Binnenland
Rechters spreken elkaar
tegen over Vietnamezen
Griepgolf over hoogtepunt
Marcel van Dam eerste
man bij Vara/Veronica
WVC vindt verbod op
siliconen-gel niet nodig
'PvdA moet afzien van mini-stelsel'
'Getuigen kunnen alsnog anoniem blijven'
Woensdag 8 januari 1992 Redactie: 023-150225 JANINE BOSMA ALTAN ERDOGAN RONALD FRISART (chef) PATRICK VAN DEN HURK JAN PREENEN SJAAK SMAKMAN FRANS VISSER Vomigeving: JAKEUEN PAULUS
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
NIEUWSLIJN
Illegale werknemers opgepakt
Functionarissen van de politie en de Inspectiedienst Arbeidsver
houdingen van het ministerie van sociale zaken hebben gisteren
22 illegale werknemers aangehouden in Poeldijk en De Lier. Dat
heeft een woordvoerder van de politie in Naaldwijk bekendge
maakt. Het was de eerste actie dit jaar van een nu wekelijks uit
te voeren opsporing van illegalen in het Westland. Het betrof dit
maal voornamelijk Turkse medewerkers van een groenteveiling
en een aannemersbedrijf. Tegen de ondernemingen is proces
verbaal opgemaakt. De groep illegalen is overgebracht naar het
hoofdbureau van politie in Den Haag.
Tros overtreedt reclameregels
De Tros heeft afgelopen voorjaar in een aflevering van Medisch
Centrum West reclame gemaakt voor één bepaald slaapmiddel.
Dat heeft het Commissariaat voor de Media gisteren betoogd tij
dens een hoorzitting van de commissie van deskundigen in Hil
versum. In het programma schreef dokter Jan van der Woude
een van zijn patiënten een slaapmiddel voor. Hij noemde daar
bij de merknaam. Volgens het Commissariaat gebeurde dat in
een onnatuurlijke dialoog. De wet laat niet toe dat in een ver
strooiend programma merken worden genoemd. Na het advies
van de commissie beslist het Commissariaat of de Tros een boe
te wordt opgelegd. De omroep moet in elk geval 70.000 gulden
betalen naar aanleiding van het feit dat in het tv-programma
Belfleur te nadrukkelijk de voordelen van haarverzorgingsmid-
delen van het merk Schwarzkopf werden belicht.
Uitstoot kooldioxyde toegenomen
De uitstoot van kooldioxyde (C02), het gas dat voor de helft ver
antwoordelijk is voor mogelijke klimaatverandering door het
broeikaseffect, is voor wat betreft de verbranding van brandstof
fen het afgelopen jaar met zes miljoen ton toegenomen. Dat
blijkt uit voorlopige cijfers van het Centraal Bureau voor de Sta
tistiek (CBS). Over de industriële uitstoot van C02 in 1991 zijn
nog geen cijfers bekend. Brandstoffen zijn voor ongeveer drie
kwart verantwoordelijk voor de totale kooldioxyde-uitstoot. Die
brandstof-uitstoot bedroeg het afgelopen jaar 148 miljoen ton,
tegen 142 miljoen in 1990. Dit komt neer opeen stijging van on
geveer 4,5 procent. Volgens L. Reijnders van de Stichting Natuur
en Milieu (SNM) komt de doelstelling van het kabinet om in
1994/95 uit te komen op stabilisatie van de totale kooldioxyde-
uitstoot in gevaar.
HILVERSUM ANP
ming bereikt tussen beide par
tijen. Hij voorziet geen ontslag
golven. Bijna alles kan volgens
hem met natuurlijke regelingen
worden opgelost.
De daadwerkelijke oprichting
kan naar de mening van Van
der Reijden worden geëffectu
eerd zodra de commissie Don-
ner adviseert een ethernet aan
commerciële gegadigden uit de
publieke omroep af te staan. De
commissie zal naar verwachting
begin volgende week haar rap
port uitbrengen aan minister
d'Ancona.
Volgens een woordvoerder
van de Vara loopt Van der Reij
den hard van stapel. De Vara
voert onderzoek uit naar toe
komstmogelijkheden binnen en
buiten het publieke bestel. Voor
beide varianten wordt alle rele
vante informatie verzameld. De
gesprekken met Veronica moe
ten informatie leveren voor de
variant buiten het bestel. Eind
januari moet het interne Vara-
rappoprt over beide varianten
klaar zijn. Pas dan zal bij de
Vara de echte discussie over de
te maken keuze beginnen.
Marcel van Dam wordt de be
langrijkste man als Vara en Ve
ronica gaan samenwerken in
een produktie-vennootschap.
Joop van der Reijden zal bij het
doorgaan van commerciële sa
menwerking tussen beide om
roepen voorzitter blijven van de
Veronica Omroep Organisatie.
Dat zegt Van der Reijden deze
week in een interview in Else-
De juridische constructie voor
samenwerking tussen Veronica
en Vara is tot in detail uitge
werkt. Beide verenigingen zul
len een stichting oprichten. Ver
volgens zullen beide stichtingen
een besloten vennootschap in
het leven roepen. De plannen
voorzien verder in een produk-
tiebureau en een advertentiebe
drijf. Van een fusie wil Van der
Reijden niet horen. De twee
verenigingen zullen de eerste
tijd afzonderlijk blijven voortbe
staan.
Volgens Van der Reijden is
over de verdeling van de sleu
telposities binnen het nieuwe
bedrijf volledige overeenstem-
Na een afwezigheid van dertien dagen is het
beeld van Michaïl Gorbatsjov weer terugge
keerd in Amsterdam. Ingrid Guepin, mede
werkster van het museum Madame Tussaud,
kon gisteren constateren dat de schade voor
lopig beperkt lijkt tot een schramme^e op het
voorhoofd van de voormalige Sovjet-leider.
„Voor de rest ziet het er prima uit". Aange
voerd in een onopvallend vrachtwagentje van
de dienst Groenvoorzieningen arriveerde het
i beeld van Gorbatsjov gistermiddag
weer in Amsterdam. Hoofd en ledematen ge
scheiden van het lichaam. Geklemd tussen
twee medewerkers van Madame Tussaud en
onder escorte van twee Amsterdamse recher
cheurs was de tocht vanuit het politiebureau
in Ooststellingwerf ondernomen. Op tweede
kerstdag zagen leden van de Friese oude-
jaarsvereniging Vesuvius uit Elsloo kans het
beeld uit het museum te ontvreemden. Een
publiciteitsstunt, die op oudejaarsavond we
reldkundig werd gemaakt. Museum-directeur
Andrew Tansley kan de gpap nog steeds niet
waarderen. Hij blijft er bij de schade te zullen
verhalen op Vesuvius. Justitie moet nog be
slissen of ook tot vervolging wordt overge
gaan van de oudejaarsvereniging. foto anp
hanssteinmeier
Haarlem vóór, Zwolle tegen uitzetting asielzoekers
DEN HAAG»GPD
Prinses Margriet Beklimt de trappen van het Koninklijk Paleis op de
Dam in Amsterdam. Ze bezocht daar gisteren de traditionele nieuw
jaarsreceptie van koningin Beatrix voor vertegenwoordigers van ver
schillende groepen uit de Nederlandse samenleving. De zieke prins
Claus ontbrak voor het eerst op deze bijeenkomst foto anp»ruudhoff
De Haarlemse rechtbank heeft gistermiddag opnieuw de
uitzetting van Vietnamese asielzoekers toelaatbaar ge
acht. President mr. CA. Terwee-Van Hilten volgde in een
zaak van twee in Alkmaar verblijvende Vietnamezen het
standpunt dat vice-president mr. G.W.S. de Groot eerder
in andere gevallen innam.
genstatus.
De Haarlemse president gaat
er ook van uit dat Tsjecho-Slo-
wakije zich, bij terugkeer van de
Vietnamezen, aan zijn interna
tionale verplichtingen zal hou
den.
Ook als ze terug moeten naar
Vietnam, voorziet Terwee-Van
Hilten geen grote problemen.
Zij baseert zich daarbij onder
meer op berichten van de Vere
nigde Naties. Volgens haar is
niet aannemelijk geworden dat
de Vietnamezen bij terugkeer in
hun geboorteland een oneven
redig zware bestraffing wacht.
„Het blijkt dat de overheid al
daar weinig belangstelling toont
De president van de rechtbank
in Zwolle heeft echter tegelijker
tijd bepaald dat drie andere
Vietnamese asielzoekers in Ne
derland mogen blijven tot over
hun herzieningsverzoek is be
slist.
In Haarlem ging het ook gis
teren in het kort geding om
Vietnamezen die via Tsjecho-
Slowakije naar Nederland zijn
gpkomen. Volgens de Haarlem
se rechter kan er geen twijfel
over bestaan: ze komen niet in
aanmerking voor de vluchtelin-
voor de wijze waarop zij terug
keren. Er zijn onvoldoende
gronden om aan te nemen dat
hen bij terugkeer in Vietnam
een behandeling als bedoeld in
artikel drie van het Europees
Verdrag voor de Rechten van de
Mens staat te wachten."
Artikel drie van het EVRM
zegt dat „niemand mag worden
onderworpen aan folteringen
in dit geval van minder belang
noch aan onmenselijke of
vernederende behandelingen of
straffen."
De fungerend president van
de rechtbank in Zwolle gebruik
te juist dit verdragsartikel om
aan te tonen dat de aan hem
voorgeleide Vietnamezen niet
terug kunnen naar Tsjecho-Slo-
wakije. In het vonnis van giste
ren zegt mr. D.J. van Dijk dat er
geen zekerheid bestaat over de
vraag of Tsjecho-Slowakije zich
zal houden aan dit verdrag.
Tsjecho-Slowakije heeft het wel
ondertekend, maar niet be
krachtigd.
„In dit verband zijn de uitla
tingen in de pers van verschil
lende Tsjechoslowaakse autori
teiten van belang. Onder ande
ren de ambassadeur in Neder
land heeft niet direct het ver
trouwen kunnen wekken, dat
op dit punt geen problemen
zijn te verwachten", aldus Van
Dijk. „Zolang hieromtrent geen
duidelijkheid bestaat, moet er
rekening mee worden gehou
den dat de Vietnamezen bij ver
wijdering naar Tsjecho-Slowa
kije geen bescherming aan het
EVRM kunnen ontlenen."
Ook in Vietnam hebben de
Vietnamezen wel degelijk te
vrezen voor straffen of onmen
selijke behandeling, vindt Van
Dijk Ook op dit punt spreken
de vonnissen in Haarlem en
Zwolle elkaar tegen.
Het ministerie van wvc verbiedt
de siliconen-gel die wordt ge
bruikt bij borstoperaties, voor
alsnog niet in Nederland. De
Amerikaanse overheidsdienst
FDA heeft de artsen in dat land
onlangs afgeraden siliconen-gel
te gebruiken. Het middel zou
zorgen voor vervelende bijwer
kingen bij duizenden vrouwen.
In afwachting van een gron
dig onderzoek naar het middel
heeft het Amerikaanse bedrijf
Dow Coming de gel 45 dagen
uit de handel genomen. Het mi
nisterie van wvc laat het van de
resultaten van het Ajnerikaansé
onderzoek afhangen of maatre
gelen worden genomen.
De twintig- tot dertigduizend
vrouwen in Nederland die een
borstoperatie hebben onder
gaan waarbij gebruik is gemaakt
van siliconen-gel, hoeven zich
geen zorgen te maken over ver
velende bijwerkingen, zegt plas
tisch chirurg A. de Boer. Hij is
secretaris van de plastisch-chi-
rurgbond.
De FDA. die toezicht houdt
op de kwaliteit van voedsel en
medicijnen, heeft zo'n 2.500
klachten ontvangen van vrou-
Kritiek op wetsvoorstel van Hirsch Ballin
DENH
De PvdA moet ervoor zorgen
dat de ww- en wao-uitkeringen
afhankelijk blijven van het
laatste loon dat iémand ver
diende. De partij moet afzien
van een 'mini-stelsel' in de soci
ale zekerheid, waarbij een werk
loze of arbeidsongeschikte in
één klap op 70 procent van het
minimumloon belandt,
f Tot dit advies komt de com-
missie-Wolfson in een rapport
dat volgende week verschijnt. In
opdracht van de PvdA heeft de
commissie zich gebogen over
de toekomst van het sociale ze
kerheidssysteem. Het rapport
van Wolfson moet uitgebreid in
de partij-afdelingen worden be
sproken om een herhaling te
voorkomen van de commotie
rond de ingrepen in de wao.
Volgens de commissie moet
de PvdA niet de weg op van ver
dere kortingen op de uitkerin
gen. De nadruk moet juist ko
men te liggen op het opnieuw
verkrijgen van werk. Uitkerings-
gelden moeten worden aange
wend om uitkeringsgerechtig
den daar waar mogelijk aan een
baan te helpen. Daartoe moet
onder meer de werkwijze van
de uitkeringsinstanties drastisch
veranderen.
Met haar pleidooi voor hand
having van loongerelateerde
uitkeringen neemt de commis
sie afstand van het CDA. Binnen
deze partij zijn steeds meer
voorstanders te vinden van het
mini-stelsel, onder wie CDA-
minister De Vries van sociale
zaken. Invoering van het mini
stelsel zou omstreeks acht mil
jard gulden besparen. De Vries
denkt dit geld nodig te hebben
om de aow, de uitkering voor
bejaarden, in de toekomst veilig
te stellen.
De econoom Wolfson heeft
zich altijd een tegenstander ge
toond van het mini-stelsel. Hij
vindt dat het huidige uitkerings
systeem het niets-doen bevor
dert. Het sociale zekerheidsstel
sel moet juist een 'trampoline'-
functie krijgen, zodat het men
sen stimuleert om weer aan het
werk te gaan. Ook PvdA-leider
Kok en fractievoorzitter Wölt-
gens hebben steeds twijfels ge
uit over het nut van het mini
stelsel.
Berichten over een naderende
griepgolf in Nederland, afkom
stig van het Nationaal Influenza
Centrum in Rotterdam, zijn in
middels achterhaald. Ze zijn
vermoedelijk gebaseerd op ge
gevens van de week voor Kerst
mis. Uit de jongste cijfers, die
gistermiddag zijn vergaard,
blijkt dat de griep al weer op
haar retour is. Het hoogtepunt
van het influenza-golfje lag ver
moedelijk in de kerstweek.
Dat heeft huisarts A Bartelds,
eilstations van
Instituut voor
onderzoek van de Eerstelijnsge
zondheidszorg (Nivel) in
Utrecht meegedeeld. Het Nivel
heeft vijftig peilstations, ver
spreid over het hele land, die
het aantal griepgevallen weke
lijks registreren.
Vorige week (de laatste meet-
periode) leden 35 tot 40 op de
10.000 Nederlanders aan griep,
vooral aan de zogenoemde A-
Peking en A-Singapore-varian-
ten. In de week van Kerstmis
was dat ongeveer 45 op de
10.000, iets meer dan de week
daarvoor: 40 op de 10.000.
Overigens houdt Bartelds bij
zijn veronderstelling dat de
griep al weer op haar retour is
een kleine slag om de arm. De
opmars van de griep zou theo
retisch kunnen zijn vertraagd
door het feit dat scholen en be
drijven de laatste twee weken
van her jaar zijn gesloten. Het
griepvirus, dat zich veiplaatst in
uitgehoeste of uitgeniesde
druppeltjes vocht, gedijt juist
goed in afgesloten ruimten waar
veel mensen bij elkaar zijn,
zoals schoollokalen of bedrij
ven. De jongste cijfers wijzen er
echter niet op dat de griep zich
nu nog zal uitbreiden, aldus
Bartelds. „We moeten nog even
afwachten, maar er is zeker
geen sprake van een explosieve
groei".
De meeste ondervraagde
huisartsen meldden gisteren dat
het aantal griepgevallen in hun
praktijk vorige week was afge
nomen. Slechts enkelen rappor
teerden een stijging. Uit de cij
fers blijkt dat de griep zich lang
zaam verplaatst van het zuiden
en zuidwesten van het land
naar het noorden en noordoos-
Het nieuwe wetsvoorstel van minister
Hirsch Ballin van justitie over anonieme ge
tuigenverklaringen is zo lek als een mandje.
Dat vinden de Nederlandse Orde van Advo
caten en de Coomhert Liga, de vereniging
voor strafrechthervorming.
Hirsch Ballin wil de anonieme getuigen
verklaringen aan banden leggen. Zijn wets
ontwerp staat echter vol uitzonderingen.
Daardoor krijgen getuigen vaak alsnog de
kans anoniem te blijven. „Wil je serieuze
straffen geven, dan moeten alle kaarten op
tafel komen. Verklaringen van mensen die
wij niet kennen, kunnen wij niet controle
ren", vindt voorzitter P. Wiewei van de
Coomhert Liga.
Een getuige hoeft zijn identiteit volgens
de minister van justitie niet prijs te geven,
als hij denkt dat z'n leven, gezondheid of
veiligheid in gevaar komt. Ook is hij niet
verplicht zijn naam te noemen als zijn ge
zinsleven of zijn 'sociaal-economische be
staan' wordt ontwricht.
P. Baauw, lid van de commissie strafrecht
van de Nederlandse Orde van Advocaten,
vindt dat het voorstel in feite niets veran
dert: „De minister noemt zóveel uitzonde
ringen. Getuigen kunnen nog steeds op al
lerlei manieren de boel oplichten. Ze kun
nen zeggen dat ze worden bedreigd, terwijl
ze in werkelijkheid wraak willen nemen op
de verdachte."
Makkelijk
Volgens de Nederlandse Orde van Advoca
ten en de Coomhert Liga wordt in Neder
land te gemakkelijk omgegaan met anonie
me getuigenverklaringen. Of het nou gaat
om een ordinaire burenruzie, een vechtpar
tijtje of een simpele verkeersovertreding:
veel «getuigen zijn bang voor represailles
van de verdachte. En bij gebrek aan bewijs
materiaal wordt ook in deze lichte strafza
ken regelmatig gebruik gemaakt van een
'onbekende zegsman'.
Als het aan Hirsch Ballin ligt, wordt juist
bij deze zaken anonimiteit onmogelijk.
De Coomhert-Liga wil een stapje verder
gaan en de anonieme getuigenverklaring
helemaal afschaffen. „Er is nooit bewezen
dat getuigen worden bedreigd door een ver
dachte. Nergens staat de omvang van re
presailles geregistreerd", aldus voorzitter
Wiewei.
Advocaat-generaal P. Cremers, bestuurs
lid van de Nederlandse Vereniging voor
Rechtspraak, geeft toe dat er geen statistie
ken zijn waaruit blijkt hoe vaak getuigen
worden bedreigd. Maar hij vindt het vol
strekt onverantwoord als ze zich in élle ge
vallen bekend moeten maken. „In crimine
le milieus is zeker sprake van wraak. Bij be
langrijke drugssmokkel bijvoorbeeld kan
een getuige wel degelijk gevaar lopen. Dan
moet hij worden beschermd".
De Nederlandse Vereniging voor Recht
spraak is overigens wèl tevreden over het
wetsontwerp van Hirsch Ballin. „Nu is het
nog onduidelijk wanneer een anonieme ge
tuige mag worden ingeschakeld. De minis
ter heeft de regels zo opgesteld, dat anoni
miteit alleen bij zware zaken is toegestaan. -
Dat vind ik prima."
Alternatieven
De Nederlandse Orde van Advocaten vreest
dat de minister nog niet streng genoeg is.
Het Europese Hof van de Rechten voor de
Mens in Straatsburg oordeelde in 1989 dat
het bewijsmiddel van de anonieme getui
gen in Nederland te ver was doorgeschoten.
Het Hof kwam tot deze conclusie toen een
Joegoslaaf in 1982 alleen op basis van twee
anonieme getuigenverklaringen werd ver
oordeeld tot zes jaar gevangenisstraf. Het
Europese Hof verzocht Nederland met klem
het fenomeen anonieme getuige als bewijs
middel aan banden te leggen.
Woordvoerder Baauw van de Nederland
se Orde van Advocaten: „De minister moet
op een andere manier de getuige bescher
men. Zo moet de advocaat via telecommu
nicatie vragen kunnen stellen aan de getui
ge. De zegsman blijft dan onzichtbaar tij
dens een verhoor. Dat is nog nauwelijks
mogelijk in Nederland. We geven briefjes
door met vraag en antwoord. Dan kan je de
getuige natuurlijk niet goed uithoren."
De Orde van Advocaten vindt dat een
anonieme getuige wel door de politie als
opsporingsmiddel mag worden gebruikt,
maar niet meer mag dienen als bewijsmate
riaal in een rechtszaak. „Daar wordt te veel
mee gerotzooid. Het is al diverse malen ge
beurd dat twee of drie verschillende ano
nieme verklaringen afkomstig waren van
één persoon. Als je het bewijs niet kan con
troleren, moet je het ook niet gebruiken. Bij
eerlijke rechtspraak gelden spelregels. Een
verdachte sla je ook niet in elkaar in de
hoop dat hij bekent".
wen over het middel. Zo zou de
gel in het lichaam lekken. Hoe
wel in Nederland hetzelfde pro-
dukt wordt gebruikt, is er vol
gens De Boer geen reden tot
ongerustheid. „Problemen zoals
die in Amerika voorkomen, zijn
mij onbekend". Verhalen dat
het menselijke afweersysteem
door de gel wordt afgebroken,
verwijst hij naar het rijk der fa
belen. „Als een vrouw na een
borstoperatie een verminderde
afweer krijgt, kan dat nooit aan
de siliconen-gel liggen. Daar
kunnen vele oorzaken^ voor
zijn."
De woordvoerder in Europa
van Dow Coming is er overi
gens vast van overtuigd dat er
niets negatiefs uit het Ameri
kaanse onderzoek komt. De
Boer zet vraagtekens bij de ma
nier waarop in de Verenigde
Staten met medische klachten
wordt omgegaan: „Door de om
gekeerde bewijslast bij dit soort
gevallen, moet de fabrikant be
wijzen dat zijn produkt veilig is.
Ook kunnen patiënten artsen
aanklagen als ze klachten heb
ben na een behandeling. De
arts moet dan aantonen dat hij
de lichamelijke problemen niet
heeft veroorzaakt."
Automobilist kan
overtreding op
video terugzien
DRIEBERGEN» ANP
De eigen verkeersovertreding
direct terugzien op video, al dan
niet vergezeld van een fikse be
keuring. Deze nieuwe manier
van werken zal de rijkspolitie
binnenkort ook gaan toepassen
op de autosnelwegen in Zuid-
HoUand.
De „videowagen" zal vanaf
maandag vooral toezien op za
ken als afstand houden, onei
genlijk gebruik van de vlucht
strook, de maximum-snelheid
en het rijgedrag van vrachtwa
genchauffeurs. Dit heeft de Al
gemene Verkeersdienst (AVD)
van het korps rijkspolitie in
Driebergen gistermiddag be
kendgemaakt.
Volgens AVD-woordvoerder
T. Dellebeke is de met video
apparatuur uitgeruste onopval
lende surveillance-wagen een
uitstekend middel om de auto
mobilist te confronteren met de
fouten in zijn rijgedrag. „Onze
ervaring is dat de mensen toch
vaak schrikken van hun eigen
verrichtingen als ze de opna
men bij ons in de auto terug
zien", aldus Dellebeke.
De speciale wagen zal zich
veelvuldig mengen in het ver
keer op de route Breda-Rotter
dam-Den Haag en de omgeving
van de Beneluxtunnel. De nieu
we methode is geen vervanging
voor de bekende bekeuring.
