Heeft U ze eigenlijk al gehaald?
Onze Zomergidsen met zon-, zee-, strand- en avontuurlijke vakanties?
REISBURO LEIDEN
Heksen en stokoude Hollanders
Texas: de 'Lone Star State'
ANVR
Pelikaanstraat 25 Leiden
Tel. (071 )-132222-132422
De hele wereld
bij u om de hoek
VRIJDAG 17 JANUAR11992
Go West Young Man. Als er een vakantiebe
stemming de laatste jaren enorm in de belang
stelling is gekomen, dan is het wel Amerika.
Alleen New York, Florida en Californië al, trek
ken meer dan tweehonderdduizend Neder
landse toeristen per jaar. Maar er is meer in de
USA. Wel eens walvissen bekeken bij Salem
bijvoorbeeld? Of Pilgrim Village onder Boston
bezocht? En waar is Amerika Amerikaanser
dan in Texas? Een pagina-lange tocht langs
onder meer de plek waar John F. Kennedy
werd vermoord, het museum waar hij wordt
herdacht en de bibliotheek waar hij per film
om het half uur zijn befaamde inaugurale rede
begint: „But let us begin."
In Massachusetts is meer te zien dan alleen maar gloeiend lover
Massachusetts,
't Laat zich
wat moeilijk
uit de mond wringen.
Maar daarom hoef je het
nog niet te mijden? Of het
- meteen na de landing op
Boston - als de wiede
weerga te verlaten op weg
naar andere, beroemdere
oorden? Misschien is juist
dat Boston nog wel veel
aardiger dan San Francis
co waarvan iedereen vindt
dat het 'de leukste stad' is
van Amerika. En mischien
ook behoort Massachu
setts wel tot de mooiste
staten van de USA. Zeker
als je er de rest van New
England, zoals de noord
oost-hoek van Amerika
wordt genoemd, erbij be
trekt.
ROB VAN DEN DOBBELSTEEN»
Als Massachusetts in Nederland
al ergens om bekend staat, dan
is het slechts om een ding: om
de Indian Summer die hier elke
herfst oplaait. Nergens ter we
reld kleurt het lover zich in de
laatste maanden van het-jaar in
zoveel tinten goud. Nergens
laaien de kleuren zo zinsbegoo-
chelend van de bomen. Leaf
Peeping, blaadjes kijken, de
Amerikanen zijn er verzot op.
En rijden joelend van plezier en
met open monden van bewon
dering stapvoets door de gloei
ende heuvels als de Europeanen
al lang weer naar huis zijn.
Want die weten niet dat er
naast boompjes kijken in okto
ber en november nog veel meer
is te doen in Massachusetts.
Pikbroek
Vraag maar aan Captain Bill en
zijn wakkere zonen. Met hun
pijlsnelle pieremachochels,
door Bill zelve omschreven als
Brand New Luxurious Vessels,
trekken ze het zeegat uit om op
de rede van Gloucester walvis
sen te bekijken. „The thrill of
seeing a 45 foot, 30 ton hump
back whale is something you
will never forget", beweert de
stoere pikbroek op de kade en
eerlijk is eerlijk, hij belooft niets
teveel. Trouwens Gloucester zelf
is al een plaatje. Net als niet
veel verderop Salem.
Nu zou je Salem nog zonder al
teveel bezwaren links kunnen
laten liggen. Zelfs in de stille tijd
is het er behoorlijk druk. In
1692 werden hier op aanwijzing
van een domineesdochter en
haar nichtje, binnen drie maan
den twintig 'heksen' geëexecu-
teerd en ja, dat hoefje Amerika
nen geen twee keer te vertellen.
Genoeglijk griezelend, gilletjes
slakend en de hand voortdu
rend voor het dikwijls zwaar ge-
blankette gezicht slaand, kuie
ren ze van 'historische plaats'
naar 'historische plaats' en
nooit zullen ze vergeten te vra
gen hoe zich de executie van
Bridget Bishop, Sarah Good, Eli
zabeth How en die andere ze
ventien ongelukkigen precies
heeft voltrokken. „Aan de galg,
dear", fluistert de rondleider
met rollende ogen. En weer
Pilgrim Village: „Artelijke welkom ggggoede vriend."
zucht de menigte zwaar. I mis gemaakt iets wat je van Pli-
The Witchcraft Hysteria van moth Plantation nog niet kunt
1692 heeft van Salem een ker- zeggen. Het plaatsje - ook wel
FOTO ROB VAN DEN DOBBELSTEEN.
I aangeduid als Plymouth - ligt I van de Mayflower, het lekkende
ten zuiden van Boston en dien- scheepje dat 101 psalmen zin-
de in 1620 als landingsplaats gende Europeanen vanuit Enge-
Bertie (links) en Piet Palenstijn uit Hoorn mogen in Pilgrim Village nooit uit hun rol vallen.
FOTO ROB VAN DEN DOBBELSTEEN.
Het land van Lyndon B. Johnson, Carl Lewis en Willy Nelson
De Keukenhof
valt in het niet
bij de kilome
terslange wilde flora langs
de Texaanse snelwegen.
Tierig welen de sleutel
bloemen en madeliefjes.
Maar dan moet je wel in
de lente komen. Qua tem
peratuur sowieso de aan
genaamste tijd van het
jaar om Texas te door
kruisen. Texas is groot.
Dit is het land van Lyndon
B. Johnson, Carl Lewis en
Willy Nelson.
HANS KOTTMANN»
De country western schalt uit
de vele pick-up trucks, een ge
liefde tweede auto, naar buiten.
Ik laat me vertellen dat de in
grediënten voor een goeie
country western song bestaan
uit: a mama, a prison, a pick-up
truck, rain and a damned old
train. Toch is de beroemdste
Texaan ongetwijfeld Nolan
Ryan, de 44-jarige superpit-
cher, die speelt voor de Texas
Rangers uit Dallas.
Downtown Houston is vergeven
van de spiegelglazen wolken
krabbers, die giganten als Penn-
zoil, Compacq en de Texas
Commerce Bank (met panora
ma op de 60e etage) herbergen.
Voor menige kolos pronkt een
kunstwerk. De gebeeldhouwde
cellist voor het muziekcentrum
heb ik voor altijd in m'n armen
gesloten, (de Virtuoso van Da
vid Adickes) In vrijwel elk ge
bouw bevindt zich een roltrap
naar beneden. Deze leidt naar
een compleet ondergronds
stadje met winkels, bars en res
taurants, alles uiteraard lucht-
gekoeld.
Facelift
De lokale beroemdheid hier is
televisie-ombudsman Marvin
Zindler, een gewezen sheriff die
de sluiting van The chickenfarm
(beter bekend als The greatest
little whorehouse in Texas) op
z'n geweten heeft. Z'n levens
lang contract met Channel 13
garandeert'm een miljoen dol
lar per jaar. Vermaard om z'n
faceliften en het doorlichten
van restaurants. Zijn luidkeelse
verkondiging 'we found slime in
the ice-machine' is onderhand
gemeengoed.
Twee attracties van formaat zijn
gratis: het NASA-complex en
een haventoer Aan het begin
van het Johnson Space Centre
(NASA) ligt een gestrekte Apollo
in delen uitgestald. Een krank
zinnig lang gevaarte. M'n hoofd
verdwijnt met gemak in een van
de vele uitlaten van de ontste-
kings-trap. De folder jubelt over
zoveel technologie en acht een
ontmoeting met een heuse as
tronaut, van wie er hier legio
werken en wonen, niet uitgeslo
ten. Teleurstelling; de meeste
bouwen zijn niet open voor
t publiek vanwege een ver
bouwing.
De zeeschepen komen Houston
binnen via de badplaats Galves
ton, aan de Golf van Mexico. In
dit Zandvoort van Houston bakt
op hoogtij dagen zo'n half mil
joen zonaanbidders bruin vanaf
beschermingsfactor 25. In som
mige visrestaurantjes hangen
polaroids van cowboyhoeden
en honkbalpetjes, trots pose
rend met hun kilovangsten.
Hun geheim: duimdikke leven
de garnalen als aas. Op twee au
to-uren van Houston ligt San
Antonio, dat de meeste bezoe
kers per jaar incasseert. Vooral
dankzij de Alamo en de River-
walk.
Bloedige oorlog
De Alamo was oorspronkelijk
een missiepost, maar dient nu
ter herdenking van een bloedige
oorlog die Mexicanen en Texa-
nen in 1836 uitvochten. EenTi-,
viertje slingert zich twee kilo
meter door het centrum en hal
veert daarbij de lobby van het
Hyatt-hotel. Aan beide oevers
wemelt het van de bars en res
taurantjes. Voor zeven dollar eet
je je ongans aan de taco's en
enchillades, (uit de zo genoem
de Tex-mex keuken) wegge
spoeld met een Corona (Mex-
caans bier) of Marguerita. Met
of zonder traditionele serenade.
In het vliegtuig naar Dallas
maakt de piloot ons attent op
een echte Texaanse donder-
storm aan de linkerkant. Ik zie
wat krioelende kringen in de
verte. Het internationale vlieg
veld ligt halverwege Dallas en
Forth Worth. Er rijden maar
liefst drie geautomatiseerde
treintjes in verschillende lussen
naar de vele terminals. Geen
overbodige luxe: dit vliegveld
heeft dezelfde oppervlakte als
heel Manhattan. Helaas rijdt er
(nog) geen bus naar Dallas.
De stad is op een treurige ma
nier beroemd geworden. Ieder
een moet de plek gezien heb
ben waar president Kennedy is
neergeschoten, maar verder is
Dallas geen echte toeristenknal
ler. Wie echt iets van de sfeer
van het Wilde Westen wil proe
ven moet naar het dichtbij gele
gen Arlington. Hier hangen de
doeken van Frederic Reming-
kwam, had ik dolgraag even ge
woon met u willen praten, hele
maal toen ik begreep dat u uit
West-Friesland kwam. Daar
kon ik namelijk ook vandaan;
mijn moeder woont zelfs nog in
Alkmaar. Maar ja, dat mag ik
dus beslist niet doen."
Ontploffing
Uiteindelijk vindt Bertie ja
ren geleden naar Amerika geë
migreerd dat ook niet echt
erg. Evenmin als haar eveneens
uit Hoom afkomstige man Piet
Palenstijn die in zijn vrije tijd op
de in de haven van Plimoth af
gemeerde replica van de May
flower werkt en dezelfde consig
nes heeft meegekregen. Zelfs de
jonge Citta Paans (Fear Elling
ton in Pilgrim Village) uit Lei
den geeft geen krimp als ze
merkt dat Nederlanders haar
hut binnenkomen. Strikvragen
over de tachtig-jarige oorlog, de
gerestaureerde Pieterskerk en
'die verschrikkelijke ontploffing'
van een kruitschip (1807) 'weet
je nog wel' brengen haar geen
ogenblik uit haar evenwicht.
Bertie Palenstijn: „We worden
enorm goed getraind voordat
we aan de bak komen. Histrori-
ci hebben alles tot in de puntjes
uitgezocht. Dat kunnen ze goed
hier."
Dat blijkt eens te meer uit de
JFK Library iets buiten Boston.
De Amerikanen eren er John F.
Kennedy en doen dat zoals ze
dat gewoon zijn: op uiterst
spectaculaire wijze. Niet alle
strapatzen van de vermoorde
president worden in het reus
achtige gebouw uit de doeken
gedaan, natuurlijk niet, maar
met wat overblijft in het muse
um aan de baai van Boston kan
de bezoeker zonder enige pro
bleem een ochtendje vullen. En
nog wel meer zelfs. JFK behoudt
zijn charisma zelfs op de hon
derden foto's aan de muren.
Om over de indrukwekkende
film, waarmee elke rondleiding
wordt ingeluid, maar te zwijgen.
Je hoort het 'm voor de zoveel
ste keer zéggen maar je raakt
opnieuw onder de indruk:All
this will not be finished in the
first 100 days. Nor will it be fi
nished in the first 1000 days,
nor in the life of this admini
stration, nor even perhaps in
our lifetime on this planet. But
let us begin."
John F. Kennedy in zijn eerste
rede als president van Amerika.
land naar Amerika bracht. The
Pilgrim Fathers worden de
godsvruchtige pioniers ge
noemd en ze zijn in de Verenig
de Staten niet zo'n klein beetje
beroemd. Vandaar de bouw van
Pilgrim Village, een kopie van
de eerste nederzetting van de
pionierende dames en heren
van wie een flink deel de Neder
landse nationaliteit droeg.
Pot vieze brij
Vermakelijk, dat Pilgrim Village.
Temeer daar er nog Nederlands
wordt gesproken ook. Of beter
gezegd: een soort Vondeliaans.
Zo praatte Gijsbrecht van Am-
stel vroeger op 1 januari in de
Amsterdamse schouwburg
eveneens. Aanvankelijk is er
sprake van enige hilariteit als
we in een van de stinkende hut
ten worden begroet met een 'ar-
telijk welkom ggggoede vriend'.
Een Amerikaanse die Neder
lands spreekt? Het wordt niet
duidelijk. Het in een pot vieze
brij roerende mens doet alsof
we nog steeds in het jaar des
Heeren 1627 leven en lijkt maar
niet te begrijpen dat het onder
hand 1991 is geworden.
Later wordt duidelijk waarom.
Het is Bertie Palenstijn uit
Hoom strikt verboden uit haar
rol te vallen van Hester Mahieu,
de echtgenote van Francis Co
oke. „Ik speel de rol van een
vrouw die echt heeft geleefd.
Dat maakt Pilgrim Village zo
aardig. Alle bewoners die je ziet,
hebben echt bestaan en leven
zoals hun voorvaderen leefden.
Soms is dat wel eens moeilijk.
Toen u vanmiddag in mijn hut
Het diverse, maar vooral moderne 1
ton, de schilder van the Ameri
can West, in het gelijknamige
museum. Woeste landschappen
en Indianen op hun vervaar-
lijkst.
Texas opsnuiven in het wild doe
je met de auto. Geen garage
houder kijkt ervan op als er bij
aflevering 3000 mijl op de teller
staat. Misschien vang je wel een
glimp op van de Armadillo, een
staats symbool in Texas. Dit ge
pantserde gordeldier staat mo
del voor de gehardheid van de
Texaan. Wie op een ongezadeld
paard wil springen, een ratel
slanggevecht wil meemaken of
ontbijten op een ranch tussen
ixas. FOTO HANS KOTTMANN.
de cowboys en de Longhoms:
ook dat kan allemaal in de 'Lo
ne Star State.'
De KLM vliegt rechtstreeks
naar Houston. Een andere mo
gelijkheid is een vlucht naar
New York of Boston met een
Amerikaanse maatschappij en
vandaar verder met een air
pass. Een enkeltje Houston-
-Dallas is er al voor 25 dollar.
Verdere informatie: United
States Travel and Tourism
Adm. Museumplein 19, 1071
DJ Amsterdam, telefoon: 020 -
6 64 77 46.
REIS ADVIESBURO
