Binnenland
Premier gaat
door het stof
voor PvdA
CDA luidt einde
van provincie in
Stadsvervoer gaat hakken in de kosten
Andriessen waarschuwt
tegen energieheffing
Gehandicapten overgeleverd aan willekeur
Smallenbroek gebeten
hond bij ziekenhuizen
SIEMENS
Een 100% Siemens
tijdelijk voor slechts f 1.548,-
Donderdag 30 januari 1992 Redactie: 023-150225 JANINE BOSMA ALTAN ERDOGAN «RONALD FRISART «hef) PATRICK VAN DEN HURK JAN PREENEN SJAAK SMAKMAN FRANS VISSER Vormgeving: ANDRIES DETMAR
3
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP). Gemeenschappelijke Persdienst (GPD). li
NIEUWSLIJN
Directeur SHS op vrije voeten
De directeur van de Stichting Haags Sociaal Cultureel werk
(SHS) is gisteren voorlopig op vrije voeten gesteld. De man werd
op 6 januari gearresteerd en wordt verdacht van verduistering
van enkele tonnen subsidiegeld bij de SHS. Het nieuwe bestuur
van de SHS heeft hem enkele dagen geleden ontslagen. Er zijn in
totaal zes arrestaties verricht in de affaire. De zesde arrestant,
een 39-jarige man uit Sassenheim die maandag werd gearres
teerd, werd eveneens gisteren weer vrijgelaten. Alle arrestanten
worden door de politie aangemerkt als verdachten.
Cel geëist na overlijden baby
Tegen een streng-christelijk echtpaar uit Hardegarijp is gisteren
anderhalf jaar cel geëist omdat ze geen medische hulp inriepen
voor hun ernstig zieke baby. Het kind overleed 16 weken oud in
januari 1990. De baby was ernstig ondervoed, uitgedroogd en
woog 450 gram minder dan bij de geboorte. Volgens deskundi
gen had medische hulp de dood van de baby, die een aangebo
ren afwijking had, kunnen voorkomen. Uit uitlatingen bij een
kort geding dat het echtpaar aanspande om lijkschouwing te
voorkomen, bleek dat ze uit godsdienstige overwegingen geen
medische hulp inriepen. Het zou de wil van God zijn geweest en
daar moesten ze in berusten. Volgens de officier gaat de vrijheid
van godsdienst niet zover dat de staat dit kan tolereren.
Doden bij schietpartijen Rotterdam
Bij twee schietpartijen op verschillende plekken in Rotterdam
zijn afgelopen nacht twee mensen om het leven gekomen. Deze
maand zijn daarmee tot nu toe al zeven mensen om het leven
gekomen in Rotterdam tegen 22 in het gehele voorgaande jaar.
Een 25-jarige Rotterdammer werd vanmorgen vermoord in zijn
auto gevonden. Hij is volgens de politie vlakbij of in zijn auto
neergeschoten. De politie heeft in de buurt van het misdrijf een
zeventienjarige vrouw aangehouden. Eerder in de nacht werd in
een café een man doodgeschoten. De politie heeft zeven bezoe
kers aangehouden en wil via hen het hoe en waarom achterha
len.
Zuid-Afrika-blunder 'eens maar nooit weer'
Premier Lubbers en minister Van den Broek van buiten
landse zaken zijn gisteren tijdens een spoeddebat in de
Tweede Kamer diep door de knieën gegaan om spijt te
betuigen over de opeenstapeling van blunders rond het
inmiddels uitgestelde bezoek aan Zuid-Afrika. De pre
mier richtte zich vooral tot coalitiepartner PvdA, die niet
van tevoren over het voorgenomen bezoek was ingelicht.
„Het was wijzer geweest als vice-premier Kok in een pril
stadium was ingelicht", aldus Lubbers.
tNM, UA staatsbezoek aan Japan.
In hun verdediging zeiden zo
wel Lubbers als Van den Broek
dat ze er gewoon „niet aan ge
dacht" hadden om met de PvdA
over het bezoek te overleggen.
Beide bewindslieden beweer
den dat ze nooit hadden ge
dacht dat het bezoek zoveel stof
zou doen opwaaien. „Ik was mij
er wel van bewust dat de recht
matigheid van de zittende rege
ring van Zuid-Afrika door het
ANC werd betwist. Maar dat
De premier en zijn bewindsman
gingen door het stof voor de ka
merleden. Na een aanzet daar
toe van het CDA-kamerlid Aarts
herhaalde Lubbers zelfs zijn be
kende woorden: „Eens maar
nooit weer." Die zin werd in
1986 voor het eerst gebezigd
door een woedende premier te
gen de toenmalige vice-premier
De Korte, die voor zijn beurt
sprak over het voorgenomen
Minister Van den Broek, minister Kok en premier Lubbers luisteren naar
wat de Tweede Kamer hen heeft te zeggen over de uitgestelde reis naar
Zuid-Afrika. foto anefo rob bocaerts
was geen beletsel voor een offi
cieel bezoek van staatspresident
De Klerk aan ons land", aldus
Van den Broek. De bewindsman
was dan ook „verbaasd" toen
het ANC onoverkomelijke be
zwaren bleek te koesteren tegen
een soortgelijk bezoek van Lub
bers aan De Klerk. „Verwijt u
mij maar een politieke mistaxa
tie", zei Van den Broek. Toen
WD-kamerlid Weisglas de bei
de bewindslieden „grenzeloos
naïef' noemde, zei de minister:
„Ik accepteer ten volle dat ver
wijt."
PvdA-leider en vice-premier
Kok zei het te betreuren dat hij
„buiten de reis is gehouden. Ik
had best vijf minuten tijd gehad
tijdens de EG-topconferentie in
Maastricht", schamperde Kok.
In Maastricht besloten Lubbers
en Van den Broek dat zij van 18
tot 20 februari een officieel be
zoek aan de Zuid-Afrikaanse
president De Klerk zouden
brengen.
Komend weekeinde reizen
Lubbers, Kok en Van den Broek
naar het Zwitserse Davos voor
overleg met ANC-leider Nelson
Mandela en de Zuidafrikaanse
president De Klerk. Het PvdA-
Kamerlid Verspaget waar
schuwde premier Lubbers en
minister Van den Broek dat zij
niet teveel druk op Mandela
moeten uitoefenen om het be
zoek alsnog door te laten gaan.
DEN HAAG» JANKUYS
Met de keuze voor een krachtig,
bover.gemeentelijk regiobe
stuur heeft het CDA gisteren de
doodsklok geluid over de Ne
derlandse provincies. Ook PvdA
en WD hechten steeds meer
betekenis aan gewestbesturen,
die belangrijke taken van rijk,
provincies en gemeenten moe
ten overnemen. Maandag, als
de Kamer praat over bestuurlij
ke samenwerking, wordt daar
om een belangrijke dag voor de
provincies.
Al de hele week verkondigden
de twee bestuurskundigen van
het CDA, Van der Heijden en
Koetje, te willen aansturen op
sterke regiobesturen. De vraag
was alleen of de fractie, tot nu
toe zeer gereserveerd over de
komst van een vierde bestuurs
laag, hen daarin zou volgen.
Door de provincie op te offeren
voor de nieuwe, direct door de
burgers gekozen regiobesturen,
heeft het CDA gisteren de kool
en de geit gespaard.
Krachtige gewestbesturen zijn
volgens het CDA dè oplossing
om een eind te maken aan de
bestuurlijke lappendeken in Ne
derland. Het land is nu inge
deeld in regio's voor de arbeids
voorziening, bestuurlijke sa
menwerking, politie, volksge
zondheid, brandweer, afvalstof
fen en andere, die geen van alle
op elkaar aansluiten. Regiobe
sturen moeten nu het beheer
krijgen over al deze taken.
Daartoe zal de provincie vrijwel
al haar bevoegdheden moeten
afstaan. Ook het rijk en de aan
een regio deelnemende ge
meenten zullen een deel van
hun takenpakket naar het nieu
we regiobestuur moeten over
hevelen.
De huidige gemeentebestu
ren zullen zich in de toekomst
vooral met uitvoerende taken
bezighouden. Ze houden wel
hun eigen inkomsten, maar
moeten een deel daarvan afdra
gen aan het regiobestuur, dat de
planning en sturing van het be
leid ter hand zal nemen.
In samenwerking tussen meer
provincies ziet het CDA niets.
De bundeling van de drie Rand
stadprovincies leidt volgens de
christen-democraten tot een in
deling in een arm en rijk gedeel
te van Nederland. Vooralsnog
komen zeven grootstedelijke
gebieden (Amsterdam, Rotter
dam, Den Haag, Utrecht, Eind
hoven, Arnhem/Nijmegen en
Enschede/Hengelo) het eerst
voor het bestuurlijke experi
ment in aanmerking.
Klachten over
Rijk vaak terecht
DEN HAAG* ANP
Vier van de vijf klachten van
burgers bij de Nationale Om
budsman tegen rijksambtena
ren zijn terecht. En in negen
van de tien gevallen worden de
aanbevelingen van de Ombuds
man ook opgevolgd. Dat heeft
Nationale Ombudsman Oosting
gisteren bekendgemaakt bij de
viering van het tienjarig bestaan
van het nationale klachteninsti-
tuiit. De Ombudsman heeft in
middels een kleine 100.000
klachten binnengekregen, waar
van er 6000 in behandeling wer
den genomen. Daaruit blijkt dat
Nederlanders zich het meest
beklagen over het optreden van
de politie en van de belasting
dienst. De Ombudsdman be
pleitte op een symposium in de
Nieuwe Kerk in Den Haag dat
de bevoegdbeden van zijn bu
reau worden uitgebreid tot de
gemeenten. In een reactie zei
Minister Dales van binnenland
se zaken dat een deel van de
klachten stoelt op de aan
spreekbaarheid van de over
heid. Ze schetste de situatie van
de ambtenaar achter een loket,
achter kogelvrij glas en van die
gaatjes waar je door moet pra
ten. Dales ging overigens niet
nader in op de wens voor rui-
mere bevoegdheden.
Akkoord over
onderzoek zorg
DEN HAAG GPD
Particuliere ziektekostenverze
keraars en staatssecretaris Si
mons zijn gisteren tot een ak
koord gekomen over een studie
naar de kostenontwikkeling in
de gezondheidszorg. De Reken
kamer mag de boeken van indi
viduele verzekeraars inzien,
maar in het eindrapport zullen
de maatschappen niet herken
baar zijn.
'Bot mesje dat rafelige wonden maakt'
DEN HAAG GPD
De invoering van een heffing op
energie is „een bot mesje dat
rafelige wonden kan maken".
Dat heeft minister Andriessen
van economische zaken van
middag gezegd in Baam.
„Een heffing op alle energie
dragers alleen in Nederland zou
zo desastreus zijn voor onze
economie, dat ik er niet eens
over wil praten", aldus de mi
nister. Vooral de PvdA wil naar
een energieheffing; de last voor
het bedrijfsleven zou dan via la
gere arbeidskosten moeten
worden gecompenseerd, zodat
de werkgelegenheid niet wordt
aangetast. Andriessen maakte
duidelijk niet te geloven in der
gelijke sprookjes.
Volgens de minister is invoe
ring van een energieheffing al
leen mogelijk in EG-verband.
Nederland moet zeker niet als
enige overgaan tot invoering
van de heffing in 1994, zoals ge
pland. Gebeurt dat wel, dan
staat dat volgens de minster
haaks op de Europese eenwor
ding. „Zelfs een sterk land als
Duitsland heeft kort geleden
verklaard het niet alleen te wil
len. Wie zijn wij dan?", vroeg de
minister zich af. Met de verho-
s milieuheffing
i die dit jaar inging,
loopt ons land al voor op de EG-
partners, aldus Andriessen.
DEN HAAG CAREL GOSELING
Hoe zou u het vinden voor iets te betalen
en het vervolgens niet te krijgen? Niet leuk,
ongetwijfeld. En hoe zou u reageren als het
u overkwam. Boos worden waarschijnlijk,
en protest aantekenen. En dat is dan ook
precies wat ongeveer 150 gehandicapten
gisteren deden.
Wat wil het geval? Sinds 1 januari 1990
betalen alle bejaarden premie voor de aaw,
de algemene arbeidsongeschiktheidswet.
Die wet kent naast uitkeringen ook voorzie
ningen, bedoeld voor gehandicapten. Nu
kent onze rechtsstaat het principe dat als je
ergens voor betaalt, je er ook recht op hebt.
De 65-plussers die betalen voor de aaw,
hebben dus ook recht op de voorzieningen
die in die wet zijn opgenomen.
En daarmee kwamen de problemen.
Want als de bejaarden aaw-voorzieningen
zouden claimen, zou dat miljarden per jaar
kosten. Dus werd in 1990 besloten? Bejaar
den moesten wel aaw betalen, maar kregen
geen recht op de speciale voorzieningen.
De Tweede Kamer accepteerde dat, de Eer
ste Kamer niet. Pas toen het derde kabinet
met een crisis dreigde, gingen de senatoren
overstag.
Sindsdien zoekt politiek-Den Haag naar
een uitweg, die per saldo niets mag kosten.
Medio vorig jaar kwam het kabinet met de
oplossing: de 65-plussers kregen recht op
voorzieningen volgens de aaw, maar daar
voor zouden alle gehandicapten jonger dan
65 jaar voor betalen. Lagere vergoedingen
en eigen bijdragen zouden 1 miljard gulden
opbrengen, precies de geschatte extra uit
gaven aan aaw-voorzieningen voor de 2
miljoen 65-plussers.
De Kamer stak daar eind vorig jaar een
stokje voor. Gehandicapten moesten circa
50 procent in hun voorzieningen terug, en
dat ging de Kamer te ver. Het kabinet be
sloot daarop de situatie zoals die vanaf 1 ja
nuari 1990 bestond, nog een jaar te verlen
gen. Inmiddels heeft staatssecretaris Tei
Veld van sociale zaken nieuwe plannen. Ze
ziet af van alle eerdere voornemens.
Met ingang van 1993 mogen de gemeen
ten het varkentje gaan wassen. Die krijgen
755 miljoen van de staatssecretaris en moe
ten maar zien dat ze het daarmee redden
Kosten de claims op de voorzieningen
meer, dan moeten de gemeenten de
trokkenen maar korten. Of afwijzen.
Dat heet inspelen op de individuele
standigheden, hetgeen gemeenten veel be
ter kunnen dan de rijksoverheid.
De betrokken gehandicapten zijn woe
dend. Zij zijn straks overgeleverd aan de re
latieve willekeur van hun gemeentebestu
ren. En dat allemaal onder het mom van
het overeind houden van een goed en be
trouwbaar sociaal zekerheidsstelsel. Hoezo
goed? Hoezo betrouwbaar? Hoezo sociaal?
Hoezo zeker?
Centrifugetoerental
tot 1.000 toeren p/m.
Speciale programma
instelling voor fijne
was en wol.
Fijntoets voor het
wassen van tere
weefsels.
Lage verbruikswaar-
den.
Actieprijs geldig t/m
29-2-1992.
Vraag uw Siemens-
dealer naar de was
automaat type WM 33,
of bel het Siemens
Infocentrum:
070-333 2570/2930.
'Voorzieningenniveau niet omlaag'
Eigenmachtig optreden leidt weer tot crisis
Acht gemeenten met een eigen
openbaar-vervoerbedrijf willen
de komende jaren efficiënter
gaan werken om uiteindelijk 80
tot 100 miljoen gulden per jaar
te besparen. Daartoe worden
ook de tarieven in de spits ver
hoogd iridic ip de dalpren ver
laagd.
De acht gemeenten Rotter
dam, Den Haag, Utrecht,
Dordrecht, Groningen, Arnhem,
Nijmegen en Maastricht vol
gen daarmee de aanbevelingen
van het onderzoeksbureau
McKinsey, dat ze inschakelden
toen ze bij de Tussenbalans op
dracht kregen om 30 miljoen
gulden te bezuinigen. De bezui
nigingsoperatie zal enige hon;
derden arbeidsplaatsen kosten,
al zullen er geen gedwongen
ontslagen vallen, zo maakten de
gemeenten gisteren bekend bij
de presentatie van het rapport.
De Vervoersbond FNV is
'woedend' over de plannen. De
bond voorziet 'het einde van
het openbaar vervoer als maat
schappelijke voorziening'. Het
plan leidt er volgens de Ver
voersbond toe dat het stadsver
voer zich vooral gaat richten op
spitsreizigers met een welgevul
de beurs, en dat de lagere inko
mens in de kou komen te staan.
De bond meent verder dat er
1000 tot 1300 arbeidsplaatsen
verloren zullen gaan.
McKinsey onderscheidt drie
fasen. Eerst dient er een 'op
schoning' plaats te vinden. De
efficiëncy moet worden verbe
terd, evenals het imago van de
bedrijfstak. Hiermee is drie tot
vijf jaar gemoeid. In die periode
dalen zowel de totale kosten als
de kosten per reizigerskilome
ter.
In een volgende periode van
eveneens drie tot vijf jaar moe
ten de bedrijven marktgerichter
gaan werken. Ze moeten nieu
we reizigers aantrekken en ge
differentieerde tarieven invoe
ren, waarbij het uitgangspunt is
dat voor meer kwaliteit extra
betaald moet worden. In deze
fase nemen de tekorten per rei
zigerskilometer verder af, maar
door de groei kan het absolute
tekort stijgen. Uiteindelijk moet
de aanpak leiden tot een ver
dubbeling van het aantal reizi
gers.
Diverse vervoersbedrijven
hebben al aangegeven wat het
McKinsey-rapport voor hen
gaat betekenen. In Den Haag
moet 22 tot 34 miljoen per jaar
worden bespaard, onder meer
door bedrijfsverlaters niet te
vervangen, de rijsnelheden te
verbeteren en de reclame-op
brengsten te verhogen. Rotter
dam wil jaarlijks 37 tot 46 mil
joen bezuinigen door herplaat
sing, natuurlijk verloop en een
bredere inzetbaarheid van het
personeel. Bij de acht stadsver
voerbedrijven werken zo'n
12.000 mensen.
Minister Maij van verkeer en
waterstaat, die 80 procent van
de kosten het stadsvervoer be-
De commissie Sanering Zieken
huisvoorzieningen heeft eind
vorig jaar unaniem het vertrou
wen opgezegd in haar voorzitter
Smallenbroek. Daarmee her
haalde zich de geschiedenis in
de gemeente Smallingerland,
waar hij als burgemeester
moest opstappen omdat de ge
meenteraad geen vertrouwen
meer in hem had. WVC heeft tot
nu toe geen maatregelen geno
men.
Na zijn vertrek in de Friese
gemeente, werd Smallenbroek
in maart vorig jaar benoemd tot
voorzitter van de commissie Sa
nering Ziekenhuisvoorzienin
gen. Die bestaat uit vertegen
woordigers van de organisaties
van artsen, ziekenfondsen, ver
zekeraars, ziekenhuizen en vak
bonden plus een aantal advi
seurs. Ze is ingesteld toen een
aantal jaren geleden werd be
sloten tot een forse inkrimping
van het aantal ziekenhuisbed
den.
De commissie beschikt over
een fonds voor het dekken van
financiële risico's die niet met
een normale exploitatie samen
hangen. Als bij voorbeeld een
ziekenhuisterrein moet worden
verkocht krijgt het ziekenhuis
die bekijkt hoe de zaak het bes
te kan worden geregeld. Pas als
deze akkoord gaat met de af
wikkeling, kan het ziekenhuis
geld uit het fonds krijgen. Daar
bij gaat het uiteindelijk soms
om tientallen miljoenen gul
dens.
Nadat Smallenbroek voorzit
ter was geworden, kwam er vol
gens commissielid en directeur
van het Bredase ziekenhuis De
Baronie Pauw steeds vaker en
steeds hardere kritiek van de in
stellingen over zijn eigenmach
tige optreden. Smallenbroek
zou vaak zonder overleg met
het betrokken ziekenhuis of de
gemachtigde zelf allerlei zaken
te regelen en opdrachten te ge
ven aan juridische adviseurs,
die dan wel door het ziekenhuis
moesten worden betaald. Ei
genmachtig optreden was ook
de reden waarom de gemeente
raad van Smallingerland uitein
delijk het vertrouwen in Smal
lenbroek opzegde.
De ziekenhuizen stuurden
ook brieven aan staatssecretaris
Simons van volksgezondheid,
waarbij er één was die liet we
ten Smallenbroek niet meer te
willen zien. De commissie heeft
Simons tevergeefs gevraagd
Smallenbroek tijdelijk van zijn
functie te ontheffen en een on
derzoek in te stellen. WD-ka-
merlid Dees, de voorganger van
Simons, heeft laten weten ka
mervragen over de kwestie te
stellen.
De door het onderzoeksbureau McKinsey voorgestelde aanpak moet uiteindelijk leiden tot een verdubbeling van het aantal reizigers. *foto gpd
taalt, heeft positief gereageerd.
Het bevestigt haar vermoeden
dat de stedelijke openbaar-ver
voerbedrijven efficiënter kun
nen werken zonder dat het
voorzieningenniveau wordt
aangetast en zonder dat er ge
dwongen ontslagen nodig zijn,
zei ze gisteren.
Siemens. Doordacht en duurzaam.
