Kunst
Adriaan Venema stopt met schrijven
ülshoff
Lissese laat 't
Huys Dever spreken
Reisverhalenwedstrijd van
NBBS en Arbeiderspers
Filmfestival
Rotterdam:
serieus én
feestelijk
Geen zekerheid voor SLO
Vrijdag 10 januari 1992
Redactie: 071-161400 CEES VAN HOORE ANNEMIEK RUYGROK JAN RUSDAM SASKIA STOEUNGA Eindredactie: CONNY SMITS Vormgeving: RUTGER J HOOGERDUK
9
NIEUWSLIJN
Ballet als cadeau voor Nieuw Zeeland
AMSTERDAM - De Nederlandse regering heeft in het kader van
het Tasman-jaar het ballet 'Vier letzte Lieder' van Rudi van
Dantzig cadeau gedaan aan het Royal New Zealand Ballet. Van
Dantzig gaat zelf naar Wellington om het ballet op de gelijkna
mige muziek van Richard Strauss met het gezelschap in te stu
deren. De première vindt plaats in het voorjaar van 1992.
'Open huis' bij Exultate Deo
VOORSCHOTEN - De Christelijk Oratorium Vereniging Exultate
Deo, uit Voorschoten, houdt op dinsdag 14 januari een 'Open
huis'. De vereniging kan vooral nog enkele goede sopranen en
tenoren gebruiken, maar alten en bassen zijn niet minder wel
kom. Geïnteresseerden zijn welkom vanaf 20.00 uur in gebouw
De Werf in Voorschoten. Inlichtingen bij mevr. Klein-Kamer-
man, tel. 071-172430.
Kunst in Gebouw Rijnstaete
ALPHEN AAN DEN RIJN - Mart Kempers en Rinie One expose-
ren vanaf 17 januari litho's en kunst in steen in het Gebouw
Rijnstaete, aan de Prins Bemhardlaan 10 in Alphen aan den Rijn.
De expositie duurt tot en met 6 maart.
Grammy-nominatie Candy Dulfer
DEN HAAG - De Nederlandse saxofoniste Candy Dulfer is geno
mineerd voor de belangrijke Amerikaanse muziekprijs Grammy
Award. Dulfer werd in de categorie 'beste instrumentale pop' ge
nomineerd vanwege haar album 'Saxuality'. Haar naam staat
tussen die van onder meer Kenny G. en John Williams. Op 24 fe
bruari worden de winnaars bekend.
Moishe Mirando (68) overleden
ARNHEM - Moishe Mirando, broer van de bekende zigeunervio
list Tata Mirando en eerste violist van diens orkest, is dinsdag op
68-jarige leeftijd overleden. Mirando, die eigenlijk Weis heette,
had longkanker. De laatste jaren woonde Moishe in het Brabant
se Ledeacker en speelde hij slechts incidenteel mee tijdens de
concerten van het orkest Tata Mirando. Afgelopen zaterdag nog
speelde Moishe met zijn broers en muzikanten van de 'derde
Mirando-generatie' zigeunermuziek in het ziekenhuis in Box
meer. Ook tijdens de mis in de Arnhemse Walburgiskerk, die
vandaag werd gehouden, heeft de familie muziek gespeeld die
de Mirando's in Nederland en daarbuiten beroemd heeft ge
maakt.
Eerste prijs in literaire wedstrijd
LISSE» ANNEMIEK RUYGROK
Met een verhaal waarin zij het
roemruchte Lissese 't Huys De-
ver zijn eigen geschiedenis laat
vertellen, heeft de uit die plaats
afkomstige 12-jarige Femke
Mooijekind de literaire wed
strijd Open Monumentendag
1991 gewonnen. De eerste prijs
in deze landelijke wedstrijd
wordt morgen, zaterdag 11 ja
nuari, in 't Huys Dever aan haar
uitgereikt door de schrijver
Evert Hartman. Femke koos
voor de verhaalvorm, omdat ze
het leuk vindt „als ik tijd en zin
heb" om verhalen te schrijven.
Voor de deelnemers - tussen de
9 en 18 jaar, verdeeld in drie
leeftijdsgroepen - bestond ook
de mogelijkheid om een gedicht
of limerick over een monument
in te sturen. „Mijn lerares Ne
derlands mevrouw Edenburg,
een heel aardige dame, vroeg
op een dag of wij zin hadden
om mee te doen aan de wed
strijd. Toen ik thuiskwam ben ik
meteen achter de computer ge
klommen en begonnen, 't Huys
Dever vertelt in mijn verhaal
over zijn eigen bouw en hoe het
weer werd afgebroken. Het ver
telt over de steeds weer andere
mensen die het hebben be
woond, hoe het in tijden van
oorlog werd bekogeld en weer
hersteld. En het verhaal eindigt
met: 'Nu ben ik in goede han
den. De gemeente Lisse en de
beheerscommissie Dever zor
gen goed voor mij'." Femke
weet niet hoeveel deelnemers
hebben meegedaan. Haar is
zelfs niet bekend of klasgenoten
in de pen zijn geklommen.
Maar dat zij de eerste prijs heeft
gewonnen, daar is zij wel een
beetje trots op, want: „Uit het
hele land hebben kinderen
meegedaan. Allemaal bij elkaar
waren dat er toch wel veel, denk
ik. Ik was één van de jongste
deelnemers en heb gewonnen.
Ja, dat vind ik heel erg leuk."
Adriaan Venema stopt definitief met schrijven en publi
ceren. Dit jaar zal nog het reeds voltooide 'Uitgevers en
hun collaboratie' verschijnen, maar daarmee houdt het
op. „Een hardloper blijft ook niet tot zijn tachtigste door
gaan, een violist neemt ook een keer afscheid, waarom ik
dan niet? Ik heb altijd gezegd dat ik rond mijn vijftigste
zou stoppen en nu is het zover. Ik wil niet verhelen dat
de bedreigingen die ik in het verleden heb gehad, mee
spelen in deze beslissing, maar dat is het zeker niet al
leen. Als ik van tevoren had geweten hoeveel werk dit
was, had ik gezegd: nee, ga maar naar een ander. Ik ben
er moe van. Dat neemt echter niet weg dat ik met vol
doening op mijn werk terugzie."
del in Nederland 1940-1945',
heb ik verkocht aan De Slegte."
Venema publiceerde vorig
jaar het geruchtmakende deel
Illb van 'Schrijvers, uitgevers en
hun collaboratie', een boek dat
geheel gewijd is aan het weinig
frisse oorlogsverleden van Si
mon Vestdijk. Tal van gerenom
meerde Vestdijkkenners toon
den zich geschokt over Vene
ma's bevinding dat Vestdijk
flink aan de Duitsers had ver
diend door gemene zaak met
hen te maken. In interviews die
naar aanleiding van dat boek
verschenen, maakte de auteur
LEIDEN/AMSTERDAM CEES VAN HOORE
De stem van, Venema heeft door
de telefoon iets galmends. „Dat
kan wel kloppen", zegt hij, „het
is hier een stuk ruimer gewor
den. Ik heb mijn eigen biblio
theek volledig van de hand ge
daan. Er is alleen nog een klein
plankje met de boeken die ik
zelf heb geschreven. Mijn ge-
bruiksbibliotheek, een grote
verzameling boeken en ge
schriften die ik raadpleegde
het schrijven van werken
als 'Schrijvers, uitgevers en hun
collaboratie' en 'De kunsthan-
Adriaan Venema: „Een hardloper
blijft ook niet tot zijn tachtigste
doorgaan, een violist neemt ook
een keer afscheid, waarom ik dan
niet?" ARCHIEFFOTO
er geen geheim van dat hij nog
meer 'grote vissen' op de korrel
had, daarmee doelend op nog
levende schrijvers. Die zullen
dus nu wel opgelucht ademha
lend achteroverleunen?
Venema: „O ja, dat zou best
kunnen. Er zijn er nog heel wat
met een lijk in de kast, als u be-
wat ik bedoel. Maar één
ting moet u goed
weet altijd natuurlijk 1
dan je voor de volle honderd
procent kunt bewijzen. Van een
redelijk vooraanstaande, nog le
vende schrijver - laten we zeg
gen dat hij tot de top twintig
van Nederland behoort - weet ik
bijvoorbeeld dat hij in de oorlog
iemand heeft aangegeven in de
wetenschap dat dit de dood van
die persoon zou betekenen. Als
ik dat volledig 'hard' had kun
nen maken, zou de literaire we
reld hebben geschud op haar
grondvesten. Maar ach, zoals ik
al zei, ik heb er geen zin meer
in. Ik ben erg cynisch geworden
van dit werk. Als ik het allemaal
zo eens bekijk - nu weer met
dat Vlaams Blok en het opko
mende neo-nazisme - moet ik
Schopenhauer wederom gelijk
geven. Hij zei: Het enige dat wij
van de geschiedenis leren is dat
de geschiedenis ons niets leert,
en daarin heeft hij gelijk."
Venema vertrekt over enkele
weken naar het eiland Saba,
waar hij zijn brevet diepzeedui-
ken wil gaan halen. „Daar heb
ik nu ineens enorme zin in, ja.
Het is weer eens wat anders. Ik
vind de tijd waarin we nu leven
mateloos oninteressant, zeer
vervelend. Vooral op het gebied
van kunst en cultuur staat het er
maar armoedig bij."
Wat de auteur nog het meest
heeft verbaasd, zijn de heftige,
„bijna hysterisch emotionele"
reacties op zijn boeken over
collaboratie onder schrijvers en
kunsthandelaren. Voor Venema
is het een gegeven dat de mens
geneigd is tot alle kwaad. „Kent
u een zoogdier dat zo geestach
tig heeft gemoord als de mens?
Nou dan."
Heeft Lou de Jong Venema ei
genlijk wel eens laten weten wat
hij van diens werk vond? Vene
ma: „Ja, maar zijdelings. Ik heb
hem eens een keer in een res
taurant ontmoet. Toen kwam
hij naar me toe en drukte hij me
de hand. Hij zei: Ik wil graag
met u kennismaken. Mag ik
mijn respect uitdrukken. Dat
vond ik een aardige reactie."
(Op bovenvermelde prij
zen is de kadobon reeds
in mindering gebracht.)
Verrassend goed zitten
met langdurig comfort
begint nü bij Hulshoff
Den Haag Spui Rijswijk Winkelcentrum In de Boga'afd Leiden Nieuwe
Ri|ri Leidschendam Winkelcentrum Leidschenhage Hilversum Groest
Rotterdam Mariniersweg hk Hoogstraat-Zwolle Weversgildeplein 2
Voorschoten produktie- en distributiecentrum
Werk van Ali
Ghaddafmist
zeggingskracht
BEELDENDE KUNST
RECENSIE MARTINE BALLAST
Expositie: schilderijen van Ali Ghaddaf.
Te zien: tot 31/1, dit/m vrij 11-18, za 10-
17. zo 13-16. do 19-21 uur. Vereniging
Toegepaste Kunsten, Nieuwstraat
Leiden
Ali Ghaddaf is een van de be
langrijkste hedendaagse kunste-
uit de arabische wereld.
Yemeniet van geboorte, woon
de en werkte hij het grootste
deel van zijn leven in Koeweit
Sinds hij Koeweit anderhalf jaar
geleden verliet, is hij niet meer
teruggekeerd. Over het lot van
al zijn achtergebleven werk ver
keert hij in grote onzekerheid.
Reden voor Ghaddaf om als een
razende aan de slag te gaan, zo
dat hij nu op 4 plaatsen tegelijk
in Nederland werk kan laten
i het afgelopen jaar.
Bij de Vereniging voor Toege
paste Kunst hangen elf recente
schilderijen van Ghaddaf. Iets
arabisch is er, geheel tegen mijn
verwachtingspatroon in, niet in
terug te vinden. Ghaddafs werk
is allemaal abstract. Af en toe
schemeren er wat herkenbare
vormen in door. Zijn werk
vormt geen eenheid, zijn zeer
uiteenlopend. Er zijn wel groe
peringen te maken. Zo hangen
er vier 'winterlandschappen' die
i stijl en thema duidelijk bij
sikaar horen.
Ghaddaf: „Elk van deze vier
werken laat iets anders zien van
de winter in Nederland aan de
grond: smeltende sneeuw,
modder, ijs op rivieren etc."
Rechthoekige kleurvlakken zijn
met zwart omlijnd. De kleuren
zijn natuurgetrouw, bruin, wit,
grijs, diverse blauwen. De kleur
vlakken hebben dezelfde rich
ting. Dat geeft de werken bewe
ging, dynamiek. Ze doen ro
buust aan, maar ik vind ze saai.
Werk van Ali Ghaddaf dat te zien is in Leiden.
FOTO PR
Drie werken hebben de titel
'Shapes on old wall'. Ook deze
werken vormen een reeks. Ze
zijn echter heel anders geschil
derd. Veel gladder. Geen dikke
maar dunne lagen. Het lijken
wel uitvergrotingen van stukken
muur waarop o.a. resten van
graffiti en oude papierresten.
De kleuren zijn overwegend
bruin en wit. Af en toe een rood
accent. Hiér en daar ook een
ophoging, voor het 3-dimensio-
nale aspect.
Het mooist vind ik een van de
'Couples of dancing'. Op een
bruine achtergrond bevinden
zich in het midden van het
schilderij twee opgehoogde
rechthoeken. Ze doen aan stuk
jes keramiek denken, qua kleur
gebruik en qua schilderstijl. Ze
spatten van het doek af. In
prachtige kleuren, turquois,
azuurblauw en wit. Figuren zijn
nog maar net te onderscheiden.
Het is het vloeiende lijnen en
kleurenspel wat een indruk
geeft van een romantisch dan
send paar. Totaal onbegrijpelijk
is daarom het zich boven in het
schilderij bevindende prikkel
draad, wat volgens Ghaddaf
verder geen specifieke bedoe
ling heeft. Het irriteert mij. Het
verstoort iets idyllisch.
Gevraagd naar de grote ver
schillen in zijn werken zegt
Ghaddaf: "Ik wil vrij zijn, zowel
in mijn denken als in mijn
kunst. Ik heb veel gereisd en
veel gezien. Van stijlen en kun
stenaars die mij aanspreken zijn
dingen terug te vinden in mijn
eigen werk. Ook heb ik mijzelf
een groot aantal technieken ei
gen gemaakt: keramiek, mo-
zaiek, grafiek etc. Ook die tech
nieken verwerk ik soms in schil
derijen. En ik werk in reeksen.
Van een stijl, een soort maak ik
meestal ongeveer 10 -werken.
Dan is het over. Dan hou ik er
mee op. Anders blijf je jezelf
herhalen".
Het lijken niet Ghaddafs inte
ressantste werken die nu in Lei
den te zien zijn. Op een uitzon
dering na hebben ze mij niet
beroerd. Ik heb iets gemist, zeg
gingskracht? Maar ik kijk uit
naar een volgende expositie.
Want een aantal werken uit het
presentatieboek beloven veel
teur Mark Blaisse, hoofdredac
teur van De Arbeiderspers Mar
tin Ros en de directeur NBBS
Reizen Maarten van het Kaar.
De uitslag wordt vóór 1992 aan
de prijswinnaars bekendge
maakt.
Bij de hoofdprijs, een 18-
daagse reis door Brazilië, waar
bij ook het Amazonegebied
wordt aangedaan, behoort ook
het door De Arbeiderspers uit
gegeven boek 'Braziliaanse brie
ven' van August Willemsen. De
tweede prijs is een driedaags
'tussendoortje' naar Londen
voor twee personen, aangevuld
met de actiebundel 'Op reis
met', een bloemlezing uit de
beste reisverhalen die bij De Ar
beiderspers zijn verschenen en
als thema Latijns-Amerika heb
ben. De derde prijs is een pak
ket reisboeken van onder ande
ren V.S. Naipaul, Cees Noote-
boom, Bruce Chatwin en Paul
Theroux.
Het reisverhaal mag maxi
maal 2500 woorden omvatten
en moet in drievoud getypt
worden aangeleverd. Voorzien
van naam, adres en telefoon
nummer moet het vóór 31 au
gustus worden opgestuurd naar
NBBS Reizen, afdeling Publici
teit en Promotie, Postbus 360,
2300 AJ Leiden.
LEIDEN/AMSTERDAM
ANNEMIEK RUYGROK
Wie verre reizen doet, kan veel
verhalen. Een motto dat opgaat
voor de wedstrijd die NBBS Rei
zen en De Arbeiderspers uit
schrijven. Het reisbureau en de
uitgeverij organiseren samen
een reisverhalenwedstrijd waar
aan reislustigen met een vlotte
pen kunnen deelnemen.
De actie, ter gelegenheid van
het 65-jarig bestaan van de
NBBS en de jaarlijkse reisboek
actie van De Arbeiderspers die
dit keer in het teken van Zuid-
Amerika staat, loopt in 300
boekhandels verspreid over het
hele land en in de 32 NBBS
Reiswinkels. Hoofdprijs in de
reisverhalenwedstrijd is een
avontuurlijke rondreis door
Brazilië (voor 2 personen) èn
publikatie van het winnende
verhaal in het literaire tijdschrift
'Maatstaf.
Het hoofdthema is - natuur
lijk - reis of reizen, al dan niet
fictief. Het verhaal mag maxi
maal 2500 woorden omvatten
en kan tot 31 augustus van dit
jaar worden opgestuurd.
Een deskundige jury zal de
verhalen op hun literaire waar
de beoordelen: de schrijfster
Marion Bloem, journalist en au-
„Ik hoop dat het programma
van de 21ste editie van het
Filmfestival Rotterdam aan
leiding geeft tot betrokken
heid van het publiek bij films
en bij de makers ervan. In
dertijd bij de eerste festivals
trof mij de aandacht voor se
rieuze films in een feestelijke
sfeer gepresenteerd. Die
mengeling streef ik na."
Directeur Emile Fallaux
van het Filmfestival is geïn
spireerd door 18 festivals die
Huub Bals, de legendarische
initiator en organisator van
het Rotterdamse filmfestival
tot stand bracht: politiek
zonder boodschapperigheid,
waar intimiteit en onge
dwongen contacten mogelijk
zijn.
Tussen de 160 en 170 films
van de ongeveer 1200 films
die Fallaux en 'zijn' redactie
hebben gezien, zullen in Rot
terdam worden vertoond van
23 januari tot en met 2 febru
ari. Het is hem niet gelukt
het filmaanbod op het inter
nationaal hooggewaardeerde
festival verder te beperken.
„Er worden zoveel goede
films gemaakt, ik ben daar
door aangenaam verrast."
Naast het hoofdprogram
ma is een reeks films te zien
waarin de regisseurs (onder
wie Godard) tevens acteren
of acteurs (zoals Jack Ni
cholson en Roberto Begnini)
zich met de regie hebben be
last. Verder zijn ongeveer 15
films te zien die in het land
van herkomst zijn geweigerd
of met censuur te kampen
hadden. Een ervan is de eer
ste film in de Koerdische taal
die voor driekwart klaar was
toen de Turkse autoriteiten
de regisseur ervan arresteer
den en vervolgens martel
den. Het ruwe filmmateriaal
is na de arrestatie het land
uit gesmokkeld.
Gouden Harpen
1991 voor drs. P.
en Eshuijs
De vocaliste Margriet Eshuijs en
de auteur Heinz Polzer (beter
bekend als drs. P.) krijgen de
Gouden Harpen 1991 van de
Stichting Conamus. De Gouden
Harp is de hoogste onderschei
ding die deze stichting kent. Zij
is bedoeld voor degenen „die
zich gedurende hun carrière op
bijzondere wijze verdienstelijk
hebben gemaakt voor de Ne
derlandse Lichte Muziek, onge
acht hun nationaliteit".
De Gouden Harp werd voor
het eerst uitgereikt in 1962. De
Zilveren Harpen zijn toegekend
aan de Nederlandse vocalisten
Gordon, Esther Tuely en Robby
Valentine.
De Zilveren Harp is een als
aanmoedigingsprijs ingestelde
onderscheiding voor veelbelo
vende jongere scheppende
en/of uitvoerende kunstenaars
die op succesvolle wijze hebben
bijgedragen aan de promotie
van muziek en teksten van Ne
derlandse componisten en au
teurs. De Zilveren Harp werd in
1969 voor het eerst uitgereikt.
MAASTRICHT» ANP
Minister D'Ancona (WVC) heeft de provincie Limburg gisteren
geen toezeggingen gedaan over een eventueel voortbestaan van het
Limburgs Symfonie Orkest LSO. Bij het werkbezoek dat de minister
aan Limburg bracht stond de dreigende opheffing van dit orkest
centraal. Zowel het provinciaal bestuur als burgemeester en wet
houders van Maastricht plus de directies van verschillende kunst
instellingen drongen er bij de minister op aan het meer dan 100
jaar bestaande LSO. evenals Opera Zuid, te laten voortbestaan. De
minister zei geen concrete toezeggingen te kunnen doen om de
Raad voor de Kunst niet voor de voeten te lopen.
