Buitenland President Bush maakt van Jeltsin staatsman Dehaene moet België aan regering helpen Serviërs Krajina akkoord met VN-plan Labour: Conservatieven beginnen lastercampagne Haïtianen: 'Wanneer wij teruggaanzullen ze ons doden' Armenië wil vredesmacht voor Nagorno-Karabach Maandag 3 februari 1992 t: 023-150225 RONALD FRISART (chef) ONNO HAVERMANS HANS JACOBS JOLANDA OUKES Vertalingen: MARGREET HESLINGA E NIEftAANTSVERDRIET Vormgeving: ANDRIES DETMAR INWONERS VAN TOKYO zijn gistermorgen uit hun slaap opgeschrikt door een aardbe ving die een minuut lang aan hield. Er was geen schade en er waren geen gewonden. DE ITALIAANSE PRESIDENT SYRIË HEEFT BIJ DUITSLAND geprotes- Cossiga heeft gisteren de twee teerd tegen het beslag op een vrachtschip kamers van het parlement ont- met tanks voor Damascus. Volgens Bonn bonden en bepaald dat Italië was de actie uitsluitend gericht tegen de op 5 en 6 april naar de stembus Duitse scheepseigenaar. De tanks kunnen gaat. straks gewoon naar Syrië. DE IERSE PREMIER HAUGHEY wordt donderdag vrijwel zeker opgevolgd door rivaal Albert Reynolds. Reynolds is een oud-minister van financiën die vorig jaar werd weggezuiverd na een poging Haug- hey van zijn troon te stoten. United Press International (UPI). NIEUWSLIJN Vrouwencondoom in Zwitserland te koop Het vrouwencondoom maakt vandaag zijn werelddebuut in de winkels in Zwitserland. Het voorbehoedsmiddel is echter nogal duui, zo'n 12,50 gulden per pakje van drie, enigszins omslachtig in hel gebruik en volgens degenen die het hebben uitgeprobeerd neemt het hel plezier in seks weg. Een van de proefpersonen omschreef hei gebruik ervan als „zwemmen met je laarzen aan'' De condooms beschermen de vrouwen tegen zwanger schap en seksueel overdraagbare ziektes, zoals aids. Het pro- dukt, dat onder de naam femidom op de markt verschijnt, is een transparant scheurbestendig zakje dat begint met een platte ring. Het zakje gaat in de schede, de ring blijft buiten op de vagi- Inwoners Wales voor autonomie De meerderheid (79,9 procent) van de inwoners van Wales is voorstander van een vorm van autonomie voor dat deel van Groot-Brittannië. Dit is de uitkomst van een informele peiling die een krant in Cardiff deze week heeft gehouden. Bij een refe rendum in 1979 sprak 80 procent van de inwoners van Wales zich nog uit tegen het voorstel een eigen parlement voor Wales in het leven te roepen. Andorra in april naar stembus In Andorra, een klein vorstendom in de Pyreneën dat door Frankrijk en Spanje samen geregeerd wordt, worden in april ver vroegde verkiezingen voor een parlement gehouden. De perma nente commissie van het parlement, de Cornell General dels Vals, bepaalde de datum op 5 april. Het parlement bestaat uit 28 leden Van de 50.000 inwoners van het bergstaatje zijn er 8.239 kiesgerechtigd. De ambtstermijn van de huidige regering liep tot december 1993. Ze had net een begin'gemaakt met geleidelijke hervormingen waaronder het opstellen van de eerste grondwet voor Andorra in 700 jaar tijd. Geen kiesrecht voor vrouwen Kuwayt In een interview met het in Londen uitgegeven dagblad De Stem van Kuwayt heeft de Kuwaytse minister al-Sabah (binnenlandse zaken) gisteren gezegd dat Kuwaytse vrouwen geen kiesrecht zullen krijgen „omdat het in strijd is met de kieswet". Vrouwen was na de bevrijding van Kuwayt wegens hun rol in het verzet „aandacht" beloofd voor hun deelname aan het politieke leven. Extra celstraf ex-president Bangladesh De ex-president van Bangladesh, Ershad, is vandaag door een speciale rechtbank veroordeeld tot driejaar gevangenisstraf we gens corruptie. Eerder was hij in 1990 al veroordeeld tot tien jaar celstraf wegens illegaal wapenbezit. De voormalige president die in 1982 de macht greep tijdens een niet bloedige coup, werd in 1990 afgezet tijdens een volksopstand. Basken demonstreren tegen terrorisme Ongeveer een kwart miljoen mensen hebben zaterdag in de Bas- kische stad Bilbao een demonstratie voor vrede gehouden. De manifestatie, die zonder incidenten verliep, had als motto: „Haast 25 jaar geweld en bijna 900 doden. Het is eindelijk tijd voor een leven in vrede". Met uitzondering van de radicale be weging Herri Batasuna gaven alle Baskische groeperingen ge hoor aan de oproep tot deelname. Shell Oil boekt fors verlies Shell Oil, de Amerikaanse tak van de Koninklijke/Shell Groep, heeft in het vierde kwartaal van vorig jaar een verlies geleden van 23 miljoen dollar (41,4 miljoen gulden). In dezelfde periode van 1990 maakte het concern nog een winst van 446 miljoen dollar. Over geheel 1991 daalde de winst met 1,02 miljard dollar tot 20 miljoen dollar. De verliezen zijn onder meer te wijten aan een verouderde raffinaderij en een juridische schikking. IBM wil met Olivetti in zee Het Amerikaanse computerconcem IBM wil samenwerken met zijn Italiaanse branchegenoot Olivetti. Dat heeft de topman van IBM-Italia, Lucio Stanca, afgelopen weekeinde gezegd in een in terview met de krant II Corriere della Sera. Zowel IBM als Olivetti kampen momenteel met financiële problemen. IBM is momen teel bezig branchegenoten als partner aan te trekken. Zo kondig de het concern vorige week samenwerking aan met het Franse Buil. Vorig jaar kondigde IBM aan op technologisch gebied sa men te gaan met de Amerikaanse concurrent Apple. 'Verschroeide aarde' tactiek IRA Drie bomaanslagen op hotels in Belfast hebben de Noordierse SDLP-politicus Alban Maginess gisteren de uitspraak ondokt dat het Ierse Republikeinse Leger (IRA) „een systematische campag ne vooreen politiek van verschroeide aarde voert." De IRA heeft de bomaanslagen zelf omschreven als een middel om de „eco nomische oorlogsvoering" tegen Groot-Brittannië op te voeren. Omdat de hotels op tijd geëvacueerd konden worden, vielen er zaterdag geen slachtoffers. Wel werd aanzienlijke schade aange richt doiiccci amd Jaar koning, ontbood de voor- RRUSSFL ANP zjtters reC, de Vlaams-socialistische PS en de Waalse PS plus de liberale kop stukken uit de beide landsge deelten. Het resultaat van die beraadslagingen was dat Wat- helet alsnog werd bevrijd van zijn opdracht en Dehaene de informatie-opdracht, waarmee volgens een droge mededeling van het paleis de koning hem vervolgens belastte, aanvaard- Koning Boudewijn van België laat er geen gras over groeien. Na overleg met de drie grote partijen is het afgelopen week einde de Vlaamse christen-de mocraat Jean-Luc Dehaene aangesteld tot informateur om te proberen een uitweg te vin den voor de politieke crisis waarin België zich twee maan den na de parlementsverkiezin gen van 24 november bevindt. De 51-jarige CVP'er Dehaene lost Melchior Wathelet van de Waalse zusterpartij PSC af die zaterdag zijn formatie-opdracht aan de koning teruggaf. Wathe- lets ontslag hing al eerder in de lucht, ware het niet dat Boude wijn hem vrijdag vroeg aan te blijven. Ondertussen begon de vorst zich zelf te bemoeien met de tot nu toe vruchteloze in spanningen een nationale rege ring op de been te brengen. Boudewijn, al ruim veertig. de. Dehaene, demissionair vict- premier en minister van verkeer en institutionele hervormingen, wil „in alle discretie" opereren. Zo werd zondag „uit zijn omge ving" vernomen dat hij „reke ning zal houden met wat in de vorige fases is gebeurd". Verder zou Dehaene zich niet beper ken tot luisteren maar ook „proberen de verschillende standpunten dichter bijelkaar te brengen", zonder daarmee ie dereen vast te pinnen. tegen het VN-plan verzette, heeft het Joegoslavische presi dentschap de VN de garantie gegeven dat de blauwhelmen ongehinderd kunnen komen, en dat de plaatselijke instanties van de Servische gebieden in Kroatië actief met hen zullen samenwerken. „Daarmee is vol daan aan de voorwaarden voor een besluit van de Veiligheids raad over het sturen van deze troepen naar Joegoslavië", al dus een verklaring van het pre sidium. Maar enkele Servische leiders uit Krajina lieten weten dat ze nog steeds bezwaar hebben te gen essentiële onderdelen van het plan, ook al stemden ze er in principe mee in. Vertegenwoordigers van de Ser vische enclave Krajina in Kroa tië zijn gisteravond akkoord ge gaan met het vredesplan van de Verenigde Naties op een verga dering met het door Servië be heerste presidentschap van Joe goslavië. Het fiat van Krajina, dat zich tot republiek heeft uitgeroepen, werd gepresenteerd door Mile Paspalj, de voorzitter van het parlement van het gebied. „Pre sident" Milan Babic van Kraji na, een felle tegenstander van het VN-plan, was niet aanwezig. De vrijdag begonnen besprekin gen duurden meer dan 40 uur. Na de onverwachte instem ming van Krajina, dat zich altijd Zondagsblad 'onthult' relatie Kinnock-Moskou londencees van zweeden Verenigde Staten hebben bekri- üseerd. Het gesprek zou halver wege de jaren '80 hebben correspondent De Britse Labour Partij heeft de regerende Conservatieven van John Major gisteren beticht van 'de smerigste verkiezingscam pagne van de eeuw'. Aanleiding voor de woede-uitbarsting was een artikel in de rechtse Sunday Times gisteren over de ver meende betrekkingen tussen Labour-leider Neil Kinnock en het Kremlin. Uit de archieven van de ont mantelde Communistische Par tij in Moskou had de zondags krant de 'notulen' verkregen van een gesprek tussen Kinnock en de Russische ambassadeur te Londen. Daarin zou hij tegen ambassadeur Popov hebben ge zegd dat de Britten zich tegen Thatcher zouden verweren zoals de Russen bij Stalingrad tegen de Duitsers. Hij zou ook het buitenlandse beleid van de Sovjetunie heb ben geprezen en dat van de Ambassadeur Popov stuurde vervolgens een verslag van het gesprek naar zijn bazen in Mos kou. Volgens Sovjet-spion Gor- doviesky, die enkele jaren gele den naar de Britten overliep, hadden Sovjet-ambassadeurs in die dagen dé neiging hun notu len wat aan te dikken om het Kremlin een plezier te doen. De Conservatieven ontken den bij monde van voorzitter Patten het startschot te hebben gelost voor een lastercampagne. Chris Patten omschreef de La- bour-politici als 'paranoïde'. Een andere Britse zondags krant, de gematigd linkse Obser ver, onthulde dat een aantal computerdisks met 'gevoelige informatie' de afgelopen maan den zijn ontvreemd uit de kan toren van vooraanstaande La- bour-politici. GUANTANAMO BAY DPA-Rtr De wanhoop en de angst staan duide lijk te lezen op de gezichten van de Haï- tiaanse vluchtelingen die zijn onderge bracht in kampen bij de Amerikaanse basis Guantanamo op Cuba. Veel man nen, vrouwen en kinderen zitten er al maanden, maar nu het Amerikaanse Supreme Court (Hooggerechtshof) een verbod op gedwongen repatriëring van de vluchtelingen ongedaan heeft ge maakt, zullen ze worden terugge stuurd. De enige weg uit het kamp leidt naar Haiti. De eerste 250 Haïtianen zijn gisteren al aan boord gegaan van een Ameri kaans schip dat hen terug zal brenger naar Haïti. Gelaten legden zij zich nee- bij hun lot. Anderen maken van de aan wezigheid van journalisten en came* mensen die het vertrek van de ee- -»e groep vastleggen, gebruik om hun hu- tratie over de gang van zakenr te uiten. En hun angst voor wat hun bij terugkeer te wachten staat. „Wanneer ik terugga, zullen zij mij doden", roept een van hen vertwijfeld uit. Circa 10.000 Haïtianen vluchtten weg uit Haïti na de staatsgreep die eind sep tember een einde maakte aan het be wind van de democratisch gekozen pre sident Jean-Bertrand Aristide. In over volle zeilboten en gammele bootjes ver trokken 7ii. De meesten werden opgepikt door de Amerikaanse kustwacht en on dergebracht op de basis Guantanamo of schepen van de kustwacht, maar hon derden kwamen tijdens de gevaarlijke zeereis om, aldus luitenant Peter an de kustwacht, h b#" gevlucht, omdat ik beschoten wera /egt een vrouw, die nu tot de eer sten be« oort die teruggaan. „Iedereen v\a- ba« g zo zegt zij over de tijd van vlaJ na de staatsgreep. Een bouwvakker vali aa- oij„Iedere dag vielen er scho ten. \eie- zijn omgekomen". Zijn ver- zoek om asiel is afgewezen en hij zal te rug moeten naar zijn vaderland. Hoe het daar op dit moment is weet hij niet, maar hij houdt het voor mogelijk dat mensen opgepakt en gemarteld worden. Brigadegeneraal George Walls, die sinds november de operatie in Guanta- namo-baai leidt, doet veel verhalen over de politieke vervolging op Haïti af als „erg overdreven". Deze eenvoudige mensen stonden „ver van het regerings niveau", zo verklaart hij. Hij hecht niet veel geloof aan hun verhalen. „Zij weten precies wat zij de immigratiefunctiona rissen moeten vertellen. Zij kennen de beste verhalen. Maar veel variatie zit er niet in". Ruim 3.300 vluchtelingen zijn in- midddels als asielzoeker aanvaard en 1.600 mensen wachten nog in kamp- Buckley bij Guantanamo op vervoer naar de Verenigde Staten. Dat zovelen toch als asielzoeker zijn toegelaten, heeft anderen ertoe gebracht ook te vluchten, zo meent een hoge officier van de kust wacht. Een uitspraak van de federale rechter- bank in Miami verhinderde sinds twee maanden gedwongen repatriëring van de vluchtelingen. De Amerikaanse rege ring waarschuwde dat nog eens 20.000 Haïtianen van plan waren naar de VS te vertrekken en zij deed een dringend be roep op het Hooggerechtshof de uit spraak van de federale rechtbank onge daan te maken. En afgelopen vrijdag gaf het Hooggerechtshof, met zes stemmen voor en drie tegen- de regering haar zin. Het terugsturen van de vluchtelingen zal ongeveer een maand duren. Verzet tegen de repatriëring verwacht brigade generaal Walls niet. Charles Schumer, die voor de Demo craten in het Huis van Afgevaardigden zit, zei dat hij begin volgende week met een wetsvoorstel wil komen om de ge dwongen repatriëring te verbieden. De Haïtianen zouden tijdelijk een be schermde status krijgen, tbtdat president George Bush het Congres kan verzeke ren dat de democratie op Haïti is her steld. „Wij gaan niet terug" roepen deze Haïtianen nadat het Amerikaanse Hoogerechtshof bekendmaakte dat ge dwongen repatriëring van de vluchtelingen is toegestaan. •foto afp Politiek succes brengt Jeltsin geen economische steun De Verenigde Staten en Rusland hebben formeel vriend schap gesloten en de oude vijandschap tussen de VS en de Sovjetunie begraven. Na een bijeenkomst in Camp David verklaarden de presidenten Bush en Jeltsin dat een nieuw tijdperk van vriendschap en samenwerking is aan gebroken. President Bush deed zijn uiter ste best om Jeltsin de status van een internationaal leider te ge ven. Vrijdag bij de VN-top in New York ging Bush als een vriend naast Jeltsin zitten met de hand om zijn schouder. De twee presidenten meldden ook dat zij elkaar al bij de dag in Camp David echter niet. Wel zullen ze binnenkort twee topconferenties beleggen in Moskou en Washington. Minis ter Baker (buitenlandse zaken) gaat in de loop van deze maand naar Moskou en de hoofdste den van andere republieken om te spreken over een verminde ring van het aantal kernwapens. Jeltsin wil terug naar £500 kern wapens, Bush wil niet verder gaan dan 6000. Baker zal ook het verdere verloop van de hu manitaire hulp aan het GOS be studeren, waartoe een interna tionale conferentie de vorige maand in Washington besloten heeft. De officiële verklaring was verder een herhaling van eerde re afspraken tussen Bush en Gorbatsjov. Het belang was dat die afspraken nu formeel zijn overgegaan op Rusland, dat daarmee in de internationale politieke arena weer een nieuwe stap heeft gezet als officiële op volger van de Sovjetunie. Tegenover het politieke suc ces van Jeltsins reis staat de te leurstellende economische oogst. In Canada sprak hij giste ren met enige verbittering over het gebrek aan animo van het Canadese bedrijfsleven om te investeren. Soortgelijke kritiek had hij eerder vorige week al op Amerikaanse bedrijven. Er heerst in het westen „geen echt begrip voor de ontwikkelingen" in de voormalige Sovjetunie, zei Jeltsin. Opiniepeilingen wijzen Jeltsin nog steeds aan als de populair ste politicus in zijn land, maar de percentages zakken onrust barend. De man in de straat be grijpt niet dat hij vijf tot tien keer zoveel moet betalen voor levensmiddelen. Daarnaast kampt Jelstiri met het nationa lisme en groeiende weerstand in het leger. De komende weken zullen moeten uitwijzen of de sociale onvrede gaat uitmonden in massale acties en hoe sterk Jeltsins positie werkelijk is. On tevreden officieren hebben al aangekondigd zich bij acties „aan de kant van het volk" te scharen. Turkije wil de inwoners eva cueren van dorpen in het bergachtige zuidoosten van het land, waar zeker 142 doden zijn gevallen bij een reeks lawi nes. De men sen zullen naar naburige ste den worden overgebracht, zo verklaarde de minister Kumbaracibasi (huisvesting) gisteren. Het afgelopen weekeinde werden met name de drie oostelijke pro vincies getrof fen dooreen reeks lawines, veroorzaakt door hevige sneeuwval. Zeker 142 mensen kwa men om en er worden nog 150 personen vermist. Reddingswerkers vonden gisteren in Gormec, een 258 zielen tellend dorp in de provincie Simak, 26 lijken (foto). Het dorp werd zaterdag bedol ven onder een enorme sneeuwmassa. Voor vandaag wordt nog meer sneeuw verwacht. •foto epa DAVOS-MOSKOU Ap-Rtr-AFP De Armeense president Ter-Pe- trossian heeft gisteren in het Zwitserse Davos opgeroepen tot de vorming van een vredes macht van de Gemenebest van Onafhankelijke Staten (GOS), die in Nagorno-Karabach gesta tioneerd zoy moeten worden als buffer tussen de Armeniërs en de Azerbajdzjanen. Als dit te lang op zich zou la ten wachten en als de situatie slechter zou worden, wil Ter- Petrossian de Verenigde Naties vragen tussen beide te komen. Azerbajdzjan is tegen het voor stel, maar minister Sadichov (buitenlandse zaken) heeft gis teren aangeboden zijn Armeen se collega te ontmoeten om het conflict te bespreken. Het afge lopen weekeinde is weer zwaar gevochten in de overwegend Armeense enclave binnen Azer bajdzjan. De Armeense minister van defensie heeft aangekondigd van de enclave een onneembare vesting te maken om te voorko men dat Nagorno-Karabach volledig in handen valt van Azerbajdzjan. Het Congres van Tataren, dat bijeen is in Kazan, de hoofdstad van de autonome republiek Tatarstan, heeft zaterdag de wederoprich ting geproclameerd van de onafhankelijke staat „die op 2 oktober 1552 was opgeschort na agressie door de buurlanden". De partij zal om aansluiting van de nieuwe staat bij de Verenigde Naties vragen. In de voormalige Sovjetunie bestond, binnen het grondgebied van de Russische Federatie, een autonome Tataarse republiek (Ta taarse ASSR), met als hoofdstad Kazan en met ruim 3 miljoen in woners. Het Congres in Kazan koos een „schaduwparlement", de Milli- Mejlis (nationaal congres) met 75 leden, van wie 25 de Tataren ver tegenwoordigen die buiten het gebied wonen. Tot voorzitter koos het Talgat Abdoelin, die lid is van het parlement van Tatarstan. Het parlement van Tatarstan had in oktober een onafhankelijk heidsverklaring aangenomen die nog aan een referendum moet worden onderworpen. De plaatselijke regering voert onderhande lingen met Moskou over een grotere financiële autonomie.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1992 | | pagina 4