Leven en wonen
Klein en handig maar kleur en dessin het belangrijkst
Water stop
voorkomt
verspilling
'Tessa' de
nieuwste
hangplant
Mes met horloge
Spaceball en
golfslagbal
nieuwe rage
Dinsdag 7 januari 1992 Redactie: 023-150263 HENRIETJE VAN DER HOEVEN Vormgeving: MARIANNE VERSCHUREN
Water uit de kraan (in keuken, douche, tuin
enzovoort) lijkt de gewoonste zaak van de
wereld. Niemand staat er bij stil wat het
met veel technische inventiviteit geprodu
ceerde leidingwater kost. Het gemiddeld
verbruik ligt rond de 50.000 a 60.000 liter
per persoon per jaar en dat is een flinke
slok. Ook in geld, zo rond de 180 gulden per
100 'kuub'. Een groot deel van dit kostbare
produkt gaat verloren.
Er zijn in de afgelopen jaren al vele metho
den bedacht om verspilling van water tegen
te gaan en de Gorodal 2000 levert daartoe
een waardevolle bijdrage. Gorodal is een
zogeheten mousseur, die op de kraanuit
loop geplaatst wordt. Hij is voorzien van
een 'voelspriet'. Als die in verticale stand
staat sluit hij de toevoer van water (ook als
de kraan geopend is) helemaal af. Wil je een
glas, pan of afwasbak vullen, of de tanden
borstel gebruiken, dan duw je die 'voel
spriet' opzij en het water gaat stromen.
De fabrikant zegt dat dit systeem tot 85 pro
cent waterbesparing kan opleveren. In de
Verenigde Staten is het apparaat onder de
naam Tap-It al lang bekend en het Ameri
kaanse tijdschrift Good Housekeeping heeft
de werking getest. De bevindingen komen
overeen met wat de fabrikant zegt. Waarbij
uiteraard moet worden aangetekend dat de
besparing, variërend van 44 tot zelfs 90 pro
cent, alleen geldt voor het tappunt waarop
de Gorodal is aangebracht.
De meest intensief gebruikte tappunten zijn
de keukenkraan en die van de wastafel in
bad- of slaapkamer.
De Gorodal is heel eenvoudig te monteren:
bestaande mousseur van de kraan verwij
deren, het apparaatje plaatsen en goed vast
draaien. Het is geschikt voor kranen met
zowel in- als uitwendige schroefdraad.
Weliswaar is het niet de uitgesproken be
doeling om een van het apparaat voorziene
kraan permanent in open stand te houden,
maar kwaad kan dat niet. Indien goed ge
monteerd maakt de Gorodal zelfs de kraan
absoluut lekvrij en dat kan op zich ook al
een besparing van enkele duizenden liters
water per jaar (per tappunt) opleveren. De
aanschafprijs, 29,50, is snel terugverdiend.
Het is overigens wel een kwestie van 'even
wennen' aan het gebruik.
Meer informatie: Artisan, Almelo 05490-
1 08 81.
Badpakken om in te zwemmen? Nou nee. Maar dat je op de boulevard zult opvallen is wel zeker als je een van deze creaties draagt. Het
badpak, voorzien van een kraag en grote pofmouwen, komt uit de collectie van Christian Lacroix, het goudkleurige schubbenpakje met
col is van Encrico Coveri. foto's anp
Kwart Nederlandse baby's rijdt in een Koelstra-wagen
Reitze Koelstra loopt niet met zijn hoofd in de wolken. „Kinderwagenfabrica-
ge is", zegt hij, „een vak van buisjebouwers". Een kinderwagen anno nu heeft
een stoffen bak, want hij mag niet te zwaar zijn. Wagen en onderstel moeten
gescheiden kunnen worden, zodat het bovenste deel op de achterbank en het
onderstel ingeklapt in de kofferbak van de auto kan worden gezet. De tijd van
de grote Engelse 'koetsen', waarvoor zo'n 2000 gulden moet worden betaald,
is voorbij. Moedors van nu kiezen voor kleine(re) handige wagens, waarvoor
inclusief 'inventaris' 500 tot 1200 gulden moet worden neergeteld.
JEANETTESTUUROP
De kans dat een Nederlandse baby de eerste
periode van zijn leven vooreen deel door
brengt in een door Koelstra BV te Gorredijk
vervaardigde kinderwagen is 1 op 4. De in
de jaren dertig gestichte familievennoot
schap, nu gerund door de broers Reitze (50.
technisch directeur) en Gijs (60. algemeen
directeur), heefteen marktaandeel van 25
procent.
Kinderwagens uit Gorredijk worden ver
kocht in Noorwegen. Denemarken, België en
Engeland en Duitsland.
Sinds acht jaar verkoopt het bedrijf ook Rie-
mersma-kinderwagens. Niet alles wordtin
eigen huis gemaakt. Zo importeert het be
drijf buggy's uit Spanje, Italië en Taiwan en
kinderwagens en badmeubilair uit Italië.
Als aan bovenstaande voorwaarden is vol
daan, komt eigenlijk het belangrijkste: kleur
en dessin. Donkerblauw is door de jaren
heen een geliefde kleur gebleven, vooral op
het platteland. Een stedeling is sneller ge
neigd te kiezen voor een wat frivolere uit
monstering. Het bedrijf kan aan beide wen
sen voldoen. Koelstra: „Het produkt kan
nog zo goed zijn, als je stoffen niet deugen
kun je het wel vergeten." De kleuren in de
kinderwagenindustrie lopen mee met die in
de textiel. Met dien verstande, dat de indu
strie „een half jaar achter is".
'Te kinderlijk'
Tot voor kort was het ontwikkelen van kin
derwagens een echt mannenvak. Maar eni
ge tijd geleden heeft Koelstra „een ontwerp
ster in de artistieke sfeer" aangetrokken. Zij
maakte haar debuut met het ontwerpen
van een clowntjesstof. Het ontwerp zag er
schattig uit maar de met de stof beklede
kinderwagens verkochten niet. Koelstra:
„De handel vond het niet mooi. Was van
oordeel dat het ontwerp te kinderlijk was.
De handel blijft de schakel die bepalend is
voor de verkoop. Maar het gekke is dat het
vrouwen wel aanspreekt. We zijn dan ook
heel nieuwsgierig naar het uiteindelijke re
sultaat."
Koelstra spreekt van een 'progressieve en
een klassieke lijn'. In het Zuiden is men
progressiever dan in het Noorden. Klimato
logische omstandigheden spelen daarbij
een belangrijke rol. In het Noorden kiest
men onomwonden voor de beschermende,
warme kinderwagen, in het Zuiden staat de
buggy met slaap/ligstand hoger genoteerd.
In de moderne sector is op kinder- en wan-
delwagengebied veel op de markt, dat kwa
litatief „niet hoogstaand" is, heeft men in
Gorredijk geconstateerd. „Wij willen kwali
teit. vooral ook omdat een kinder- en wan
delwagen langer dan één kind mee moet
Naast een stevige constructie speelt ook het stofdessin een belangrijke rol.
gaan." Het gebruik van kunststof in de
buisjesstructuur is uiteraard logisch, maar
in de wagen wil de gebruikster „stof zien".
kelijke buggy is gemaakt op vrij kleine men
sen. Dus lopen tal van Nederlandse vrou
wen met gekromde rug achter het wandel
wagentje. Koelstra, die een buggy met en
zonder kap levert, heeft de duwhoogte op
ten minste 1 meter gebracht, waardoor het
probleem is opgelost. Het aardige van de
Koelstra-buggy is, dat het bakje omkeerbaar
is: het kind kan met het gezicht of met de
rug naar vader of moeder toe zitten. Uit het
buitenland komt de buggy met de lig/slaap-
stand. Koelstra vraagt zich af, of een derge
lijke 'huisvesting' goed is voor het kind en
levert het wagentje dan ook niet af als kin
derwagen, maar het wordt wel als zodanig
gebruikt.
Waar Reitze Koelstra zich bovenmatig aan
ergert is het misbruik van zijn wagenpark.
„Kinderwagens en wandelwagentjes zijn
niet gemaakt op het vervoer van twee kin
deren en voldoen dus ook niet aan de eisen
van duotransport. Maar heel veel moeders
en ik kan het me wel voorsteUen oojc
doen dat toch. Tijdens de bootreis naar de
Waddeneilanden, worden de kinderen op
de arm gedragen en de koffers in de buggy
vervoerd. Het materiaal kan er niet tegen en
het is nog levensgevaarlijk ook."
En waarom zitten er geen tweelingwagens
in het pakket? Koelstra, zelf de vader van
een duo, zegt het kort maar krachtig: „On-
betaalbaar, de aantallen zijn te gering."
Daarvoor zou een geheel nieuwe produktie-
lijn moeten worden opgezet. Bovendien
wijst hij op de praktijk: brede wagens zijn
nagenoeg onmogelijk in het verkeer. In de
buggysector is het wel geprobeerd, maar
die combinatie bleek opk „onmogelijk om
mee te rijden". Voor een extra brede kin
derwagen blijven vele deuren gesloten, die
voor normaleAvagens geopend worden.
Kinderstoel
Regeren maar ook produceren is
vooruitzien, daarvan is Koelstra zich terde
ge bewust. Het bedrijf komt dit jaar dan ook
met een nieuwe kinderstoel. Daar is zeker
plaats voor, zo redeneert het bedrijf, omdat
zich buiten de 'thuismarkt' andere afne
mers aandienen: grootouders en horecabe
drijven. Koelstra streeft niet naar een „gi
gantische produktverbreding", maar naar
m foto's pr uitbreiding met „een aantal goede produk-
ten in een beperkte range."
laren geleden deed de buggy zijn intrede:
een wandelwagentje, dat in de lengte en in
de breedte inklapbaar is. Maar de oorspron-
TUIN
Laten we elkaar niets wijsmaken: januari is
voor velen van ons een saaie maand. De
midwinterfeesten zijn voorbij, het voorjaar
laat op zich wachten en in de tuin valt ook
al niet veel te beleven. Dus troosten we ons
maar met kamerplanten.
Veelal hebben we er nog een aantal overge
houden van de winterse feesten. Willen we
daar nog een tijdje plezier van hebben, dan
moeten we ze wel goed verzorgen en dat
houdt niet in veel water geven. Daaraan
gaan uiteindelijk de meeste kamerplanten
te gronde. Een plant die een tijdje droog is
geweest, is doorgaans nog wel te redden,
maar een plant die een poosje te nat heeft
gestaan, is verloren. Immers de wortels zijn
verrot en daar helpt geen moedertje lief
Vooral de kerstster, de Euphorbia pulcheri-
ma, blijkt vaak te nat te staan met als gevolg
bladverlies. De kerstster houdt niet van nat
te aarde. Die wil altijd pas water (op kamer
temperatuur) als de bovenkant van de aar
de in de pot al een beetje droog aanvoelt.
Verder houdt de kerstster absoluut niet van
zon. Mits goed behandeld houdt deze won
derlijke plant vaak zijn kleur tot ver in het
voorjaar. Dan snoeien we hem in, geven de
plant nieuwe aarde af en toe wat mest en
na de nachtvorsten mag hij de tuin in, waar
het een prachtig lichtgroene plant wordt.
Willen we weer kleur, dan moeten we hem
midzomer een aantal uren extra in het don
ker zetten. Dat mislukt bij mij al
tijd, omdat het dan topdrukte in'de
tuin is.
De azalea houdt ook niet van zon,
helaas ook niet van hoge tempera
turen in onze kamers. Zet de azalea
zo ver mogelijk van de radiator of
kachel. Eigenlijk wil deze plant
geen temperaturen boven de 15
graden. We kunnen de azalea een
beetje helpen door vochtige stukjes
•èpons (er is ook groene spons) tus
sen de takken te stoppen. Dan blijft
de lucht vochtig. Verder mag de
potkluit nooit uitdrogen, dus om
de zoveel dagen gedurende een of
twee uur in lauwwarm water dom
pelen. Wel laten uitlekken voor ze
in de om-pot gaat.
Na de bloei de azalea zo koel mo
gelijk (rond de tien graden) weg
zetten, even tot rust laten komen
en dan nieuwe aarde erbij doen.
Na de nachtvorst kan de plant dan
in de tuin op een halfbeschaduwd
plekje. Maar wel voor de eerste nachtvorst
weer binnenhalen.
Nog een winters zorgenkind: de cyclaam.
Die houdt al evenmin als de azalea van
warmte, droge lucht en felle zon. Al ver
draagt de cyclaam kamertemperaturen be
ter dan de azalea. De oorzaak van geel blad
is vaker te veel water dan eeh verkeerde
temperatuur. Giet de cyclaam met zorg: vul
een schoteltje met lauw water, laat de plant
een tot twee uur water opzuigen en zet ze
daarna weer in het licht.
Net als de azalea mag ze na de vprst de tuin
in. maar ik ken mensen die de cyclaam na
de bloei simpelweg op de vensterbank laten
staan. Even tot rust komen, 's Zomers weer
wat mest en....volgend jaar weer bloemen.
Ie houdt het niet voor mogelijk, maar het
klopt wel.
LEZERSVRAAG
Sinds tuinen schaarser en kleiner wor
den, zijn de zogenaamde kuipplanten in
opkomst. Een lieveling van kuipplanthou-
ders is de datura. E. DE VOS UIT LEIDEN
heeft er een die heel lang wordt en de on
derste bladeren laat vallen.
De datura overwintert in een koude kas.
Dat is prima, mits de temperatuur piet on
der de 5 graden Celsius komt. In het voor
jaar zou ik de datura verwennen met goede,
nieuwe potaarde, weer wat meer water ge
ven en inkorten op de gewenste hoogte.
Daar kan hij best tegen als hij net uit zijn
winterslaap komt. Eventueel kan men de
wonden afdekken met as. (Zelf gemaakt van
verbrand papier). Pas ver na de nachtvorst
weer naar buiten want deze plant, familie
van de tabak, kan niet tegen vorst. Nog een
vraag van DE VOS: witte vlieg in de datura.
Witte vlieg is een luis met vleugels en wordt
behandeld als elke andere bladluis. De
plant flink natspuiten, nog beter dompelen
in water van rond de 42 graden (Niet boven
de 50 want dan gaat de plant dood) en
meteen na de behandeling een plastic-zak
erover, omdat er altijd wel vliegen weg-
vluchten en later terugkomen. Na een dag
of twee houden de belagers het voor gezien
en kan de zak er weer af.
H.C. VAN TRIGT UIT HAARLEM plaatst
mij voor een raadsel. Telkens weer nieuwe
aardbeiplanten, telkens weer nieuwe aarde
en telkens weer volop blad maar vruchten
die verschrompelen. Dat moet toch wel aan
de standplaats en naar ik aanneem
aan te weinig vocht in de grond liggen.
Probeer eens wat turf in de grond te men
gen, hou de planten goed vochtig tijdens de
vruchtzetting en leg eventueel stro of iets
anders onder de plant om te voorkomen
dat de vruchten bii al dat vocht gaan rotten.
Droge dennenaalaen zijn nog beter dan
stro.
Verder is er een mogelijkheid dat er te veel
stikstof wordt gegeven of in de grond zit. De
overdadige bladgroei zou daar op kunnen
duiden. Aardbeiplanten houden van goede
organische mest, kunnen halfschaduw ver
dragen evenals licht zure grond. Nu maar
hopen dat het dit jaar lukt. Dat hoor ik dan
wel want al doende leert een mens.
Komt er bij u al tuinierend of wandelend
in de natuur een vraag op? Greet Buchner
zal proberen voor u het antwoord te vin
den. De vraag kunt u opsturen naar Dami-
ate Dagbladen, Postbus 507, 2003 AP
Haarlem t.a.v. de redactie LEVEN EN WO
NEN.
Iedereen kent de onverwoestbare kalan-
choë als kamerplant. Ie zet hem op een
lichte plek. je geeft hem matig water en als
hij uitgebloeid is gooi je hem weg. De ras
sen die tot de zogeheten blossfeldiana-
groep behoren staan op de tweede plaats in
de toptien van de kamerplanten. Er ver
schijnen ook steeds nieuwe rassen. Soms
ontstaat er dan een cultuurvariëteit die niet
meer zo op de bekende kalanchoë lijkt.
'Tessa' is er zo een. In plaats van de vlezige,
eironde blaadjes en de rechtopstaande
blaadjes van K. blossfeldiana, tooit Tessa
zich met bloemen die aan lange stelen
neerhangen en met blaadjes die sterk op
hoyablad lijken.
Tessa is voortgekomen uit een kruising van
K. manginii, afkomstig van Madagascar en
K. gracilipes. 'Moeder' manginii is een soort
die eveneens lange bloemstengels produ
ceert, maar die buigen niet zo ver door als
die van 'dochter' Tessa, met veel hangende,
rozerode bloemen. Aanvankelijk groeien ze
wel omhoog, maar al gauw gaan de takken
hangen, zoals het een hangplant betaamt.
Het originele Victorinox 'Swiss Army-offi-
ciersmes' is in een extra feestelijke uitvoe
ring op de markt verschenen. Op het mes is
een Swatch-horloge gemonteerd met daar
in een batterij, die ongeveer drie jaar mee
gaat. Het mes ook wel het kleinste ge
reedschapskistje ter wereld genoemd
werd door Karl Elsener ontworpen. Alle de
len zijn gemaakt van roestvrij staal. Men
kan kiezen uit een zwarte en een rode uit
voering. Het mes met 31 functies kost 210,
dat met 14 functies 119. Het duurste mes
inclusief een 'survival kit' komt op 337.
Onder meer te koop in de goede zaken voor
kam peerartikelen
De 'Spaceball' en de 'Golfslagbal' zijn de
nieuwste attracties op zwembadgebied in
Nederland. De Spaceball is een grote trech
ter. waarin de ontspanning zoekende be
zoeker via een dichte waterglijbaan wordt
gelanceerd. Na enkele rondies langs de
rand van de trechter te hebben gegleden,
belandt hij onvermijdelijk in het 'zwarte
gat' onderin, waarna hij enkele meters om
laag duikelt in een verfrissend bad. Het ap
paraat, ongeveer 15 meter in doorsnee, is in
Engeland al in gebruik.
De Golfslagbal is een vinding van de Belg I.
Demarteau, die dure golfslagmachines
overbodig maakt en die ook ideine zwem
baden kan omtoveren tot wildwaterbassins,
maar eveneens tot eenvoudig kabbelende
kinderbadjes. Het principe is eenvoudig: de
bol heeft een springmechanisme, die in een
bepaald ritme op en neer in het water be
weegt. Een brug gaat golven als er een pelo
ton soldaten in de pas overheen loopt. Wa
ter doet dat met deze bol ook. Als de bol
omhoog beweegt, trekt deze het water mee
omhoog. Als hij neer gaat. duwt deze het
water opzij. Door het vaste ritme kunnen de
golven steeds hoger worden. De bollen zijn
leverbaar met een diameter van 15 centi
meter tot 1,05 meter.
