Regio
'Verbod gif
ramp voor
Bollenstreek'
'Foutjes worden in
AZL anoniem gemeld'
'Eerst nieuwe middelen
op de markt brengen'
D66-fractie twijfelt
over verdubbeling A4
Strafklacht tegen El-Cidweek Leidse studenten wankelt
KLM gehandhaafd
'Geen ambtenaar,
maar lekkere
chauffeur op bus'
Vrijdag *31 januari 1992
CAROUNE VAN OVERBEEKE JAN WESTERLAKEN MONICA WESSELING Eindredactie: PAUL DE TOMBE Vormgeving: RON VAN HAASTREGT
17
WD-kamerlid luidt noodklok
Een absolute ramp voor de Bollenstreek. Zo noemt WD-
-Kamerlid P.M. Blauw het aangekondigde verbod op de
schimmelbestrijdende middelen Zineb, Maneb en Man-
cozeb. Er zijn volgens hem voor deze stoffen geen goed
gekeurde vervangers. „En dus dreigen bollen in de grond
te verrotten", zegt hij dramatisch.
PEN HAAG PAUL VAN DER KOOU
Vooral de producenten willen
niets weten van een verbod per
1 januari 1993. Uit de bollensec-
tor heeft Blauw, tot zijn verba
zing, echter nog niets gehoord:
„En dat terwijl ze me anders wel
weten te vinden."
De vaste kamercommissie
voor landbouw en natuurbe
heer stelde deze week kritische
vragen over het uit de markt ne
men van de schimmelbestrij
dende middelen. Staatssecreta
ris Gabor beantwoordt de wa
gen komende maand schrifte
lijk. De drie middelen worden
overigens ook bij de teelt van
aardappelen en rozen gebruikt,
maar laten daar aanzienlijk
minder afbraakprodukten ach
ter.
Wat Blauw, voorzitter van de
kamercommissie, vreemd aan
de kwestie vindt is dat de Com
missie Toelating Bestrijdings
middelen de producenten eerst
het verbod per brief aankondigt
en vervolgens laat weten dat er
alternatieven aankomen. Op 6
februari zou er zelfs al wat
goedgekeurd kunnen worden,
begreep Blauw: „Maar eerst was
er onrust gezaaid en werd het
draagvlak uitgehold."
Bovendien stelt hij nuchter
vast dat er enige tijd overheen
gaat voordat een goedgekeurd
middel in de handel is: „En dus
moeten we de garantie krijgen
dat de oude middelen niet ver
dwenen zijn voor je de nieuwe
kunt krijgen".
Blauw zou akkoord kunnen
gaan met enige tijdsspanne tus
sen verbod van het oude middel
en de komst van een nieuw
middel als klip en klaar wordt
aangetoond dat de oude midde
len de volksgezondheid scha
den. „Maar daar is mij niets van
gebleken. Sterker nog, in Ameri
ka is men teruggekomen van
een verbod en in de ons omrin
gende landen beschouwt men
de drie middelen als absoluut
onmisbaar", besluit hij.
Producenten en gebruikers
hebben twee weken de tijd om
verweerschriften op te stellen
en lijken dat ook te gaan doen.
Bollensector over verbod landbouwgif:
N OORD WIJ K MONICA WESSEUNG
Bestrijdingsmiddelen mogen
pas worden verboden als er
goede alternatieven voorhan
den zijn. Ook de agrarische sec
tor is voorstander van minder
milieubelastende bestrijdings
middelen, maar dit mag niet
ten koste van de sector gaan.
Verboden zonder daar iets
nieuws tegenover te stellen ma
ken bollenteelt vrijwel onmoge
lijk.
Dat is de reactie van E. Zand
wijk, voorzitter van de agrari
sche structuurcommissie Duin
en Bollenstreek, op het aange
kondigde verbod op de schim-
melwerende middelen Zineb,
Maneb en Mancozeb. Zandwijk
onderschrijft hiermee de uitla
tingen van WD-kamerlid
Blauw.
Met name bij de teelt van tul
pen is de dreiging van een aan
tasting door botrytis, het zoge
heten vuur, nogal groot. De
ziekte breidt zich zeer snel uit.
Volgens Zandwijk werden vroe
ger, toen de bollenteelt nog veel
kleinschaliger was, de aangetas
te planten opgespoord en ver
wijderd door zogenaamde ziek-
zoekers. „Dat is nu natuurlijk
niet meer te doen. Daar heeft
niemand de mankracht voor."
Zandwijk ziet geen enkel be
zwaar in vervanging van de be
staande middelen door minder
milieubelastende. „Maar dan
moeten die er wel zijn." Naar
haar idee werkt de Commissie
Toelating Bestrijdingsmiddelen
te traag. „Er worden voldoende
nieuwe middelen aangeboden,
maar het duurt veel te lang voor
zo'n nieuw middel dan ook
wordt toegelaten. Natuurlijk
moet een nieuw middel goed
wordt onderzocht voor het
wordt ingevoerd, maar je kunt
ook te veel zekerheden vragen."
Gevraagd naar de acties die
de agrarische sector gaat onder
nemen om het gevaar te keren,
reageert Zandwijk: „We gaan
echt niet protesteren op het
Binnenhof. We zullen echter
wel onze bezwaren laten horen.
Dit laten we echt niet over onze
kant gaan."
mobiliteitsplan geeft een schets
van de gewenste verkeerssitua
tie in het gebied tussen Leiden
en Dordrecht over 20 jaar. En in
die zuidvleugel van de Randstad
zijn de overschrijdingen van de
grenswaarden van stikstofdioxi
de vooral in de Haagse, Delftsc
en Rotterdamse regio te vinden.
'Leiderdorp' lijkt het enige
knelpunt in de Leidse regio, al
geeft de provincie aan dat ook
in binnensteden overschrijdin
gen te verwachten zijn. Kamer
lid Tommei vindt die Leider-
dorpse overschrijding echter
het interessantst, omdat de
voorgenomen verbreding van
de A4 hier toch al zo omstreden
is. Doordat de bebouwing dicht
op de weg staat, dreigt massale
sloop of een nog zwaardere be
lasting van het milieu. Uit de re
gio klinken pleidooien voor een
wegomleiding. Minister Ma-
ij-Weggen begon laatst over een
sleuf. „Dat damt echter alleen
de geluidsoverlast in. Bij lucht
verontreiniging moet je eerder
aan een tunnelbak of overkap
ping denken", zegt D6&-Kamer-
lid Schimmel.
De Kamerfractie van D66 wil
minister Maij-Weggen (verkeer
en waterstaat) schriftelijke vra
gen stellen over de te grote
luchtvervuiling in de Leider-
dorpse woonwijken langs de A4.
Zo is de D66-fractie benieuwd
of Maij-Weggen van de geplan
de verbreding van de rijksweg
A4, van twee naar vier banen,
afziet riu het woensdag gepre
senteerde mobiliteitsplan van
de provincie aangeeft dat de
grenswaarde van stikstofdioxide
wordt overschreden in de Lei-
derdorpse woonwijken.
Zelf neigt de fractie ertoe om
de verbreding van de belangrij
ke rijksweg af te wijzen, omdat
ze betwijfelt of auto's zo schoon
zullen worden dat de luchtver
ontreiniging onder de grens
waarde zal blijven bij de voor
ziene stijging van het verkeers
aanbod. D66 vindt het over
schrijden van de normen onac
ceptabel en verlangt van de mi
nister een overzicht van de
knelpunten in het hele land,
compleet met de consequenties
voor de volksgezondheid. Het
Hoogleraar Spierdijk neemt afscheid
Mr. H. Loonstein, hoogleraar
bijbels recht aan de Katholieke
Universiteit te Nijmegen en ad
vocaat te Amsterdam, hand
haaft zijn tegên tegen de KLM
ingediende strafklacht wegens
de KLM-brochure „Culturen
aan boord".
Volgens hem distantieert de
KLM zich niet van het boek en
wordt het boek ook niet terug
gehaald. Verder heeft de KLM
volgens Loonstein in een niet
publiek gemaakte brief aan
joodse organisaties toegezegd
feitelijke onjuistheden in de vol
gende druk te herstellen. Loon
stein vindt dat onvoldoende.
Zijn strafklacht richt zich juist
tegen smadelijke en godlaste
rende passages. Daarvan neemt
de KLM geen afstand, stelt hij.
„Ten onrechte doet de KLM als
of de kwestie geregeld en afge
daan is en excuses zijn aange
boden." Na lezing van het hele
boek, is Loonstein gesterkt in
zijn standpunt. „Immers, de an
dere hoofdstukken bevatten een
correcte, objectieve en neutrale
weergave. Zulks in schril con
trast met het hoofdstuk Israël
de Joden", schrijft hij in een
brief aan de KLM.
Vorige week heeft de KLM in
een brief aan de joodse ge
meenschap haar spijt betuigd
aan alle joden die zich gekwetst
voelen.
Directeur NZH op spreekbeurt:
(vervolg van voorpagina)
LEIDEN JAN WESTERLAKEN
Grote werkdruk, haasten, lange
werkdagen en werken op routi
ne. Prof. dr. J. Spierdijk somt zo
op waardoor narcotiseurs fou
ten in de operatiekamer kunnen
maken. Alle handelingen chec
ken, zegt hij, verkleint de kans
op fouten. En al is het incident
nog zo gering, in het AZL wordt
het anoniem gemeld.
Net zoals piloten elkaar in de
cockpit controleren, zo checken
de narcotiseur en de verpleeg
kundige elkaar in de operatieka
mer. „We hebben dat van de
luchtvaart overgenomen", ver
telt Spierdijk, die vanmiddag als
hoogleraar anesthesie afscheid
nam van de Rijks Universiteit
Leiden. Prof. Spierdijk werkte 22
jaar in het Academisch Zieken
huis. „Foutjes worden inder
daad anoniem gemeld. Beter
dan wanneer de arts zijn naam
er bij moet noemen."
Bovendien heeft het AZL een
ruimte ingericht als operatieka
mer. De anesthesist kan daarin
oefenen met alle apparaten die
ook in de ok worden gebruikt.
De slangetjes en metertjes zijn
aangesloten op een 'patiënt'. Al
le handelingen worden op video
vastgelegd. Later worden de
beelden bekeken en hoort de
narcotiseur wat hij fout heeft
gedaan. De luchtvaart, met na
me de KLM, stond ook hier mo
del: de piloot oefent in een si
mulator.
Vaardigheid heeft Spierdijk
hoog in het vaandel staan. Het
is zijn wens dat de narcotiseur
één keer in het half jaar in de
nagebootste operatiekamer zijn
vaardigheid laat toetsen. We
reldwijd zijn er drie van die si
mulators: twee ervan staan in
Amerika, één in het AZL. De
manier waarop de anesthesis
ten in het academisch zieken
huis werken moet voor héél Eu
ropa van kracht worden. Daar
maakt Spierdijk zich sterk voor.
Hij heeft de nascholing voor de
Europese Gemeenschap ter
hand genomen.
Perfectie
Foutloos werken kan niet, zegt
hij. „Iemand onder narcose
brengen is en blijft mensen
werk. Dus kunnen er fouten
.worden gemaakt, hoe klein de
kans ook is. Als je de perfectie
bereikt, dan hoeven er als ge
volg van een narcose geen do
den te vallen. Je ziet dat aan de
cijfers. Er worden minder fou
ten gemaakt."
Hoe wordt er in de operatie
kamers van het AZL gewerkt?
Spierdijk: „De narcotiseur blijft
de hele operatie bij de patiënt.
Trouwens, dat gebeurt in alle
academische ziekenhuizen.
Maar andere dan academische
ziekenhuizen zeggen dat één
narcotiseur op twee tafels kan
letten. Dat is toegestaan. Maar
in de praktijk wordt daarvan af
geweken. Het komt voor dat
een anesthesist op drie of vier
patiënten tegelijk let. Stel je
voor dat hij bezig is met het
stelpen van een bloeding en een
"andere patiënt heeft ook drin
gend hulp nodig. Wat moet hij
dan? Hij kan niet weglopen bij
die bloeding. Kortom, dan gaat
het mis. Ik ken één geval. Het
deed zich voor bij een heel een
voudige ingreep. Ja, dat liep
fout af De patiënt ging dood."
In het AZL heeft Spierdijk wel
te maken gehad met complica
ties, maar vrijwel nooit met fa
tale afloop. „Complicaties kun
nen er in allerlei vormen zijn. Je
kunt de patiënt een verkeerd
medicijn inspuiten. Met het in
brengen van de tube, nodig voor
beademing, kun je de patiënt
een tand uit de mond stoten.
Diezelfde tube kan te diep wor
den ingebracht waardoor maar
één in plaats van twee longen
worden beademd. Of de tube
komt in de slokdarm terecht. Je
ziet dat want de gassen die eruit
komen worden gemeten. De
narcotiseur moet met zijn
stethoscoop naar de longen
luisteren of ze werken. Als een
patiënt op zijn zij wordt ge
draaid, kan die tube uit de
luchtpijp schieten. Het is een
discipline die hij telkens weer
moet opbrengen. Ik weet dat dit
niet altijd gebeurt."
Controle
Prof. Spierdijk en de Nederland
se Vereniging voor Anesthesio
logie zijn het niet met elkaar
eens. Spierdijk zegt: de narcoti
seur moet de patiënt de hele
operatie controleren. De NVA:
één anesthesist kan op twee ta
fels tegelijk werken. „Dan zeg
ik", reageert Spierdijk, „dat je
wel onverwacht 'moet controle
ren of men zich daaraan houdt.
Onverwachte controle? Nee, dat
gebeurt niet. Ik heb nog nooit
iemand gezien. De inspectie zie
je niet en de NVA onderneemt
ook niets. Regels zijn er niet al
leen om te worden nageleefd, ze
moeten tevens worden gecon
troleerd. Omdat die controle
ontbreekt, wordt de hand er- Prof. Spierdijk: „Foutjes worden inderdaad anoniem gemeld. Beter dan wanneer de arts zijn naam er bij moet
mee gelicht." noemen." foto loek zuyderduin
AMSTERDAM ANP
Gemeentevervoerbedrijven zijn
absoluut verouderd. De over
heid mag zich wel bemoeien
met het ontwikkelen van con
cepten voor het openbaar ver
voer maar niet met de uitvoe
ring ervan. Dus: op de tram of
in de bus hoort geen ambtenaar
thuis, maar een „lekkere chauf
feur", die deel uitmaakt van een
commercieel produkt. „Dat
hoort er in de toekomst aller-
maal echt bij."
Dit zei de directeur vari de
Noord-Zuid-Hollandse Vervoer
Maatschappij NV (NZH), jonk
heer drs. A. Testa, donderdag op
een lunchbijeenkomst van de
Nederlandsche Maatschappij
voor Nijverheid en Handel.
Testa meent dat het recente
McKinsey-rapport over kosten
besparingen bij het stadsver
voer niet ver genoeg gaat. De
toekomstvisie van het onder
zoeksbureau dat in het jaar
2015 twintig procent van 'de be
volking zich per openbaar ver
voer verplaatst, acht hij onvol
doende.
Testa verwees daarbij naar
het succes van de lijn Purmer-
end-Amsterdam, die 30.000 fo
rensen per dag vervoert. „Be-
stuurs- en bedrijfsmatig zal er
een grote cultuuromslag moe
ten plaatsvinden", aldus Testa.
Met de Amsterdamse ver-
voerswethouder Ten Have on-"
der zijn toehoorders gaf Testa te
kennen dat de 'conceptualise
ring' van het openbaar vervoer
in de hoofdstad voorheen
een „moeilijk aanspreekbaar
stadje" met sprongen vooruit
gaat. Daarbij tekende hij aan
dat het wenselijk is dat de Am
sterdamse bestuurders in rui
mere cirkels gaan denken. Re
gioplannen in de randstad zijn
volgens Testa uit den boze: wat
het openbaar vervoer betreft
moet er, om Schiphol heen, op
randstad-schaal gedacht en ge
pland worden. .Anders zijn we
echt te heikneuterig bezig."
Testa acht de inspanningen
van de overheid om agressie in
het openbaar vervoer tegen te
gaan volstrekt ontoereikend.
Daarbij pleitte hij vurig voor de
invoering van een legitimatiep
licht voor zwartrijders.
Duizenden studenten namen vorig jaar deel aan de El-Cidweek.
LEIDEN JAN WESTERLAKEN
Het introduceren van nieuwe
studenten in Leiden wankelt. 'EI
Cid' Eerste Leidse Commis
sie Introductie Dagen heeft
voor het eerst in z'n bestaan
niet voldoende mankracht* Oor
zaak: de studenten voelen er
niets meer voor om hun studie
een half jaar lang op een zeer
laag pitje te zetten. Ze lopen het
risico in de knel te komen met
hun studiefinanciering. Dat
houdt hen tegen, zegt woord
voerder van de Leidse universi
teit, Len Buis.
El Cid heeft op dit moment nog
maar twee commissieleden. En
dat moeten er zeker zes wor
den. „Die studiefinanciering",
zegt Buis, „is één van de moei
lijkheden. Vorig jaar werd van
kracht dat die nog maar over
een periode van vijf jaar mag
worden uitgesmeerd. Dat was
zes jaar. De student moet dus
aanpoten. Neemt hij plaats in El
Cid dan komt er een half jaar
niks van studeren en komt die
financiering in gevaar. Ik denk
dat als gevolg hiervan de inte
resse voor de commissie zo ge
ring is. In de jaren zeventig was
dat wel anders. Toen stonden ze
in de rij voor El Cid."
Len Buis is al twaalf jaar betrok
ken bij de introductieweek voor
nieuwe studenten aan de uni
versiteit in Leiden. Wat nu ge
beurt, heeft hij in al die tijd niet
meegemaakt. „We hebben ad
vertenties geplaatst", zegt hij,
„mensen bij de faculteiten per
soonlijk aangesproken, maar tot
nu toe hebben ze niets opgele
verd. Alles zullen we eraan doen
om mensen te wprven. Ik hoop
dat we succes hebben, maar als
het niet lukt, weet ik ook niet
hoe we dat moeten oplossen."
Buis vertelt dat hij sinds gis
teravond een klein lichtpuntje
ziet. Er is een nieuwe kennis-
makings- en selectieronde ge
weest. Acht studenten hebben
interesse getoond om aan El
Cid mee te werken. Maar Buis
juicht nog niet te hard. Uit de
vorige ronde kwamen zestien
kandidaten naar voren. Uitein
delijk leverden het twee com
missieleden op.
De El-Cidweek begint maan
dag 17 augustus. „Ik moet nog
zien of de introductie doorgaat.
Natuurlijk doen we er alles aan
om een oplossing te bedenken.
Ik denk dat er het één en ander
moet veranderen. Anders blijf je
jaar in, jaar uit met dit pro
bleem zitten."
Mensen van buitenaf zou je
kunnen vragen om bij de EI-
Cidweek te assisteren. Buis:
„Het is inderdaad een alterna
tief om betaalde mensen in te
zetten bij de organisatie. De
fundamenten onder de opzet
van El Cid haal je dan wel weg.
Een noodplan? Nee, dat is er
niet."
Ondanks het feit dat de com
missieleden een vergoeding van
ruim 2000 gulden krijgen, laten
ze het dit jaar afweten. Is er wel
eens aan een verhoging vah dat
bedrag gedacht? Len Buis:
„Voor dit jaar is daar niet aan
gedacht. Bovendien moet geld
niet het motief zijn om in de
commissie te gaan zitten. We
hebben wel gepraat over de
mogelijkheid om de studiefi
nanciering op kosten van de
universiteit te verlengen. Dat
gesprek loopt. Ook dat biedt
voor dit jaar geen oplossing.
Want binnen een week moet
die commissie op poten staan."
