Rtv show
c
'Ik geloof niet dat ik
nog moet herbeginnen
Wereldomroep wil beginnen
met Europees satellietradio
Naakt op de Gooise matras
V oortaan jeugd-tv
op zaterdagmorgen
Vrijdag 10 januari 1992 Redactie: 023-150191/023-150192 INEKE VAN DER MEER JAN VAN DER NAT GERARD VAN PUTTEN Vormgeving: RALPH KLEINHOUT Q
De Wereldomroep wil beginnen
met een Europees satellietsta
tion. Van dat voornemen heeft
Radio Nederland Wereldom
roep aan minister d'Ancona van
WVC schriftelijk op de hoogte
gesteld. De NOS, de Vlaamse
BRTN en de regionale omroe
pen zijn inmiddels benaderd
met de vraag of zij mee willen
werken aan de start van de ra
diozender. Het station zou zich
in het Nederlands en het Engels
moeten richten tot Nederlan
ders in Europese landen en tot
andere Europeanen.
Volgens directie-voorzitter
drs. M. Dijkstra van RNW is één
van de redenen dat de Wereld
omroep met de zender wil be
ginnen de verwachting dat in de
toekomst de satelliet dé infor
matie-overdrager bij uitstek zal
worden. Voorts acht de leiding
van de Wereldomroep het van
belang dat een Nederlands ge
luid hoorbaar blijft tijdens de
Europese eenwording.
Radio Nederland Wereldom
roep is nu via de kortegolf in
Europa te ontvangen. Door een
satellietzender in het levep te
roepen hoopt de Wereldomroep
de technische innovatie voor te
zijn. Dijkstra zegt te verwachten
dat de ontvangst van satellietra-
dio in de nabije toekomst ook
via autoradio en draagbare ra
dio grootscheeps toegepast kan
worden. Het voordeel van de
satelliet boven de korte golf ligt
voornamelijk in de uitzendkwa-
liteit. De korte golf is nauwelijks
geschikt voor muziekprogram
ma's. Via de satelliet kunnen die
programma's in perfecte kwali
teit worden ontvangen.
De Wereldomroep stelt dat
het plan alleen doorgang kan
vinden als NOS, BRTN of de re
gionale zenders hun medewer
king verlenen. De Wereldom
roep is al druk bezig met de
ontwikkeling van de satelliet als
communicatiemedium. De We
reldomroep heeft van de PTT
een vergunning gekregen om
zelf programma's met een eigen
zender naar de Panamsat-satel-
liet op te stralen. De Wereldom
roep start deze service hoogst
waarschijnlijk in maart om via
de Panamsat de radioprogram
ma's van de Wereldomroep te
kunnen doorzenden naar radio
stations in het Caraïbisch ge
bied. Deze stations kunnen dan
in de uren dat zij zelf niet uit
zenden het signaal van de We
reldomroep via een satellietont
vanger weer uitzenden in FM-
kwaliteit.
inds de serie De Ap-
pel gaard, die hij in
V- 1985 voor de KRO
maakte, is het stil geworden
rond Willy van Hemert. De re
gisseur, producent, program
mamaker, liedjesschrijver, ca
baretier en radio-maker,
kortom de veelzijdigheid in ei
gen persoon, woont sinds een
paar jaar in het Belgische
plaatsje Hechtel. In maart
hoopt Van Hemert tachtig jaar
te worden, maar het wil helaas
niet meer zo met hem vlotten.
Hij kampt met de naweeën van
een herseninfarct die hem an
derhalf jaar geleden trof. De
programmamaker voelt zich
danig belemmerd in zijn
spraak en in zijn motoriek.
In de serie Markant zendt de
NOS vanavond de film Willy
van Hemert en De Toverspiegel
uit. De documentaire van Cees
van Ede en Ruud van Gessel
geeft een overzicht van het in
drukwekkende oeuvre van de
televisieregisseur. Joop Doderer,
Willeke Alberti, Anne-Wil Blan-
kers, tv-pionier Erik de Vries en
Joop van den Ende schetsen
daarin het beeld van een emo
tionele en produktieve pro
grammamaker.
Regisseur Ruud van Gessel:
„Wat hem zo speciaal maakte is
de ongebruikelijke wijze waarop
hij zijn acteurs wist te motive
ren, de cameravoering met gro
te close ups en dubbelbeelden
en wat ook heel bijzonder is dat
Van Hemert zelf schreef. En zo
veel. Want het kost een geweldi
ge hoeveelheid energie om een
televisie-serie op papier uit te
schrijven."
Met Erik de Vries tekende
Willy van Hemert in 1951 voor
de eerste Nederlandse tv-uit-
zending. Titel van het stuk dat
werd opgevoerd: De Toverspie
gel. De periode daarna werd
een succesvol en produktief
deel van zijn leven, waarin Van
Hemert zijn omvangrijke thea
terervaringen al experimente
rend verwerkte in het nieuwe
medium. In de documentaire
zegt hij: „De kracht van televi
siedrama is dat je op alle plaat
sen in de zaal kan zitten. Ik kan
als regisseur close-shots maken
en alles doorelkaar heen laten
lopen, zonder dat het beeld on
rustig wordt."
Zanger
Van Hemert begon zijn lange
werkzame leven overigens als
zanger bij het operettegezel-
HET KAARSJE is gewoon langzaam
uitgegaan. Daarom is het mooi dat
die film er nu is. (Cootje van Hemert
over de documentaire Markant,
waarin haar man Willy vanavond
centraal staat)
CLOSE UP
STRIPS
BOLLEBOOM
BOES
AVRO gooit roer om met Het Zakmes
HILVERSUM ROBERT GRUSEN
Kinderprogramma's niet meer
versnipperen over een week,
maar samenbrengen op een
vaste dag. En zeker niet de kij
kertjes zoethouden met goed
kope Japanse animatiefilmpjes,
maar kwaliteit bieden. Als het
even kan drama uit de eigen
'kinderkeuken' van Burny Bos
Co. Ziedaar de doelstellingen
die de AVRO vanaf morgen na
streeft. Elke zaterdagochtend
wordt een jeugdblok van ander
half uur uitgezonden met, wat
de kijkertjes betreft, een duide
lijke opbouw qua leeftijdsgroep'
van Studio Trappelzak tot Ko de
Boswachter.
Wat betreft de nieuwe formu
le heeft de AVRO goed gekeken
naar de VPRO, die op de zon
dagochtend een succesvol
jeugdblok heeft. Op vaste dagen
en vaste tijdstippen program
meren, biedt het voordeel dat
de kinderen en ook hun ouders
weten waar ze aan toe zijn. De
AVRO probeert een duidelijke
lijn aan te brengen in de jeugd
programma's. Dat kost extTa
aandacht en geld, maar dat
heeft de omroep er graag voor
Een nieuwe, 7-delige serie die
morgen als onderdeel van het
blok begint (8.50 uur), heet Het
Zakmes, gebaseerd op het boek
van Sjoerd Kuyper en geregis
seerd door Ben Sombogaart die
eerder de gewaardeerde reeks
De kinderen van Waterland
maakte. In Het Zakmes gaat het
om de jongens Mees en Tim,
schap van Fritz Hirsch in 1933.
Daarvoor had hij rechten gestu
deerd. „Tot mijn kandidaats,
geloof ik. Maar eigenlijk had ik
missionaris moeten worden. Ik
zat op een katholieke kost
school in Amersfoort, dat geleid
werd door paters. Pater Van Es
begon een missiehuis in Soes-
terberg. Geïnspireerd door die
pater wou ik ook priester wor
den. Ik heb toen een jaar in
Soesterberg gezeten. Om de op
leiding af te maken moest ik
naar Uden. Daar ben ik na een
tijdje weggelopen."
Schrijven deed hij altijd al.
Aanvankelijk voor anderen. Tot
hij in 1943 met zijn eerste eigen
show Première kwam. Andere
shows volgden. Simon Carmig-
gelt recenseerde in 1947 een
van Van Hemerts shows: „Ta
lent heeft hij stellig, maar niet
genoeg om een hele avond vol
te schrijven. Als zijn vulpen ern
stig wordt en moraliseert, filo
sofeert of politiseert, krijg ik lust
om een eindje om te gaan.
Maar gelukkig zoekt hij het
meestal in de vrolijkheid."
'De Kleine Waarheid
mag wat mij betreft
terug op televisie
In de oorlog richtte Van He
mert het Regenboog Cabaret
op. Aan dat cabaret werkten on
der anderen Fien de la Mar,
Hetty Blok, Kitty Knappert,
Guus Hermus, Dick Swidde en
Wim de Soet mee. Van Hemert
bleef ook voor anderen schrij
ven, zoals voor Wim Sonneveld.
Na de oorlog maakte hij naast
theater ook radio-uitzendingen
over cabaret voor de VARA. Be
faamd in die tijd was het pro
gramma P.S. - Kanttekeningen
in de marge van het dagelijkse
leven.
Van Hemert, die bij de BBC
vertrouwd is gemaakt met het
medium televisie, was ook de
man die eind jaren vijftig de
speciale tv-avonden inkleurde.
Er was in die tijd veel theater op
televisie te zien: stukken van
Tennessee Williams, Noel Co
ward, Bertold Brecht, Tsjechov,
Dostojevski, Sophocles en
Shakespeare. „Ik koos ze omdat
ik ze mooi en belangrijk vond",
verduidelijkt Willy.
Songfestival liedjes
Tussen de bedrijven door
schreef Van Hemert nog twee
winnende songfestivalliedjes
voor Corry Brokken en Teddy
Scholten. Hij regisseerde musi
cals en liedjesprogramma's met
Caroline Kaart, met wie hij ja
renlang lief en leed deelde. En
bracht zo'n honderdvijftig losse
televisiestukken in beeld. Tele
visietoneel, zoals Van Hemert
het zelf betitelt.
In 1967 meldde David Ko
ning, hoofd drama van de
NCRV, zich bij Van Hemert met
het verzoek een serie te maken.
De Glazen Stad. Een familiever
haal over een tuinder in het
Westland die niet met zijn tijd
wilde meegaan. Het zou de eer
ste worden van een lange reeks
tv-series. De Glazen Stad werd
nog in zwart/wit uitgezonden.
De Kleine Waarheid, in kleur,
was de volgende. Mocht Van
Hemert nu kiezen welke van
zijn series voor heruitzending in
aanmerking zou komen, zijn
keuze zou vallen op De Kleine
Waarheid. ,',Om de eerlijkheid
van Willeke. Zij was een meisje
dat liedjes kon zingen. Willeke
als Marleen Spaargaren is mijn
creatie."
In 1978 werd de tv-serie Dag
boek van een Herdershond, ge
maakt voor de KRO, eveneens
een groot succes. Evenals De
Weg. Een serie over wegenbou
wers. Van Hemert kreeg voor al
lebei de series een Televizier-
ring. De Appelgaard deed het
minder, en daama werd het stil.
Een voor een hadden de omroe
pen hun drama-afdelingen op
geheven. De grote shows en
spelletjes waren in de mode ge
raakt, drama was te duur. De
gedreven televisiemaker Van
Hemert werd gedwongen niets
te doen. De Van Hemerts ver
huisden naar België.
Cootje van Hemert, nu vier
jaar getrouwd met Willy, heeft
zich zo'n beetje opgeworpen als
de archivaris van zijn leven.,A1J
le spullen van Willy, als gevolg
van zijn huwelijken doorelkaar
geraakt, heb ik weer bij elkaar
gezocht en op volgorde ge
bracht."
Officieel heeft Van Hemert
nog geen punt achter zijn carri
ère gezet. Maar Cootje van He
mert beschouwt de film van
Cees van Ede en Ruud van
Gessel als zijn afscheid. „Het
kaarsje is gewoon langzaam uit
gegaan. Daarom is het mooi dat
die film er nu is."
Plotseling zegt Van Hemert
op vragende toon tegen zijn
vrouw: „Ik geloof niet dat ik ooit
nog moet herbeginnen, hè?"
„Ach", reageert ze, „bij jou
weet je het nooit."
(Markant, vanavond om
20.53 uur op Nederland 3)
T—<
1-^ r zijn tijden geweest
I dat de omroepen de
leden als het ware op
een presenteerblaadje kregen
aangeboden. Politieke voorkeur,
levensbeschouwing en geloofs
overtuiging bepaalden door
gaans de kleur van radiobode of
omroepgids.
In het danig ontzuilde Neder
land van vandaag is meer nodig
om onder luisteraars en kijkers
zieltjes te winnen. Het lidmaat
schap van de favoriete zendge
machtigde laat zich al lang niet
meer van vader op zoon over
dragen.
Door de komst van RTL 4 mag
het klimaat in Hilversum ingrij
pend zijn veranderd, bestaans
recht en status van een omroep
worden onveranderd bepaald
door de omvang van het leden
bestand.
Nagenoeg alle verleidingskun
sten zijn door de creatieven van
geest bij de omroepen verzon
nen om een nieuw lid binnen te
krijgen. Sinds enige tijd mis
bruiken Veronica en RTL 4 met
dat oogmerk de tv op gezette
tijden als electronische potlood-
venter.
Nogal triviaal poogt Veronica
met de blote borstenparade van
Erotica en daarvoor Pin Up-
Club kijkers weg te lonken
van RTL 4. Maar ook bij de
Luxemburgse horzel van het va
derlandse omroepbestel wordt
niet op een platitude gekeken,
slapen doen ze daar 's nachts.
En dan het liefst niet al te lang,
er moet verdiend worden. Van
daar dat RTL 4 sinds kort ook
weer naakt over de schutting
gaat, die het betamelijke af
schermt van het platvloerse.
Heel opmerkelijk: de waarde
ringscijfers blijven voor dit soort
programma's aan de lage kant,
verhoudingsgewijs wordt er wel
veel naar gekeken. Nederlan
ders ergeren zich graag, daar zal
het wel door komen.
De kritiek op het Kom met je
waldhoorn tussen mijn Alpen-
genre mag dan niet mals zijn,
bezitters van videorecorders lo
pen de deuren van videotheken
nog altijd plat. Vraag haar van
Brons maar. Zij heeft geen
boodschap aan de naakte waar
heid van moralisten, zeden
meesters en feministen dat por
no een stoot onder de gordel is
van al het moois dat twee men
sen samen kunnen hebben.
Bij FilmNet heeft het devies
men vraagt, wij draaien even
eens ingang gevonden. Meer
dan, zeg maar, gespecialiseerde
bioscoopexploitanten lief is
blijft de regenjas vandaag de
dag thuis aan de kapstok han
gen. Niet zodra de woelige za
terdagavond rust heeft gevon
den in de zondag, of FilmNet
'vergast' de late opblijvers on
der de abonnees op allerlei in
gewikkelde gymnastische oefe
ningen. Midweeks, woensdag is
overeenkomstig de traditie nu
eenmaal meer dan gehaktdag,
wordt alles dunnetjes overge
daan.
Een en ander heeft ertoe geleid
dat de beeldbuis al tijden niet
meer schuil gaat achter de
schaamlap. De dames (en een
enkele jongeheer) van Erotica
tonen dat keer op keer aan bij
Veronica. Bij RTL Plus hebben
de programma's al evenmin
veel om het lijf en bij RLT 4
Tosca Niterink en Arjan Ederveen zetten in hun Nederlandse Kermis
Pomoshow Petit Populair de ranzige amusementsindustrie in haar
hemd. foto nob
gaan zoals gezegd sinds
kort de kleren ook weer uit.
Eerder begaf de Luxemburger
zich al op dit speciale terrein,
maar uit vrees voor verlies van
adverteerders trok RTL 4 zich
destijds terug. Kennelijk is er
nieuwe moed verzameld. Om
laag die lange Jaeger en zakken
met die handel van Hunkemöl-
ler, vinden ze bij nader inzien
bij RTL 4 en dus kan een ieder
die dat wil zich nu vergapen aan
Playboy's Late Night.
Eigenlijk is al het gedoe het be
kijken niet waard. Wat Play
boy's Late Night inhoudelijk te
bieden heeft, laat zich op een
bierviltje beschrijven. In Play
boy's Late Night werd zaterdag
in geuren en kleuren, en in zeer
versneld tempo, onthuld dat
een geoefend stel zich in 306
bochten kan wringen. Weten
schap bedrijven kan vermoei
end zijn.
En dan was er zaterdag nog die
juffrouw die met haar bolide
nietsvermoedend door de Ame
rikaanse woestijn tufte. Totdat
ze ergens in the middle of now
here werd geteisterd door een
kanjer van een hommel, naar
later bleek losgelaten door een
stel wellustige politieagenten.
Een normaal mens stopt dan,
maar zij slingerde met gevaar
voor eigen en andermans leven
kilometers over de tweebaans-
weg, waarbij ze zich uit angst
geprikt te worden de kleren van
het lijf rukte.
Hoe lachwekkend de wanpro-
dukten van deze windhandel in
ranzige illusie zijn, laten Tosca
Niterink en Arjan Ederveen de
komende drie weken nog zien
bij Veronica. Uitgerekend in de
zendtijd die anders door Erotica
wordt gevuld.
Als Theo en Thea waren Nite
rink en Ederveen al niet vies van
banale vulgariteiten. Overigens,
wie Theo en Thea niet ziet zit
ten hoeft Niterink en Ederveen
nog niet te haten. Hun Neder
landse kermis pornoshow Petit
Populair verraadt dat ze zich
grondig in deze materie hebben
verdiept. De persiflage is raak
door de realistische, bewust
flets gehouden en rijkelijk met
koffiemelk besprenkelde beel
den. En Niterink heeft al tref
fend laten zien dat het soms
komkommertijd is in het por-
Los daarvan: hoeveel actrices
(en acteurs) hebben niet geroe
pen dat bloot mag, als het maar
functioneel is? Met een schuine
blik naar de ledenbestanden
hebben sommige omroepen die
kreet innig omhelsd. Op de
Gooise matras zitten ze nu een
maal te springen om zoveel mo
gelijk kijkers en nieuwe leden,
maar op den duur slaat ook
bloot gegarandeerd dood.
Kwestie van gewenning. Geen
prettig vooruitzicht natuurlijk
voor een omroepbestel dat op
de wip zit, de paniek is dan ook
algemeen in Hilversum. Marcel
van Dam bijvoorbeeld heeft de
VARA-haan de nek omgedraaid
en denkt nu zelf victorie te kun
nen kraaien door tegen Rob Out
aan te schurken. De nooit voor
mogelijk gehouden romance
van een vroegere parlementari
ër en een gewezen etherpiraat.
Ook op jaren geraakte omroep
voorzitters voelen zich op z'n
tijd jong en willen nog wel eens
wat. Eens zien hoeveel leden
daarvan getuige willen zijn.
die een hechte band hebben
totdat Tim verhuist naar het
'verre' Flevoland. Mees blijft
achter met een groot probleem
zitten: hij heeft nog dat mooie
zakmes van zijn vriendje. Gedu
rende de serie doet hij allerlei
pogingen om Tim op te sporen
en net mes terug te geven.
Genuanceerd en met veel ge
voel voor de belevingswereld
van zesjarigen schetst regisseur
Sombogaart de speurtocht van
Mees en de situatie bij hem
thuis. Zijn ouders zijn best leuk,
daar gaat het niet om; moeder
(Adelheid Roosen) is een be
roemde operazangeres en vader
(Genio de Groot) is een aardige
huisman en behandelt de fan
mail van mams. Het vervelende
is echter dat de kleine Mees zijn
probleem niet aan zijn ouders
kan vertellen.
De rol van Mees wordt ge
speeld door de negen-jarige Oli
vier Tuinier, een natuurtalentje
en volgens Adelheid Roosen „de
beste tegenspeler die ik ooit heb
gehad."
Ook Sombogaart is vol lof
over de jonge acteur: „Het was
heerlijk om met hem te werken.
Hij snapt wat het verschil tus
sen spelen en spelen is, hij kan
echt in een rol stappen. Eerst
dacht ik dat hij niet zo geschikt
zou zijn omdat hij toch al negen
jaar is, maar het bleek dat hij
zich heel goed in een jochie van
zes kon verplaatsen. Je hoefde
hem bijna niets uit te leggen."
(Morgenochtend op Ned. 1
om 8.00 uur)
Willy van Hemert neemt officieus afscheid in Markant
