Buitenland
China voelt niets
voor plan Jeltsin
Japan vraagt zetel
in Veiligheidsraad
Zelfbestuur Zuid-Tirol
Nog geen slagvaardiger CVSE
Handballers zijn oorlogszuchtig
Duitse marine stopt schip met tanks voor Syrië
Onpartijdige media belangrijker dan blauwhelmen
Vrijdag 31 januari 1992
Redactie: 023-150225 RONALD FRISART (chef) ONNO HAVERMANS HANS .COBS JOLANDA C
Vertalingen: MARGREET HESUNGA LUUTJE NIEMANTSVERDRIET Vormgeving: MITZIE MEUERHOF
5 t 7
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Reuter (Rtr),
Inter Press Service (IPS)Associated Press (AP), Deutsche Presse Agentur (DPA), Agence France Presse (AFP),
United Press International (UPI).
D IERSE PREMIER HAUG-
HY heeft gisteren aange-
kcidigd dat hij volgende
wek zal aftreden. Haughey
zedit bij een gesprek met
pdementsleden van de re-
grende partij Fianna Fail.
MACEDONIË GAAT EEN EIGEN le
ger van circa 30.000 man vormen.
Dat is gisteren in de hoofdstad Skopje
bekendgemaakt.
NIEUWSLIJN
Stenen voor Duits hulpkonvooi Russen
Duitse vrachtwagens met levensmiddelen en andere hulpgoede
ren zijn in Rusland met stenen bekogeld door Russische vracht
wagenchauffeurs. Volgens de Izvestia deden zich verschillende
incidenten voor aan grensovergangen, waar Russische vracht
wagenbestuurders tot geweld overgingen om hun ongenoegen
te uiten over het feit dat de Duitse wagens met hulpgoederen
door de douane met voorrang werden afgehandeld. De krant
meldt verder dat de Duitsers flink worden afgezet. Zo moeten zij
voor een overnachting in een motel een bedrag van 300 roebel
of meer neertellen, terwijl een Rus daarvoor niet meer dan 60
roebel kwijt is. Ook voor de diesel voor hun voertuigen moeten
de Duitsers een veelvoud neertellen van de literprijs die een
Russische chauffeur betaalt.
Onder druk van een toenemende stroom Haïtiaanse vluchtelingen
heeft Amerika besloten de legale immigratie van politiek vervolgden
uit Haïti te vergemakkelijken. Meer dan 4500 Haïtiaanse vluchtelin
gen zijn in de afgelopen week door de Amerikaanse kustwacht op-
Inkomsten uit toerisme flink gestegen
De inkomsten uit toerisme zijn vorig jaar over de gehele wereld
met 9,1 procent gestegen tot 278 miljard mark (316 miljard gul
den). Dat blijkt uit cijfers die de Wereld Toerisme Organisatie
(WTO) op de Internationale Toerisme-Beurs in Frankfurt heeft
gepresenteerd. Met 176 miljard gulden, een stijging van 10,4
procent, vloeide het merendeel van de revenuen naar Europa.
De sterkste stijging deed zich voor in Oost-Azië en het gebied
rond de Stille Oceaan. Daar werd dQpr toeristen vorig jaar voor
47 miljard besteed.
Slecht jaar Europese luchtvaart
De Europese luchtvaartmaatschappijen hebben vorig jaar zeven
miljoen passagiers minder vervoerd dan in 1990. Het totale ver
voer (passagiers en vracht) verminderde met zes procent. Dat
heeft de Association of European Airlines (AEA) gisteren bekend
gemaakt. Volgens de AEA js met het afgelopen jaar de groei van
de twee voorgaande jaren verloren gegaan. Het totale vervoer
was iets kleiner dan in 1989.
Tiit Vahi nieuwe premier van Estland
Het Estse parlement heeft gisteren Tiit Vahi gekozen tot pre
mier. Vahi, die tot dusver minister van vervoer was, volgt Edgar
Savisaar op die vorige week aftrad nadat hij er niet in geslaagd
was de steun van het parlement te krijgen voor zijn economi
sche plannen.
Noord-Korea tekent nucleair akkoord
Noord-Korea heeft gisteren na zes jaar van veel internationale
druk een akkoord getekend rond de inspectie van zijn nucleaire
installaties. Het atombureau van de Verenige Naties kan nu in
Noord-Korea periodieke inspecties uitvoeren van atoominstalla
ties daar. Woordvoerders van het Zuidkoreaanse ministerie van
buitenlandse zaken toonden zich niettemin nog zeer bezorgd.
Zij zeiden dat de eerste inspectie pas in juni zal worden uitge
voerd. Pyongyang heeft daardoor nog voldoende tijd om de ont
wikkeling van kernwapens af te ronden.
TERRY MCCARTHY THE INDEPENDENT
Japan zal vandaag waarschijn
lijk op de topbijeenkomst van
de Verenigde Naties vragen om
het permanente lidmaatschap
van de Veiligheidsraad. Daar
mee wordt nieuw voedsel gege
ven aan een omstreden debat
over de machtsverhoudingen in
de VN. De Verenigde Staten en
Groot-Brittannië hadden dat
willen vermijden.
In zijn toespraak tot de top
zal de Japanse premier Kiichi
Miyazawa betogen dat zijn land
evenveel macht moet krijgen als
de vijf permanente leden, die
allemaal een vetorecht hebben:
de VS, Groot-Brittannië, Frank
rijk, China en Rusland. Daar
naast wil Miyazawa herziening
van delen van het Handvest van
de Verenigde Naties waarin
naar Japan, Duitsland en Italië
wordt verwezen als 'vijandelijke
staten' uit de tweede wereldoor-
log.
Hoewel de internationale am
bities van Miyazawa worden ge
hinderd door binnenlandse po
litieke oppositie kunnen zijn
opmerkingen het buitengewone
taboe doorbreken die iedere se
rieuze discussie over de kwestie
sinds de oprichting van de VN
in 1945 heeft belemmerd.
Groot-Brittannië, op dit mo
ment voorzitter van de Veilig
heidsraad, heeft ervoor gezorgd
dat Rusland in december de ze
tel van de Sovjetunie kon over
nemen. Daarbij wilde het voor
komen dat de opvolging een in
gewikkeld debat over hervor
mingen zou uitlokken.
ROME Rtr-DPA
Het Italiaanse parlement heeft
gisteren de laatste wetten aan
genomen om de autonomie van
Zuid-Tirol te completeren. De
maatregelen kwamen volgens
schema 18 jaar te laat, maar
kunnen niettemin de goedkeu
ring wegdragen van de Zuidtiro-
lers. Eén van hun politieke lei
ders, Hartman Galzemer, om
schreef het autonomie-„pak
ket" als „de beste deal die we
kunnen krijgen." De wetten ge
ven de Zuidtirolers vérgaande
bevoegdheden.
Het gebied werd in 1919 aan
Italië gegeven na de nederlaag
van de Oostenrijks-Hongaarse
Donaumonarchie. Onder Mus
solini probeerde de fascistische
partij het gebied met zuidelijke
Italianen te bevolken, maar nog
steeds spreekt 70 procent van,
de bevolking (440.000 zielen)
Duits. In 1972, onder meer na
aanslagen op Italiaanse doelen
in het gebied, bood Rome deTi-
rolers zelfbestuur aan. Oosten
rijk werd beloofd dat de zaak in
1974 rond zou zijn. Dat is nu
dan eindelijk gebeurd.
'Kernwapens slehts voor defensief
Na Groot-Brittannië n Frankrijk heeft nu ook China la
ten weten niets te volen voor de wapenverminderingen
die de Russische preident Jeltsin heeft voorgesteld. De
Volksrepubliek vindt lat de VS en Rusland hun kernwa
penarsenalen eerst naar eens moeten terugbrengen tot
de omvang van de Chnese.
LONDEN-PEKING GPD-AP-AFP-PA-Rtr
„China heeft maar een zer be
perkt aantal kemwapensm die
zijn uitsluitend voor defnsieve
doeleinden", betoogde 'oord
voerder Duan Jin van hetninis-
terie van buitenlandse zaen op
een persconferentie. Hij jichte
de voorstellen van de ?S en
Rusland toe om te snoten in
hun nucleaire arsenalo en
sprak de hoop uit dat darmee
snel een begin wordt gemakt.
Tijdens zijn korte bezok aan
Londen heeft Jeltsin giteren
geen halszaak gemaakt nn de
weigering van Groot-Bribnnië
de strategische kembewaening
sterk te verminderen. Zowel de
Britten als de Fransen vinden
dat zij over te weinig kernwa
pens beschikken om tot een re
delijke vermindering te komen.
Rusland en Groot-Brittannië
k hebben gisteren wel een verkla
ring opgesteld waarin beide lan
den afspreken samen te werken
op politiek, economisch .en mi
litair gebied. Premier Major
zegde zijn Russische gast kre
dietgaranties toe tot een bedrag
van een miljard gulden. Dat be
drag is tevens bedoeld als ga
rantie voor investeringen in
Rusland en in andere republie
ken van het Gemenebest van
Onafhankelijke Staten (GOS).
De Russische president deed
gisteren een dringend beroep
op het Westen de voormalige
Sovjetunie te helpen. „We heb
ben daden nodig, woorden zijn
er genoeg gesproken." Hij wees
erop dat een mislukking van de
hervormingen in zijn land de
conservatieven aan de macht
kan brengen, wat het Westen
tot een nieuwe bewapenings
wedloop zal dwingen die veel
geld gaat kosten.
Terwijl Jeltsin door de Britten
werd binnengehaald als een
goede vriend, zag de Russische
vice-president Roetskoi zijn
kans schoon. In een artikel in
het voormalige partijblad
Prauda beschuldigt Roetskoi
Jeltsin ervan zijn verkiezingsbe
loften niet na te komen en wrijft
de door Jeltsin geleide regering
wanbeleid aan. Roetskoi stelt
dat de hervormers in de Russi
sche regering zich zo door hun
drift om de totalitaire staat af te
breken laten leiden, dat ze niet
in de gaten hebben dat heel
Rusland op springen staat.
PRAAG HANS DE B
CORRESPONDENT
De CVSE (Conferentie voor Veiligheid en Samen
werking in Europa) zal voorlopig niet de slagvaar
dige organisatie worden die de lidstaten zeggen
ervan te willen maken. Op de bijeenkomst in
Praag van de ministers van buitenlandse zaken
van de nu 48 CVSE-landen bleven vandaag con
crete besluiten uit.
Een voorstel van de Duitse minister Genscher
en de Tsjechoslowaakse president Havel om de
CVSE de mogelijkheid te geven eigen vredes
machten te sturen naar crisisgebieden in Europa,
werd nog niet overgenomen. Deze kwestie werd
doorgeschoven naar de volgende CVSE-conferen-
tie, eind volgende maand in Helsinki.
Wel werd afgesproken dat voortaan in de CVSE
geen eenstemmigheid meer nodig is voor het ne
men van besluiten. In het vervolg is daartoe de
stem van alle lidstaten min één voldoende.
Over verdergaande hervormingen van de CV-
SE-regels viel in Praag geen overeenstemming te
bereiken, ondanks de oproepen van alle ministers
om de organisatie meer handen en voeten te ge-
imam benoemd voor de Suna-moskee in de wijk Bab-el-Oued, die geldt als een bastion van het Islamitische
Reddingsfront (FIS). Die imai moet vandaag het gebed leiden. „Het ziet er niet naar uit dat de 'roekelozen'
met de armen over elkaar züen toekijken bij het offensief van de autoriteiten om het normale leven te her
stellen", stelt El Watan. „In ;der geval doet de installatie van een nieuwe imam het ergste vrezen", .foto epa
Wanneer men de strijd
lustige kant van de
Duitsers wil zien, kijk
dan in een sporthal.
Dat is de mening van
een beroepscommissie
voor gewetensbezwaar
den in Frankfurt. Die
wees het bezwaar dat
een handbalspeler aan
tekende tegen vervul
ling van de militaire
dienst af. Handbal, na
voetbal Duitslands po
pulairste sport, heeft
veel gemeen met 'oor
logshandelingen en
verhoudt zich daarom
niet met gewetensbe
zwaren, aldus de com
missie. Volgens de uit
spraak vereist handbal
hoogontwikkelde kwa
liteiten voor gevechten
en geuteld, zelfs tegen
vrienden. Wanneer
daarom de man die een
beroep doet op de u>et
gewetensbezwaarden
jarenlang een actief
speler is geweest...dan
moet de conclusie zijn
dat. ten minste in dit
gebied, de man een
kwaliteit heeft ontwik
keld voor geweld.De
Federale Handbalbond
heeft bij het ministerie
van defensie geprotes
teerd tegen de 'botte
discriminatie' van de
sport. „Fysiek contact is
in handbal onvermij
delijk. Dat heeft hele
maal niets te maken
met geiveld", fulmi
neerde de bond.
CORRESPONDENT
De Duitse marine heeft wens-
dagavond in de Middellndse
Zee een Duits vrachtschii met
16 Russische T-72-tanks ange-
houden. Het schip GocUvind
was op weg naar Syrië. Deanks
waren afkomstig uit Tsjcho-
Slowakije en midden januri in
de Poolse havenstad Sczecin
aan boord genomen doe de
Godewind.
De Duitse marine kreefop
dracht in te grijpen nad«' de
veiligheidsdiensten het mitste-
rie van defensie op de hogte
hadden gesteld van de laing.
De Duitse wet verbiedt heiver-
voer zonder vergunning van
oorlogstuig met Duitse sche
pen. De officier van justitie in
Kiel is een strafrechtelijk voor
onderzoek begonnen tegen de
reder van de Godewind.
Het schip is intussen, bege
leid door een fregat, aan de te
rugreis begonnen. Een Duitse
regeringswoordvoerder deelde
mee dat men al geruime tijd op
de hoogte was van de lading
van het vrachtschip.
In Bonn beraadde sinds enke
le dagen een speciale staf zich
over de vraag wat er met de 999
ton metende Godewind moest
gebeuren. Begin deze week was
het besluit gevallen het schip
door een op de Middellandse
Zee oefenende vlooteenheid te
laten stoppen. Fregatten, mij-
nenjagers en helikopters gingen
op zoek naar het schip. Een
maal gevonden, werd de kapi
tein via de radio gelast naar
Duitsland terug te keren. Bij de
actie is niet geschoten.
De Godewind voer op dat mo
ment in de buurt van Sicilië,
waar een poging de haven bin
nen te lopen om een bulldozer
te lossen, was mislukt door de
hoge zeegang. De kapitein zette
daarop koers naar het oosten.
Ver kwam hij niet, want een he
likopter van het Duitse fregat
Mö/rfers ontdekte het schip snel
ondanks de verkeerde positie
die de kapitein had opgegeven.
De rederij heeft nog geen
commentaar willen geven op de
wapenhandel. De Tsjechoslo
waakse regering heeft elke ver
antwoordelijkheid voor het
transport van de tanks afgewe
zen. Het ministerie van buiten
landse zaken in Praag deelde
mee dat dit geen regeringsaan
gelegenheid is, maar de betref
fende handelsmaatschappijen
aangaat. De regering in Praag
was vorig jaar september ak
koord gegaan met de verkoop
van meer dan 200 in licentie ge
bouwde T-72-tanks aan Syrië.
Begin vorige maand werd de
Tsjechoslowaakse ambassadeur
in Israël op het matje geroepen.
Hij kreeg daarbij te horen dat
Israël wenste dat de levering
werd gestopt. Ambassadeur Po-
jar zou daarop hebben geant
woord dat meer dan de helft
van de tanks al in Syrië was.
Het is de tweede keer in een
week dat de Duitse autoriteiten
tonen dat de nieuwe wetgeving
op het gebied van wapentrans
porten streng zal worden toege
past. In het eerste geval ging het
om een optische meetbank die
per vliegtuig naar Libië onder
weg was. Het toestel werd op de
startbaan van Frankfurt tegen
gehouden. De apparatuur was
via Schiphol naar Frankfurt ge
vlogen. De Nederlandse douane
zag geen mogelijkheden de
laser-bank van Amerikaanse
makelij tegen te houden.
IMF voorspelt
groei 2 procent
economie G-7
BELGRADO BRANKO MILINKOVIC
Er gaat voorlopig geen vreesmacht
van de Verenigde Naties nar Joegosla
vië. Dat heeft de speciale VJ-afgezant,
Marrack Goulding, gistere gezegd tij
dens een tussenlanding inVenen.
Goulding sprak afgelopen 'eek met de
verschillende partijen in d Joegoslavi
sche burgeroorlog. De koret van vre
destroepen is „eerder een westie van
maanden dan van weken"aldus Goul
ding. „Grote inspanningerf zijn vol
gens hem nodig om vooraUe Serviërs
in Kroatië ervan te overtuien dat een
vredesmacht wenselijk is.
Vrede tussen Serviërs en ICraten is pas
mogelijk als de oorlog in denedia op
houdt. Dat is de mening va de Servi
sche oppositieleider Vuk Diskovic. Al
ruim een half jaar woedt doorlog op
het slagveld, maar in de méia woedt hij
al veel langer.
„De VN-vredesmacht zou c invloedrijk
ste Servische en Kroatische media in be
zit moeten nemen, want ze staan ten
dienste van oorlogszuchtige, half-idiote
regimes", vindt Draskovic. En wat hem
betreft zouden sommige programmama
kers in beide republieken vervolgd moe
ten worden wegens ophitsen tot oorlog.
Nenad Stefanovic, die de rol van media
in oorlogen onderzoekt, staat eveneens
zeer kritisch ten opzichte van de journa
listiek in Joegoslavië: „Net zoals de
luchtmacht dat in andere oorlogen doet,
zo hebben in dit geval de media het slag
veld gereed gemaakt."
Een belangrijk resultaat van de mediabe-
moeienis was dat mensen in beide repu
blieken het idee kregen dat oorlog on
vermijdelijk was. Stefanovic: „De andere
partij werd als een duivel voorgesteld.
•Haat, wraakzucht, vooroordelen en pa
ranoia begonnen de boventoon te voe
ren." En hij voegt er spottend aan toe:
„Het lijkt wel of beide partijen proberen
te bewijzen dat de aarde kubusvormig is,
alleen maar omdat de tegenpartij be-
wêert dat ze een piramidevorm heeft."
De federale onderminister voor informa
tie, Mustafa Cengic, erkent dat er iets
grondig mis is gegaan op zijn beleidster
rein: Al voordat de huidige onrust be
gon, was het federale informatiesysteem
volkomen uiteengevallen. De belangrijk
ste media waren onder militaire en poli
tieke censuur van de afzonderlijke repu
blieken komen te staan." Ook merkt hij
op dat „in Slovenië, Kroatië en Servië de
grootste concentratie van geld en mens
kracht is te vinden in de propagandama-
chinerie, op defensie na".
Het is om deze redenen dat enkele tijd
geleden de zeer vooraanstaande Noorse
vredesvorser Johan Galtung voorstelde
dat de Verenigde Naties minstens één
nationaal televisiestation zouden moe
ten overnemen. „In godsnaam, doe iets
aan jullie media", zo luidde vanuit Bel
grado zijn noodkreet aan de Joegoslaven.
„Het is ongelooflijk hoe die aanzetten tot
haat en bloedvergieten. Een onpartijdig
en objectief televisiestation, liefst onder
VN-toezicht. is net zo belangrijk voor
vrede in jullie land als blauwhelmen oi
diplomatieke onderhandelingen."
Niet alleen de tv staat in dienst van de
propaganda, meent Cerovic. Hij zegt een
voorbeeld te kennen van een volslagen
fictief verhaal dat de pro-Servische krant
Politika welbewust publiceerde. Volgens
het bericht zouden twaalf Tsjechoslo
waakse vrouwen krijgsgevangen zijn ge
maakt.
Volgens Cerovic probeerde de Tsjechos
lowaakse consul in Belgrado via zowel
het ministerie van defensie als dat van
buitenlandse zaken meer aan de weet te
komen omtrent het lot van het twaalftal.
„Bij zijn tweede bezoek aan het ministe
rie van defensie kreeg hij te horen: ach,
wie gelooft er nu wat hij in de Joegoslavi
sche pers leest?", aldus Cerovic.
Een terechte vraag, vindt de vredesacti
vist: „Niemand noemt zijn bronnen.
Niemand houdt zich aan professionele
normen. Bijvoeglijke naamwoorden,
vooral die van het afschrikwekkende
soort, domineren de kolommen. En de
methodologie is die van de dichterlijke
vrijheid."
Het Internationale Monetaire
Fonds (IMF) raamt de economi
sche groei van de zeven belang
rijkste industrielanden (G-7) dit
jaar op 2 procent. Dat is 0,9 pro
cent lager dan de voorspeiling
die het IMF in oktober nog
deed.
Het nieuwe cijfer is nog wel
hoger dan de 1.3 procent van
1991, het slechtste resultaat in
tien jaar.
De bijstelling naar beneden is
vooral een gevolg van de 'zorg
wekkende' economische situa
tie in de Europese G-7-lidstaten,
zo is gisteren bekendgemaakt.
Vooral de hoge rente zou nega
tief uitwerken, zo zou IMF-top-
man Camdessus zaterdag heb
ben gezegd tijdens de G-7-bij-
eenkomst in New York. Dat
heeft bij de Duitsers, die het
rentepeil steeds omhoog
schroeven, de nodige irritatie
veroorzaakt.
Om de Europese economie te
stimuleren, moet Duitsland vol
gens het IMF de rente verlagen.
Andere Europese landen, in het
bijzonder Groot-Brittannië,
kunnen dan volgen. De econo
mie krijgt in dat geval een extra
impuls omdat de koopkracht
van de consument wordt ver
groot (onder andere omdat le
nen goedkoper wordt). De Duit
sers hebben echter laten weten
de rente hoog te houden zolang
het inflatiegevaar (3,5 procent)
niet is bezworen.
Duitsland verhoogde vorige
maand de rente opnieuw naar
ruim 9 procent. Andere Europe
se landen moesten gedwongen
volgen. Daartoe hebben ze zich
verplicht door hun munten in
het Europees Monetair Stelsel
(EMS) aan de sterke D-mark te
koppelen.
