Binnenland
Onderzoek
naar kosten
van zorg
Wapenstilstand op het premiefront
Bank moet 'geld
met luchtje' melden
De Vries wil sigaret uit bedrijf
Senatoren: Verdachtmaking
Wöltgens is goedkope truc
D66: Welvaart omlaag
voor redding milieu
Procureur-generaal wil
'dichte' gevangenis
Vrijdag 17 januari 1992 Redactie: 023-1»
D FRISART (chef) PATRICK VAN DEN HURK JAN PREENEN SJAAK SMAKMAN FRANS VISSER Vormgeving: MITZIE MEUERHOF
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
NIEUWSLIJN
Cel voor misbruik baby
Voor de rechtbank van Leeuwarden is gisteren tegen een 44-jari-
ge man uit die stad twee jaar gevangenisstraf en TBS met
dwangverpleging geëist wegens ontucht met een baby van een
maand oud. De man zou ook zijn twee andere dochters van ne
gen en tien jaar hebben misbruikt. De verdachte zei tot het mis
bruik te zijn gekomen uit boosheid over de huidige zedelijk
heidswetgeving, die seksuele contacten tussen kinderen en vol
wassenen verbiedt. De man hield zijn kinderen ook van school,
omdat ze daar geestelijk mishandeld zouden worden.
Marinier bekent vijf aanrandingen
Een 21-jarige marinier heeft gisteren bekend dat hij vijf vrouwen
heeft aangerand in de trein. De marinier zocht zijn slachtoffers
op allen van ongeveer zijn eigen leeftijd als hij zag dat ze
alleen in een coupé reisden. Met lichamelijk geweld dwong de
marinier de vrouwen zich te laten betasten. De Marechausee
verdenkt de man ervan meer vrouwen te hebben aangerand en
verwacht meer aangiften binnen te krijgen.
Slagroomtaart in gezicht rechter
Een aantal krakers heeft gisteren tijdens een kort geding de Am
sterdamse rechtbankpresident Vrakking met een slagroomtaart
bekogeld. In kort geding eiste bouwmaatschappij Heijne de ont
ruiming van een in 1990 gekraakt pand aan de Hobbemakade.
Heijne kocht het gebouw ongeveer een jaar na de kraak en ver
plichtte zich daarbij tot herstel en herbouw voor 1 augustus
1993. De Amsterdammer wil in het pand vier luxe appartemen
ten in de vrije huursector maken. De krakers volstonden met het
voorlezen van een verklaring, omdat hun anonieme dagvaarding
verdediging onmogelijk maakt. Hun betoog probeerden ze
kracht bij te zetten met de slagroomtaart. Vrakking dook weg,
maar kreeg toch wat slagroom op zijn toga. Hij nam er goedkeu
rend een hapje van.
EG: Glifanan moet snel uit de handel
Pijnstillers met de stof glafenine, waaronder Glifanan, moeten
gezien de bijwerkingen uit de handel worden genomen. Dat
heeft het geneesmiddelenregistratiecomité van de Europese Ge
meenschap geadviseerd. Hoewel fabrikant Roussel op een hoor
zitting nog zijn mening mag laten horen, wil het Nederlandse
College ter Beoordeling van Geneesmiddelen dat advies opvol
gen. Uit eigen onderzoek is gebleken dat na gebruik van glafeni
ne ernstige overgevoeligheidsreacties, zoals grote bloeddrukda
ling en bewustzijnsverlies, dertig keer vaket-voorkomen dan bij
andere pijnstillers. In 1990 zijn in Nederland zes miljoen tablet
ten met de stof verkocht Vorig jaar werden de verkoopvoor
waarden al aangescherpt.
Wet tegen witwassen crimineel geld
DEN HAAG GPD
Banken worden vanaf 1 januari
1994 wettelijk verplicht bij de
overheid te melden wie met
meer dan 25.000 gulden van
verdachte herkomst aan het lo
ket komt. Ambtenaren van Fi
nanciën en Justitie makèn hier
voor een wetsvoorstel (de Wet
Ongebruikelijke Transacties).
De wet moet het witwassen van
onder meer drugsgelden tegen
gaan.
Het voorstel komt voort uit
een EG-richtlijn van vorig jaar,
die de lidstaten maatregelen
voorschrijft tegen het witwassen
van criminele winst. Ons land
moet de richtlijnen formeel
voor 1 janauri 1993 uitvoeren.
Dat wordt echter niet gehaald.
Banken en andere financiële
instellingen moeten straks'aan
Justitie melden wanneer bij
voorbeeld mensen die geen re
kening hebben, regelmatig geld
storten.
Andere voorbeelden van 'ver
dachte' handelingen die in de
nieuwe wet worden opgenomen
zijn: Meer dan 25.000 gulden
Simons en KLOZ sluiten voorlopig vrede
Een onafhankelijk instituut gaat onderzoek doen naar de
kostenstijgingen in de gezondheidszorg. Het onderzoek
moet binnen zes weken klaar zijn. Daarna worden, in
dien mogelijk, beleidsconclusies getrokken. Dat hebben
staatssecretaris Simons van volksgezondheid en de orga
nisatie van particuliere verzekeraars in de gezondheids
zorg KLOZ gisteren na een urenlang beraad afgesproken.
Het besluit tot het onderzoek
betekent niet dat Simons en de
KLOZ het nu eens zijn over de
premiehoogte voor particulier
verzekerden. Simons blijft bij
zijn mening dat de premie min
stens 15 procent omlaag kan.
De KLOZ bestrijdt dat.
Na afloop van het beraad rep
te KLOZ-onderhandelaar Boors-
ma wel voor het eerst openlijk
over een premiedaling per 1
april. Boorsma zei daarop te ho-
Staatssecretaris Simons staat de pers te woord na de lange vergadering met het KLOZ. Het gesprek leverde niet
De Tweede Kamer juichte gis
teravond in een informatief
overleg met Simons de beslui
ten toe, maar vroeg wqI om het
onderzoek zo snel mogelijk af te
ronden. Volgende week wordt
bepaald wie het onderzoek gaat
doen. Simons denkt aan de Al
gemene Rekenkamer, de onaf
hankelijke en kritische contro
leur van de overheidsfinanciën.
pen, al is het nu te vroeg om gen van medicijnen naar de
daartoe te besluiten. „Indien er awbz, en de gevolgen van de in-
enige ruimte voor premiedaling voering van de standaardpolis
is, zal dat gebeuren", zei de voor veel meer particulier ver-
KLOZ-man. Hij zei dat de pre- zekerden dan toe nu toe. Si-
mies in elk geval niet omhoog mons en KLOZ hebben zich niet volking op te vangen, kunnen
zullen gaan. van tevoren gebonden aan de afbouwen. Ze krijgen deze extra
Drie dingen worden onder- uitkomsten,
zocht: de kostenstijging in de Ambtenaren van WVC ën Fi-
gezondheidszorg, het overbren- nanciën en medewerkers van
de KLOZ gaan tevens bezien of
het mogelijk is dat de particulie
re verzekeraars de financiële re
serve om extra hoge kosten we
gens de vergrijzing van de be
kosten via een heffing 1
particulier verzekerden toch al
terug.
De Tweede Kamer toonde
zich verheugd over de uitkom
sten van het beraad. Wel zal
volgende week nog een gesprek
tussen Kamer en KLOZ plaats
vinden. Daarna moeten er in
een kamerdebat conclusies
worden getrokken.
DEN HAAG ANP
Driekwart van de Nederlandse bedrij\
heeft
schermen tegen hun rokende collega's. Minister
De Vries van sociale zaken wil daar verandering
in brengen. Hij heeft werkgevers en vakbeweging
gisteren gevraagd om een advies over de juiste
aanpak daarvan. De minister vindt dat er afspra
ken kunnen worden gemaakt in de cao's of per
onderneming. Hij wijst erop dat werkgevers ver
plicht zijn op grond van de Arbeidsomstandighe
denwet om hun personeel zo goed mogelijk te
beschermen tegen ongezonde situaties op het
werk, zowel in de fabriek als op kantoor. Het gaat
de bewindsman niet alleen om de gezondheid
van werknemers in het algemeen, maar vooral
ook om kwetsbare mensen zoals hartpatiënten
en astmalijders te behoeden voor extra risico's.
Rookvrije werkplekken is voor hen het parool,
vindt De Vries. In de openbare gedeelten van
overheidsgebouwen is roken als sinds twee jaar
verboden. Een anti-rookcampagne in het be
drijfsleven heeft tot nu toe opgeleverd dat een
kwart van de ondernemingen initiatieven heeft
genomen om het roken terug te dringen. Drie
kwart heeft niets gedaan.
'Een politicus moet banden onderhouden met maatschappij'
DEN HAAG HARM HARKEAAA
storten in kleine coupures of
vreemde valuta, geld ongeteld
aanleveren, geld storten op een
buitenlandse rekening, bij het
afleveren van geld telkens ver
gezeld zijn van een tweede per
soon (een 'waakhond'), het aan
leveren van geld in ongewone
verpakking en problemen met
de identificatie.
Banken en andere financiële
instellingen die geen melding
doen zijn strafbaar. Ook moeten
banken inde toekomst klanten
voor meer dsan 25.000 guldne
om een identiteitsbewijs vra
gen. Dit betekent overigens niet
dat wie zich met zijn bejaarde
moeder en 25.000 gulden in een
schoenendoos aan het banklo
ket meldt, meteen verdacht is.
Veel wordt overgelaten aan de
inschatting van de bankbedien
de. Zijn melding kan Justitie ge
bruiken om illegaal handelen te
achterhalen.
Het meldpunt voor de onge
bruikelijk transacties komt
waarschijnlijk in het kantoor
van de Centrale Informatie
dienst.
In vele boekwinkels ligt de nieuwe uitgave van het Burgerlijk Wetboek klaar voor de verkoop. Sinds 1 januari
zijn er veel regels veranderd om de rechtspositie van de burger te verbeteren. Volgende week worden er vele
activiteiten georganiseerd om de vernieuwingen onder de aandacht van het grote publiek te brengen, •foto
anp hans steinmeier
PvdA-ftactieleider in de Tweede
Kamer Thijs Wöltgens zei het
net niet recht voor zijn raap,
maar zijn suggestie was wel
heel duidelijk: nogal wat CDA-
en WD-senatoren hebben een
'nevenfuntie' bij een verzeke
ringsmaatschappij en hebben
dat laten meespelen in hun ver
zet tegen het plan-Simons.
Veel indruk hebben die sug
gesties niet gemaakt in de Se
naat, ze hebben hooguit erger
nis gewekt. Bijvoorbeeld over
zijn stelling dat er „nogal wat"
leden rondlopen die zakelijke
banden hebben met de ziekte
kostenverzekeraars. Dat zijn er
namelijk slechts vier. De CDA'er
Van Leeuwen is voorzitter van
de raad van bestuur van Stad
Rotterdam. Dan zijn er de
CDA'er Coenemans en de W-
D'er Luteijn, die beiden een
commissariaat hebben bij Inter
polis. CDA-senator Glasz is
commissaris bij Amev.
Hebben deze mensen in de
Senaat op slinkse wijze invloed
uitgeoefend op de discusie over
de ziektekosten? Glasz heeft
zich geërgerd aan die suggestie,
die hijv belachelijk en onder
maats noemt: „Blijkbaar gaat
hier het spreekwoord op: zoals
de waard is vertrouwt hij zijn
gasten".
Glasz vervolgt: „U denkt toch
niet dat twee of drie fractieleden
die betrokken zijn bij verzeke
ringsmaatschappijen, van een
grote CDA-ffactie met 27 man
de ruimte zouden krijgen in de
Eerste Kamer hun zakelijke be
langen veilig te stellen? Dat is
ook nu niet gebeurd. Van Leeu
wen, die voorzitter is van de
Raad van Bestuur van Stad Rot
terdam, heeft zich in de ziekte
kostendiscussie zeer terughou
dend opgesteld".
Glasz vindt de uitspraken van
Wöltgens ook vervelend, omdat
„je je er niet tegen kunt verde
digen". Kwalijk noemt hij het,
dat Wöltgens blijkbaar geen
vertrouwen op kan brengen je
gens de coalitiepratner. En
goedkoop, „omdat Wöltgens
blijkbaar geen zakelijke argu
menten meer heeft".
Zijn collega en partijgenoot
Zijlstra heeft vele functies gehad
in met name de zuivelwereld.
Tot vorig jaar was hij bovendien
lid van de raad van commissa
rissen van Nationale Nederlan
den. Hij zegt: „In de Eerste Ka
mer weet men zeer goed welke
gevoeligheden er op dit terrein
zijn. Daar wordt ook met zeer
grote zorgvuldigheid mee om
gegaan. Voor vermenging van
belangen wordt zeer gewaakt".
Zijltra vindt het een voordeel
dat politici veel bindingen in de
samenleving hebben. „In de ja
ren zeventig is men helemaal
doorgeslagen. Een politicus
moest helemaal clean zijn en
mocht geen banden met welke
club dan ook hebben. Dat heeft
ertoe geleid dat de politiek toch
enigszins vervreemd is geraakt
van de maatschappij. Ik pleit
dan ook voor een herstel van de
relatie tusssen enerziids een
praktische functie in ae maat
schappij en anderszins het lid
maatschap van de Tweede Ka
mer".
Jan Vis is hoogleraar staats
recht en Eerste-Kamerlid voor
D66. Hij heeft evenmin een ho
ge pet op van de opmerkingen
van Wöltgens. „Ik ben hoogle
raar en meet mij in de Senaat
wel eens een oordeel aan over
het onderwijs. In die zin is er
sprake van belangenverstrenge
ling", zegt hij licht spottend.
„Laat Wöltgens dan duidelijk
zijn. Laat hem bijvoorbeeld een
lijstje overleggen met de namen
van degenen op wie hij doelt Of
hij moet een pleidooi houden
voor een Eerste Kamer met lou
ter full-time politici zonder eni
ge binding".
Zelf heeft Vis nooit gemerkt
dat er in de Senaat sprake zou
zijn van ongeoorloofde belan
genverstrengeling. Verder haalt
hij zijn schouders op over de
kwestie: „Het meest interessant
vind ik nog om te zien hoe de
leden van de regeringscoalitie
elkaar bejegenen".
SITTARD/HAARLEM
DEN HAAG ANP
D66 denkt dat de maatregelen
die nodig zijn om het milieu te
redden zo ingrijpend zijn, dat
het huidige welvaartsniveau
omlaag gaat. Het Nationaal
Milieubeleidsplan (NMP) van
het kabinet gaat lang niet ver
genoeg. Het bevat „nuttige ver
beteringen, maar de plannen
beperkén zich tot correcties van
de lopende ontwikkeling zonder
die ontwikkeling wezenlijk
te buigen", aldus e
verschenen rapport.
D66 wil zich niet alleen rich
ten op het tegengaan van scha
delijke milieu-effecten. Ook de
uitputting van grondstoffen, het
verdwijnen van bossen en land
schappen en het uitsterven van
diersoorten moet volgens D66
worden tegengegaan om te ko
men tot een duurzame ontwik-
principe „de vervuiler betaalt"
ook het principe van „dè ge
bruiker betaalt" invoeren. Ener
gie. water, grond eri ruimte
moeten meer gaan kosten. Bo
vendien moet er een extra hef
fing komen op produkten waar
voor een milieuvriendelijk alter
natief is. Deze maatregelen
kunnen de hoogste inkomens
vijf procent koopkracht kosten,
terwijl die voor de laagste inko
mens op peil kan blijven.
Als maatregelen die al op kor
te termijn kunnen worden ge
nomen, noemt het D66-rapport
het extra belasten van het auto
gebruik ten bate van uitbreiding
van het openbaar vervoer. Ver
der moet het thuis werken en
vanuit huis vergaderen via elek
tronische apparatuur goedko
per en dus aantrekkelijker wor
den gemaakt.
Bovendien zou er direct een
serie maatregelen genomen
moeten worden om het gebruik
van verontreinigende kunststof
materialen drastisch terug te
dringen en herverwerking ervan
mogelijk te maken. Als concreet
voorbeeld noemt men in dit
verband een verbod binnen
twee jaar op wegwerp-bood-
schappentasjes.
CARELGOSEUNG
De laatste weken hebben ze elkaar zo onge
veer voor rotte vis uitgemaakt, staatssecre
taris Simons en de particuliere ziektekos
tenverzekeraars. Inzet vormde de premie
voor particulier verzekerden. Waar Simons
beweerde dat die minstens 15 procent om
laag kon, sprak de KLOZ van een verhoging.
Gisteren zaten ze dan eindelijk om de ta
fel. Niet de voorziene anderhalf uur, maar
dik drieëneenhalf uur. Er was, en dat had
hem verrast, verheugend openhartig en za
kelijk gesproken, aldus Simons na het be
raad. Mes dus 'pais en vree'? Nou, nee. Een
onafhankelijk instituut, maar welk kon men
niet beslissen, gaat de kosten eens even op
een rijtje zetten. Zes weken zijn daarvoor
uitgetrokken. En daarna? Niets eigenlijk.
„Op basis van de feitelijke resultaten die
het onderzoek moet opleveren, streven
WVC en KLOZ er vervolgens naar tot be
leidsconclusies te komen". Aldus de tekst in
een, gezamenlijke verklaring over het be
raad. Let vooral op het woord 'streven'.
Veel meer dan het uitspreken van vage
teksten restte Simons en KLOZ-voorman
Boorsma dan ook niet. „Ik hoop dat wij er
samen uitkomen", zei Boorsma, om even
later nog eens aan te geven dat de KLOZ en
meer zijn over de
1 te geven dat hij
gen daling met 15
Simons het over geen enkel cijfer eens zijn,
De staatssecretaris was al even vaag. Hij zei
„aan te nemen" dat er na het onderzoek
geen meningsverschillen
cijfers. Om vervolgens aai
zelf nog steeds denkt dat
procent mogelijk is.
Nu kunnen er drie dingen gebeuren. Eén:
het onafhankelijke onderzoek geeft aan dat
de kosten in de zorg meevallen, waarmee er
ruimte zou zijn voor een premiedaling.
Twee: het onderzoek geeft een kostenstij
ging aan die kan leiden tot een
hoging. Drie: de cijfers zijn zo
dat je er alle kanten mee op kunt.
In het eerste geval kunnen de particuliere
verzekeraars door de knieën gaan, mede
vanwege de publieke opinie die tegen hen
is. De verzekeraars kunnen de resultaten
van het onderzoek echter ook aanvechten,
en de premies niet verlagen. In dat geval
zitten Simons en de politiek voor het blok.
Zoals de bewindsman gisteren na ziin on
deronsje met de KLOZ-delegatie stelae, zijn
particuliere verzekeraars zelf verantwoorde
lijk voor hun premies. De KLOZ, noch de
overheid heeft bevoegdheden om hande
lend op te treden richting verzekeraars.
Op zijn vroegst per 1 januari 1993 zou er
iets kunnen gebeuren. Bijvoorbeeld door
verzekeraars aan vaste budgetten te binden
of aan te geven binnen welke marges zij
hun premies mogen vaststellen. Dat duurt
echter nog lang. En, mochten de opties
twee of drie uit het onderzoek komen,
waarschijnlijk nog langer.
Voorlopig maakt echter iedereen pas op
de plaats. Het wapengekletter van de laatste
weken kan even verstommen. Tijd voor na
der .beraad in eigen kring. Vrede is het ech
ter nog lang niet. Zeker niet als Simons nu
al stelt dat het onafhankelijke onderzoek
hoe dan ook een test is voor het sociale ge
drag van de particuliere verzekeraars. Want
één ding staat voor hem vast: een situatie
als nu mag niet meer voorkomen. Verzeke
raars mogen door hun gedrag 'zijn' plannen
niet meer frustreren. „Deze ervaring noopt
ertoe te zijner tijd nadere afspraken te ma
ken bij verdere stappen in de stelselherzie
ning gezondheidszorg. Dat moeten we nog
beter doen. Die les trek ik hier wel uit".
De reactie had ook een andere kunnen
zijn: ik heroverweeg mijn voornemens.
Mijn plannen leiden kennelijk niet tot meer
kostenbeheersing en een eerlijker verdeling
van lasten. Maar die weg wil Simons, ge
steund door de PvdA, niet inslaan. Ook al
weet hij dat de spanning met coalitiegenoot
CDA steeds groter wordt.
'Ontsnapping Colombiaan ontoelaatbaar'
erop dat de Colombiaan tot
kringen behoort waar men er
vaak een lieve duit voor over
heeft om 'vrienden' achter de
tralies vandaan te halen. Vorig
jaar werd in Arnhem al een bij
na geslaagde poging gedaan de
man te bevrijden. Volgens Man
schot zouden de justitiële auto
riteiten moeten inspelen op
dergelijke bijzondere omstan
digheden.
Een woordvoerster van het
ministerie van justitie wilde
vanmorgen nog niet reageren
op het pleidooi van Manschot.
Ze wees er daarbij op dat de
Werkgroep Herijking Beveili
ging twee dagen, gisteren en
vandaag, aan het vergaderen is.
„Het kan best zijn dat daar wat
uit komt." Intussen hebben de
drie mannen die dinsdagavond
bij De Geerhorst werden aange
houden, bekend te hebben ge
holpen bij de ontsnapping. De
arrestanten zwegen eerst als het
graf, maar konden volgens de
politie onder een bekentenis
vrijwel niet meer uit, omdat er
harde bewijzen waren. Zo ziin
voetsporen van de drie verdacn-
ten aangetroffen op het terrein
achter ae buitenmuur van de
gevangenis. Ook is in de auto
van het drietal de kassabon ge
vonden van een Sittardse win
kel, waar de helpers de bii de
vlucht gebruikte ladders hadden
gekocht.
ARTHUR MAANDAG
Er moet in Nederland voor zwa
re criminelen één zeer zwaar
bewaakte gevangenis komen,
met bijvoorbeeld wachttorens
en bewakers die met honden
buiten de gevangenismuren pa
trouilleren. Dit zegt de Amster
damse procureur-generaal
Manschot in reactie op de ont
snapping dinsdagavond van
een 40-jarige topman van de
Colombiaanse drugsmaffia uit
de gevangenis De Geerhorst in
Sittard.
Met de Colombiaan ontkwam
ook een 28-jarige Ier, die samen
met zijn broer twee overvallen
had gepleegd. „Er is geen ge
vangenis ter wereld waar niet
uit ontsnapt kan worden", zegt
Manschot. „Maar de manier
waarop de twee gedetineerden
in Sittard wisten te ontkomen,
is te gemakkelijk. Je moet er als
maatschappij vanuit kunnen
gaan dat dergelijke zware crimi
nelen na hun veroordeling hun
straf uitzitten." De 40-jarige Co
lombiaan was betrokken bij Eu
ropa's grootste cocaïnevangst,
3000 küo in februari 1990 in
IJmuiden. De man kreeg in ho
ger beroep zestien jaar gevange
nisstraf. Manschot behandelde
de zaak als aanklager bij het
Amsterdamse hof.
De procureur-generaal wijst
