Vrouw met een verkeerd lichaam Vaderloze mannen 2 Sommige mensen worden ge boren als jongen en sterven als vrouw. Anderen aanschouwen als meisje het levenslicht en worden een man. Zij worden transseksuelen genoemd: men sen van wie de chromosomen niet stroken met het geslacht. In alle Europese landen mogen transseksuelen van geslacht veranderen, met uitzondering van Groot-Brittannië. De Britse Caroline Cossey werd ooit gebo ren als Barry Cossey. Door haar werk als fotomodel stond zij volop in de schijnwerpers. Toen haar verleden uitlekte werd zij genadeloos door de boulevard pers aan de schandpaal gena geld. Onlangs verscheen haar autobiografie, 'My Story'. „Als ik in de middeleeuwen had ge leefd, zou ik zelfmoord hebben gepleegd." ceesvanzweiden fJZ~ om maar naar het Hilton Ho- tel bij Regent's Park", had ze J*L ^8^ door de telefoon gezegd. „Ik zit in de koffiebar." L In de hoek zit een verbluffend mooie vrouw. Als de omschrijving op de omslag van haar boek klopt, moet dit Caroline Cossey zijn. Caroline Cossey heeft het ver gebracht. Ze was vele jaren een van Londens top-fotomo- dellen, en poseert op 37-jarige leeftijd nog al tijd voor het oog van de lens (volgende maand siert ze de omslag van de Nederland se Playboy). Ze trad op in clubs te Parijs en Rome en figureerde in een James Bond-film. Ze bezit een nachtclub in Atlanta (Amerika) - en verschijnt deze lente met een eigen pro gramma op televisie. Caroline Cossey heeft een carrière waar menige tiener van droomt. Caroline Cossey werd geboren als een man. Haar naam was Barry. Barry Cossey. „Voor de Engelse wet ben ik nog steeds een man", glimlacht ze. „Mijn geboorte-akte wil len ze niet veranderen. En dat is het docu ment dat telt. Ik kan niet trouwen. Ik over treed elke dag de wet door gebruik te maken van het damestoilet. Ik kan wettelijk niet worden verkracht. En als ik een misdaad zou begaan, zou ik worden opgesloten in een mannengevangenis." Ze schiet in de lach. „Niet dat ik daar een slechte tijd zou heb ben." Chromosomen Barry groeide op in Brooke, een nietig dorp ten noordoosten van Londen. Van meet af aan was duidelijk dat hij anders was dan de meeste jongens. Pas veel later zou blijken dat Barry eigenlijk geen jongen was. „Voordat de geslachtveranderende operatie op mij werd uitgevoerd, onderzocht de dokter mijn bloed en speeksel", zegt Caroline. „Hij deed een opmerkelijke ontdekking. De meeste vrou wen hebben twee X chromosomen en man nen hebben een X en een Y chromosoom. Transseksuelen hebben doorgaans twee X chromosomen en een Y. De dokter ontdekte echter dat ik drie X chromosomen had tegen een Y. Mijn lichaam was in oorlog met zich zelf." Zijn eerste seksuele ervaringen waren met jongens uit het dorp. Toch wist Barry dat hij niet homofiel was. Toen hij na zijn schooltijd in homofiele kringen verzeild raakte, was dat omdat hij zich tot mannen aangetrokken voelde. Maar niet als man, als vrouw. Barry werd slagersjongen en vervolgens verkoper in een herenmodezaak. Maar al gauw werd de geboortegrond hem te heet onder de voeten. Eenmaal werd hij door de plaatselijke politieman 'betrapt' toen hij met een man in een auto zat. Diezelfde avond nog deelde Barry, inmiddels 16, zijn besluit aan zijn ouders mee: hij wilde naar Londen. „Ik wil graag wat meer van de wereld zien", zei hij tot zijn vader. Showgirl In Londen kwam de 16-jarige Barry terecht in een huis waar Polly, een meisje uit het Verre Oosten, eveneens een kamer huurde. Dit meisje gaf een nieuwe wending aan Barry's leven. Zij bleek een transseksueel te zijn. „Tot ik haar ontmoette, had ik zelfs nog nooit van het woord gehoord", zegt Caroline. „En ik had er geen flauw benul van dat mensen een operatie konden ondergaan om hun geslacht te veranderen. Het was een openbaring voor mij. Polly wees me ook op het verschil tussen travestiet en transseksueel. Een travestiet raakt opgewonden als hij zich als vrouw kleedt: een transseksueel wil een vrouw zijn. Alleen: waar haalde Barry het geld voor de operatie vandaan? Hij had een baantje gevonden als ijsjesver koper in een Londens theater, maar dat le verde hem nauwelijks voldoende geld op om de huur van te betalen. „Waarom probeer je niet als een showgirl aan de slag te komen"? vroeg de manager van het theater. „In Parijs zijn de meest succesvolle showgirls vaak jon gens." ZATERDAG 25 JANUAR11992 Op 21-jarige leeftijd werd Barry Caroline, een verbluffend mooie vrouw, die als topmodel triomfen zou vieren. FOTO CPD Caroline Cossey: het verhaal van een man met een chromosoom te veel Barry veranderde zijn naam in Caroline, kleedde zich als vrouw en begaf zich met knikkende knieën naar een auditie in de La- tin Quarter, een van Londens bekendste nachtclubs. Hij/zij werd aangenomen. Er brak een opwindende maar moeilijke tijd aan. Barry ging nu'als vrouw door het leven, maar had nog steeds de uiterlijke kenmerken Zijn eerste prioriteit waren borstinplantin- gen. Als hij die had gekregen, zou hij topless kunnen werken en meer geld kunnen verdie nen geld dat hij goed kon gebruiken voor de uiteindelijke geslachtsveranderende ope ratie. In de nachtclub ontmoette hij een Arabi sche prins die hem in contact bracht met zijn vader. Barry/Caroline werd in een geblin deerde Rolls naar het hotel van Zijne Excel lentie gereden en moest zich op de kamer een reeks van schaamteloze vragen van de vorst laten welgevallen. Maar toen hij weer buiten stond, had hij een envelop in handen met daarin 500 pond, meer dan genoeg voor de silicone-inplantingen. „Het neteligste probleem was mijn fami lie", vertelt ze. „Ik had al een keer gepro beerd mijn ouders in te lichten, maar mijn vader wilde nergens van weten. Daarop had ik het contact verbroken." Paspoort Nadat hij borsten had gekregen, besloot Ca roline een nieuwe poging te wagen. Onaan gekondigd opende hij de achterdeur en stap te naar binnen. „De hele avond en nacht hebben we gepraat, gelachen, gehuild", zegt ze nu. „Toen mijn vader me de volgende dag naar het station bracht, zei hij: 'Ik begrijp dat die geslachtsveranderende operatie heel be langrijk voor je is. Ik heb een kleine spaarre kening. Mamm'a en ik hebben besloten je dat geld te geven." Om dat spaargeld bij elkaar te krijgen had zijn vader zijn hele leven gezwoegd in een garagebedrijfje. Caroline sloeg het aanbod af. Hij zou zijn operatie zelf bekostigen. In een theaterblad zag hij een vacature voor een showgirl bij de Bluebells, Londens beroemdste revue. Hij ging op auditie, dit keer topless, en werd aangenomen voor een tournee door Spanje. Caroline was in de ze vende hemel. Hij ging naar het stadhuis voor een paspoort, en vertelde z'n verhaal. Het zou geen probleem zijn een paspoort te krij gen met een nieuwe naam en geslachtsver melding, legde een sympathieke dame uit. Maar totdat Caroline de definitieve operatie had ondergaan, zou het paspoort tijdelijk zijn. Enkele dagen voordat hij zou afreizen, werd Caroline ontboden op het kantoor van Bluebells. De Spaanse autoriteiten hadden aan de Bluebells-directie gevraagd waarom een van de showgirls op een tijdelijk pas poort zou reizen. Daarop had de directie in lichtingen ingewonnen, en de sympathieke dame had uit de school geklapt. Caroline stond op straat. Hij wilde niet terugkeren naar zijn oude nachtclub en reisde af naar Parijs, waar hij een baan vond bij de Alcazar. Hij leefde in de voortdurende angst dat zijn ware geslacht zou worden ontdekt. Uiteindelijk vertrok Ca roline naar Rome, waar hij werd aangeno men als striptease-danseres in een kleine nachtclub. Zijn bankrekening groeide sneller dan ooit. In ruim een jaar tijds had Caroline voldoende geld bijeen om naar Londen terug te keren voor de operatie. Gevaarlijk De operatie vond plaats op Oudejaarsdag. In vijf uur tijd bouwde de chirurg haar om tot een volwaardige vrouw. Ze hoefde lichame lijk contact met mannen niet langer te schu wen en kon, 21 lentes oud, eindelijk aan haar leven beginnen. Caroline meldde zich aan bij een agent schap voor t fotomodellen. Onder de naam Tula veroverde zij de modewereld. Maar de publiciteit had ook gevaarlijke kanten. Haar agent kreeg een verzoek van ene Brian, een beroepsfotograaf die vermoedde dat ze trans seksueel was. Caroline was bang. Als haar verleden uitlekte, kon ze haar carrière als Ik vroeg aan David wat hij graag wilde doen met of zeggen tegen zijn vader, als dat zou kun nen. Hij dacht een ogenblik na en zei toen: „Ik zou gewoon tegen hem willen kunnen zeggen, op een rustige en ontspannen manier: 'ik hou van je'. Ik kan dat tegen anderen wel zeggen. Maar het is iets dat bij hem heel moeilijk over mijn lippen komt. Ik zou in staat willen zijn zoiets wezenlijk eenvoudigs tegen hem te zeggen. rige leeftijd. Als kind had hij al het gevoel anders te zijn dan de meeste jongens. FOTO OPD model wel vergeten. „Ik was doodsbang, en besloot het land te verlaten om de pers te ontlopen. Van mijn kapper had ik het adres van een modellenbureau in Australië gekre gen." Caroline zocht enkele maanden dekking aan de andere kant van de wereld. Haar te rugkeer in Londen was een riskante stap. Ze zei 'ja' op een verzoek om in een nieuwe Ja mes Bond-film te spelen, en kwam daarmee gelijk weer in de schijnwerpers. In haar geboortedorp dook een verslagge ver van de boulevardkrant News of the World op, Engelands grootste zondagsblad. Hij be naderde haar vader die niets wilde vertel len en de buren. Een paar weken zat Caro line in spanning. Toen kwam de klap. 'JAMES BOND-MEISJE WAS EEN JONGEN', luidde de kop op de voorpagina. Caroline: „Ik zag mijn hele leven instorten." „Ik verloor opdrachten, omdat voor som mige opdrachten een transseksueel eenvou digweg niet aanvaardbaar was. Reclames voor voedingsbeha's kon ik bijvoorbeeld niet meer doen. En een agentschap in New York waarmee ik juist een contract had gesloten, belde af." Klootzakken Pas jaren later leek Caroline de klap weer te boven te komen. Na een kort verblijf in Italië en Zwitserland, was ze in Londen de mem van haar dromen tegengekomen. Elias was rijk, knap en wilde met haar trouwen: „Maar hoe moest ik hem mijn verleden vertellen? Ik vond het een beetje moeilijk om bij het diner tegen hem te zeggen: 'Oh ja, ik ben je nog wat vergeten te zeggen.... Ik besloot hem een boekje te geven dat ik na de onthulling in de News of The World over mezelf had geschre- Elias reageerde positief, maar vond het toch beter om zijn familie niet in te lichten. Zijn moeder was orthodox joods, en zou mis schien haar veto over het huwelijk kunnen uitspreken. De voorbereidingen verliepen vlekkeloos. Elias kocht een droomhuis van 1,5 miljoen pond, op het stadhuis werd niet naar haar geboorte akte gevraagd, en Ca roline maakte kennis met de vrienden van de familie: Margaret Thacher, Michael Heseltine, de gebroe ders Saatchi. Het was haar zus die hen na de huwe lijksreis de voorpagi na van de News of the World overhan digde. Op de voorpa gina stond een foto van Caroline in bikini met daarboven de kop: TRANSSEKSU EEL MODEL TROUWT. Caroline kromp ineen. „De klootzakken", riep ze. „Ze hebben het weer geflikt!" Elias belde zijn moeder en werd ogenblikkelijk ontbo den. Dagenlang zou ze niets van haar echtgenoot horen. Toen hij uiteindelijk opbelde, was het al leen om mee te delen dat hij het huwelijk ongeldig zou laten verklaren. „Een echt scheiding was niet nodig, zette Elias uit een. Omdat Caroline voor de wet nog altijd het huwelijk niet gel dig." Caroline zucht. „Dat is mijn leven. Nu moet je mij het jouwe vertellen." David, een 34-jarige politieagent en va der van een jochie van 6, is een van de deelnemers aan een grootschalig onderzoek naar vader-zoon relaties. Het verlangen naar een emotioneel intiemere, liefdevollere relatie met zijn vader, zoals hij dat ver woordt, blijkt bij veel andere der tigers en veertigers ook te leven. Maar bij de meesten van hen is, net als bij David, de aarzeling om hun emotionele kaarten bij hun vader open op tafel te leggen groot. Achter die aarzeling gaat vaak angst schuil. Op de eerste plaats angst om iets te doen of iets te zeggen, dat sterk afwijkt van hoe het er normaliter tussen hen en hun vader toegaat het is voor zonen bepaald niet gewoon om naar hun vader te stappen en te zeggen: 'ik zou graag vrienden met je willen zijn' of 'ik zou graag beter contact met je willen hebben'. Veel zonen hebben ook de angst dat als ze zich kwetsbaar opstellen door hun wens naar meer intimiteit uit te spreken, him vader met dat verzoek absoluut geen raad weet. Sommige zonen willen ook be slist niet zelf het initiatief nemen tot het verbeteren van de relatie met hun vader. Voor hun gevoel staat dat gelijk met het hoofd voor hem buigen en toegeven dat hij uiteindelijk toch gelijk heeft gehad met alles wat hij over hen dacht en zei. Zoals een van de geïnterviewde zoons het uit drukte: 'als hij uit zichzelf komt, nou dat wil ik ook wel, maar ik verdom het om voor hem op de knieën te gaan.' De emotionele prijs voor die koppigheid is voor beide partij- nen vaak hoog. Hoe je het ook wendt of keert, de relatie tussen vader en zoon is een heel bijzon dere en een van de emotioneel meest ingrijpende van alle men selijke relaties. Het mis- of verlo ren gaan van die relatie laat daarom vrijwel altijd diepe emo tionele wonden achter. Ook al nemen ze naar buiten toe vaak de stoere houding aan van 'wij hebben elkaar absoluut niks meer te zeggen.' Een 62-jarige bedrijfsleider be weerde aanvankelijk dat hij aan het vader-zoon onderzoek niks bij te dragen had. „Want", zei hij, „onze situatie is uniek. Twintig jaar geleden is mijn zoon het huis uitgegaan en hij is nooit meer teruggeweest. We hebben geen relatie meer." Maar bij de vraag wat het voor hem zou be tekenen wanneer zijn zoon ook niet zou komen opdagen als hij zelf of zijn vrouw zou komen overlijden, raakte hij emotioneel duidelijk van slag. Uit het vervolg van het gesprek bleek, dat zijn verlangen naar contact met zijn zoon allesbehalve dood was. Toch kon hij zich er niet toe zet ten om zelf contact te zoeken: 'hij is weggegaan, dus hij moet maar terugkomen. Waarom zou ik de minste moeten zijn?' Het verhaal van wegblijvende zonen is vaak het spiegelbeeld van dat van 'afstandhoudende' vaders. Nogal wat zonen voelen zich zo weinig geliefd en gewaar deerd door hun vader dat ze niet geloven dat er meer dan een op pervlakkige, beleefde relatie inzit. „Ik weet zeker dat hij nooit tevre den over mij is geweest", vertel de de zoon van de bedrijfsleider toen hij werd geïnterviewd. „Maar eigenlijk is tevreden niet het goeie woord. Het is meer dat hij mij gewoon als persoon af wijst, niet moet. Hij kan geen en kele waardering en dus geen en kele interesse opbrengen waar ik voor sta. Dus wat moet ik met hem?" inderdaad blijken vaders zich vaak zo teleurgesteld te voelen over de weg die hun zonen heb ben ingeslagen, dat ze deze vrij wel constant ervaren als bewijs dat ze zelf als vader gefaald heb ben. „Hier is een man die alle mogelijkheden in zich heeft, die alle kansen heeft", zei een 60-ja- rige vader over zijn 35-jarige zoon, „maar hij weet er gewoon geen gebruik van te maken. Ik zeg altijd dat hij een 8-cyiinder is die maar op 2 cylinders loopt. Het kan haast niet anders dan dat wij ergens iets toch verkeerd hebben gedaan." In relaties als deze is er weinig hoop op werkelijke toenadering tussen vader en zoon. En als dat er al van komt, dan is het vaak onder omstandigheden die voor elk van beiden nauwelijks echt bevredigend zijn bijvoorbeeld ziekte of dood. Wat maakt dat bepaalde zonen hun vaders op volwassen leeftijd (weer) vinden en anderen hun levenlang 'vaderloos' blijven? Het onderzoek levert wat aan wijzingen waar we het antwoord op die vraag moeten zoeken. Op de eerste plaats, vader en zoon lijken er gemakkelijker in te sla-, gen om als volwassenen een goe de relatie met elkaar op te bou wen, als de vader actief betrok- kén is geweest bij de opvoeding van zijn zoon en dingen samen met hem deed. Zoons, die zich uit hun kinder tijd een betrokken en liefhebben de vader herinneren, zijn als vol wassenen eerder bereid om een moeilijke of gespannen relatie te verbeteren dan zoons die zich al leen een vader herinneren die er nooit was, of nog erger, die licha melijk of emotioneel wreed tegen hen optrad. In die gevallen waar in vader en zoon elkaar na jarèn van verwijdering en verwaarlo zing uiteindelijk toch in de ar men sluiten, is er vrijwel altijd een kindertijd geweest waarin de relatie over het algemeen goed Op de tweede plaats, de kan sen op een hechte vader-zoon relatie zijn groter als ze een ver want beroep hebben of andere gemeenschappelijke interesses hebben die buiten de direkte ge zinssfeer liggen. Opmerkelijk, hoewel niet verrassend is dat de kans op gemeenschappelijke in teresses groter is bij vaders die veel met hun zoons op jonge leeftijd gedaan hebben. Op de derde plaats, in tegen stelling tot wat er nogal eens wordt beweerd, is er geen enkel bewijs dat de hechtheid van de relatie iets te maken heeft met de geografische afstand tussen de woonplaats van de zoon en van de vader (hetzelfde geldt ook voor moeder en dochter). Nabij heid tussen ouders en volwassen kinderen is een tweesnijdend zwaard, dat de ene keer de inti miteit ten goede kan komen maar de andere keer ook de spanningen kan verhogen. Tenslotte, een goede vader- zoon relatie vergt van beide mannen een hoge mate van tact en invoelingsvermogen. Zonen moeten zich soms meer dan ge wone moeite geven om de ma nier van leven en denken van hun vaders te begrijpen. Vaders moeten soms tot het pijnlijke in zicht komen dat hun zoons het recht hebben om hun eigen le ven op hun eigen manier te lei den. Ze moeten leren de verleiding te weerstaan om hun 'wijsheid' aan hun zoons op te dringen en met uitlatingen te komen als 'ik heb het je toch gezegd of niet soms?' De kracht van de vader- zoon relatie kun je eigenlijk afle zen aan de moeite die beide mannen zich geven om elkaar geen dingen te zeggen die in we zen bedoeld zijn om de ander te kleineren, te overheersen of in het ongelijk te stellen. „Wijs heid", zei de Amerikaanse psy choloog William James in 1889 toen hij het over vaders en zonen had, „is leren wat je door de vin gers moet zien." RENE DIEKSTRA hoogleraar klinische en gezond heidspsychologie

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1992 | | pagina 41