Kunst
Vertalershuis voorziet
in enorme behoefte
Uitstalkast van allerlei ideetjes
Cuadro Flamenco sleept publiek mee
Concert LPMG sfeervol en gedegen
Honderd jaar penningen in Penningkabinet
AUDI 80*
A UTO LEASE
llamsteeg Auto Lease
Zaterdag 1 februari 1992
Redactie: 071-161400 CEES VAN HOORE ANNEMIEK RUYCROK JAN RUSDAM SASKIA STOEUNCA Eindredactie: PAUL DE TOMBE Vormgeving: RON VAN HAASTRECT
13
Een scène uit 'M. versus M.'
Daar nog te zien: 1/2
Het comedietalent van spelers
van de groep 'Mug met de Gou
den Tand' is vaak de reddende
engel van de voorstelling. Ook
in deze laatste produktie laten
vooral Joan Nederlof en Maur
een Teeuwen wederom een
paar fraaie staaltjes hiervan
Van gemakzucht valt het ge
zelschap zeker niet te betichten.
De produkties worden geken
merkt door een grondig zich
verdiepen in de materie. Al eer
der namelijk heeft men in een
ideeënrijke vorm het leven en
het werk van (een) schrijver(s)
tot uitgangspunt genomen.
In 'M. versus M.' is dat het le
ven van Thomas Manns zoon
Klaus (1906 - 1949). Diens
moeizame positiebepaling als
schrijver in een politiek en
maatschappelijk hoogst chao
tisch tijdsbestek wordt op het
door de groep beoogde zelfon
derzoek geprojecteerd.
De titel mag je dan ook naar
alle waarschijnlijkheid lezen als
'De Mug... tegenover Mann'.
Het resultaat is uitermate
warrig. Zelfs de geestige
vondsten kunnen dat maar
nauwelijks compenseren. 'M.
versus M.'is een uitstalkast vol
improvisatie-ideeën die bitter
weinig samenhang vertonen.
Dat wordt naar het einde toe
steeds sterker het geval. Het be
gin van de voorstelling is dan
nog vrij duidelijk. Wat namelijk
eerst een forum met deskundo-
logen lijkt, blijkt even later een
hemels tribunaal met commu
nicatief geschoolde aartsenge
len te zijn. Het wachten is op
Klaus Mann, over wie het be
richt is binnen gekomen dat hij
tengevolge van een overdosis
slaappillen sterft.
Zelfs hier krijgen meer en
minder geslaagde invallen wat
al te vaak een kans. De verhaal
lijn wordt onderbroken door
spelscènes uit het leven en werk
van Klaus Mann. En met name
daar is de bedoeling van som
mige gedeelten vaak ver te zoe
ken.
Af en toe gebeurt er dan toch
wel weer iets onverwachts dat
de aandacht vasthoudt. Leven
en werk van Klaus Mann zijn
echter te interessant om bij ge
brek aan een heldere opzet naar
de achtergrond te verdwijnen.
Cuadro Flamenco maakt een
grote tournee door Nederland
en heeft vrijdag voor een mee
slepende avond in de Leidse
Schouwburg gezorgd. De groep
heeft drie vaste leden: danseres
en oprichtster Cora Weggeman,
de Chileense gitarist Ricardo
Mendeville en de Nederlandse
gitarist Eric Vaarzon Morel. Drie
gastmedewerkers hebben zich
bij hen gevoegd: de flamenco-
-zangers El Chaparro en Lucas
de Ecija en het 19-jarige dans
wonder Luis Fernandez
Heredia. Zij behoren tot de
meest vooraanstaande flamen
co-kunstenaars van Spanje.
Chaparro en Heredia werkten in
de beroemde groep van Paco
Pena. Ecija reisde over de hele
wereld met diverse gezelschap
pen en als solist en maakte bo
vendien diverse platen.
Opvallend was de hechte een
heid die deze mensen met toch
zo'n uiteenlopende achtergrond
tot stand brachten. Wel bleven
de medewerkers als individuen
zichtbaar. Cora Weggeman ver
ried door perfectie, afgewogen-
heid en beheerste felheid haar
balletachtergrond. Ze blonk uit
in de petenera, waarin zij eerst
gehuld in een zwarte doek
danste met een intieme, ingeto
gen gratie, en na het afwerpen
van de doek een grote openheid
en sereniteit ontplooide. Bij
Heredia, in wiens familie de fla
menco-traditie al vele genera
ties wordt doorgegeven, zit deze
dans duidelijk in het bloed.
Prachtige, soepele draaibewe-'
gingen, een combinatie van
sierlijkheid en kracht werden
met gemak op het toneel ge
bracht. Opvallend was wel dat,
zodra hij en Weggeman dicht
bij elkaar dansten, de onstui
migheid afnam en er een voor
zichtigheid voor in de plaats,
wat soms de indruk gaf van on
wennigheid tussen de twee zo
verschillende persoonlijkheden.
Alle kenmerken van de fla
menco waren overvloedig aan
wezig. Het gitaarspel was afwis
selend melancholiek en van een
achteloos uitgevoerde vitaliteit.
De dansers musiceerden met de
gitaristen en zangers mee met
stampen, klappen en vingerge-
klik, waardoor hun lichamen
volledig in de muziek werden
opgenomen.
Ook de zangers hadden ieder
een eigen bijdrage aan de sfeer
Chaparro's stem klonk door
leefd. Door de klaaglijkheid
heen was iets van wijsheid
hoorbaar. Ecija zong woest,
hartstochtelijk en helder. De
sfeer was echt Spaans, al deed
het feit dat de groep erg klem is
daar wel wat afbreuk aan: het
drukke, feestelijke dat flamenco
eigen is, was daardoor niet altijd
genoeg aanwezig. Maar dit klei
ne aantal werkte ook gunstig: de
dansers hadden veel ruimte en
de choreografieën vielen op
door een goed gebruik van de
dansvloer.
Het programma vertoonde in
de tweede helft een climax. In
de alegrias werd het stampwerk
steeds indrukwekkender, de
dans steeds heftiger. Het pu
bliek werd herhaaldelijk tot en
thousiast applaus opgezweept.
Ook de toegift bevatte nog iets
verrassends, nl. een gedeeltelijk
zittend uitgevoerde dans.
RE.CENSIE UDY VAN DER SPEK
Winterconcert van het Leidsch Politie Mu
ziek Gezelschap, dirigent brassband Jan
Schut, tamboer-maïtre Roel Paling. Ge
hoord 31/1 in de Stadsgehoorzaal.
Leiden.
Het Leidsch Politie Muziek Ge
zelschap is opgericht op 23 ja
nuari 1920. Het is een brass
band naar Engels model en
staat onder leiding van de be
roeps uitvoerend en docerend
musicus jan Schut en is aange
vuld met een tamboerkorps.
Mogelijk zal het LPMG na reor
ganisatie van rijks- en gemeen
tepolitie zijn naam moeten ver
anderen, wanneer het zal op
gaan in de regio Midden-Hol
land. Muzikanten en tamboers
uit de hele streek kunnen dan
hun kans grijpen om zich te
voegen bij een gezelschap dat
zijn vak op twee fronten ver
staat: in de disciplinaire én de
muzikale sfeer. En dat hopelijk
ook nog uitblinkend aan twee
fronten: bij de top van het festi
val-circuit én op het Leidse 3
Octoberfeest. Heel verrassend
was het concertprogramma
niet, maar sfeervol en gedegen,
met voor de pauze als kleine
hoogtepunten de 'Rhapsody in
brass' van Dean Goffin, een
driedelig stuk met afwisselende
thema's, schrille dissonanten en
een spetterend slot, en 'the
Nightingale' van Harold Moss
met een virtuoze cornetsolo van
Henk van Ophuizen.
Na de pauze meer lichte kost,
o.a. met werken van Gershwin,
Webber en Malando. Vuurwerk,
een melancholieke trombo
nesolo en swingend slagwerk in
'Strike up the band' (Gershwin)
gecombineerd met een opzwe
pende blazerspartij.
Uit de Vier Jaargetijden' van
Vivaldi werd (natuurlijk) "Win
ter' gekozen, in een evenwichti
ge bewerking van Howard Snel!,
waarin de homs een belangrijke
rol speelden. Een lekker num
mer voor orkest en vijf comets
was Broadbent's 'Cornets
a-go-go'. Zo kabbelde de avond
prettig en onderhoudend, maar
weinig spectaculair naar zijn
eind, op een bruisend golfje na:
tamboers en de band in Malan-
do's 'Mambo Tymbal'.
FRANCOISE LEDEBOER
Na de officiële opening van het Vertalershuis in de
Anthonie van Dijckstraat in Amsterdam is Nederland
sinds gisteren een unieke literaire instelling rijker. Voor
het eerst wordt daar aan buitenlandse vertalers in het
Nederlands de kans geboden een aantal maanden in alle
rust aan een project te werken. „De behoefte bleek
meteen enorm groot. Het wordt dringen om een plaats",
vertelt secretaris Rudi Wester van de Stichting Vertalers
huis.
huis moet het liefst twee a drie
maanden duren. Wester: „Dat is
lang genoeg voor het nodige na-
pluiswerk en de vertaler kan zo
ook rustig overleggen met 'zijn'
auteur of een collega. Een van
de aanstaande bewoners is bij
voorbeeld een Italiaanse ver
taalster die al contact heeft ge
zocht met een Nederlandse ver
taalster in haar taal. Vertajeii
doe je altijd in eenzaamheid en
wij denken dat juist daarom het
enthousiasme zo groot is."
Het pand aan de Van Dijkck-
straat kan twee vertalers per
keer huisvesten, van wie er één
zijn of haar partner kan meene
men. Op het lijstje voor komend
jaar staan vertalers uit Italië,
Duitsland, Engeland en de Ver
enigde Staten, maar ook uit Po
len, Tsjechoslowakije, Joegosla
vië, Roemenië en Rusland. De
financiële bijdrage van de Su
zanne van Baerle Stichting is
bedoeld voor vertalers van ach
ter het voormalige IJzeren Gor
dijn, zodat jaarlijks de helft van
de vertalers uit die gebieden af
komstig zal zijn. Wester meldt
tevreden dat de belangstelling
voor Nederlandse literatuur in
Oost-Europa nog steeds groeit:
„Er komt binnenkort bijvoor
beeld een Poolse vertaling van
„Het verdriet van België" van
Hugo Claus uit."
Het per 1 januari 1991 inge-
De Vereniging van Letterkundi
gen had al in 1986 het idee dat
er zo'n Vertalershuis moest ko
men. De uitvoering was tenslot
te alleen mogelijk door bunde
ling van krachten van de Suzan
ne van Baerle Stichting, het mi
nisterie van WVC, het Neder
lands Literair Produktie- en Ver
talingenfonds, de Koninklijke
Nederlandse Uitgevers Bond en
de letterkundigenvereniging
zelf. Rudi Wester is bij het Pro-
duktiefonds belast met de pro
motie van Nederlandse litera
tuur in het buitenland. Het lag
daarom voor de hand dat zij
ook secretaris van de nieuwe
stichting werd.
„Vertalers kwamen tot nu toe
alleen korte tijd naar Nederland
voor gehaast overleg met hun
uitgever of de auteur van wie zij
een boek aan het vertalen wa
ren", weet Wester uit ervaring.
„Er was echter nooit gelegen
heid voor het verzamelen van
gegevens die nu eenmaal niet in
een woordenboek staan. Boven
dien is het voeling krijgen met
een taalcultuur heel belangrijk.
Denk alleen maar aan de juiste
vertaling van reclame-slogans:
daar kom je in je eentje in het
buitenland nooit precies ach
ter."
Een verblijf in het Vertalers-
stelde Nederlands Literair Pro
duktie- en Vertalingenfonds
merkt overigens nog steeds de
gevolgen van de succesvolle
wervingsactie op de laatste
Frankfurter Buchmesse. „Met
het oog op de Nederlands-
Vlaamse presentatie in 1993 zijn
de Duitse uitgevers nu al extra
geïnteresseerd in vertalingen.
Zo zijn er plannen voor uitga
ven van A. F. Th. van der Hey-
den, Hella Haasse, Vonne van
der Meer, Mensje van Keulen en
Cees Nooteboom. Er is op dit
moment zelfs een tekort aan
goede vertalers Nederlands-
Duits."
Minder voor de hand ligt dat
Hella Haasse op dit moment in
de Italiaanse top tien staat met
haar „Woud der verwachting".
Wester verklaart dat door de
eerdere uitgave van een verta
ling in de Verenigde Staten:
.Amerikaanse vertalingen fun
geren nog steeds als voorbeeld
vqor andere landen." Verder is
Lieve Joris uitgegeven' in Enge
land en wordt haar 'Back to
Congo' binnenkort ook iri de
Verenigde Staten uitgebracht.
Het Vertalershuis begint zo in
een gunstiger klimaat voor de
verspreiding van hedendaagse
Nederlandse literatuur dan ooit
eerder het geval was. Extra aan
trekkingskracht moet boven
dien uitgaan van de beschik
baarheid van werkbeurzen, zo
dat de vertalers zich geen zor
gen hoeven te maken over de
kosten voor levensonderhoud.
In uitzonderingsgevallen wordt
overigens ook een 'gewone' bui
tenlandse auteur toegelaten.
Wester meldt trots de aanstaan
de komst van Joseph Brodsky:
„Een Nobelprijswinnaar in het
Vertalershuis, dat is tenslotte
nietniks."
Onder de titel 'Nederlandse Penningkunst 1890-
1990-' is vanaf vandaag een tentoonstelling in het
Koninklijk Penningkabinet te zien. Dadrin krijgt
de bezoeker een overzicht van de veranderingen
die zich in de afgelopen 100 jaar in de Nederland
se penningkunst hebben voorgedaan. En wat
uniek is in dit museum de bezoeker mag zélf
penningen in de hand nemen. Deze penningen
zijn speciaal voor dit doel verworven. Dit gedeelte
van de tentoonstelling is bij uitstek geschikt voor
blinden en slechtzienden en speciaal voor hen
zijn de teksten in braille aangebracht. In de ten
toonstelling staan de onderwerpkeuze en de ver
andering van stijl waarin kunstenaars penningen
maken centraal. Typerende voorbeelden van o.a.
Lambertus Zijl, Chris van der Hoef, Jan Bronner,
Piet Esser en Bruno Ninaber van Eyben tonen de
ontwikkeling die de Nederlandse penning in 100
jaar heeft doorgemaakt.
De tentoonstelling duurt tot en met 25 oktober.
Rijksmuseum Het Koninklijk Penningkabinet is
gevestigd aan Rapenburg 28, het is geopend van
dinsdag t/m zaterdag van 10-17, op zon- en feest
dagen van 12-17 uur.
De passie van
Van Scheijndel
voor Afrika
BEELDENDE KUNST
RECENSIE IRENE VAN BEVEREN
Expositie met schilderijen van Willem van
Scheijndel en beelden van Caius van
Spranken, tot 16 februari.
Galerie 27, Schoolstraat 27. Wassenaar.
Geopend di. t/m vr van 10 00-18.00 uur.
za. van 10.00-17.00 uur.
WASSENAAR
Verre landen en andere cultu
ren vormen een belangrijke in
spiratiebron voor de Leidse
schilder Willem van Scheijndel.
Na het oude Egypte, Turkije,
Barcelona en het land van de
Lakota-indianen, richt hij zich
de laatste jaren op Afrika. En
wel het Afrika van de Masai.
Een passie die nog steeds voort
duurt, getuige de expositie van
zijn werk in de Wassenaarse ga
lerie 27.
Ruim de helft van de tentoon
gestelde schilderijen is geïnspi
reerd op dat volk en dat conti
nent. Het is recent werk. Vorig
jaar gemaakt. Eén doek zelfs
nog dit jaar.
Wat opvalt aan deze schilde
rijen is dat ze een heel ander
beeld van Afrika geven dan ie
dereen gewend is van de televi
sie. Geen beelden van honger
en ziekte, maar veelal van een
prachtige exotische cultuur in
een zinderende hitte. De mees
te 'Afrikaanse' doeken tonen de
mooie kant Afrika met zijn rijke
cultuur die in het Westen vaak
te weinig aandacht krijgt. Van
Scheijndels expressionistische
stijl lijkt er bij uitstek voor ge
schikt om die minder bekende
kant van Afrika tot leven te
brengen.
Zijn werk laat een bonte men
geling van felle, warme kleuren
zien, waaruit donkere figuren
opdoemen. Samen met de dia
gonale lijnvoering en vlakverde
ling suggereert die expressieve
Van Spronken maakt herkenbaar werk dat naar het abstracte neigt. Zijn
inspiratiebron is de antieke beschaving. foto pr
toets een ritmische beweging,
waardoor de figuren verhit lij
ken te dansen.
Een groot contrast met die
dynamische 'Afrikaanse' doe
ken vormt 'De drie architecten.'
Fors aangezette, rode verticale
en horizontale lijnen houden
drie figuren gevangen, waar
door ze iets statisch krijgen. Ze
komen over als de alwetenden
van het mathematisch principe,
heilige ivoren-toren-meesters.
Een gedachte die versterkt
wordt door de rode cirkels die
ze als een soort aureool boven
het nauwelijks herkenbare ab
stracte hoofd hebben.
Of zijn de rode cirkels mon
den? Die suggestie wordt wel
gewekt door andere schilderij
en. Op 'Tanzania I' doet dat wat
onaangenaam aan, omdat daar
door zo'n stereotiep beeld van
de Afrikaan lijkt te ontstaan.
Afrika lijkt ook terug te ko
men in een vijftal schilderijen,
waarvan er een 'Het goudtrans-
port' is getiteld. Op de meeste
van deze doeken zijn primitief
weergegeven karretjes te zien,
temidden van een gele vlakte.
Het roept een gevoel op van
zwaar, warm werk, waarmee
Van Scheijndel weer een heel
ander facet van Afrika lijkt te la
ten zien.
Samen met Van Scheijndel
exposeert beeldhouwer Caius
Spronken. Geen onbekende in
Wassenaar. Het beeld 'de Engel'
öp het Rozenplein is van zijn
hand. Net als Van Scheijndel
maakt Spronken herkenbaar
werk dat naar het abstracte
neigt, met dit verschil dat zijn
inspiratiebron duidelijk wordt
gevormd door de antieke be
schaving.
NIEUWSLIJN
Ensemble Rossignol in De Paauw
WASSENAAR Het Ensemble Rossignol, bestaande uit Tone
Wik (sopraan), Annette den Heijer (traverso), Markku Luolajan-
Mikkola (cello) en Menno van Delft (clavecimbel), verzorgt mor
gen het koffieconcert in raadhuis De Paauw. Het viertal brengt
werken ten gehore van Vivaldi, Boccherini, Bernier, Quinault,
Gouperin en Scarlatti.
In de pauze kunnen de bezoekers de tentoonstelling van schil
derijen van Jan van Herwijnen (1889-1965) bezichtigen. Aan
vang: 12.00 uur.
Lezing over videokunst
NOORDWIJKMaarten Sprenger, beeldend kunstenaar en re
gisseur, zal op dinsdag 4 februari in het Noordwijkse 'Trefpunt'
een lezing (met videobeelden) houden over video- en media
kunst.
Deze kunstuiting, ook wel instabiele of tijdgebonden kunst ge
noemd, omvat performances en vroege experimenten van elek
tronische beeldkunst met magneten en videosynthesizers tot en
met (video)installaties. Aanvang: 20.15 uur.
'Almachtig mooie
typen' in Laken
hal
LEIDEN Stedelijk Museum
De Lakenhal in Leiden ver
wierf onlangs twee tekenin-
van Jan Toorop. Rondom
e 'Portret van een Noord
wijkse visser' en 'Twee aard
appelrooiers' is een tentoon
stelling georganiseerd met schilderijen en tekeningen waarop
eenvoudige boeren en vissers staan afgebeeld. 'Almachtig mooie
typen en figuren' waren eind 19de eeuw bijzonder in trek bij het
publiek èn bij schilders als Van Gogh, Toorop, Chris Le Roy en
Floris Verster.
De expositie is tot 16 maart geopend op dinsdag t/m zaterdag
van 10-17 uur, op zondag van 13-1,7 uur en t/m 1 maart ook op
dinsdagavond van 19-21 uur.
Zondagmiddaglezingen bij RMO
LEIDEN De conservatoren van het Rijksmuseum van Oudhe
den verzorgen bij toerbeurt elke eerste en derde zondag van de
maand een lezing, die gratis voor het publiek toegankelijk is.
Morgen zal drs. M. Brouwer het hebben over 'Romeins aarde
werk in Nederland'. Aanvang: 15.00 uur.
De aktie
is als lease-auto beperkt uit
voorraad leverbaar bij
Kamsteeg
1.8 ltr, 90 pk, 999,-excl btw,
4 jr./ 80.000 km, all in tarief. Inclusief:
stuurbekrachtiging, centrale vergr.,
metallic lak, cd speler
Pioneer DEH 760,
4 speakers en
dakantenne.
voor alle merken auto 's
Informeer, bel 071-317436
of 01720-31102
