Feiten Berbers houden FIS op afstand Georganiseerde misdaad laat meer dan eens steekje vallen Heeft een sinaasappel gevoel? Wij vochten tegen kolonialisme en vechten zo nodig tegen fundamentalisme De bergen strekken zich donkergroen uit in de koude ochtendzon. De negentiende-eeuwse boerderijen van al lang geleden verlaten nederzettingen liggen verscholen achter de eucalyptusbomen. Een sierlijk viaduct over spant een mistige bergengte. geen trots hebben. Maar als je hebt moeten worstelen, dan waardeer je de vruchten van je harde werken." Tijdens de eerste verkiezings ronde in december 'teelde' de bevolking van de provincie Tizi Ouzou wat het FIS moet heb ben beschouwd als een zeer verboden vrucht: twaalf van de zestien gekozen kandidaten kwamen uit non-religieuze FFS, terwijl om de resterende vier ze tels tijdens de tweede ronde ge streden zou worden tussen FFS en RCD. Geen enkele islami tische kandidaat heeft bij de Berbers een zetel gehaald. „We hebben niet op de komst van het FIS gewacht voordat we islamitisch werden", zegt Idres met zachtmoedig cynisme. „Wij zijn al eeuwenlang islamieten. Het volk van Kabyle was al isla mitisch voor de mensen van het FIS geboren waren...Het FIS zegt dat vrouwen niet zouden moeten werken en in huis moe ten blijven. Maar er wonen hier 120.000 mensen in onze stad en 51 procent daarvan is vrouw. Hier hebben we een gezonde omgeving, waar vrouwen nor maal kunnen opgroeien. Wij hebben niet het recht 51 pro cent van onze bevolking in een museum te zetten." De Berbers, de oorspronkelijke bewoners van wat de Romantici de Barbarijnse kust noemden, zijn een ouder volk dan de Phoeniciërs, de Romeinen en de Arabische indringers die de islam naar de Maghreb brach ten. Hoewel ze vasthouden aan hun Algerijnse nationaliteit, huiveren de meeste inwoners van Tizi Ouzou bij het idee dat zij Arabieren zouden zijn. Toen de Berbers hoorden dat de predikers van het FIS hen in de moskeeën van Algiers en Oran tot ongelovigen hadden ver klaard en zouden hebben aan gekondigd dat het FIS bereid Dit is het land waarvoor de pieds noirs (Franse kolonisten) ooit bereid waren te sterven. Wanneer we het oude Franse stadje Isser naderen, grijnst de chauffeur. „Vanaf dit punt", zegt hij, „bestaat het FIS niet." En hij heeft bijna gelijk. De poli tieke leuzen langs de wijngaard zijn in het Frans en Tamazirte de taal van de Berbers van Kabyle en de vervagende ver kiezingsaffiches op de muren van Tizi Ouzou roepen alleen de aanhangers van het Rassem- blement pour La Culture et La Democratie (RCD) en het Front des Forces Socialistes (FFS) op hun stem uit te brengen in de tweede ronde van de parle mentsverkiezingen, die nooit hebben plaatsgevonden. Slechts een paar slordig gekalk te leuzen steken de loftrompet over de islamitisch fundamen talistische waarden van het Front Islamique du Salut, het FIS. De meisjes dragen geen hoofddoekjes. De gezichten van de mannen worden niet gesierd door baarden. Er zou geen isla mitische republiek gekomen zijn in Tizi Ouzou. Onafhankelijk Omgeven door deze onherberg zame hoogten, is het niet moei lijk om te zien waarom niet. De Berbers van Kabyle zijn een on afhankelijk volk in een ongast vrij landschap. Mustafa Idres, de gezette landbouwwerktuig- kundige die burgemeester is van Tizi Ouzou, heeft een dui delijke kijk op de zaak. „Wan neer iemand is opgegroeid in een gebied waar de natuur on vriendelijk is, heeft hij mis schien iets meerwaardigheid", zegt hij, „Ik bedoel niet dat mensen die op vlak land wonen In traditionele gewaden geklede Algerijnen Berbers venwelkom- den interim-president Boudiaf op zijn terugkeer na 27 jaar ballingschap. •foto epa was 'tweederde van Kabyle te vernietigen om het volk te isla- mitiseren', waren de verkie zingsvooruitzichten voor het FIS in Tizi Ouzou verkeken. De afgelopen herfst organiseer de het FIS een 'nationale mars' door de straten van de stad, waarbij 30.000 aanhangers met vrachtwagens werden aange voerd bijna allemaal uit Al giers, Oran en Constantine - FIS-raadsleden eraan dat de be volking van Kabyle religie en 'de economie' beschouwt als twee verschillende zaken. Gestikt Tizi Ouzou heeft nu een plaat selijk weekblad, Le Pay, dat een oplage heeft van 40.000 exem plaren en 38 nummers heeft ge publiceerd met in elk num- maar ze werden door het groot- mer twee pagina's in het Tama- ste deel van de bevolking v Tizi Ouzou genegeerd. Bij de zirte. Het blad wordt gemaakt op de begane grond van het plaatselijke verkiezingen in juni Cultuurhuis, een wegrottend 1990 slaagde het FIS erin drie van de vijftien gemeenteraads gebouw met stalinistische pre tenties dat de in diskrediet ge- zetels te verzamelen. Tevergeefs raakte regering van het Front de hebben zij een verbod geëist op Liberation National (FLN) aan de verkoop van alcohol in de de inwoners van de stad heeft stad. Idres herinnerde de drie geschonken. Volgens Ali Amroun, een van de elf aandeelhouders van het nieuwsblad, heeft het FIS de eerste ronde van de parle mentsverkiezingen alleen maar kunnen winnen omdat de de mocratische partijen elders in het land verdeeld waren. „Het FIS zou nooit een islamitische republiek hebben kunnen vor men omdat de democraten, die in werkelijkheid in de meerder heid zijn, daar tegen zouden zijn", zegt hij,Algerije zou ge stikt zijn." Tijdens hun redactievergade ring waren Amroun en zijn staf van negentien mensen zeer be slist dat een tweede ronde, die het FIS aan de macht zou heb ben gebracht, rampzalig zou zijn geweest voor Algerije. „Meer dan anderhalf miljoen mensen zijn gestorven om dit land te bevrijden van de Fran sen", zegt Achour Belghezli, een van de verslaggevers. „Wij res pecteren tolerantie in individu en en politieke pluraliteit. Wij hebben geleerd kritisch te zijn, in het belang van het opbouwen van een democratisch land. Wij zijn allemaal Algerijnen. Maar we hebben ons lesje geleerd in de jaren tussen 1954 en 1962. Wij hebben tegen het kolonia lisme gevochten en we zijn be reid ook tegen het fundamenta lisme te vechten." Protest Idres kiest zijn woorden voor zichtiger. „Ik voelde me uiteen- gescheurd toen de regering de tweede ronde van de verkiezin gen afgelastte omdat ik het FIS respecteer als politieke par tij en omdat ik als democraat geloof dat verkiezingsuitslagen gerespecteerd dienen te wor den. Maar de mensen stemden op het FIS als protest tegen het oude FLN. Nu ik tijd heb gehad om na te denken over hoe de democraten verdeeld waren ter wijl zij zich hadden moeten ver enigen, geloof ik dat Algerije zich niet nog zo'n avontuur kan veroorloven. Voorlopig niet." VERTALING: LUUTJE NIEMANTSVERDRIET Zaterdag Jmari 1992 Redactie: 023-150225 JANINE BOSMA ALTAN EROOGAN RONALD FRISART (dief) ONNO HAVERMANS PATRICK VAN DEN HURK HANS JACOBS JOLANDA OUKES JAN PREENEN SJ AAK SMAKMAN Vertalingen: MARGREET HESUNGA LUUTJE NIEAAANTSVERDRIET Vormgeving: MITZIE MEUERHOF MAANDAG OP DEZE PAGINA: Is de schrik van de 'Ossies' dement of een simulant? Moord uit 1931 breekt ex-Stasi-chef Mielke op EN MENINGEN STANDPLAATS PARAMARIBO Heeft een sinaasappel gevoel? En als hij nog aan de boom hangt? Ik hoop van niet. Want een paar maal per dag pomp ik een sinaasappel vol met lood. Ik oefen met de windbuks. Hij hangt mooi op ooghoogte, pre cies voor het balkon. Ik wil de sinaasappel raken vanaf de heup, zonder met mijn ogen te knipperen. Wat Willem Teil deed met de appel, wil ik kun nen met tropisch fruit. Mijn schietvaardigheid moet verbeteren. Het schot moet raak zijn en dodelijk. In een wind buks ontploft niks. Zoals het woord al zegt: de windbuks laat een venijnig windje en dat windje stuwt het kogeltje voort in de richting van de appelsien. En straks in de richting van de rat. De rat moet dood. De fami lie van de rat moet ook dood. Alle ratten moeten dood. Zo dood mogelijk. Graag zou ik die ene rat met mijn eigen handen willen wurgen. Maar dat is moeilijk. De rat laat zich niet gemakkelijk vangen. En al zou het me lukken, dan zou de rat me bijten. Helse pijnen en op zijn minst ziekte van Weill. De windbuks is derhalve een hygië nische oplossing. Ik hou schone handen en de rat gaat naar de rattenhel. Ik geef toe: het is allemaal uit moordlust en het gaat gepaard met negatieve gevoelens. Maar ik heb dan ook gezien hoe die rat keek naar mijn pasgeboren doodskopaapje, de liefdesbaby van Anton en Dora. Het aapje is zo groot als een lucifersdoosje. De rat is zo vet als een big. Daar word je vanzelf negatief van. Weg met die rat, ook al heeft hij thuis zelf een hol vol jong. Wie zei daar dat de natuur mooi was? Wreed is een beter woord. En sommige delen van de na tuur zijn lekker. Zoals dat bos- hert waarmee onlangs vrienden kwamen aanzetten. Dat dier had wat mij betreft de kogel niet hoeven te krijgen. Maar hij kreeg hem toch. En ik de tropi sche reerug, alsmede een keuri ge achterbout. Zo ziet u maar. De dood kan ook gepaard gaan met louter positieve gevoelens. Terwijl ik het boshert sta te vil len, loeren mijn andere apen angstig door het keukenraam. Ze stellen zich aan, want ze hebben vorige week nog geza menlijk een vogeltje gevangen en gedemonteerd. Dat vond ik weer niet leuk om te zien, al ben ik in die dingen wel wat makkelijker geworden. In Para maribo woon je buiten. En bui ten gebeurt meer dan in een plantenbak boven de centrale verwarming. Of heeft u daar wel eens een rat op een babyaap zien loeren? In dat geval heeft u mijn toestemming om de wind buks te pakken. Wel eerst oefe nen op een fruitschaal. Die is vast gemakkelijker te raken dan mijn sinaasappel. MARIE-ANNET VAN GRUNSVEN CORRESPONDENT Het Islamitisch Bevrijdingsfront krijgt bij de Berbners geen voet aan de grond. Krelis Zonnebloem drukt ner veus zijn zoveelste sigaretten peukje uit. Hij ademt zwaar. De wasem doet de ramen van zijn bestelbusje volledig beslaan. „Rustig, Krelis, rustig", schiet het door zijn hoofd. Met korte, nerveuze armbewegingen veegt hij voor de zesde keer binnen een half uur met de mouw van z'n jasje de ruiten van het busje schoon. Krelis laat alles nogmaals de re vue passeren. Eigenlijk is het heel simpel: om kwart vóór vier moet hij op het Amstelstation zijn. Schilderijtjes overladen en wegwezen. Kwestie van een paar minuten. 'Als alles meezit, ben ik over drie dagen steen rijk*, denkt Krelis. Hij kijkt op z'n horloge. Nog een half uur. Tijd zat om nog even te ont spannen. 3.30. Het horloge is onverbidde lijk. Zonder problemen stuurt Krelis het busje uit z'n parkeer plaats. Na honderd meter be gint de wagen kuren te verto nen en slingert onbestuurbaar van links naar rechts over de weg. Krelis vloekt. Als hij uit stapt, merkt hij dat zijn ergste angstdroom is uitgekomen: lek ke band. „Verwisselen Krelis, verwisselen!" Hevig zwetend en met trillende vingers gaat hij aan de slag. Krelis Zonnebloem bestaat niet. Toch moet in april vorig jaar een soortgelijke boef op het hoogtepunt van de inmiddels beruchte Van Gogh-roof in Am sterdam ongeveer dezelfde el lende hebben meegemaakt. Wat één van de grootste kunstroven uit de geschiedenis had kunnen zijn twintig schilderijen werd een van de grootste flops. Niet de rovers, maar een kraanwagenchauffeur van de Amsterdamse politie die de verlaten schilderijen op het Amstelstation terugvond zijn achternaam luidde overigens Moraal streek met de eer. Vier verdachten zijn inmiddels veroordeeld. Misdaad is big bussities. Iedere misdaadbaas moet, net als elke andere onder nemer, zijn zaakjes tot in de puntjes hebben gere geld. Sterker nog: één foutje kan fataal zijn en miljoenen guldens kosten. In deel zeven van de serie criminaliteit in Nederland enkele min of meer be kende 'boevenbloopers' op een rijtje. Over lekke banden, meeluisterende rechercheurs en zeezieke hasj-smokkelaars. Justitie is er nog niet zeker van, maar waarschijnlijk heeft inder daad een schlemielige lekke band ervoor gezorgd dat het volledig uitgedokterde plan op het laatste moment in het water viel. De veroordeelden, onder een ex-bewaker van het Van Gogh-museum, spreken elkaar op dit punt tegen. Van de onfor tuinlijke chauffeur ontbreekt vooralsnog elk spoor. Wèl duidelijk is, dat het bij de Van Gogh-roof niet ging om een tot in de puntjes georganiseerde misdaadbende. Het waren vooral 'gewone jongens'die zichzelf hadden overschat en in één klap binnen wilden zijn. „Ik voelde me een klein patatje en ik probeerde een grote patat te zijn", verwoordde één van de verdachten zijn bedoelingen tij dens de rechtszitting. De lekke band en de Van Gogh-roof zul len desondanks de geschiedenis ingaan als een van de grootste criminele bloopers in Neder land. Ook de 'echte' georganiseerde misdaad laat meer dan eens een steekje vallen. Of meerdere te gelijk. Bij het onderzoeken van een aantal grote hasjsmokkel- bendes stuitte het Wetenschap pelijk Onderzoeks- en Docu mentatie Centrum (WODC) van het ministerie van justitie op een aardig voorbeeld. In het rapport 'Misdaad-ondernemin gen' wordt onder de titel 'Hoog op 't Wad' beschreven hoe een van deze bendes zich in 1988 bij het aanlanden van een partij hasj stelselmatig in de nesten werkte. Drie crimineel ingestelde kapi teins van evenzovele zeekotters kregen van schimmige figuren vermoedt wordt dat de ver moorde topcrimineel Bruinsma zijdelings met de zaak te maken had de opdracht om in de buurt van de Waddenzee balen hasj over te hevelen van een zeeschip en de drugs naar de kust te varen voor 'verder trans port'. Slechts één van de drie kapi teins had zee-ervaring. Deson danks gingen ze vol frisse moed aan de slag, met een vette belo ning 200.000 gulden in het vooruitzicht. Twee kotters moesten de hasj vanaf het zee schip ophalen. De derde boot moest bij een boei ten oosten van Vlieland wat balen overne men. De voorbereidingen verliepen, voorzichtig uitgedrukt, niet erg soepel. Een van de 'kapiteins' die naar de bewuste boei moest stond bij een van de eerste vaarmanoeuvres met een los stuurwiel in zijn handen. Ook de motor vertoonde kuren. De kapitein dacht de reperatie wel over te kunnen laten aan een zijn 'technisch onderlegde ma ten'. Het proces-verbaal in deze zaak vermeldt dat de kapitein later op die dag zijn 'werktuig kundige' huilend naast een berg schroeven en moeren aantrof. Samen klaarden zij de klus als nog. Onder begeleiding van een bulderende storm ongeveer windkracht 10 en gewapend met een gedateerde fietskaart van Noord-Holland en Fries land aanvaardden zij de reis. Van de hoge golven hadden zij echter na zes uur géén last meer: tot hun stomme verba zing bemerkten zij dat delen van de wadden plegen droog te vallen. Stomweg vergeten, of niet bij machte een getijdenta- bel te lezen. Dat eb en vloed geen eenmalige gebeurtenis is, daar kwamen ze de volgende dag achter. Ze stonden voor de tweede keer een paar uur hul peloos op een drooggevallen wad. Moedeloos keerden de hasj smokkelaars terug naar de vaste wal. Daar had de inmiddels gea larmeerde politie de twee ande re boten opgewacht en de be manningsleden ingerekend. Een van de beteuterde kapiteins vertelde later dat tot overmaat van ramp bij het overladen van de hasjiesj een van z'n netten scheurde. Hij zag de balen dure handelswaar in de schuimende golven verdwijnen. Dit soort klunzige acties kosten beroepsmisdadigers in casu de opdrachtgevers handen vol geld. Toch zijn deze kostba re foutjes moeilijk te vermijden. Het illegale karakter van de mis daadondernemingen maakt het bijvoorbeeld haast onmogelijk om steeds over goed en be trouwbaar personeel te beschik ken. Misdaad is, hoe illegaal ook, business. En beroepsboeven hebben behalve met personeel sproblemen bijna zonder uit zondering te kampen met een haast onmogelijke bedrijfsvoe ring. Want een boekhouding bijhouden kan niet. Schriftelijke correspondentie met 'zakenre laties' of een deugdelijke admi nistratie voeren, maakt de kans op eventueel belastend bewijs materiaal eveneens te groot. Het vermijden van geschreven correspondentie gaat soms heel ver. Zo vergat een lid van de zo geheten Pizza-connection (maf fia) op Sicilië eens het nummer van een telefooncel in New York. Uit angst voor afluisteren de politie werd een New Yorks maffialid naar Palermo gevlo gen om het nummer over te brengen. Ook in Nederland verzint de ge organiseerde misdaad bij tele foongesprekken curieuze ge heimtaal om meeluisterende re chercheurs op het verkeerde been te zetten. Een Tukse heroï nehandelaar zo bleek later tijdens de rechtszitting nadat hij was opgepakt bedoelde met de mededeling 'ik heb de twee schapen geschoren. Maar van één is de wol zwart', dat hij de twee ladingen drugs goed had ontvangen. Van één de zwar te vermoedde hij dat er mee was geknoeid. Maar geheimtaal alleen is niet altijd afdoende. Een foutje zit een klein hoekje. Rechercheurs van de Amsterdamse politie hebben meermalen met stijgen de verbazing tijdens het tappen van telefoons voiledig afgeron de drugstransacties kunnen vol gen. De betreffende drugshan delaren wisten dat ze werden afgeluisterd. Maar vergaten dat al tijdens het draaien van het nummer van bijvoorbeeld hun afnemer de justitiële bandrecorder loopt. Heroïne-dealers oefenden met de hoom in de hand, tijdens het draaien en gedurende de wachttoon hardop hun bood schappen of wensenlijstje. In clusief kilo's, prijs en afspreek- punt. De politie luisterde met rode oortjes mee. HAARLEM ALTAN ERDOGAN SfF ■■■■V'viM Wat één van de spectaculairste kunstroven uit de geschiedenis kon worden, liep op het laatste moment mis, waarschijnlijk door een lekke band. Op de foto zoeken rechercheurs vlak na de roof naar bandensporen naast het Van Gogh-museum. foto anefo rob c croes

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1992 | | pagina 2