Rtv show
Extra aandacht voor schaatsen
'R
Kinderen op de bres
voor eigen rechten
'Beste meneer
Gorbatsjov' geen
sterke documentaire
Vrijdag 24 januari 1992
Redactie: 023-150191/023-150192 INEKE VAN DER MEER JAN VAN DER NAT GERARD VAN PUTTEN Vormgeving: ANDRIES DETRMAR
10
DE NOS zal van 8 tot en met 23 februari ongeveer 200 uur
aandacht besteden aan de Olympische Winterspelen in A1-
bertville. Gedurende die twee weken zal het programma van
Nederland 3 van 's morgens half tien tot middernacht in het
teken staan van schaatsen, skiën en andere olympische disci
plines.
CLOSE UP
NOS zendt 200 uur Winterspelen uit
De medewerkers van televisie en radio zijn klaar om de Olympische Winterspelen van commentaar te voor
zien. FOTO •DIJKSTRA
kunstrijden en ijshockey) en ge
sprekken met gasten verschijnt
dagelijks van 22.30 tot 23.45 uur
'Studio Moutiers', een program
ma vol sfeerreportages (van
Mart Smeets en Kees Jansma),
nieuwtjes, gesprekken en blok
ken van NOS-Laat en een NOS-
Joumaal. 'Studio Moutiers'
komt vanuit de studio in het
Franse plaatsje Moutiers.
De NOS heeft drie tv-lijnen
tot haar beschikking. Naast het
doorzenden van rechtstreekse
beelden worden die gebruikt
om samenvattingen in Hilver
sum te krijgen. De televisie
ploeg van de NOS bestaat uit 54
mensen (27 in Albertville en 27
in Hilversum).
Radio
NOS-radio besteedt relatief wei
nig aandacht aan de Olympi
sche Winterspelen in Albertville.
Wintersporten zoals skiën, ijs-
De film over
in Rusland. En of 'Misja' nu
maar zo vriendelijk wil zijn zich
in te zetten voor de hongerende
bevolking van Etiopië.
Zeker zo aardig zijn de losse
zinnen, voorgelezen door steeds
wisselende stemmen, die Gor-
batsjov confronteren met alle
daagse vraagjes, zoals wat hij
doet als hij in het weekeinde het
Kremlin verlaat.
De film, waarvoor leden van
het Centraal Comité persoonlijk
toestemming gaven, toont wa
rempel ook een negatieve brief
schrijver: een Oostduitser die
Gorbatsjov verwijt dat hij het
marxistisch-leninisme heeft on-
teerd en zich erover beklaagt
dat „iedereen nu met de ellebo
gen werkt en de solidariteit is
verdwenen".
Wat de film vooral mist is
diepgang. De briefschrijvers
vertellen hun verhaal en daar
mee basta. Ger van Dongen,
eindredacteur van Dokument,
heeft nog wat Journaal-beelden
in het oorspronkelijke materiaal
gemonteerd, maar veel heeft
dat niet geholpen. Dat er her en
der in de wereld (vooral in Ame
rika) nogal wat mensen rondlo
pen die Gorby Jioog in het
vaandel hebben staan, is niks
nieuws. En verder horen we
over hem nagenoeg niets, zelfs
niet wat we al wisten.
hockey en kunstrijden lenen
zich slecht voor radio. De radio
zal dan ook alleen 'live' aanwe
zig zijn bij de schaatswedstrij
den. De radioploeg in Frankrijk
bestaat uit twee man (Henk Kok
en Eddy Jansen). In de studio in
Hilversum wisselen vier centra
le presentatoren elkaar af. Dat
zijn: Tom Egbers, Jacques de
Krom, Felix Meurders en Klaas
Samplonius.
De kosten van deze operatie
lopen in de miljoenen. Specifie
ker wilde NOS-directeur Ed van
Westerloo niet zijn: „Vroeger
waren wij altijd heel open met
dit soort cijfers, maar nu we
met concurrentie te maken
hebben houden we ons wat
meer op de vlakte."
De NOS had vorig jaar al gel
den gereserveerd voor dit jaar
en kreeg van het Commissariaat
voor de Media een miljoen gul
den extra om de evenementen
mede te kunnen financieren.
Verder schrijft Van Westerloo de
kloppende begroting toe aan
het efficiënt produceren van
programma's. Van Westerloo:
„Vorig jaar liep het contract met
het NOB af dat ons verplichtte
drie jaar lang 75 procent van de
faciliteiten van het NOB in te-
huren. Dit om het NOB als be
ginnend bedrijf een duwtje in
de rug te geven. Nu we van dat
contract af zijn, kunnen we
prijsvergelijkingen maken en
dat scheelt aanzienlijk. We wer
ken voor het grootste deel nog
steeds met het NOB, maar die
heeft de prijzen nu aangepast."
Willem Duys: Ja lieve mensen.."
De voorspelbare egotrip van Duys
FOTO» ARCHIEF
De film is gemaakt vóór de
augustuscoup, die het einde
van de Sovjet-Unie inluidde. De
NCRV kreeg de band in oktober
vorig jaar in bezit. Waarom de
film tot nu toe op de plank is
blijven liggen is een raadsel.
Gorbatsjov is al een maand offi
cieel met pensioen. Trouwens,
we hielden al langer niet meer
serieus rekening met hem. Wat
moeten we nu dan nog met een
documentaire, die geen tijds
beeld weergeeft en evenmin
laat zien hoe belangrijk Gor
batsjov is geweest voor de we
reld van vandaag?
Vanavond op de NCRV, 22.24
uur, via Nederland 1
Na een onthouding
van jaren Muziek-
mozaiek weer eens
gehoord. Om maar met de deur
in huis te vallen: de wereld mag
dan volop in beweging zijn, in
Muziekmozaiek verandert nooit
wat. De Berlijnse Muur is ge
slecht. Communisme en Sov
jetunie bestaan niet meer. Ne
derland gaat als nietige provin
cie op in de Europese moloch.
Maar wat er ook gebeurt: een
zondagmorgen met Duys is'nog
altijd een zondagmorgen met
Astrud en Joao Gilberto, met Sa
rah Vaughan en Gilbert O'Sulli-
van, met Laurens van Rooyen
en Marjol Flore, met Louis van
Dijk, Pim Jacobs en die pianeur
van Oranje, met Duke en met
de panfluit van Georges Zamfir.
Denken aan Duys, is denken
aan de exclusieve exclusiviteit
van de grootste groten der aar
de. Duys is insider, dat kun je zo
horen, de man praat heel inside.
Duys kent zijn muziekklassie-
ken en menige muziekklassie-
ker schijnt hem te kennen.
Sinds jaar en dag verhaalt Duys
daarover op zijn geheel 'be
scheiden' wijze.
Dat gaat ongeveer zo: „Ja lieve
mensen, toen ik woensdagmid
dag met mijn buurman BiU Wy-
man, u weet wel, die voortreffe
lijke en zo heerlijk stoïcijnse
basgitarist van de Rolling Sto
nes thuis aan het pingpongen
was, dacht ik opeens aan die
ene van 2 november 1956 date
rende opname van Cannonball
Adderley. Deze fameuze alt
saxofonist, die in augustus 1975
overleed in een ziekenhuis in
Gary (Indiana), heette eigenlijk
Julian. Hij speelde met Miles
Davis, met George Shearing en
ook met andere groten der aar
de als Lionel Hampton en
Woody Herman. Die gedenk
waardige opname is helaas niet
meer in de handel en ook in de
omroepdiscotheek zult u er ver
geefs naar zoeken. Maar geluk
kig behoort de plaat wel tot
mijn Duyscotheek, mijn zeer
uitgebreide particuliere collec
tie. En al zit er hier en daar een
krasje op, gezien de authentici
teit ervan laat ik de opname
toch horen. Let u vooral op z'n
sublieme embouchure."
Wie luistert naar Duys krijgt het
gevoel dat hij kind aan huis is
bij Charles Aznavour. Terloops,
of beter quasi-voor de vuist weg
merkt Willem dan op dat hij
'Kareltje' mag zeggen tegen
Aznavour.
Ooit nam de Franse acteur Jean
Gabin 'Je sais' zingzeggend op.
De donkerbruine, door levens
ervaring gerijpte stem van Ga
bin legde in het brein van Duys
een relatie met de sonore bas
van Ko van Dijk. Willem heeft
hef verhaal al vele malen in de
radiomicrofoon gefluisterd en
ook zondag vertelde hij weer
dat de legendarische acteur
door hem werd aangemoedigd
een Nederlandse versie op te
nemen. Duys zou de tekst wel
bewerken.
Een aparte, die Duys. In 1959,
verscheen z'n ovale gezicht voor
het eerst op tv. Duys weet onge
twijfeld nog de precieze datum,
omdat in zijn fenomenale ge
heugen alle data die hij van be
lang acht zijn vastgelegd. Wil
lem O. heette Willem toen nog.
Niet dat Willem werkelijk Wil
lem O. heette, het was meer uit
jeen Ierse O
hij na enkele ja
ren zelf de onzin ervan inzag.
Beter dan wie ook heeft hij an
deren en zichzelf weten te ver
kopen. Duys gaf in de jaren zes
tig aan het Grand Gala du Dis-
que, een pompeus platengala„
een zo persoonlijk gezicht dat
cabaretier Wim Kan gewaagde
van het Grand Gala du Duys.
Een jaar of zestien presenteerde
Duys Voor de Vuist Weg, een
talk-show avant la lettre. Duys
ging vaak de dagsluiter voorbij,
meer dan eens liep zijn pro
gramma langer dan
Binnen zijn handbereik stond
een kom waarin een goudvis
rondzwom. Of de kijkers al die
jaren een en dezelfde goudvis
hebben gezien is op z'n minst
twijfelachtig. Door Duys' on
handige motoriek heeft de
goudvis dikwijls op het droge
uit.
gelegen, tragisch naast de om
gestoten kom.
Willem had toch iets met die
ren, bij voorkeur ging hij eron
der liggen. Want Duys is nooit
vies geweest van een stunt.
Toen half Nederland probeerde
de provo uit te hangen stond
Duys met orangist en spektakel
man Carel Briels op om 'spon
taan' het Wilhelmus te zingen.
Kruidendokter Van den Moos-
dijk lulde hij als een doorge
draaide officier van justitie de
bak in en volgens Duys had een
kinderverkrachter meer dan de
doodstraf moeten krijgen.
Als tennisverslaggever was hij in
staat een speler van het derde
garnituur als de Hongaar Bólasz
Taroczy met de superlatiefste
superlatieven te promoten als
een wereldtopper, omdat een
en ander het aanzien van het
zwaar door de AVRO gespon
sorde Melkhuisje-toemooi ten
goede kwam. Nergens in de we
reld kende men Taroczy, alleen
in Hilversum en daarmee be
ging de wereld volgens Duys
een ernstige vergissing.
Duys is dikwijls op z'n bek ge
gaan, omdat hij nooit te be
roerd was z'n nek uit te steken.
Menigeen vond hem een abjec
te man, maar hij heeft altijd vol
gehouden dat hem dit geen ene
moer interesseerde.
Hij woont al jaren in Frankrijk,
omdat hij het in Nederland niet
meer vond. Vanwege de afglij
dende moraal, naar zijn mening
mede veroorzaakt door 'die
drollenpartij' van een PvdA. En
het klimaat wilde bij nader in
zien ook niet deugen.
Maar door Muziekmozaiek is
Duys nooit echt los kunnen ko
men van Nederland. Doorde
weeks Bouillabaisse, boerenkool
met worst op zondag, dat is
Duys eigenlijk. En zo onder
houdt hij al jaren een luchtbrug
tussen Zuid-Frankrijk en Schip
hol teneinde elke zondag in Hil
versum datgene te zeggen, wat
hij een kwart eeuw geleden ook
al in de AVRO-microfoon lispel
de. Wie het zich kan veroorlo
ven jarenlang ongestraft een zo
voorspelbare egotrip te maken,
is hoe dan ook een fenomeen.
STRIPS
BOLLEBOOM
ight' is een
driedelige serie
documentaires
de IKON, op het scherm te
zien. Het drieluik verhaalt over
de situatie van jongeren in zes
verschillende landen.
De IKON belicht daarbij de
activiteiten die kinderen en jon
geren, al dan niet geholpen
door volwassenen, zelf ont
plooien om hun situatie te ver
beteren. De eerste aflevering
gaat over onderwijs in Neder
land en Japan. In Nederland
kunnen jongeren doorgaans
over veel zaken- meebeslissen.
Maar veel jeugdorganisaties ra
ken hun subsidie kwijt of wor
den met opheffing bedreigd. De
IKON-drieluik 'Right' over jongeren
overheid snoeit terwijl de vraag
naar hulp stijgt. Of zoals een lid
van het Landelijk Aktiekomité
Scholieren het zegt: „Bij kleine
dingen wordt wel naar ons ge
luisterd, maar als het om be
langrijke zaken gaat, worden we
niet gehoord."
De problemen van scholieren
in Japan zijn van geheel andere
orde. Japan heeft misschien wel
het meest rigide onderwijssys
teem van de wereld. Lijfstraf is
gewoon en nog maar betrekke
lijk kort geleden overleed een
scholier na een afranseling met
een föhn door een leraar. Scho
len zijn strikt, en schooldagen
van half negen tot tien pur 's
avonds zijn geen uitzondering.
De meeste schoolkinderen
ftlnctioneren met robotachtige
perfectie en alles is tot in het
detail vastgelegd. Zo mogen de
leraren niet alleen de lengte van
het haar bepalen, maar ook
kleur en maat van het onder
goed. Een meisje vertelt over de
ondergoedcontrole die ook bij
vrouwelijke leerlingen door le
raren wordt uitgevoerd. Voor de
controle moeten de scholieren
naar de gymzaal. Hier zitten de
kinderen per klas in een rij. Als
ze aan de beurt zijn, moeten ze
opstaan en achtereenvolgens
hun jas en hun rokje optillen. Is
het ondergoed niet wit of niet
lang genoeg, dan moeten de
boosdoeners twee uur lang in
de houding staan om voor de
overtreding van de regels te
boeten.
Voor kinderen die in zo'n si
tuatie niet kunnen functioneren
is er nog een uitweg: de Tokio-
Schule. Deze school poogt de
starre situatie te doorbreken. De
leraren benaderen de scholieren
met veel aandacht voor het in
dividu. Imiddels zijn er in Japan
niet alleen meerdere Schulen,
maar ook een vereniging van
advocaten die opkomt voor de
rechten van het kind.
Zaterdag belicht Right! pro
blemen van jongeren in Polen
en Israël en op 1 februari ko
men kinderen in Brazilië en Ke
nya aan bod.
(Uitzending: zaterdag 25 janu
ari Ned. 3 19.00 uur).
De NOS zal van 8 tot
en met 23 februari
ongeveer 200 uur
aandacht besteden aan de
Olympische Winterspelen in
Albertville. Gedurende die
twee weken zal het program
ma van Nederland 3 van 's
morgens half tien tot midder
nacht in het teken staan van
olympische wintersport. Alle
disciplines komen aan bod, al
krijgt schaatsen extra aan
dacht gezien de Nederlandse
kansen op een medaille. De
avonden worden gevuld met
een totaalprogramma, getiteld
"Winter bij de NOS'. De pro
gramma's voor de jeugd en
NOS-Laat gaan gewoon door,
al zullen ze niet op vaste tijd
stippen worden uitgezonden,
maar ingekaderd worden in
het totaalprogramma. Het
NOS-Journaal krijgt een extra
bulletin om 12.00 uur 's mid
dags.
Dagelijks wordt begonnen
met het onderdeel Studio Hil
versum. Vanuit een speciaal
voor de Winterspelen ontwor
pen studio wordt teruggeblikt
op de vorige dag. Van 10.00 -
19.00 uur zijn vervolgens recht
streekse reportages te zien van
de verschillende onderdelen,
die om 12.00 uur tien minuten
worden onderbroken voor het
ingelaste NOS-joumaal. Om
19.00 uur volgt dan 'Winter bij
de NOS'. Naast rechtstreekse
reportages (van voornamelijk
Film toont wel een paar aandoenlijke beelden
De film van iets meer dan een
half uur, die de NCRV uitzendt
in de serie Dokument, laat di
verse kansen onbenut. Wat blijft
hangen is het beeld dat 'enkele
wereldburgers' hebben van de
laatste president van de opge
heven Sovjetunie.
i hebben met el
kaar gemeen dat ze eens een
brief hebben geschreven aan
Michail Gorbatsjov. Deze over
eenkomst delen ze overigens
met een slordige 850.000 Ame
rikanen, Europeanen, Japan
ners, Indiërs en tal van andere
nationaliteiten, want zoveel
brieven kreeg de communisti
sche partijleider sinds zijn aan
stelling in maart 1985.
Het Russische personeel op
het postkantoor van het Krem
lin verbaasde zich vooral over
de goede kwaliteit van het (wes
terse) briefpapier. De schrijver
:Uoyd Fischel kreeg als eerste
westerling toegang tot dit post
kantoor, waar de post voor het
in augustus ontbonden Cen
traal Comité' van de Commu
nistische Partij van de Sovjetu
nie werd gesorteerd. Hij raakte
zo onder de indruk, dat hij een
reeks brieven bundelde onder
de titel 'Beste meneer Gor
batsjov'. Geïnspireerd door dit
boek (verschenen in 1990, maar
niet in het Nederlands vertaald;
wel bij sommige Engelstalige
boekwinkels verkrijgbaar) ging
de Britse filmmaker Mike
Grigsby op zoek naar enkele
briefschrijvers. Hij liet ze hun
brief voorlezen en kort. uitleg
gen waarom ze hadden beslo
ten Gorbatsjov te schrijven.
Zo vertelt een Amerikaanse
Vietnam-veteraan dat hij de
Sovjet-leider heeft gevraagd
aandacht te besteden aan de
problemen van de soldaten van
het Rode Leger die zich in 1989
uit Afghanistan terugtrokken
„opdat andere soldaten niet
hoeven door te maken wat ik
heb doorgemaakt". De Ameri
kaanse generaal b.d. Gene La
Roque, die meermalen schreef
en vanuit het Kremlin ook ant
woord kreeg, beroept zich erop
met zijn briefwisseling te heb
ben bijgedragen aan de ont
spanning tussen Oost en West.
Spaargeld
Aandoenlijk is de moeder van
drie kinderen uit een dorp in
Pennsylvania, die na de aardbe
ving in Armenië in december
1988 haar spaargeld, opzij ge
legd voor Kerstmis, schenkt aan
de slachtoffers. En dan is er een
13-jarig Iers meisje, dat Gor
batsjov namens haar broertjes
en zusjes, vriendjes en vriendin
nen, dankt voor de val van de
Berlijnse Muur, voor zijn be
zoek aan de paus en voor de
onluikende godsdienstvrijheid
BOES
