroepen wachten eerst het verloop van een beroeps-
procdure bij het College van Beroep voor het Bedrijfsleven af.
Morgen dient daar de zaak van De Krant op Zondag tegen de
weigering van staatssecretaris Van Rooy op te treden tegen om
roepen die weigeren programmagegevens te verstrekken. Vol
gens de krant is er sprake van een onaanvaarbare monopoliepo
sitie.
DEN HAAG GPD
Staatssecretaris Kosto van justi
tie voelt veel voor de vorming
van een fonds, waaruit de te
rugreis naar en de vestiging van
Vietnamese asielzoekers in hun
vaderland kan worden bekos
tigd. Kosto zei gisteren aan te
willen sluiten bij de Duitse han
delwijze. Dat land heeft met
Vietnam overeenstemming be
reikt over een fonds van 10 mil
joen gulden voor de terugkeer
van asielzoekers.
Bij het diplomatiek overleg
dat inmiddels met Vietnam is
geopend, wordt ook minister
Pronk van ontwikkelingssamen
werking betrokken. Minister
van buitenlandse zaken Van
den Broek heeft vorige week ge
opperd een bedrag voor terug
keer beschikbaar te stellen uit
het budget van Ontwikkelings
samenwerking. Voor de PvdA is
dergelijke financiële steun be
spreekbaar, mits de viilgheid
van de asielzoekers gegaran
deerd is.
Bij het CDA ligt de kwestie ge
voeliger. Woordvoerder Krajen-
brink wijst erop dat er geen
sprake kan zijn van een fikse fi
nanciële vergoeding aan Viet
nam, in ruil voor het terugne-
LEIDEN
Na alarm Leidse hoogleraar Spierdijk
caties bij ongeveer 20.000 nar
coses. De artsen konden deze
gevallen vertrouwelijk melden.
Wemer tekent bij deze cijfers
aan dat de meeste narcoses in
een academisch ziekenhuis
door assistenten-in-opleiding
worden gegeven. „Daarbij gaat
natuurlijk vaker iets mis dat in
andere ziekenhuizen met erva
ren anesthesisten." Hij ver
wacht dan ook dat de landelijke
cijfers gunstiger zullen blijken
dan die in het AZL.
Hij onderschrijft niet de me
ning van Spierdijk dat er bij elke
operatie een narcotiseur aan
wezig moet zijn. In de meeste
ziekenhuizen werkt een anes
thesist aan twee operatietafels.
„Dat kan best als de aard van de
operatie het toelaat en er vol
doende bewakingsapparatuur
aanwezig is." Hij wijst ook op
de aanwezigheid van anesthe-
sie-verpleegkundigen tijdens
een operatie. „Zij zijn het best
opgeleid in Europa."
Er komt een uitgebreid landelijk
onderzoek naar narcosefouten.
De studie, waarbij een half mil
joen narcoses worden betrok
ken, moet nog dit jaar van start
gaan en zal twee jaar duren.
Het onderzoek is een initiatief
van de Nederlandse Vereniging
van Anesthesiologen (NVA). De
voorzitter van deze vereniging,
de Nijmeegse anesthesist Wer
ner, zegt dat er over fouten bij
narcoses weinig gegevens be
schikbaar zijn. .Alles is geba
seerd op speculaties". De studie
wordt verricht door het Centraal
Begeleidings Orgaan voor inter
collegiale toetsing.
De Leidse hoogleraar Spier
dijk stelde afgelopen vrijdag tij
dens zijn afscheidscollege dat in
het Leidse Academisch Zieken
huis (AZL) één op de 38 narco
ses niet perfect verloopt. Anes
thesisten van het AZL meldden
de afgelopen anderhalf jaar in
meer dan 500 gevallen compli-
'Discussie over hoogte voorlopig niet nodig
DEN HAAG GPD
Het kabinet zal niet tornen aan de aow. Daar is op korte
termijn geen aanleiding toe. Ook de aftrekbaarheid van
de pensioenpremies wordt niet aangetast. Dat heeft
staatssecretaris Ter Veld van sociale zaken gisteren in de
Tweede Kamer gezegd.
maar met de inflatie (waarde
vast), wees Ter Veld af.
Het tomen aan de aow-nor-
men vond ook geen genade. Nu
krijgt een bejaarde met een
partner 50 procent van het mi
nimumloon, een alleenstaande
bejaarde 70 procent. Gehuwde
bejaarden krijgen samen 100
procent. Is de partner van de
bejaarde jonger dan 65 jaar, dan
is het percentage 50 procent
plus een toeslag aan de hand
van het inkomen dat de partner
verdient.
Ter Veld wil wel denken over
het heffen van een aow-premie
over de pensioenen, als dat
noodzakelijk blijkt om de aow-
premies binnen de perken te
houden. Nu gebeurt dat niet.
De staatssecretaris wees er ter
vergelijking op dat zieke werk
nemers ook Ziektewetpremie
De Kamer praatte gisteren over
de aow en de pensioenen. Door
de vergrijzing wordt de aow de
komende tientallen jaren steeds
duurder en volgens sommigen
vrijwel onbetaalbaar. Ter Veld
erkende dat de financiering van
de aow tussen 2010 en 2040 een
probleem kan worden. Dat wil
ze in de eerste plaats aanpakken
door meer mensen aan het
werk te helpen, zodat er meer
belasting en premie binnen
komt.
Bezuinigen op de aow op zich
wees de staatssecretaris van de
hand. „Dat is van de gekke als
het gaat om een basisvoorzie
ning", betoogde zij. Ook een
voorstel om de aow niet meer
met de lonen in de bedrijven op
te laten trekken (welvaartsvast),
betalen. „Maar van mij krijgt u
daartoe geen voorstel en ik zit
er, ijs en weder dienende, tot
medio 1994", stelde ze.
De staatssecretaris zei geen
plannen te hebben de belas
tingvrijstelling voor aanvullende
pensioenen aan te pakken. Zij
wees er wel op dat aanvullende
pensioenen steeds beter wor
den, maar daardaar ook steeds
hoger worden en ruimte ops
loten voor verbetering van de
arbeidsvoorwaarden. Zo zullen
de premies voor aanvullende
pensioenen tussen nu en 2030
verdubbelen.
Ter Veld bepleitte het 'ver
wachtingspatroon' voor aanvul
lende pensioenen neerwaarts
bij te stellen. Daarbij zou de
norm van 70 procent van het
laatstverdiende loon, omgezet
kunnen worden in 70 procent
van het gemiddeld verdiende
loon. Zij wil over deze zaken
een 'open discussie' met werk
gevers en werknemers. Afdwin
gen kan het kabinet niets.
'Wolfson' hervat -
morgen het werk
DEN HAAG GPD
De Commissie-Wolfson hervat
waarschijnlijk morgen haar on
derzoek naar een regulerende
energieheffing. De commissie,
die later deze maand rapport uit
moet brengen, schortte de
werkzaamheden vrijdag op na
uitlatingen van minister An-
driessen (economische zaken),
waarin hij de energieheffing
volkomen afkraakte. Na een ge
sprek tussen commissievoorzit
ter Wolfson en Andriessen is
echter besloten de draad weer
op te pakken.
Volgens Wolfson heeft de mi
nister nu duidelijk gemaakt dat
hij nog steeds prijs stelt op de
uitkomsten van het onderzoek.
Vlak na Andriessens uitspraken
twijfelde de commissie daar he
vig aan. Wolfson sprak gister
middag echter van een „bevre
digende uitleg" van de kant van
Andriessen.
Minister Andriessen weigerde
elk commentaar. Hij wil van
daag eerst de Tweede Kamer in
lichten over het verloop van het
gesprek. De Commissie-Wolfs
on bestudeert momenteel ver
schillende deelstudies (onder
meer van het Centraal Planbu
reau) over de uitwerking van de
energieheffing. Uit verschillen
de uitgelekte deelrapporten is
gebleken dat eenzijdige invoe
ring van heffingen in Nederland
slecht is voor de concurrentie
positie van het bedrijfsleven.
men van de Vietnamese asiel
zoekers. „Dat schept onge
wenste precedenten", aldus
Krajenbrink.
Voor hem is een bijdrage uit
bijvoorbeeld het budget van het
Terugkeerbureau wel bespreek
baar. Dat bureau bestaat sinds
begin dit jaar, en heeft een rela
tief bescheiden budget voor het
onderbrengen van uit te zetten
asielzoekers in andere landen.
Naar verluidt wil Vietnam alleen
meewerken aan terugkeer van
de asielzoekers, als Nederland
met flink wat geld over de brug
komt.
Kosto schrijft in zijn brief dat
hij het terugsturen van de asiel
zoekers vanuit Praag „zeer on
redelijk" vindt, temeer omdat
eerder in achttien soortgelijke
gevallen eerder wel toelating tot
Tsjechoslowakije is verleend.
Kosto meldt verder dat vorig
jaar 503 Vietnamezen asiel in
Nederland hebben gevraagd,
van wie 451 uit Tsjechoslowa
kije zijn gekomen. De overige
52 waren bootvluchtelingen
(37) of kwamen uit Duitsland,
Bulgarije of de voormalige Sov
jetunie (15). Vandaag debatteert
Kosto met de Tweede Kamer
over de asielzoekers.
Twee aapjes kijken door de tralies nieuwsgie
rig in de lens van de fotograaf. De twee zijn
gehuisvest in het opvangcentrum van de Stich
ting Apen Adoptie en Protectie (AAP) in Am
stelveen. Ze zitten er samen met zo'n tachtig
andere apen. De dieren zijn afkomstig van ei
genaars uit heel Europa, die de apen niet lan
ger kunnen handhaven of geen vergunning
hebben om ze te houden. Het centrum van
AAP wordt nu echter met sluiting bedreigd,
omdat het op een plek staat waar een nieuwe
weg moet worden aangelegd, foto anp paul
vreeker
ACHTERGROND
DEN HAAG GERARD KRUL
Dirk Jacob Wolfson (22 juni 1933) is een
beetje een dromer. Een dagdromerige pro
fessor. Niet wereldvreemd, ook niet ver
strooid. Eerder dromerig in de onschuldige,
kinderlijke betekenis. De andere economen
in de PvdA (Rick van der Ploeg, Flip de
Kam, Eduard Bomhoff) noemen zichzelf
'nieuw-flinkserig' ruwe bolsters met blanke
pitten. Hun hart heet links te zitten, hun
economisch verstand rechts. Dirk Jacob
Wolfson hoort daar niet bij: blanke pit,
zachte bolster.
Begin jaren tachtig was Dik Wolfson
hoogleraar in de Openbare Financiën aan
de Erasmusuniversiteit van Rotterdam.
Vanuit zijn woonplaats Delfshaven, een ro
mantisch stukje havenstad dat de Duitse
slopers in de meimaand van 1940 groten
deels intact hebben gelaten, ging hij in die
dagen op de fiets naar zijn werk. Dagelijks
de Maas stroomopwaarts volgend, enkele
kilometers peddelend naar de collegezalen.
Een oud-student en blijvende fan, nu ho
temetoot bij een grote beleggingsmaat
schappij: „Hij fietste zoals professoren ho
ren te fietsen. Géén tempo, omhoog kijken
en denkend op de pedalen. Als je hem ach
terop kwam, moest je altijd die afweging
maken: Zeg ik dag en fietsen we saampjes
op of doe ik net alsof ik hem niet zie en trap
ik stevig door. Als je doortrapte was je in
een kwartiertje op school. Als je dag zei
kostte dat drie kwartier. Want zo fietst een
hoogleraar als Dik Wolfson."
De laatste maanden lijkt Wolfson uitver-
De ruzie tussen de Commissie-Wolfson
en minister Andriessen van economische
zaken is bijgelegd. Het duurde slechts
enkele dagen voordat de twee partijen
zich weer met elkaar verzoenden. De si
tuatie is kenmerkend voor de commis
sievoorzitter, want Dik zo mogen z'n
vrienden hem noemen heeft een kin
derlijke hekel aan ruzie.
koren om de PvdA uit het slop te trekken.
Het rapport van de Commissie-Wolfson
over de toekomst van de sociaal-democra
tie en de sociale zekerheid moet de ver
dwaasde PvdA immers tijdens een congres
in maart tot nieuw elan en nieuwe eenheid
brengen. Op verzoek van het kabinet leidt
de dromerige professor tegelijkertijd een
andere Commissie-Wolfson die moet be
richten over de effecten van milieuheffin
gen op de economie.
Tussen al zijn commissie-werkzaamhe
den door reisde Dik Wolfson nog een week
je naar de nieuwe republiek Rusland om de
versplinterde nieuwe staat te adviseren over
een systeem van sociale zekerheid na het
vergaan van het communisme.
Een druk baasje die Wolfson. Nog maar
drie jaar geleden leek de econoom zijn
glans echter te hebben verloren. Na een
prachtige loopbaan als internationaal en
nationaal werkend econoom (Internatio
naal Monetair Fonds, ministerie van finan
ciën, Wereldbank, hoogleraarschap, toe
zichthouder Nederlandsche Bank, kroonlid
Sociaal Economische Raad, lid Weten
schappelijke Raad voor het Regeringsbeleid,
etc.) doofde het licht.
Dat Dik Wolfson vandaag weer midden in
het licht van de publiciteit staat is vooral te
danken aan Wim Kok, vice-premier van een
lusteloze coalitie, minister van financiën
met eerTloden last van schulden op de nek
en politiek leider van een partij in verre
gaande staat van ontbinding. Die Wim Kok
heeft immens veel problemen en bedroe
vend weinig vertrouwelingen. Dik Wolfson
hoort bij dat uiterst schaarse specimen.
Mensen die van nabij met hem gewerkt
hebben en werken, roemen z'n charme en
zijn theoretische vaardigheden. Dik Wolfs
on is geen doener, geen uitvoerder, geen
bestuurder. Hij is gek op ingewikkelde pro
blemen en maakt ze om te beginnen lek
kerbekkend groter. Dan construeert hij eco
nomische denkramen die collegezalen en
collega's in vervoering brengen, maar die in
de praktijk niet werken. Dat weet hij zelf als
beste en daarom kiest hij voor de rol van de
adviseur, de denker, de 'ghost-writer', de
denk-tank en laat hij de rauwe uitvoering
graag aan de politici over.
Prof. dr. Dik Wolfson heeft één klein ge
brek dat voor zijn positie als adviseur van
DEN HAAG GPD
Bij het horen van alle voordelen
van het vrouwencondoom kun
je maar tot één conclusie ko
men: femidom, zoals het nieu
we voorbehoedsmiddel heet, is
een welkome uitbreiding van de
anticonceptie. Zo is het sterker
dan het gewone'condoom, de
vrouw is niet meer afhankelijk
van de man en femidom kan al
vóór de gemeenschap worden
ingebracht. Bovendien is het
een goed wapen tegen Aids en
geslachtsziekten.
Het middel kwam gisteren op
de markt in Zwitserland. Naar
verwachting komt femidom in
het najaar in ons land in de
winkels te liggen. Het vrouwen
condoom is een zacht en trans
parant zakje met een binnen
ring en een buitenring. De flexi
biliteit zorgt voor aanpassing
aan de vorm van de vagina. De
binnenring wordt gebruikt om
het vrouwencondoom in te
brengen en sluit de baarmoe-
dermond af. Deze ring valt ach
ter het schaambeen en houdt
het condoom op de juiste
plaats. De buitenste ring ligt
plat over de schaamlippen.
De Engelse fabrikant Chartex
gaat het produkt op de markt
brengen. B. Groot, woordvoer
ster van Chartex in Nederland:
„We verwachten veel van fe
midom, omdat het de keuze
mogelijkheid van de vrouw ver
groot." De Groot verwacht dat
het vrouwencondoom in Ne
derland snel wordt geaccep
teerd.
Het inbrengen ziet zij niet als
een probleem. Ze noemt het
'een kwestie van uitproberen'.
„Bij een tampon inbrengen of
een condoom omdoen is het in
het begin ook wennen. Dat zal
met femidom niet anders zijn",
aldus De Groot.
In vijftien landen, ook in Ne
derland, zijn door 1700 paren
30.000 vrouwencondooms ge
test op effectiviteit, veiligheid en
acceptatie. Van de 'proefkonij
nen' was 65 procent tevreden
over het produkt.
De Rutgersstichting en de Ne
derlandse Vereniging voor
Seksuele Hervorming (NVSH)
zijn positief over het voorbe
hoedsmiddel. Nadeel van het
vrouwencondoom js de prijs. Ze
zullen per stuk ongeveer vier
gulden gaan kosten.
Stakingen zijn tijdelijk
UTRECHT ANP
Op twee bouwplaatsen in Oost-
Brabant heeft het vastlopen van
de onderhandelingen over een
nieuwe cao voor de bouwnijver
heid (240.000 werknemers) van
daag geleid tot 'spontane' werk-
onderbekingen. In totaal heb
ben volgens de vakbonden on
geveer 220 werknemers het
werk voor enige tijd neergelegd.
Vanochtend bleven 150
bouwvakkers op het Heuvel-
pan-project in Eindhoven lan
ger in de schaftkeet dan de be
doeling was. De circa zeventig
werknemers van het wegen
bouwbedrijf Mensvoort en di
verse bouwbedrijven die wer
ken aan het uitbreidingdplan
'De I-eest' in Veghel verlengden
hun middagpauze. Vorige week
vrijdag hebben al twintig werk
nemers bij een utiliteitsbouw
project in Sittard het werk voor
enige tijd onderbroken.
De bouwvakkers protesteren
met hun acties tegen de zoge
heten 'arbeidsvoorwaardelijke
stimulansen'
bouwwerkgevers het ziektever
zuim willen terugdringen. De
werkgeversorganisatie AVBB
heeft voorgesteld om de aanvul
ling op de Ziektewetuitkering
gedurende de eerste zes weken
te verlagen van 100 tot 80 pro
cent.
Voorts wil het AVBB dat werk
nemers bij ziekte maximaal vier
atv-dagen per jaar inleveren. De
vakbonden vinden die voorstel
len onaanvaardbaar. Zij braken
twee weken geleden de onder
handelingen af. Informeel over
leg met de werkgevers liep vori
ge week op niets uit. Toen al
dreigden de vakbonden met ac
ties, als de AVBB zou vasthou
den aan de voorgestelde maat
regelen.
Vanavond bekijken de werk
gevers en de bonden in een in
formeel gesprek of de onder
handelingen vlot zijn te trekken.
De partijen hebben op voor
hand al laten weten dat na af
loop geen inhoudelijke mede
delingen over de gesprekken
worden gedaan.
DEN HAAG GPD
De Stichting Natuur en Milieu
noemt de aantasting van de
ozonlaag iri het noordelijk half
rond „zeer verontrustend Na
tuur en Milieu vindt dat Neder
land het terugdringen van
chloorfluorwaterstoffen (cfk's),
die schadelijk zijn voor de
ozonlaag, onmiddellijk moet
versnellen.
Amerikaanse wetenschappers
maakten gisteren bekend dat
zich boven de dicht bevolkte
gebieden op het noordelijk half
rond grote hoeveelheden
chloorverbindingen bevinden,
die schadelijk zijn voor de
ozonlaag. Tot nog toe was al
leen bekend dat de ozonlaag
boven de Zuidpool en een deel
van Argentinië was aangetast.
De Amerikaanse wetenschap
pers hebben nu ook geconsta
teerd dat de ozonlaag boven de
Hudson-baai in Canada en bo
ven gebieden in Europa dunner
wordt. Het bedreigde gebied in
Europa strekt zich uit van Lon
den via Amsterdari) naar Mos
kou.
Nederland kent sinds 1990
het zogenoemde cfk-program
ma, dat het gebruik van deze
gevaarlijke stoffen moet terug
dringen. In 1990 ging nog 9300
ton cfk de lucht in. In 1995
moet dit aantal zijn terugge
drongen tot 95 ton. Nu blijkt dat
de ozonlaag in het noordelijk
halfrond gevaar loopt, moet het
programma worden versneld,
vindt Natuur en Milieu.
