Denksport
a
w
2
2
4
Vrijdag 31 januari 1992
Redactie; 023-150263 of 150328 HENRIETTE VAN DER HOEVEN CONNIE VAN T HOF HETTY PRINS Vormgeving; JAN KUNCE
21
puzzel
schaken
Nummer 5
Horizontaal: 1. Eng. in
houdsmaat; 5. deel van een
boom; 8. hoeveelheid; 12. opge
wekt; 14. kledingstuk; 15. zwa
velbron; 18. honingdrank; 19.
gehoororgaan; 20. waterstand;
21. Turkse titel; 22. deel van
New York; 23. zeer buigzaam;
25. hengselvat; 27. echtgenoot;
29. knaagdier; 30. inhoudsmaat;
31. berggeel; 33. handvat; 35.
vreemde munt; 37. telwoord;
38. kantoorschrijver; 40. sym
bool astatium; 42. teug; 45.
enig; 47. bloeiwijze; 49. zang
stuk; 50. lichaamsdeel; 52. soort
papegaai; 53. bouwmateriaal;
56. grondsoort; 58. rondhout;
59. rivier in Italië; 61. gat in het
ijs; 62. boerenplaats; 64. vissers
schuit; 65. vogel; 67. karaat; 68.
vogelbek; 70. zenuwtrek; 72.
zuidvrucht; 74. drukte; 76.
claxon; 78. tussenzetsel; 80. mi
litaire rang; 81. Engels bier; 82.
kleefmiddel; 83. kledingstuk;
86. verbond; 88. deel van een
woord; 89. dwingeland; 90. zee-
mansloon; 91. heerlijk.
Verticaal: 1. strafwerktuig; 2.
plezier; 3. grootmoeder; 4. reke
ning; 5. stijf; 6. golfterm; 7.
voertuig; 8. gedeeltelijk; 9. rund;
10. domoor; 11. korte, snelle
loop; 13. deel van de vinger; 14.
afgelegen; 16. cafébediende; 17.
patat; 18. tijding; 22. toverkol;
24. drinkbakje; 26. vruchten-
pulp; 28. hekel; 30. voorzetsel;
32. godsdienst; 33. kip; 34. zui-
velprodukt; 36. reptiel; 39. bril
schans; 41. judomat; 43. kolen
emmer; 44. onderwereld; 46.
haarloos; 48. beroep; 51. droog-
vloer, 54. loofboom; 55. stroop
tocht; 57. aanspreektitel; 60.
landbouwwerktuig; 61. koop
mansgoed; 63. plechtige belof
te; 64. geplaveide weg; 66. le
venslucht; 67. vaste koper; 69.
werpkoord; 71. aanvang; 73.
keur; 75. graveur; 77. gesloten;
79. paar; 83. verdwenen; 84. lof;
85. buffel in Tibet; 87. achter;
88. deel van een bureau.
Oplossingen, per briefkaart,
dienen uiterlijk dinsdag a.s. in
ons bezit te zijn. Indien per post
wordt ingezonden, als volgt
adresseren: Redactiesecretari
aat, Uitgeversmaatschappij
Leidsch Dagblad b.v., Postbus
54,2300 AB Leiden.
Oplossing
nummer 4
aan le g-gr ap-gewag
p-o-geweer-sela-e
pantomime-pin-no1
eb-r-sem-we reld-a
leve r-me ter- t-e t a
-lom-be-res t-vle t
c-leda-tas-traan-
op-laan-m-p-etage
lus-drab-rang-rel
trace-t-l-kiel-la
-smelt-sas-elia-n
me e1-1ama-s t-mak-
u rn-s—varen—dinar
i-heelal-nok-e-re
tra-rol-toelating
e-nerf-korset-e-e
rogge-farm-pe rron
Winnaars
De handdoeken gaan deze week
naar D.Chaudron, Europaplant
soen 31, 2355AR Hoogmade
(kruiswoord) en N. van Buuren,
De Sitterlaan 62, 2313 TR Lei
den (cryptogram).
Cryptogram
nummer 5
Horizontaals. Foto van een
landgoed; 8. Het is te begrijpen
dat je verkouden kan worden! 9.
Mollig waterdier; 10. Was en
honing zijn minder belangrijke
artikelen; 12. Licht bezinksel;
14. Luchtverontreiniging in de
ether; 17. Net voor de edelman
ter afsluiting; 18. Er is werk zat
aan een verhaal!; 19. Ontvanger
die het voorstel verwerpt; 21.
Hij sloeg de bal als iemand die
alles al wist; 22. Die bedoeling
betekent extra werk voor de kip
pen.
Verticaal: 1. Onaangenaam
borreltje; 2. Zo aangereden dat
het goed zit; 3. Kijk, men kan
erop liggen!; 4. Dat gaat er pri
ma in op een vrije dag!; 5.
Praatje als excuus; 6. Ontzetten
de voorkant; 7. Bijzonder pril
dier; 11. Vergoeding van het ta
pijt?; 13. Zwaar te dragen voor
een broekje; 15. Personeelchef
op het toneel; 16. Aansporing
om nog wat te eten; 20. Zulke
indrukken zijn niet vrijblijvend.
Oplossing
cryptogram 4
-sV
-halsoverkop
-o-i-v-r-l-a-m-
morpheus-afstel
f-g-r-t-p-k-t-
doelgroep-luis
e-v-a-p-e-a-e-
milaan-tartaar-
-g-a-gt-r-
keur-schaar
nr-e-n-
somma-lady
c-a—p—e-e-
heropening
-a-e-o-d-
spandraad
-t-1-
filatelie
Hero Wit
DE BEELDEN op de twee Ne
derlandse zegels, die op 25 fe
bruari ter gelegenheid van de
wereldtentoonstelling Expo '92
in Sevilla worden uitgebracht,
-zijn van de hand van twee ont
werpers die inBarcelona wo
nen: de Spanjaard Peret Torrent
en de Amsterdammer Chris
- Vermaas.
De zegels hebben waarden van
70 en 80 cent. Torrent leverde
het ontwerp voor de 70 c.-zegel,
Vermaas nam de 80 c.-zegel
•voor zijn rekening. De voorstel
lingen, kleuren en oplagen zijn:
70 c., vier tulpen en de tekst A
Modrian no le gusta el verde
(Mondriaan houdt niet van
groen) rood, geel, zwart en
blauw (11,6 miljoen); Nederland
Expo '92 (Nederland in de vorm
jpier gesneden letters), grijs,
rood, geel en zwart (16 miljoen).
Het postzegelmapje met deze
zegels krijgt numer 91, de FDC
nr. 291.
Doordat de zegels door een bui
tenlander en een toch enigszins
van zijn land vervreemde Ne
derlander zijn ontworpen, heb
ben de voorstellingen iets over
zich gekregen van Nederland-
- op-een-afstand bezien. Vooral
de 70 c.-zegel en dat blijkt ook
duidelijk uit de uitleg die Tor-
rent aan zijn zegel geeft. Bij het
kiezen van het basisthema
kwam hij in eerste instantie uit
bij windmolens en tulpen. Het
idee van de windmolen liet hij
echter snel varen als achter
haald. Bleef over de tulp. Hij
herinnerde zich toen ooit een
foto te hebben gezien van de
Parijse atelier van Piet Mondri
aan met daarop een vaas met
tulpen. Op de foto waren de tul-
pen wit geschilderd om de kleur
groen, die Mondriaan helemaal
uit zijn atelier had verbannen,
overbodig te maken. Daardoor
geïnspireerd tekende Torrent
tegen een zwarte achtergrond
eenvoudige tulpen in de kleu
ren rood, geel en blauw, de
kleuren die in de Nederlandse
en Spaanse vlag voorkomen.
Om het ontbreken van de kleur
groen te verantwoorden schreef
hij er nog bij "A Mondrian no le
gusta el verde, Mondriaan
houdt niet van groen".
Vermaas is bij het ontwerpen
van zijn zegel uitgegaan van de
gedachte dat een postzegel over
de gehele wereld reist en dat
daarbij de landsgrenzen verva
gen. Met dit idee in zijn hoofd
schetste hij vele witte vellen vol.
Een daarvan, in één ademtocht
gemaakt, zo zegt hij, diende als
uitgangspunt voor de zegel: zo
danig uit papier gesneden let
ters dat men "waar ook ter we
reld kan zien hoe het geheel in
elkaar is gezet". Daarbij ver
werkte hij in zijn ontwerp ook
een beeld van Nederland in de
vorm van een tafelvlaggetje,
zoals dat gebruikt wordt bij in
ternationale conferenties.
ZWEDEN-In Zweden ver
scheen 30 januari de tweede se
rie Olympiskt Guld (olympisch
goud I werd 27 augustus uitge
bracht). De zegels, vier stuks, al
le in een waarde van 2,80 kroon
zitten in boekjes van acht stuks
(prijs 22,40 la1.). Deze tweede
serie toont vier Zweden die op
Olympische Winterspelen goud
hebben behaald. Op de boven
ste zegels van het "blokje" zien
we de Zweedse langlauftop:
Gunde Svan, winnaar van goud
op de 15 km in Serajevo (1984)
en op de 50 km in Calgary
(1988) en Thomas Wassberg die
in 1980 in Lake Placid goud ver
overde op de 15 km en in 1984
in Serajevo op de 50 kilometer.
Linksonder rijdt Tomas Gustaf-
son, die we twee weken geleden
in Heerenveen ook nog weer
bezig hebben kunnen zien. Hij
won goud op de 5000 meter in
Serajevo en in 1988 in Calgery
goud op de 5000 en 10.000 me
ter. Tot slot rechtsonder de sla
lomspecialist Ingemar Sten
mark, winnaar van goud op de
slalom en de reuzenslalom in
Lake Placid (1980).
ZWITSERLAND-Sinds 16 de
cember moet de kleur van twee
permanente zegels ertoe bijdra
gen dat de "snelle" A-post en de
"langzamere" B-post een juiste
behandeling krijgt. Op die dag
verschenen er namelijk twee
nieuwe zegels: een rode 80 rp-
zegel voor de A-post en een
blauwe 50 rp-zegel voor de B-
post. De zegels hebben als mo
tief en thema "landschappen en
bergmeren".
2
I
1
A
1
1
i
JL
i
IP
A
A
A
I
i
A
l
i
A
JL
A
I
2
B
H
i
I
A
i
A
i
1
A
A
101
Rl
De 54ste editie van het Hoog-
ovenstoemooi behoort tot het
verleden. Het getuigt van moed
dat het organisatiecomité heeft
besloten om volgend jaar het
roer radicaal om te gooien en
een totaal andere formule te
hanteren. Het lijkt daarvoor het
juiste moment, want ondanks
een zorgvuldig uitnodigjngsbe-
leid was er dit maal in de hoofd
groep A een te groot aantal
deelnemers dat remiseerde. Het
was vooral aan Loek van Wely
te danken dat het toernooi zo
veel belangstelling trok. Helaas
kon Loek het moordende tem
po waarmee hij was begonnen
niet volhouden. Ook de andere
Nederlanders konden zich uit
eindelijk niet mengen in de
strijd om de topplaatsen.
Geheel anders verliep de strijd
in grootmeestergroep B. Daar
werd geknokt dat het een lieve
lust was. Jammer dat deze
groep weinig belangstelling
kreeg, want het merendeel van
de partijen was het aanzien
meer dan waard. Het is dan ook
geen toeval dat de prijs voor de
meest spectaculaire partij (de
Leo van Kuijk prijs) aan een
speler uit deze groep werd uit
gereikt. De in Brussel wonende
Engelsman, Benjamin Finegold,
nota bene invaller op het laatste
moment, versloeg onze landge
noot Gert Jan De Boer op de
volgende wijze.
Wit: Finegold Zwart* De Boer
Grünfeld-Indisch
1. d4 Pf6; 2. c4 g6; 3. Pc3 d5; 4.
cxd5 Pxd5; 5. e4 Pxc3; 6. bxc3
Lg7; 7. Lc4 0-0; 8. Pe2 b6. Van
wege het nu volgende antwoord
staat deze variant in een
enigszins kwade reuk. De Boer,
als medewerker van New in
Chess goed op de hoogte van de
theorie, weet echter wel degelijk
waar hij aan begint. 9. h4 Pc6.
Het oorspronkelijke idee 9.
La6; is na 10. h5 minder goed
gebleken. 10. Ld5. Voor het
eerst gespeeld in de derde
matchpartij Spasski - Timman,
1977. Deze partij ging vrij snel
voor zwart verloren. 10.Dd7;
11. h5 e6. Timman speelde in
genoemde partij zwakker 11.
La6. Naar aanleiding van die
partij werd de tekstzet als ver
betering voorgesteld. 12. Lb3
e5; 13. hxg6 hxg6; 14. Lh6
Lxh6; 15. Txh6 Kg7; 16. Dd2
La6.
Deze stelling ontstond in een
partij Boersma - Timman, in
1977 gespeeld tijdens de club
competitie. Naar aanleiding van
die partij oordeelt de theorie dat
zwart goed spel heeft. Men zie:
Grünfeld-Indisch van A.C. van
der Tak en G. Sosonko, deel 12
uit de serie leer goed schaken.
Vermoedelijk heeft Gert Jan het
dus ergens verkeerd gedaan. 17.
Pg3 Dg4; 18. Ld5 Lb7. (zie dia
gram 1). Met zijn volgende,
zeer verrassende zet, ontketent
de Brusselaar een zwaar offen
sief op de zwarte koning, die uit
zijn redelijk veilig ogend onder
komen wordt gejaagd. 19. Th5
gxh5; 20. Pf5+ KfB; 21. Lxc6
Lxc6; 22. dxe5+ Kxe5; 23. Dd4+
Ke6; 24. f3 Dxg2; 25. Dc4+ Ke5;
26. Dxc6 Dxf3. Zwart krijgt geen
tijd om Tal op te halen. Bij
voorbeeld: 26. Dgl+; 27. Ke2
Dxal; 28. Dxc7+ Kf6; 29. Dd6+
Kg5; 30. Dh6 mat. Ook een po
ging om eeuwig schaak te berei
ken faalt 27. Dg2+; 28. Ke3
Dg5+; 29. Kf2 Dd2+; 30. Kfl Dd3
31. Kei en zwart is uitge-
schaakt. 27. Dxc7+ Kxe4; 28.
Pg3+ Kd3; 29. Dd6+ Kc4; 30.
Db4+ Kd5; 31. Tdl+ Dxdl+; 32.
Kxdl. De zwartspeler bevond
zich reeds in hevige tijdnood.
Dat doet het vervolg beter be
grijpen. 32. f5; 33. Pxh5
Tad8; 34. Db5+ Ke4+; 35. Ke2
f4; 36. Dc6+ Kf5; 37. Pg7+ Kg4;
38. Dg6+ Kh3; 39. Kf3 Td3+;
40. Dxd3. Zwart geeft op.
Gert Jan De Boer speelde overi
gens een goed toernooi. Aardig
was hoe hij de zwak gestarte Jo-
han van Mil wist te verschalken,
(zie diagram 2). De Boer zag
natuurlijk dat Lf6 overbelast is.
Hij vervolgde dan ook met 31.
Dd4. Dreigt ruil op d8 en mat
op g7. 31. De7. Maar ook dit
helpt niet. 32. Txd8+ Dxd8; 33.
Dxfê DxfB; 34. Lg5. Zwart gaf
op. Grappig, als je tenminste
niet achter de zwarte stukken
zit.
Ook in grootmeestergroep A de
den zich interessante situaties
voor. Zo had Loek van Wely
misschien niet van John van der
Wiel hoeven te verliezen, (zie
diagram 3). Zwart (v.d.Wiel)
staat een pion voor. Na het ge
speelde 31. Dc2 Txh4+; 32.
gxh4 Lxal; had zwart een twee
de pion gewonnen en later de
partij. In plaats van het gespeel
de 31. Dc2 komt de Heemsteed-
se schaker Jan van Dorsselaer
met de interessante suggestie
31. Tael!, waarmee plotseling
het mat achter de paaltjes
dreigt. Het beste antwoord is
vermoedelijk het door Hans-
Bouwmeester aangegeven 31.
h6. Slecht is nu 32. Te8+? Txe8;
33. Txe8+ Dxe8; 34. Lxb4 Dxa4
en zwart wint. Minder duidelijk
is de situatie na 32. Dxd8+
Lxd8; 33. Lxb4. (33. Te8+ is
waarschijnlijk niet beter). Wit'
staat weliswaar nog steeds een
pion achter (één minder dus
dan in de partij) maar kan hier
nog wel vechten.
De meest sensationele gebeur
tenis van het toernooi speelde
zich af in de Reserve-meester-
groep. Daarin speelde, naast de
bijna 78-jarige Theo van Schel-
tinga, de 12-jarige Hongaar Pe
ter Leko. Hij behaalde in Wijk
aan Zee zijn tweede meesterre
sultaat. In de volgende stelling
was hij de Bulgaarse IM Jordan
Ivanov de baas. (zie diagram 4).
De kleine Leko vervolgde hier
heel fraai met 34.Pd3! waar
mee wit geheel werd overdon
derd. In hevige tijdnood ge
schiedde: 35. Ld6 Dxe2; 36. Df7
(36. Dxd3? Dxh5+ en wint). 36.
Px£2+; 37. Txf2 Dxf2; 38. Td5
Df3+; 39. Kh2 Tde8; 40. Dxf5+
Dxf5; 41. Txf5 Lxb2; 42. c6 Te6.
Tijdnood voorbij. De partij ook.
Wit gaf het op. Peter Leko ver
wacht dat Anand de opvolger
wordt van Kasparov. In 1999
acht hij zich zelf rijp voor de
wereldtitel....
dammen
Computerdammen. Of beter
gezegd dammen door en voor
computers. Dit fenomeen
kwam nog niet eerder aan bod
in deze rubriek. Niet zonder re
den overigens. Tot voor kort
kon het dammen met behulp
van computers mij niet echt be
koren. De halfbakken dampro-
gramma's waarmee de damwe-
reld sinds enkele jaren geteis
terd werd, konden niet of nau
welijks op mijn sympathie reke
nen. Daar kwam enige tijd gele
den verandering in toen de
Schagenaar Stef Keetman een
damprogramma baarde, dat hij
de naam 'Truus' meegaf. Al snel
bleek dat Truus het niveau van
haar soortgenoten ontstegen
was. Waar andere programma's
faalden en het strategisch spoor
bijster raakten, bleek het gees
teskind van Keetman over ta
lent te beschikken. Inmiddels is
Truus in feite uitgegroeid tot
een volwaardig damspeler die
in staat is een groot deel van de
Nederlandse dammers te ver
slaan. Het analyseren van par
tijen is ook aan Truus besteed.
Met grote regelmaat slaagt zij
(of het?) erin het menselijk falen
op het dambord bloot te leggen.
Het leek mij een aardig idee u
daar vandaag een aantal voor
beelden van te geven.
Over de partij P. Roozenburg-H.
Tangelder (zesde ronde NC,
eerste klasse) liet Truus het vol
gende op het beeldscherm zien
(zie diagram 1). In de partij
speelde zwart 33.11 -16 en wit
kreeg voordeel via de ruil 34.
31-27 etc. Volgens de computer
I.
d
p
bï
v.
o
a1
o
1
w
Q'
p
p
1 1°
H
i \m\
w -
•I
IH
d pj
pi p
O.
-
pi p
O
Id
I pi P
had zwart betere mogelijkhe
den. bijv. 33. 10-14 34. 43-38
21-27 35. 32x21 11-16 36. 50-45
16x36 37. 38-32 4-10 (ook 4-9 is
mogelijk maar na 4-10 heeft wit
een extra verliezende mogelijk
heid) 38. 26-21 17x26. Op 39.
32-27 komt 22x42 40. 33x22
18x27 41. 29x9 14x3 42. 47x38
20x29 43. 34x5 25x32 44. 5x46
met winst.
Wit kan dus het beste spelen:
39. 47-41 36x47 40. 32-27 22x42
41. 33x22 18x27 42. 29x7 20x29
43. 34x23 25x43 44. 7-2 19x28
45. 2x39 met een goed eindspel
voor zwart. Zwart kan het wit in
de diagramstand ook op een
andere manier lastig maken: 33.
21-27 34. 32x21 22-27. Wit
kan op drie manieren slaan en
Truus gaat dat 'even' voor u na:
A. 35. 33x22 17x28 36. 31x33 12-
17 37. 21x12 18x7 38. 29x9
20x49 39. 9-3 10-14 met dam-
vangst. Na B. 35. 31x22 18x36
36. 29x7 20x49 37. 7-2 4-9 dreigt
19-23 en 9-14. Nu wint zwart
twee schijven via 38. 37-32
28x37 39. 30-24 enerzijds, of 38.
26-21 17x26 39. 37-31 26x37 40.
30-24 anderzijds. De derde en
laatste mogelijkheid: C. 35.
21x32 10-14 36. 33x22 18x49 37.
29x16 20x29 38. 34x23 25x43 39.
31-27 19x28 40. 27-21 28-32 41.
21x12 32x41 42. 47x36 13-18 43.
12x23 43-48 met grote kansen
voor de zwartspeler.
Truus heeft het schijnbaar voor
zien op Piet Roozenburg want
ook op een andere partij van de
oud-wereldkampioen reageerde
ze fijntjes (zie diagram 2). Roo
zenburg speelde hier 44. 38-32
en won pas later na minder
goed tegenspel van zwartspeler
Janssen van Doom. Terecht
merkte Truus op dat wit in een
klap had kunnen winnen: 44.
37-31 26x48 45. 33-29 48x30 46.
29x20 25x14 47. 35x24 met drie
voudige oppositie!
Tot slot een fragment uit de
achtste ronde van de eerste
klasse B. Het gaat hier om een
stelling uit de partij H. Bouw
huis-F. Fennema (zie diagram
3). Stef Keetman hierover in
Damnieuws nr. 10: 'In deze stel
ling maakten de spelers geen
fout, maar beging Truus bijna
een misser. Bij het hoge speel -
tempo waarmee ze door de par
tijen liep (ongeveer 5 seconden
per zet) dacht ze namelijk dat
wit hier de volgende winst mis
te: 21. 39-33 20-24 22. 26-21
17x26 23. 27-21 16x36 24. 32-28
23x32 25. 37x17 12x21 26. 34x1.
Als ze een versterking gevonden
denkt te hebben, bekijkt Truus
de stand echter automatisch
nog wat langer en toen zag ze
dat het hier juist om een schit*
terende lokzet gaat met 26.
14-20 27. 25x38 8-12 28. 1x18
21-27 29. 18x31 26x46 met
winst. Waarschijnlijk vanwege
deze variant speelde wit in de
partij 21. 34-30 met later remi-
Het computerprogramma
Truus kost f 100,- en is te bestel
len bij 1'Esprit te Rosmalen, tel.
04192-16607.
bridge
Ton Schippertieijn
Berry Westra kon wel janken.
Voor de tweede maal in korte
tijd was een belangrijke toer
nooizege hem op de valreep
door de vingers geglipt. Nadat
hij en partner Enri Leufkens vo
rig jaar in de finale van het Ko
ning en Hartmantoemooi één
luttel puntje te kort kwamen
voor de overwinning, scheidden
nu twee punten hen van de nog
veel belangrijkere winst in het
Cap Gemini Pandata wereld
toptoernooi. Zia Mahmood en
Michael Rosenberg waren de la
chende derden. Zij passeerden
Leufkens-Westra in het aller
laatste spel en streken de vette
hoofdprijs op in het sterkste
toernooi ooit gehouden.
Leufkens-Westra verloren het
toernooi overigens een ronde
eerder. Een ongelukkige en
zwaar bestrafte overtreding
kostte hun veel punten. Het ge
beurde tegen Chagas-Branco,
de regerende wereldkampioe
nen. Het tempo in deze ronde,
die voor de Nederlanders glori
eus verliep, lag laag. Het voor
laatste spel diende zich dan ook
in tijdnood aan (diagram 1):
Leufkens als zuid (niemand
kwetsbaar) opende lHa, west
pas, noord 3SA. Dat speelt vrij
wel iedereen tegenwoordig als
een evenwichtig spel, 13-15
punten, met goede troefsteun.
Met deze noordhand wordt dan
3Sch geboden. Een dubbele
sprong, Splinter genaamd; qua
punten en troefsteun vergelijk
baar maar met een renonce of
H8632 A V1097 54
»1042
A84 B 106
B 5 Z *V862
H9765
H32
fc H 1043
Diagram 1
singleton in de geboden kleur.
Het is tegenwoordig verplicht
de tegenpartij door middel van
een 'alertkaart' te attenderen op
een kunstmatig bod. Leufkens
deed dat dan ook. maar ver
klaarde desgevraagd dat 3SA de
Z A V862
'normale' betekenis had; hij was
even vergeten dat hij met
Westra had afgesproken beide
biedingen om te draaien.
Chagas protesteerde na afloop.
Als hij had geweten dat 3SA een
'splinter' was zou hij hebben
gedoubleerd waarna NZ zonder
twijfel nog 4Sch hadden gebo
den, zoals dat ook aan de mees
te andere tafels was gebeurd.
Daarop werd meestal nog 5Ha
geboden en dat stelde arbiter
Jan Louwerse voor een lastige
keus. AJs 5Ha vlot wordt ge
maakt is er geen probleem. De
score blijft staan en er volgt
hooguit een disciplinaire straf.
Maar wordt het gemaakt? Leuf
kens had vanwege de tijdnood
zijn tien slagen geclaimd; de
meeste andere leiders hadden
wel elf slagen gemaakt, maar
niet allemaal. En in zo'n geval
dient de arbiter in het nadeel te
beslissen van de overtredende
partij. De score werd dan ook
veranderd in 5Ha een down. In
beroep werd daar nog iets van
afgedaan, maar het leed was ge-
scnied.
Hoe verloopt het spel in 5Ha?
Na schoppenstart en driemaal
troef volgt ruiten naar de vrouw
(west mag niet nemen) en rui
ten voor heer en aas. Dat leidt
tot (diagram 2):
West heeft nu de keus: Hij kan
ruiten terugspelen, loopt op
zich niet weg, of klaveren. F.n ais
het klaveren wordt (K1B) moet
zuid kiezen; als hij het goed
doet verliest hij in die kleur
geen slag. Speelt west daarente
gen ruiten dan moet oost klave
ren spelen en opnieuw kan zuid
er dan zonder klaververliezen
afkomen. Maar veronderstel nu
eens dat oost heel brutaal K1V
speelt; zou zuid het dan niet
verkeerd kunnen doen? De lezer
begrijpt nu misschien ook
strijdleider zo razend moeilijk
„Ik moet nog zien dat Chagas-
Branco in 4Sch waren beland
mopperde Leufkens na afloop.
De Brazilianen waren in trai
ning voor de uitdagingswed
strijd om 50.000 Engelse pon
den waarbij ze geen enkele con
ventie mogen gebruiken. Ze de
den het dan ook zonder en dat
betekent natuurlijk zo nu en
dan een handicap. In de prak
tijk viel dat overigens best mee;
ze eindigden als derde!
